Thì xin thưa với các bạn, nếu đã sống nửa đời người, đầu đội trời chân đạp cứt mà chỉ để hỏi câu "Nếu không có chính phủ... thì sẽ thế này thế kia..." thì tại sao không ráng hỏi thêm câu hỏi "Nếu không có dân và tiền thuế của dân, thì chính phủ sẽ làm được cái tích sự gì như đã kể trên..." nếu không hỏi thêm câu này thì thật uổng phí luôn nửa đời người còn lại.
Điều riêng chúng tôi cảm thấy như một phát hiện thú vị là ngay cả nhiều sinh viên Việt Nam rời Việt Nam từ lúc còn nhỏ, chủ yếu trưởng thành tại Úc, hiếm khi đọc sách báo tiếng Việt, cũng vấp phải những khuyết điểm tương tự. Viết tiếng Anh, họ khá khúc chiết; nhưng khi viết tiếng Việt, họ lại cứ đi lòng vòng mãi chung quanh đề tài. Khi chúng tôi hỏi tại sao họ không viết tiếng Việt theo kiểu mà họ viết bằng tiếng Anh thì hầu như tất cả đều trả lời giống nhau: "Viết văn bằng tiếng Việt mà viết rõ ràng như tiếng Anh thì... dở lắm, thầy ơi!"
Có khi nào ta tự giật mình khi nhìn thấy chính mình cũng như thế. Cũng muốn trò chuyện, cũng muốn khơi gợi đến chuyện này chuyện khác và có ai đó để trút bỏ lòng mình như trút bỏ một bộ xiêm y quá nặng nề. Nhưng rồi khi gặp nhau, chúng ta vòng vo chuyện chung chung của xã hội. Và nhờ có công nghệ hiện đại, chúng ta cắm mặt vào những chiếc điện thoại đầy tiện ích, chúng ta xem băng hình, cười hể hả, bình luận hời hợt vài câu. Rồi khi ngồi ngẫm nghĩ, chúng ta lại nói rằng: chẳng ai hiểu mình cả, và mình cũng chẳng hiểu ai cả.
Đơn giản vì chúng ta có nói ra điều gì để cho nhau hiểu được đâu.
1. Tiền không bao giờ giải quyết được vấn đề thực sự
Tiền là công cụ giúp bạn mua được những điều cần thiết trong cuộc sống, nhưng đó không phải là giải pháp giải quyết tận gốc vấn đề. Tiền không thể mua lại được những mối quan hệ đã đổ vỡ, chữa lành vết thương tâm hồn, làm bạn bớt cô đơn hơn hay mua được hạnh phúc. Đừng quá phụ thuộc và đặt quá nặng vấn đề vật chất, bạn sẽ bỏ qua nhiều thứ thật sự quan trọng trong đời đấy.
"Từ lúc còn rất nhỏ, voi con bị con người giữ chân bằng dây xích chặt vào cột. Vài lần nó cố giật bứng cái cột đi, nhưng sức bé làm nó thất bại. Từ đó định hình trong đầu nó một giáo điều là nó không thể làm được điều đó. Sức vóc nó lớn nhanh, nhưng đầu óc nó vẫn xơ cứng với giáo điều như vậy. Nó đã lớn đến mức thừa sức hất phăng cây cột giữ chân nó lâu nay, nhưng sự xơ cứng đầu óc đã ngăn cản mọi suy nghĩ thay đổi của nó. Nó vẫn nghĩ mình không đủ sức để có được tự do mà nó hằng ao ước từ bé. Tệ hơn nữa là nó còn hàm ơn những người đã xiềng xích mình vì được cho ăn. Cuối cùng nó chết già và hài lòng với những lời thương tiếc và ca ngợi của chủ."
Những người nhiều tiền và có tài sản để lại cho con thừa kế như vậy có lẽ còn xa lạ với nhiều người trong chúng ta. Nhưng nếu nhìn họ ở một góc độ khác – góc độ của những người làm cha làm mẹ thì thực ra lại gần gũi vô cùng. Ở đâu đó trong thế giới này, sẽ có những nhân vật sống, những ông bố bà mẹ dạy con kiểu như vậy, yêu con kiểu như vậy. Xem đi để rồi biết nên dạy con mình ra sao, ngay cả khi mình không phải là người nhiều tiền!
Nói chuyện với ông bạn hướng dẫn cho tôi cách nuôi con Họa mi khi mới mang về lão bảo: “Chim Hoạ Mi ưa sống tự do. Cho dù có giam hãm, nuôi nấng, chăm bẵm tốt đến mấy nhưng khi được sổ lồng nó vẫn tìm về chốn rừng xanh với bạn bầy của nó và chỉ ở đó nó mới có tiếng hót đích thực mà thôi!” Mình bỗng hiểu vì sao có sự khác lạ giữa tiếng hót của những con Hoạ Mi nơi rừng sâu với tiếng chim bị giam hãm trong lồng. Mình thấy xót xa cho thân phận những con chim bị giam hãm và mình thấu hiểu tự do quí giá biết nhường nào?
Và phải chăng con người chúng ta từ lâu đã quá ngộ nhận về tiếng hót của các loại chim?
Cách đây không lâu, trong một bài phỏng vấn với báo chí, học giả Trần Ngọc Thịnh có nói: đất nước còn nghèo, mà chỉ lo hưởng thụ, với đi du lịch, các bạn trẻ không lo học hành, chỉ lo đi chơi thì làm sao đất nước khá lên. Cuối bài phỏng vấn, anh kết luận: "Không phải là hãy xách ba lô lên và đi mà là hãy xách ba lô lên và đi du học."
Đọc xong mà mình thấy tức nghẹn cả người. Tức xong rồi thấy ngạc nhiên, cộng đồng những người yêu thích du lịch, dân nhà Phượt, vốn hoạt động mạnh mẽ lắm mà, sao không ai lên tiếng phản đối nhỉ? Chắc các anh đang mải mê chinh phục những vùng đất mới. Mình thì vẫn đang mài mông nơi công sở, cày cuốc chờ ngày lên đường, nên mình nói.
Công nghệ phát triển, xã hội phát triển, đời sống phát triển hiển nhiên là đáng mừng. Nhưng sự thật là cái gì cũng có mặt trái của nó, như Mác-Lênin đã khẳng định, rằng nguồn gốc của phát triển chính là mâu thuẫn. Thệ hệ sau này sẽ giàu hơn, sung suớng hơn thế hệ truớc cũng như những chiếc smart phone sang trọng dần thay thế những chiếc đập đá thô kệch ngày nào. Nhưng tiếc thay, có những cảm xúc đẹp đẽ mà họ sẽ không tài nào biết được. Họ không đáng trách, mà đáng thuơng.
Chào em, có thể em không biết tôi, còn tôi thì biết đôi chút về em. Sau sự việc em tự tử năm ấy, báo đài nhiều lần đưa tin với những tiếc thương vô cùng. Tôi cũng là một trong những người đã cầm bút, cũng là một trong những người tiếc thương em. Hôm nay, tôi muốn viết cho em vài dòng.
