We the human

Featured image: Rubens Scarelli

“Mỗi nguyên tử trong cơ thể bạn đến từ một ngôi sao đã nổ tung. Và, nguyên tử trong tay trái của bạn có lẽ đến từ một ngôi sao khác với tay phải. Đây chính là điều thi vị nhất mà tôi biết về Vật lý: Bạn là những bụi sao. Bạn có lẽ đã không hiện diện nếu những ngôi sao không nổ tung, bởi vì tất cả những nguyên tố – carbon, nitrogen, oxygen, sắt, tất cả những gì liên quan đến tiến hóa và cuộc sống – không phải được tạo ra từ lúc khởi thủy. Chúng được tạo ra từ những lò hạt nhân trên các vì sao, và con đường duy nhất để chúng hòa vào cơ thể bạn là khi những ngôi sao đó đủ tử tế để tự phát nổ. Vậy nên, hãy quên Jesus đi. Những vì sao đã chết để bạn có thể ở đây ngày hôm nay.”

– Lawrence Krauss, ‘A Universe from Nothing’

Có một lần trong lúc lái xe trên đường I30, tôi bỗng dưng ước rằng đến một ngày tôi nhắm mắt, số lần di chuyển trong đời của tôi tổng lại sẽ là một số chẵn. Nghĩa là có đi sẽ có về, có rời xa sẽ có quay lại. Cộng luôn cả chuyến đi lớn đến với cuộc đời này, ngày nhắm mắt trở về cát bụi, vậy là vừa đủ một đôi.

Hôm trước mẹ hỏi sao dạo này không muốn về Việt Nam an cư lạc nghiệp như hồi trước nữa, tôi trả lời vì con chưa muốn. Chẳng phải sợ khổ hay gì, mà chỉ là cảm giác nếu bây giờ trở về Việt Nam, tôi sẽ không còn hứng thú tiếp tục những chuyến đi nữa. Có điều gì đó ở Việt Nam, hoặc ở trong chính tôi, khiến tôi ngại rằng nếu trở về lúc này tôi sẽ bị mắc kẹt ở lại, trong chính tinh thần của mình chứ không phải vì vùng đất hay thổ nhưỡng hay văn hóa. 19 tuổi, cuộc đời cho tôi một hành trình thực sự lớn, và tôi chưa muốn dừng lại. Tôi muốn từ nước Mỹ này mình sẽ đi một vòng thật rộng. Ngày tôi trở về có thể Việt Nam vẫn thế, nhưng tôi chắc chắn phải thay đổi. Giống như lời của Đường Tăng ngày xưa bái biệt vua Đường, “Không lấy được chân kinh quyết không trở về.” Tôi chẳng nghĩ mình sẽ lấy được chân kinh gì cho Việt Nam, nhưng tôi muốn mình phải thay đổi hoàn toàn trước khi quay lại quê xưa.

Nói được 4, 5 ngôn ngữ. Yêu được tất cả tôn giáo. Dứt bỏ định kiến và phân biệt. Gặp những con người tuyệt vời. Trở thành những con-người khác nhau.

Vâng, trở thành những con người khác nhau. Như hôm nay tôi đọc được câu nói đó của Lão Tử, “Khi bạn không còn là mình, bạn trở thành những gì bạn có thể.”

Một trong những điều hay bị hiểu nhầm nhất là câu nói “Hãy là chính mình!” Bản-thân là một thứ rất khó định nghĩa, và giữa những năm 20 tuổi này, tôi nghĩ mình vẫn đang đi tìm bản-thân của mình. Nó nên là “Đi tìm chính mình” thay vì “Hãy là chính mình.” Có những khi ta nghĩ mình đã tìm được, nhưng một thời gian sau mọi thứ thay đổi. Tôi từng nghĩ mình là một người hướng ngoại, một người thích kinh doanh, một đứa thông minh, một kẻ sáng tạo,.. nhiều lắm… Danh sách đó cứ ngắn đi, dài ra, thay đổi không ngừng. Và tôi nghĩ thật ra mỗi ngày thấy một bộ mặt khác của mình kể ra lại vui hơn mỗi ngày thức dậy vẫn thấy khuôn mặt cũ rích đã không còn phù hợp với điều mình muốn và hoàn cảnh hiện tại, nhưng ta không chịu tháo ra bởi lẽ ta ngớ ngẩn tin vào câu nói “Hãy là chính mình” trong khi còn chưa tìm được mình thực sự là ai. Thế nên có lần tôi và Zi mới chụp chung một bức ảnh với hai câu nói khác nhau, “You don’t have to be famous” và “You have to be famous.” Cũng giống như nghèo khổ, ngu dốt, lặng lẽ, lãng mạn; sự nổi tiếng, sự giàu có, sự thực dụng, … tất cả mọi thứ – đều không sai. Nếu có cơ hội, tôi muốn mình trải qua tất cả những điều đó. Tôi muốn mình sẽ là kẻ kiêu ngạo và khiêm tốn, rỗng não và thông minh, định kiến và phóng khoáng. Tôi không thích nghèo khổ lắm, nhưng nếu có lúc nào trong cuộc sống tôi phải rơi xuống đáy vật chất của xã hội, xin ông trời hãy luôn nhắc nhở tôi rằng mẹ tôi từng là đứa trẻ sống trong gia đình có người giúp việc, sau đó lại cùng sáu người em đi di tản năm 1975; đã từng ngồi xe hơi đi xem ca nhạc và sau này thái rau cho lợn ăn. Ba tôi từng lặn lội từ Quảng Ngãi vào Sài Gòn thi Đại học với 2 ổ bánh mì trong túi, lại còn bị người ta móc sạch tiền, sau này ba vẫn đủ tiền mua cho tôi bất kỳ quyển sách nào tôi muốn đọc vậy.

Đằng sau mỗi con người là một câu chuyện đủ để viết nên bất kỳ cuốn tiểu thuyết hay ho nào; bất kể họ giàu có hay nghèo khổ, thông minh hay ngu dốt, sâu sắc hay rỗng tuếch, xinh đẹp hay xấu xí, lãng mạn hay thực tế,… Thế giới này nghĩ ra nhiều label để áp đặt lên từng người, từ đó kéo theo những sắc thái nghĩa tiêu cực và tích cực. Nhưng tất cả rồi cũng sẽ là người, cũng sẽ có những câu chuyện, kể cả những tên sát nhân và những vị được phong thánh – tất cả họ đều được tạo nên từ những bụi sao. Tôi muốn nghe tất cả những câu chuyện của những tập-hợp-bụi-sao đó. Tôi muốn biết lí do đằng sau nó. Bởi tôi có cảm giác rằng càng để nhiều số phận trôi vào tâm trí của mình, mình sẽ càng biết rõ bản-thân là ai. Nói như Louis C. K., “Nó không phải cuộc đời của-bạn, nó là cuộc đời. Cuộc đời lớn hơn bạn. Cuộc đời không phải thứ mà bạn có được, nó là thứ bạn tham gia vào và bạn chứng kiến.”

Sống trong một cuộc-đời rộng lớn nhường ấy và chẳng có gì thuộc sở hữu của mình, tôi chẳng muốn định nghĩa bản thân trong một vài từ hạn hẹp, một vài dự định trước mắt, những người tôi đã gặp và những thứ tôi đã trải qua. Đằng nào thì tôi của ngày mai cũng sẽ khác với ngày hôm nay, không nhiều thì ít. Tốt nhất hãy để sự thay đổi ấy là một điều chủ động, I happen to it, hơn là một thứ chẳng-đặng-đừng, it happens to me.

Tôi nghĩ mình sẽ thử, sẽ đi tìm, sẽ tiến xa hơn nữa và đừng sợ lạc lối, vì tôi tin rằng cuộc sống này, khi mình đã cố gắng sống cho trọn, sẽ là một hình tròn. Hình tròn tượng trưng cho sự viên mãn. Đi rồi sẽ có quay về, thứ gì mình trót bỏ đi nhưng nó thực là của mình thì rồi sẽ quay lại. Và thật ra, nếu cứ đứng mãi ở một điểm xuất phát, cứ giữ mãi những ràng rịt xưa cũ, người ta sẽ không bao giờ đi được hết vòng tròn.

Cho những tổng số hành trình rồi sẽ là số chẵn. Cho vòng tròn của cuộc đời mình. Cho điểm xuất phát mà khi trở về, tôi biết rằng mình đã không bao giờ ngừng lại giữa chừng. Cho những con người mà tôi sẽ gặp và sẽ trở thành, dẫu chỉ trong một vài khoảnh khắc ngắn ngủi.

We celebrate the light of ourselves.

Rio Lam