Trong bảy thói quen của người thành đạt của tác giả Stephen Covey thì tư duy cùng thắng là một trong những thói quen được đánh giá là quan trọng. Tư duy cùng thắng là khi khối óc và con tim tìm kiếm lợi ích chung dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau trong mọi tương tác. Tại sao tôi lại muốn đề cập về vấn đề này? Về cơ bản, người Việt Nam nói chung, đặc biệt giới trẻ Việt Nam thiếu tư duy cùng thắng. Nói một cách khác, giới trẻ Việt Nam thiên về tư duy thắng thua hơn.
Đam mê, ước mơ là gì? Có ăn được không? Ăn có ngon không? Ăn nhiều có nghiện không? Không ăn được có buồn không? Bị người khác ăn mất có tức không?
- Đam mê, ước mơ, đơn giản là niềm vui, là sự rong chơi trong cuộc đời.
- Ăn được không á? Ăn được nhé!
- Ăn ngon không à? Ngon thì mới vui chứ?
- Ăn nhiều nghiện không? Có cái gì ngon mà ăn không nghiện không?
- Không ăn được có buồn không? Bị giật cái bánh rán, giật bịch bánh trán trộn trước mặt có buồn không?
- Bị người khác ăn mất có tức không hả? Tụi nó cầm bịch bánh trán trộn ăn trước mặt, nhai nhóp nhép có tức không?
Đó là những lúc bạn được đứng trước biển vào sáng sớm, hay được ngắm nhìn cái đẹp của những bông hoa dại trên bãi cỏ, hay ngẩng đầu say sưa với bầu trời đêm trong trẻo đầy sao, hay hếch mặt đón cơn gió đêm mát lành. Đó là khi lòng trắc ẩn của bạn được đánh thức, khi tình yêu của bạn rộng hơn bản thân bạn và những người thân thiết gần gũi bạn, khi… những điều tương tự như thế xảy ra và nếu bạn lắng nghe bạn sẽ biết.
Hãy dậy thật sớm, ngắm ánh mặt trời…
Hãy phiêu du lên những ngọn núi nếu bạn thích…
Hãy viết, nếu bạn muốn viết gì đó…
Hãy làm bất cứ thứ gì trong trái tim bạn thấy muốn, vì một ngày nào đó, tất cả mọi thứ sẽ liên kết lại với nhau, và bạn sẽ biết mình là ai trong cuộc đời này. Ý nghĩa của cuộc đời bạn lúc đó cũng sẽ bắt đầu nảy mầm từ trong tâm tưởng…
Cụm từ "the traveler" - người lữ hành không phải xuất hiện mới đây. Hàng nghìn năm về trước, từ thuở khai sinh loài người, các bộ lạc nguyên thủy đã chia làm hai loại, bộ lạc du mục và bộ lạc định cư. Theo thời gian, những nền văn minh hình thành, với các thành phố, pháo đài, bộ máy nhà nước, con người dần dần quay về sống quây quần với cộng đồng của mình trong những lãnh thổ khác nhau. Nhưng có một số người nào đó, dường như vẫn còn vương vất lại dòng máu lãng du của tổ tiên mình, vẫn tiếp tục lang thang từ miền này đến miền khác. Trong những tác phẩm văn học thiếu nhi, thi thoảng ta vẫn bắt gặp hình ảnh của một người đàn ông gầy gò, râu tóc bạc phơ, đôi mắt sáng với cái nhìn khỏe khoắn và táo bạo, rong ruổi qua làng mạc núi non, sưu tầm những bài dân ca, những câu đồng dao, thần thoại, và kể chuyện cổ tích cho trẻ con. Chính một ông già như thế trong "Cánh buồm đỏ thắm" đã khơi gợi niềm tin mãnh liệt của cô bé Axon, khiến cô tin vào một cánh buồm đỏ, đến đón cô đi vào một cuộc đời mới, với những chân trời mới đầy tình yêu và hy vọng. Chính ông già ấy đã gieo ước mơ vào lòng cô từ những ngày thơ bé, để nó nảy mầm và thành hiện thực khi cô lớn lên. Có lẽ những ông già như vậy, là ông tổ của những người lữ hành.
Người Do Thái có kể lại câu truyện có thật về chiếc hộp ma quỷ Dibbuk, rằng ai mở nó ra thì sẽ bị thực thể đen tối bên trong nó ám chết. Thực ra cái hộp là cách ẩn dụ của cuộc sống. Bên trong mỗi con người đều có ma quỷ của riêng mình, mọi thứ sẽ tốt nếu bạn không bao giờ giải phóng nó ra. Nhưng khi có môi trường xã hội tác động vào, kẻ làm người trở nên tuyệt vọng và buông lơi tay việc với "chiếc hộp", và rồi giải phóng con quỷ ấy ra, cho phép nó lấn át bản thân họ.
Tính tôi không bao giờ đòi hỏi. Có lẽ vì lẽ đó mà anh tôi càng muốn cho tôi nhiều hơn, muốn bù đắp cho quãng thời gian khổ cực ngày xưa của tôi.
Đến tận bây giờ, khi tôi đi làm, lương bổng không hề thua kém anh nhưng mỗi lần về quê anh đều nói: Mèo thích thay xe không? Nếu thích bảo anh, anh phụ thêm tiền cho Mèo mua xe mới. Tất nhiên, tôi không đồng ý.
Bản chất của cuộc sống này là sự sáng tạo. Mình tin là như thế. Dù với công việc gì, lớn hay nhỏ, cứ phải ngông nghênh bước ra khỏi vùng an toàn mà thử sai. Trong "nguy" có "cơ".
Cũng có lắm lúc cuộc sống chúng mình không đi theo kế hoạch đặt ra, những giấc mơ dự định nào đó không như ý muốn. Nhưng "không kế hoạch" chính là một phần của cuộc sống này mà, hãy mang trái tim đang thương tổn của bạn đến vùng đất mới để chữa lành cho nó. Và biết đâu đấy, sự sẻ chia dắt tay người khác lại chính là phương thuốc hữu hiệu để tìm lại hạnh phúc.
Và...Trái đất vẫn quay, mặt trời vẫn mọc, đoàn người vẫn đi làm mỗi sáng. Chỉ còn chúng ta nơi đây, nằm bẹp dí trong căn phòng tối với những tiếng kêu nhằm mong chờ những sự thương hại không bao giờ có....
Nhưng ở một nơi mà quyền lực chính trị lớn hơn quyền lực luật pháp, nỗi sợ hãi ấy là có lý. Nỗi sợ hãi đẻ ra một thứ quái thai là sự cam phận. Sự cam phận mù quáng cũng như con ngựa bị bịt hai bên mắt, chỉ được nhìn về một hướng, chẳng được ngó sang hai bên.
