Cứ đi tình nguyện để chụp ảnh, nếu bạn thích!

*Featured Image: Bùi Thị Hồng Vi

…Và bạn có thể đánh mất điều quý giá nhất mà tình nguyện tặng cho bạn. Là tình yêu thương, như những câu chuyện tôi đang kể.

Trần Quang Thiện (đại học Kinh Tế Luật TP.HCM) để lại dấu ấn trong ký ức tôi là một người vui vẻ, năng động. Cũng tham gia CLB, cũng đi Xuân tình nguyện, nhưng không làm Mùa hè xanh. Tôi hỏi: “Tại sao?” Thiện đáp: “Hè năm ấy mình làm tình nguyện ở Philippines.” “Hè năm ấy” là tháng 7/2013.

Trong thời gian ở Phil, những ngày không chạy dự án, Thiện hay đi tàu điện đến thăm và kể chuyện cho bà Năm, một người Việt Nam đang sống trong một viện dưỡng lão nhỏ bé giữa lòng Manila. Bà thương Thiện như con. Ai ghé thăm mà cho bánh kẹo, bà gọi Thiện lại, thủ thỉ: “Thiện ơi, cho con nè.” Bà hay hỏi: “Con có mang cà phê, mì gói của Việt Nam qua đây không? Cho bà với. Bà nhớ Việt Nam quá.”

Ngày trẻ sống ở Việt Nam gian khổ, bà theo tàu vượt biên đến Philippines. Cả đời bà chỉ có một đứa con. Vất vả bà nuôi khôn lớn, để con cưới vợ Philippines. Rồi con trai để bà lại trong viện tự bươn chải khi đã gần đất xa trời. Bà Năm vẫn phải cặm cụi đan những bao điện thoại bằng len và bán cho người nước ngoài. Nhắc đến đứa con, bà cười: “Nó lấy vợ Phil bỏ bà rồi”. Nghe thật xót xa. Kết thúc chuyến tình nguyện đã gần tám tháng, ký ức về bà trong Thiện vẫn còn nặng trĩu. Một người Việt Nam tha thiết nhớ quê, nhớ con, lủi thủi cô độc giữa thủ đô Manila. Vùng đất tương phản chát chúa hai mảng màu đối lập, xinh đẹp với kẻ giàu nhưng rách rưới không buồn che giấu với những số phận hẩm hiu.

Bùi Thị Hồng Vi (đại học Ngoại Thương TP.HCM) lớn hơn tôi hai tuổi. Cũng qua Philippines làm tình nguyện vào hè năm trước. Ký ức về chuyến tình nguyện là những cú sốc liên tiếp. Sốc vì “Tây” nó không tốt như ta tưởng tượng. Sốc vì người Phil tuy dễ thương nhưng lừa lọc thì không thiếu. Nhưng 6 tuần đọng lại trong chị là những người bạn chỉ đến một lần trong đời. Là cái thời tuổi trẻ bay qua với rất nhiều vấp váp và thương nhớ. Trở lại Việt Nam đã 6 tháng, vào một ngày sau Giáng sinh, cô bạn Hàn Quốc bất ngờ nhắn tin: “Mày nhận được tấm postcard chúc mừng của tao chưa?” Chị hớt hải chạy xuống tầng trệt chung cư, bác bảo vệ chìa ra một tấm card chi chít chữ Hàn Quốc: “Vi ơi, mày có khỏe không?” Chỉ đơn giản thế thôi mà sao chất chứa kỷ niệm nhiều đến thế.

Hồng Vi và Quang Thiện gặp nhau trong ngày thực tập sinh Việt Nam tại Phil hội ngộ. Từ Hà Nội, Hồ Chí Minh đến Đà Nẵng. Mọi người cùng đi chơi, đi ăn kem, kể chuyện những ngày mình ở Phil, đi từ cú sốc này tới bất ngờ khác. Từ việc không thể ăn được đồ bản xứ, cảm thấy cô đơn, “tự kỷ” trong căn nhà không có wifi đến việc phát hiện ra những thằng Trung Quốc phòng mình hóa ra dễ thương nhất quả đất. Mọi kỷ niệm như vỡ òa. Chẳng cần quan tâm là Nam kỳ hay Bắc kỳ. Chẳng cần nghĩ đến những tranh cãi vụn vặt, những so đo nhỏ hẹp, những chỉ trích tự ti. Chỉ cần là sinh viên Việt Nam, dù ở đầu bắc hay đầu nam của đất nước thì đều có thể thương nhau, bảo bọc nhau tại đất Philippines này.

*

Tôi cũng từng làm tình nguyện. Chúng tôi có những thời gian họp 3 – 4 tiếng triền miên từ ngày này sang ngày khác, “cắm cọc” ở trường từ 6h chiều đến 10 tối. Lúc 9h bảo vệ trường đóng cửa chúng tôi kéo nhau ra ngồi bệt trên nền nhựa đường trước cổng. Tôi tình nguyện làm tình nguyện, nhưng cũng có những ngày cái đầu nóng vượt khỏi sự kiểm soát. Tôi đã từng xung đột, cãi vã, có cả lúc giận dữ hỏi đứa bạn: “Tình nguyện là cái gì mà khiến tao và mày khổ sở như thế này?” Khi tình nguyện cướp đi thời gian, tiền bạc của chúng tôi; cướp các buổi đi chơi và cả những ngày cuối tuần rảnh rỗi. Trước đêm Tết Ngoại Thương diễn ra, 5 – 7 người trong số chúng tôi không ngủ.

2 giờ sáng, chúng tôi còn ngồi trong sân trường bật nhạc xuân, đốt nhang chống muỗi, vẽ hoa mai và nhìn bầu trời xanh đậm lấm tấm sao. 5 giờ 30 phút sáng, khi tôi đang ở nhà ủi áo, điện thoại rung: “Lên trường mày ơi.” Tôi đáp: “Cho tao nhắm mắt một xíu. Tao ủi đồ cả sáng, chưa ngủ được miếng nào.” Nó im lặng rồi bảo: “Tao cũng chưa ngủ… Thôi, lên đi.” 30 phút trước khi ngày Tết Ngoại Thương diễn ra, sân trường vẫn như một mớ hổ lốn, lộn xộn tanh bành. Chỉ đến khi treo 5000 con én vàng lên, không khí xuân mới thật sự hiện hữu. Và trưởng BTC của chúng tôi đã bật khóc khi thấy ngày hội đông vui ngoài sức tưởng tượng. Chúng tôi đã phung phí rất nhiều thời gian quẩn quanh với chương trình bởi thiếu kinh nghiệm và chưa có tư duy cao rộng. Nhưng tháng 1/2014 chất đầy kỷ niệm ấy cho tôi hiểu rằng: Tình nguyện sẽ dẫn đến tình yêu.

Đó là yêu chương trình tình nguyện mình làm ra như những đứa em. Yêu thương một cụ già bơ vơ ở Philippines xa lạ. Thương những đứa trẻ bị cha mẹ ruồng bỏ trong nhà thờ ở Malaysia. Thương những nhóc học sinh Thổ Nhĩ Kỳ mà mình từng dạy, xa em đã gần tám tháng rồi mà nửa đêm về sáng em vẫn inbox cô giáo cũ tâm sự. Thương những người đồng hương Việt Nam lần đầu mới gặp. Yêu thương cả gia đình host gắn bó với mình. Nhớ thao thức những câu nói: “Ba sẽ lái xe từ Thái Lan qua Việt Nam thăm con.” Cho đến câu chọc thương yêu: “Papa nhớ những ngày Ramadan khi con còn ở Thổ. 3 giờ sáng papa dậy thấy đèn phòng con còn sáng, đi gõ cửa gọi con ăn cơm chung với cả nhà. Giờ về Việt Nam rồi mà con vẫn thức tới 3 giờ, có phải vì con gái papa đang đói không?”

Tôi hoàn toàn không phản đối việc chụp ảnh. Những tấm ảnh đẹp luôn đáng trân trọng. Nó gợi nhớ ký ức vốn dễ mất, dễ quên. Nhưng, cứ đi tình nguyện để mà chụp ảnh, nếu bạn muốn! Chụp thật nhiều vào. Gắn vào ảnh một khung hình xinh xắn. Dùng photoshop làm cho nó lung linh. Viết những status mùi mẫn và nhận hàng trăm like. Rồi điều quý giá nhất của tình nguyện sẽ vỡ tan trong tim bạn.

Yêu thương là cảm xúc. Là những con người mà nhân duyên tác thành, có thể chỉ gặp nhau một lần trong đời. Là những cuộc sống hạnh phúc hoặc buồn bã, thương đau. Là những điều chỉ trải nghiệm mới thấu hiểu. Là nhớ thương nặng trĩu trong mỗi tấm ảnh ghi chép về khoảnh khắc bạn đã đi qua.

Và một mùa hè xanh lại đến. Một mùa exchange sắp bắt đầu. Bởi tình nguyện chưa bao giờ là ban ơn hay thương hại. Bởi tình nguyện không tồn tại trên những tấm ảnh. Mà tình nguyện là chia sẻ và yêu thương. Tình nguyện là cuộc sống.

Đỗ Thanh Lam