Đêm qua, tôi nói chuyện với một cô bạn. Cô bày tỏ nỗi lo lắng, sợ hãi của mình trước những phát ngôn từ một người bạn chung của hai chúng tôi.
Ở nơi tôi đang sống đây, hàng ngàn năm rồi, có một thứ thời trang không bao giờ thay đổi. Thứ thời trang ấy được mỗi người mang vào trong suy nghĩ, cách tư duy và hành động; thiếu nó thì trở thành kẻ dị hợm. Thứ thời trang ấy tạm gọi là sự sợ hãi chính trị.
Ông nội tôi thời còn sống, cụ hay kể về những ngày sau Cách mạng tháng Tám, năm 1945. Cuộc cách mạng mà ngày nay được khẳng định rằng đã thay đổi màu da của các ông chủ. Những kẻ đầy tớ thực sự như ông nội tôi (và sau này là tôi), thời ấy chỉ mới gần 20 tuổi, nhưng cũng đã hiểu biết về những thay đổi thời cuộc. Ông tôi kể rằng, đã quen cái thói nô lệ, một ông cụ già ngày ấy gặp một anh lính Việt Minh trẻ xách súng đi trên đường làng ở vùng giải phóng, cũng chắp tay đứng ở bên đường, xá dài và chào rất lớn: “Dạ, con lạy cụ đội ạ”.
Những câu chuyện ngày ấy khắc sâu vào tâm trí của tôi một nỗi băn khoăn lớn. Ông bà nội tôi khi về già, đã cảm thấy sợ hãi khi tôi vẽ râu quai nón lên chính tấm ảnh của tôi trên cái thẻ học sinh. Ông bà căn dặn tôi: “Mày làm thế, chúng nó nâng quan điểm lên rồi chúng nó xét vào phẩm chất chính trị ấy chứ”. Tôi phì cười, hỏi lại ông bà: “Chúng nó là đứa nào thế ạ? Chúng nó là kẻ cai trị mình hay kẻ thù của mình?”. Tôi biết, trong tiềm thức, dân mình vẫn quen gọi những kẻ không đứng cùng phía với họ là “chúng nó”.
Sự sợ hãi sống trong ông bà quá lâu, lâu đến mức nó thành một thói quen, một phẩm chất muốn gìn giữ và truyền đạt lại cho con cháu.
Tôi không quen mặc một chiếc áo phục tùng. Tôi đã cởi bỏ sự sợ hãi ấy như từ bỏ một thứ thời trang, và có lẽ, ngay khi đọc những dòng này tôi viết, có người sẽ xem tôi là kẻ dị hợm khi không mặc cùng một loại áo giống như họ. Những kháng thể chống lại nỗi sợ hãi trong mỗi người được coi là những con virus, cần loại bỏ đi cho đầu óc chính trị được sạch sẽ. Họ cũng không có cơ hội được tìm hiểu xem thứ chính trị mà họ nhét vào đó là thực sự “sạch sẽ” hay chỉ là rác rưởi.
Nhưng ở một nơi mà quyền lực chính trị lớn hơn quyền lực luật pháp, nỗi sợ hãi ấy là có lý. Nỗi sợ hãi đẻ ra một thứ quái thai là sự cam phận. Sự cam phận mù quáng cũng như con ngựa bị bịt hai bên mắt, chỉ được nhìn về một hướng, chẳng được ngó sang hai bên. Thậm chí, như vụ việc của nhà báo Nguyễn Đắc Kiên, hay vừa rồi là vụ bản luận văn bàn về thơ của nhóm Mở miệng, khi không thể dùng pháp luật để xử lý, người ta có thể vịn vào thứ dư luận, vào sự lệch lạc quan điểm chính trị để đuổi việc một trí thức (1). Người ta có thể không cần biết đến luật pháp, nhưng cần biết run sợ, cần biết coi những vấn đề chính trị là nhạy cảm, là không được nhắc tới. Lo sợ là phải, khi ở một nơi pháp luật có thể đảm bảo tự do ngôn luận, nhưng không đảm bảo sự tự do sau ngôn luận.
Tôi đã rất băn khoăn khi được cảnh báo rằng: “Chính trị là vấn đề nhạy cảm”. Tại sao phải là nhạy cảm khi chính tôi là người đóng thuế để trả tiền cho những người làm chính trị ấy? Tại sao tôi không có quyền đặt câu hỏi cho những thắc mắc, không có quyền được khen chê những người mà chính tôi đã góp tiền vào để trả lương cho họ? Tại sao tôi lại phải sợ họ, đây đâu còn phải là thời “quan chi phụ mẫu”?
Không có bản Tuyên ngôn độc lập nào có thể mang lại sự tự do khi bản thân thần dân không ý thức được sự tự do. Sẽ không thể có thứ tự do, dân chủ nào khi bạn bước vào đồn công an để xin giấy tạm trú, xin làm chứng minh nhân dân không sự khép nép, run rẩy trước cửa công quyền; chấp nhận nghe người ta chửi bới, quát tháo dù rằng bạn đang trả lương cho họ.
Những tư tưởng chính trị của nhà cầm quyền tạo nên những não trạng nô lệ, phục tùng. Tôi không cần chính trị, tôi chỉ cần hiểu biết pháp luật để tìm kiếm tự do. Chính trị xung đột, chính trị bất ổn, chính trị khủng hoảng không phải là vấn đề của tôi. Tôi không liên quan nên không phải sợ hãi nó. Kẻ nào vin vào chính trị để kìm hãm tự do của tôi đều là kẻ ngu dốt và hèn nhát.
Nhưng tôi cũng chỉ nói đến đây thôi, ít nhiều cũng phải tôn trọng thứ thời trang đã trở thành nếp sống ngàn năm nay. Thời mạt này, có nhiều thứ quyền cơ bản của con người được trình bày trong các bản Tuyên ngôn độc lập mà mình phải tiết chế phát ngôn mới có thể giữ lại thứ quyền ấy cho mình; trong những quyền ấy có quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc và quyền được sống sau tiêm chủng.
—————
(1) Bản luận văn được điểm 10 khoa học về thơ của nhóm Mở Miệng khiến một trí thức mất việc: http://phapluattp.vn/20130727094719507p0c1019/tu-mot-ban-luan-van.htm
*Featured image: Welcome Reality
Có một kiểu “tự do” mà nếu bạn nói gì không đúng ý họ thì sẽ ăn ngay một tát vào mặt. Đó là kiểu “tự do” chế giễu sự hiểu biết về mặt từ vựng của con người – thứ người ta gọi là tự do trong khuôn khổ.
Hay người ta còn gọi là tự do dưới cờ Đảng
Làm thế nào tôi tìm được bạn 🙂 tôi đồng ý với quan điểm của bạn, hy vọng chúng ta có thể trao đổi
Bạn kích vào chữ Sinh Lão Tà ở cuối bài viết sẽ hiện ra trang Facebook của tác giả, tha hồ trao đổi.
Bạn là Dư luận viên hả?.lớn rùi đọc một bài mà ko hiểu gì cả rùi còn nói này nói nọ,về học lại lớp 1 đi!!
(Y) Có 1 căn bệnh phổ biến của xã hội đó là: Nô lệ nhưng ko biết mình là nô lệ!
Bài này đưa lên một đề tài rất hay nó nằm ở VN và châu Á chung ta đã hàng nghìn năm. Tôi đọc và chờ đợi những gì sâu sắc hơn về lịch sử của sự tự do và bình đẳng.
@Quách Minh tôi chỉ mới biết trang web này vài hôm thôi, t cũng chưa từng xem qua Tư tưởng của krishnamurti, Osho gì đó, nhưng tôi thấy bài viết này không có gì sai cả:
thứ nhất: đây chỉ là cách nhìn của một con người, cái nhìn về khía cạnh khác của một vấn đề, người nào thích thì nghe theo, không thì thôi, nó ko ép buộc bất cứ ai.
thứ hai: tôi đã từng trải qua cảm giác phải làm việc với thái độ khó chịu của của những người có chức có quyền, lúc đó tôi thật sự sợ hãi, chỉ biết I'm lặng chấp nhận thôi, nhưng qua bài viết này, tôi lại cảm thấy tự tin hơn khi đối mặt với họ. vậy là có gì sai? hơn nữa bài viết này đụng đến chính trị, nhưng chưa có lời nào xúi giục người khác phản động, nó chỉ đơn thuần là thay đổi cách nhìn, phát huy hơn nữa tính dân chủ vốn có của mình mà thôi.
vậy trang web này bắt đầu nòi ra cái đuôi đê tiện vốn có của nó. Sau 1 thời gian dài tung hô những triết lý, và đây là mục đích chính phải không? Tất cả những gì mà các vị muốn nói đều chỉ là hy vọng thỏa mãn cái sự sướng miệng của các vị, thỏa mãn cái điều mà các vị muốn chứng minh mình đầy cao cả và vĩ đại. 1 câu chuyện được kể rất lâm li bi đát không có 1 tý bằng chứng thuyết phục cụ thể, bất kỳ 1 ai có chút năng khiếu văn chương thêm 1 chút tư duy đều có thể bịa ra 1 câu chuyện như vậy. Tư tưởng của krishnamurti, Osho ý nghĩa của nó khác biệt với những thứ mục đích bẩn thỉu mà quý vị muốn đạt được. Tuy nhiên, núp sau 1 vẻ đẹp tuyệt duyệt luôn dễ dụ khị những con nai ngơ ngác phải không?
Trân trọng