Sáu Người Đi Khắp Thế Gian – Tuổi trẻ và hành trình tự do

Photo: Duy Nguyen

Một cuốn sách khá là khủng, đó là cảm nhận của tôi khi mới chỉ nhìn qua bìa sách và xem một số review về nó. Với thành tích suốt sáu tháng liền năm trong danh sách của New York times best seller, tác giả của nó thì nhận được vô khối giải thưởng danh giá như giải Pulizer, giải Franklin,… cuốn sách thu hút sự tò mò của tôi khi nó khẳng định là một cuốn sách “đặc biệt thấu hiểu giới trẻ”.

Sách gồm 2 cuốn. Cuốn 1 gồm 6 chương, mỗi chương giới thiệu về một nhân vật chính. Những nhân vật trong sách đều là những người rất trẻ chỉ ở độ tuổi dưới 20. Joe, một chàng thanh niên Mỹ trốn quân dịch và bị đưa đẩy vào hoàn cảnh bắt buộc phải tìm cách lang bạt xa xứ. Britta, một cô gái Nauy chạy trốn khỏi sự tù túng nơi quê nhà, luôn đau đáu về một mảnh đất hứa, giấc mơ, nỗi ám ảnh của cha cô- Ceylon. Monica- cô con gái bất hảo của nhà chính trị người Anh, cô là người có cá tính nổi loạn, sinh ra và lớn lên chứng kiến một Châu Phi dần nắm quyền hành và trở nên loạn lạc. Cato-chàng thanh niên da đen với ký ức kinh hoàng về sự phân biệt chủng tộc trong những năm tháng tại Mỹ.

Gretchen, một cô gái tài năng, khôn ngoan sinh ra tại Boston nhưng phải mang một nỗi tổn thương sâu sắc gây ra bởi cảnh sát và nỗi thất vọng với chính gia đình của mình. Cuối cùng là Yigal, chàng thanh niên mang hai dòng máu Isarel và Mỹ, có một tình yêu mãnh liệt dành cho Isarel và nền giáo dục của nước này, bên cạnh đó Yigal còn rất nhiều trăn trở khi phải lựa chọn quốc tịch cho bản thân. Mỗi người một cá tính, họ là những người mang trong mình sự bế tắc với các vấn đề cá nhân trong một bối cảnh xã hội rối ren. Điểm chung nơi họ chính là sự đam mê khám phá những miền đất mới, ở họ có sự tự do của tuổi trẻ và quan điểm cá nhân mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực tôn giáo, sắc tộc, cho đến phim ảnh, âm nhạc. Họ cùng gặp nhau và bắt đầu chuyến chu du “khắp thế gian” tại Torremolinos – thành phố mặt trời của Tây Ban Nha.

Phần 2 của cuốn sách hấp dẫn người đọc bằng đầy ắp những trải nghiệm về thiên nhiên, văn hóa, con người…Trí tưởng tượng của bạn sẽ thấy choáng ngợp trước những thành lũy châu Âu cổ xưa, được hòa mình vào không khí náo nhiệt của lễ hội San Fermin đầy màu sắc, pháo hoa, nhảy múa, sợ hãi lẫn phấn khích với những trận đấu bò tót ngàn cân treo sợi tóc hay cảm giác thích thú đầy kinh ngạc khi khám khu rừng rậm châu Phi hoang dã với sự đấu tranh sinh tồn khắc nghiệt.

Đây không phải là một cuốn sách dễ đọc. Nó bao gồm rất nhiều những kiến thức về chính trị hay tôn giáo mà thực sự chưa thể hiểu hết một cách sâu sắc nếu mới chỉ đọc một lần.Tôi không thể nghĩ rằng ở tuổi 17, 18 của mình lại có thể có những suy nghĩ già dặn và những quan điểm cá nhân dữ dội như họ, có thể thoải mái bàn luận những vấn đề sâu xa về chính trị, chiến tranh hay sự xung đột sắc tộc, đạo Hồi…Mặc dù có những điều khi đọc vẫn chưa được hiểu tường tận, nhưng đó cũng là động lực để chúng ta có thể mở rộng kiến thức của mình. Một điều khó đọc nữa của cuốn sách chính là sự táo bạo trong cách suy nghĩ của các bạn trẻ, đối với nhiều người thì không phải dễ dàng mà chấp nhận được.

Sự khác biệt này cũng được phản ánh ngay trong nội dung cuốn sách thông qua việc xây dựng khéo léo về hai tuyến thế hệ, thông qua giọng kể của tác giả, ngôi thứ ba, trong vai một ông già 60 tuổi trải đời đã mô tả tâm lý các nhân vật chân thực và tinh tế. Đó luôn luôn là hai thế hệ đối lập cố gắng để hiểu quan điểm của nhau. Thế hệ của tác giả và nhân vật Holt bạn ông là một thế hê cũ kỹ, với những thứ âm nhạc và các bộ phim tẻ nhạt không hợp thời. Phía của họ có thể xem như đại diện cho một loại người khá truyền thống trong xã hội: Coi phục vụ trong quân ngũ là cuộc đấu tranh cao cả của một người đàn ông, tôn trọng một cuộc hôn nhân nghiêm túc với sự đồng ý của gia đình,… Đây là lớp người sẽ hành động như phần đa số chúng ta, tìm kiếm sự an toàn bằng việc ở lại quê nhà học hành và phát triển sự nghiệp, tậu nhà, xây dựng gia đình.

Đó là những người với sự tài giỏi  thăng tiến chắc chắn theo một con đường chính thống sẽ đóng góp chủ yếu vào sự xây dựng và tạo ra những thành tựu cho xã hôi văn minh. Đối lập với thế hệ này chính là những nhân vật trung tâm của cuốn sách, họ mang trong mình những giá trị mới, hiện đại và thách thức tất cả những lề lối truyền thống xưa cũ: lang bạt với những điều kiện tối thiểu, chống đối lại gia đình, trốn quân dịch, yêu đương dễ dãi, sử dụng heroin, LSD…ở trong những nhà trọ rẻ tiền.

Đừng nhầm lẫn tất cả trong số họ đều là những kẻ bỏ đi, thực tế lại có rất nhiều những người ưu tú với những quan điểm cá nhân vững vàng và kiến thức xã hội rộng lớn nhưng lại đầy bế tắc. Họ là những cá nhân đặc biệt muốn trải nghiệm cuộc sống theo cách của riêng mình. Họ, là những người mà theo tác giả, một số ít có thể là những lãnh đạo về tinh thần cho xã hội này. Chính vì thế, điểm lôi cuốn nhất của cuốn sách chính là những quan điểm về đạo đức thách thức cái nhìn thông thường. Tác giả không hẳn là cổ xúy cho những lối suy nghĩ đó, nhưng bằng một đôi mắt thấu cảm, ông không phủ nhận cũng như không hề áp đặt nhận thức của mình lên họ. Thiết nghĩ đây là một phẩm chất đáng quý mà mọi ông bố bà mẹ đều nên có. Có được điều này, nhân vật kể chuyện đã phải trải qua những kinh nghiệm thất bại trong việc nuôi dạy đứa con đẻ của chính mình, vì thế ông luôn cố gắng để hiểu hơn về những người trẻ có suy nghĩ và tư duy khác với thế hệ của mình.

Cũng là một người trẻ, tôi vừa thấy xa lạ vừa thấy gần gũi với những nhân vật trong cuốn sách. Mặc dù có sự khách biệt sâu sắc về văn hóa, không gian và thời gian, nhưng mỗi chúng ta chắc ai cũng có thể soi thấy bản thân mình trong những suy nghĩ phóng khoáng, lạc quan và hiện đại của họ, đồng thời cũng đồng cảm với những niềm trăn trở và bế tắc khi mới chạm tới lứa tuổi đôi mươi trong cuộc đời. Cũng như họ, tôi thích được đến những nơi mới mẻ, khám phá các nét lịch sử văn hóa, tôi thích không khí náo nhiệt hội hè, thích những pha cảm giác mạnh, thích âm nhạc, phim ảnh…Cũng như họ, tôi đôi lúc cảm thấy không chắc chắn sẽ phải làm thế nào với cuộc đời của mình, hoang mang tìm cho mình một lối đi.

Kết thúc cuộc hành trình, có những bài học phải trả giá bằng mạng sống, cũng có cả sự tươi đẹp viên mãn và cả sự bế tắc chưa thể tháo gỡ…Nhưng mỗi người trong số họ sau đó dường như đều có thể rút ra những hiểu biết về bản thân và những ý tưởng cho riêng mình, dù ý tưởng đó có thể thành công hay thất bại. Điều đọng lại sau khi đọc xong cuốn sách có lẽ chính là niềm cảm hứng hành động một cách can đảm để theo đuổi ước mơ, lý tưởng và những giá trị riêng cho dù nó khác biệt hay cho dù một ngày nào đó, bạn có thể bị “vỡ mộng”. Hãy cứ đi để tìm thấy chính mình, hãy cứ làm những điều mới mẻ điên rồ thay vì chết dần chết mòn trong những tháng ngày vô nghĩa, như một ông thầy giáo chán nghề nhưng vẫn cứ giảng đi giảng lại một cuốn sách hết ngày này qua năm khác một cách vô hồn. Xin được kết ở đây bằng đoạn kết của cuốn truyện khi Gretchen và Britta nói chuyện với nhau về giấc mơ Ceylon của cha Britta:

Gretchen: “Hồi ở Alte cậu nói với chúng tớ rằng lỡ có khi nào cha cậu buộc phải nhìn thấy Ceylon đúng như thực chất của nó thì ông sẽ suy sụp cơ mà.”

Britta: “…Bây giờ tớ tin rằng mọi người đàn ông đều phải xác minh những giấc mơ của mình. Và hiểu đúng bản chất của chúng.”

Châu Diamond