Prelude của Chopin và những khoảng trống

Photo: Anairam Zeravla

Âm nhạc Chopin đến với tôi từ những ngày còn rất nhỏ và cho đến nay vẫn có một vị trí quan trọng trong cuôc sống của tôi. Nếu hỏi tôi về danh sách tác phẩm yêu thích của nhà soạn nhạc lỗi lạc này, tôi sẽ trả lời là tôi yêu tất cả những tác phẩm của ông. Từ Nocturne đến Concerto, từ Etude đến Prelude, chúng đều rât gắn bó với tôi, theo một cách nào đó. Riêng với những bản Prelude của Chopin, tôi luôn cảm thấy có sự kết nối đăc biệt với những khúc nhạc này. Nó gần như là sự trở về với một cảm giác thân thuộc, tự nhiên vốn có, không giấu diếm, che đậy.

Để cho các bạn hiểu rõ hơn, tôi xin giải thích thêm về prelude. Theo trang nhaccodien.info: “Prelude (khúc dạo đầu) là một khúc nhạc ngắn, thường không có hình thức nội tại đặc biệt, có thể đóng vai trò là một sự giới thiệu cho những chương nhạc tiếp theo của một tác phẩm mà thường dài và phức tạp hơn.” Chopin đã viết 24 bản prelude op 28, đưa nó trở thành một tác phẩm độc lập.

Khi viết về âm nhạc Chopin , đặc biêt là Prelude, suy nghĩ và ngôn ngữ của tôi thường bất lực trong việc tìm từ ngữ miêu tả những âm thanh và giai điệu tôi nghe được. Tôi chỉ nhận ra rằng, nó đánh thức tất cả những cảm xúc và cảm giác của tôi. Nhưng tôi không thể gọi tên chúng. Tôi chỉ biết âm nhạc đang ngấm vào từng hơi thở, mạch máu của mình.

Trong một khoảnh khắc, tôi cảm thấy dường như không còn ranh giới giữa tôi và âm nhạc. Tôi chính là âm thanh đó và âm nhạc cũng chính là tôi. Âm nhạc hiểu tôi đến tận cùng, như cách người ta đọc đi đọc lại một quyển sách từ đầu đến cuối trong nhiều năm. Và lúc này, không phải tôi nghe nhạc nữa mà là âm nhạc đang lắng nghe tôi, không một chút phán xét.

Prelude của Chopin khiến tôi nhận ra những khoảng trống. Đó không hẳn là “những khoảng trống giữa những nốt nhạc “ như Debussy đã nói. Mà là những khoảng trống luôn hiện hữu trong tâm thức, những khoảng trống tôi luôn đối diện hằng ngày. Chúng lớn dần theo thời gian và song hành với tôi từng giây, từng phút. Tôi coi đó như một điều thân thuộc, hiển nhiên, không chạy trốn, không chối bỏ, không né tránh. Cứ để cho nó hiện hữu thôi.

Khi tôi chạm đến những âm thanh đó – những âm thanh được sáng tạo trước khi tôi có mặt trên đời này cả mấy trăm năm, tôi vẫn cảm thấy có sự gắn bó kì lạ. Không hẳn là sự gắn bó về mặt kí ức, mặc dù luôn có một chuỗi hình ảnh được sắp xếp gọn gàng xuất hiện trong đầu tôi khi tôi nghe nhạc Chopin. Có lẽ, đây là sức mạnh kì diệu của âm nhạc, khi mỗi cá nhân trong chúng ta vẫn có thể vươn đến những cảm giác, những thông điệp không lời mà các các nhà soạn nhạc xưa muốn gửi gắm đến.

Prelude của Chopin phản chiếu những khoảnh khắc bất tử. Mỗi khoảnh khắc đó đều có sức sống riêng, dáng hình riêng, sắc màu riêng. Thật tuyệt vời khi âm nhạc có thể lưu giữ những khoảnh khắc đó, trong những âm thanh giàu sức mạnh.

Trong 24 bản Prelude này, có lẽ tôi thấy có bản Prelude no 15 (Raindrops) và no 24 là quen thuộc hơn cả. No 15 từng xuất hiện trong nhiều bộ phim và no 24 từng là đoạn nhạc mở đầu cho tập phim Tom and Jerry – The Cat Concerto. (đừng nhầm với Hungarian Rhapsody no 2 mà mèo Tom chơi trong tập phim nhé) Tôi không thể lý giải được khi nghe no 15 mà không cảm thấy nét u sầu ngày mưa cũng như sự kịch tính trong no 24. Tôi chỉ nhận ra chuỗi hình ảnh trong tâm tưởng của mình thôi. Bầu trời sáng rực của mùa hè, những ngày rét căm căm, những bước chân trên cát, biển im lặng,… Chúng nối tiếp nhau, vừa hòa quyện, vửa tương phản. Và chưa một lúc nào phai mờ cả.

Thôi luyên thuyên đủ rồi, bây giờ là lúc thưởng thức âm nhạc nào. Xin trân trọng giới thiệu, 24 khúc Prelude của Chopin do nghệ sĩ piano người Croatia Ivo Pogorelich thể hiện. Với tôi, Pogorelich đã đem một sức mạnh mãnh liệt qua tiếng đàn siêu việt và chỉ có một của ông, để rồi biến mỗi âm thanh trở nên thật đến gai người.

Chúc các bạn vui và rất mong nhận được những phản hồi về bài viết này!

Cánh Đồng Âm Nhạc