Một câu hỏi được đào bới nhiều nhất trong bộ phim đó là “Who am I?” Tất cả các nhân vật đều hành động để hướng về chìa khóa cho câu hỏi muôn thuở ấy. Khi khai thác chúng ở lớp bề mặt, khán giả sẽ tạm thời nhận ra được thông điệp là: “Hãy làm những gì mình thích và làm hết khả năng ở đó. Mọi người đều có cá tính riêng biệt cần được tôn trọng để bản thân có thể phát huy được tiềm lực tối đa.” Khi ở phần ngọn này, Po đã làm thầy dạy mọi người: Lần đầu tiên cậu áp đặt họ theo cách mình biết là họ nên làm như thế - thất bại, lần thứ hai cậu khuyến khích động viên họ đi theo bản năng, tiềm năng, kĩ năng của bản thân - thành công. Tuy nhiên, việc trả lời cho câu hỏi “Tôi là ai?” này vẫn chưa phải là mức độ cuối cùng, vì khi đương đầu với Kai, mọi người vẫn bất lực.
Gông cùm của chúng ta là do tự chúng ta đeo vào cho mình, chúng ta sở hữu chìa khóa để tháo bỏ nó. Hãy ném đi những khối nặng nề của lòng tham, của lòng tự tôn phù phiếm. Hãy sở hữu cho mình cái rỗng không vô hạn của tâm hồn, đủ để chứa đựng một đại dương của thanh thản, của yêu thương, thứ yêu thương không ám mùi toan tính.
Có những điều nhất định mà bạn sẽ không bao giờ làm lại được. Một lần tôi đang dạo bộ vào khu trung tâm một thành phố mà tôi chưa từng đặt chân đến trước đó. Có gì đó về toà nhà tôi đi qua ấy khiến tôi để mắt đến. Tôi ngó cánh cửa và thấy nó đang mở. Ở bên trong là một người đàn ông và căn phòng gần như trống trơn chỉ có mấy bức tranh. Tôi hỏi người đàn ông ấy xem nơi mình vừa bước vào là nơi nào, và bỗng tôi bị cuốn vào một cuộc trò chuyện tuyệt vời về những tác phẩm nghệ thuật trong gallery tôi đã tình cờ ghé thăm ấy. Đó là một điều tôi hết sức trân quý. Hãy học cách để ý đến những cơ hội nho nhỏ cuộc đời trao cho bạn. Chúng thường xuất hiện trong những hình dạng của tính hiếu kỳ. Đây chính là khía cạnh “dừng lại để thưởng thức hương thơm của những bông hồng” trong nguyên lý tận hưởng bản thân. Cũng sẽ rất tuyệt vời trong những cuộc hẹn hò. Bạn chỉ cần một ý tưởng về nơi sẽ tới, một dãy phố, một con đường quê, và rồi hãy cứ bước theo bất kể thứ gì khiến bạn để mắt đến.
Các nhân vật trong cuốn truyện này đầy ắp tình yêu. Họ nương tựa và ôm ấp lẫn nhau, giống như rừng già sẽ chẳng gục ngã khi ở tận dưới lớp đất sâu là những bộ rễ đan cài. Chỉ có ở trong gian nan thử thách thì chúng ta mới dễ dàng nhận ra được tình người hiện hữu. Nó xóa nhòa đi mọi khoảng cách và mọi sự phân biệt. Những hành động, những cử chỉ yêu thương được tác giả diễn tả một cách hết sức mộc mạc và trong sáng. Chính sự giản dị đó đã lấy được nước mắt của mọi người, dù chỉ là một lời khen, một cái thơm lên má, một lá thư với đủ các câu chúc mừng bất chấp không đúng dịp nào cả, v.v… Chúng ta cần yêu và được yêu như vậy đến nhường nào.
2/ LSD không độc hại. Không giống như rượu, thuốc lá và cần sa, LSD không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Mỗi lần bạn uống rượu thì nó còn ảnh hưởng xấu đến não bạn còn nhiều hơn là bị chấn thương sọ, và hút thuốc lá thì làm bạn chết sớm, nhưng LSD sẽ chỉ làm cho bạn cảm thấy một chút mệt mỏi và kiệt sức vào ngày hôm sau. Thực tế, mặc dù acid phổ biến trong thập niên 60 (khi nó còn hợp pháp), chưa hề có một trường hợp sử dụng quá liều nào. Thật xấu hổ khi người ta luôn mặc định acid với những tính chất là phá hủy và ăn mòn cơ thể.
Tại Anh, Hà Lan, Tây Ban Nha và khoảng hơn chục nước thuộc Châu Âu khác, người ta đã công nhận mại dâm là một nghề, ở đó, cave được bảo vệ và tôn trọng. Tức là những đóng góp của ngành này cho việc cân bằng ham muốn sinh lý của cộng đồng (chủ yếu là nam giới) đã được thừa nhận. Tôi cũng rất mong một ngày không xa, ngành cave ở Việt Nam sẽ được công nhận như thế. Khi ấy, sẽ có một bộ gọi là Bộ Cave, ngày 6-9 sẽ được chọn làm ngày cave. Hằng năm, đúng ngày này, Bộ trưởng Bộ Cave sẽ xuống đường, đến tận các ổ chứa, nhà nghỉ, ra tận các gốc cây, vỉa hè để thăm và tặng quà cho cán bộ công nhân viên trong ngành. Và tôi tin, cave sẽ là ngành đóng thuế nhiều và ổn định nhất cho ngân khố quốc gia.
Chưa dừng lại ở những bài học cá nhân của những người trải qua đớn đau và bệnh tật, thần Bệnh còn mang đến những bài học liên đới dành cho những người xung quanh chúng ta. Đó là sự đồng cảm, yêu thương và chia sẻ. Nhìn vào cuốn tiểu thuyết này, chúng ta không thể không nhìn thấy tình yêu của các nhân vật dành cho nhau, sự kiên trì bền bỉ của họ khi đi qua những quãng đường gian khổ nhất của cuộc đời. Họ nâng đỡ nhau dù chẳng biết rằng ngày mai sẽ nhìn thấy điều gì: Sự tái sinh của người kia hay một màn tự vẫn đường đột. Đó là cách con người trưởng thành và kết nối với nhau. Chỉ trong chông gai thử thách, chúng ta mới nhận ra đâu thật sự là người thương yêu mình.
Vậy “sự công nhận từ xã hội” thật sự ý nghĩa hay là vô nghĩa? Bạn chắc hẳn nhớ cảm giác bồi hồi khó tả khi được tuyên dương trước một toàn thể, được cha mẹ khen ngợi về thành tích học tập, được họ hàng ca tụng là lễ độ, được xã hội tung hô là có nhiều đóng góp. À, hay như lúc bạn cũng có ô tô như nhà người ta, hoặc đỗ vào đại học có tiếng. Lúc như vậy, có lẽ ta chỉ nghĩ cả đất trời nằm gọn trong tay mình rồi. Tôi nhìn thấy một chiếc Posche. Nó thật đẹp đẽ, sang trọng, đẳng cấp. Nhưng 30 năm nữa, nó chỉ là đồ bỏ. Tôi nhìn thấy chiếc Hypermotard mà hoa cả mắt. Nhưng đến khi con người tìm ra nguồn năng lượng thay thế cho xăng dầu thì siêu xe sẽ cho hết vào bảo tàng, bãi tái chế. Cái oai của ta lúc này, dưới con mắt của chính ta, 30 năm sau, chỉ là sự ngu dốt của một giống mọi tầm thường.
Có những khi chúng ta bất đồng về quan điểm sống và dường như không thể chịu đựng được sự mâu thuẫn ấy, em đã muốn kết thúc mọi thứ bằng việc trốn chạy. Em đã tưởng rằng tình yêu muốn bền lâu thì cần có chung một góc nhìn, chung một lối đi, nhưng một lần nữa anh lại giúp em nhận ra rằng tình yêu thật sự to lớn hơn thế rất nhiều. Nó là sự chân thành chia sẻ và dũng cảm lắng nghe cũng như chấp nhận nhau dù hai thế giới có hoàn toàn đối lập. Chúng ta tìm đến được sự hài hòa và đồng điệu khi ở trong một mớ xung đột và mâu thuẫn.
Quay lại với tác giả Paul Auster, ông xem trọng ngôn ngữ một cách nghiêm túc đến mức đau buồn vì con người đã biến ngôn ngữ trở thành thoái hoá, giả tạo và “bị cắt đứt khỏi Thượng Đế”. Con người đi đến mức nói những lời giả dối và xuyên tạc chính điều mà họ muốn nói. Ông lấy ví dụ về cái ô, một cái ô sẽ được gọi là gì nếu nó không có vải che? Nó chỉ còn trơ mỗi khung xương sắt và không thể sử dụng với chức năng như là một cái ô bình thường nữa. Ta sẽ gọi nó là cái gì đây? Mọi người vẫn sẽ gọi nó là cái ô, nhưng với Paul Auster ông cho rằng cách diễn đạt như vậy là sai với thực tại, là bước đầu dẫn con người đi đến mất hết ý thức về mục đích sử dụng ngôn ngữ.
