Tuổi trẻ là khi bạn dũng cảm gạt bỏ những xiềng xích

Featured Image: Paulo Zerbato

Đã lâu rồi không viết, cũng chẳng nhớ là khi nào và thế nào là lâu, chỉ cảm giác như cái việc viết mình đã bỏ nó từ lâu lắm rồi. Hôm nay, sau chuỗi ngày vô định, trống rỗng, ta ngồi lại đây, viết vài điều, cũng có thể là nhiều điều về cái ta gọi là tuổi trẻ, về những điều mà ta đang trải qua, đang sống, đang là… Để làm gì nhỉ? Uhm để nhìn nhận con người mình đang là rõ hơn, và để tìm thấy sự cảm thông, tình bạn giữa những con người cũng đang trải qua những điều đó, đang sống với nó, hoặc cũng có thể chỉ là viết để chia sẻ cái nhìn của ta cho mọi người biết. Uhm chắc là vậy!

Bắt đầu từ đâu nhỉ? Uhm từ ngày còn nhỏ đi! Chúng ta sống trong cùng một thế giới, cùng một bầu không khí, dưới cùng một bầu trời nhưng những hoàn cảnh sống lại khác nhau, cha mẹ, truyền thống, đất nước, văn hóa… khác nhau, và vì thế mà chúng ta được uốn nắn, định hình con người cũng khác nhau, những cái “tôi” khác nhau, niềm tin, hệ tư tưởng cũng khác nhau. Và có lẽ cái khác nhau đó sẽ tan biến dần đi khi chúng ta được thoát khỏi những bao bọc, những rào chắn của gia đình, xã hội, truyền thống, văn hóa… để được tự do nhìn nhận cuộc sống, nhìn con người mình bắng chính đôi mắt của chúng ta, chứ không phải bằng lăng kính của một người nào khác.

Và có lẽ cái tự do ít ỏi đó cũng đủ để chúng ta thấy bản thân mình trong mọi người khác nhiều lắm, những sợ hãi, hoang mang, vô định, thấy cái năng lượng ngập tràn bên trong, thấy tình yêu, niềm hân hoan vô lượng với cuộc sống, với những trách nhiệm, bổn phận… Và trong quãng thời gian tuổi trẻ có thể là dài hoặc cũng có thể là ngắn đó, chúng ta lựa chọn những con đường khác nhau, và rồi đến một lúc nào đó nhìn lại, ta sẽ cảm thấy thế nào? Sẽ tiếp tục sống ra sao? Ta đã chạm đến cuộc sống thực, tình yêu thực sự hay chưa?

Ta hãy tạm đánh dấu cột mốc tuổi trẻ là khoảnh khắc khi ta vứt bỏ hết những quy định, những truyền thống, những khuôn mẫu, những rào chắn của gia đình, xã hội… Nếu có nhiều người không thể vứt bỏ những điều ấy thì xin lỗi với tôi các bạn vẫn là những đứa trẻ đang được nuôi dưỡng bởi những tư tưởng, những niềm tin, những lý tưởng của người khác và các bạn vẫn đang ở trong một nhà trẻ đang được uốn nắn, định hình. Tuổi trẻ với tôi là khi con người ta dũng cảm gạt bỏ những xiềng xích, những màn che để nhìn đời bằng tất cả sự tự do, bằng tất cả đôi mắt và trái tim ngây dại của mình, để tự khám phá con người của ta, sự thật trong ta.

Nếu với bạn tuổi trẻ là khác thì cũng không có vấn đề gì cả, đó chỉ là một từ và bạn hay tôi mang ý nghĩa gì cho nó cũng là quyền của mỗi người. Chỉ là tôi đang muốn làm rõ những điều tôi chia sẻ, chứ không áp đặt điều gì cả, không muốn áp đặt cái ý nghĩa cao siêu gì lên từ nào cả. Và tôi cũng không nói triết lý, không lý tưởng hóa điều gì cả, nếu ai thực sự đã trải qua thì có thể hiểu, và tôi nghĩ chỉ một vài người thấu hiểu thôi cũng đã tốt lắm rồi.

Và cái tiến trình trong ta là gì khi vứt bỏ những thứ mà đã kiềm chế, định hình con người ta trong suốt thời thơ ấu? Có phải là sự hoang mang, sợ hãi, trống rỗng, tuyệt vọng hay không? Phải là ta đã thấy sự cô đơn, một mình tuyệt đối mà không ai có thể chạm tới được hay không? Có phải là sự sợ hãi đó khiến ta muốn tìm ngay cho mình một điều gì đó để bám víu, có phải ta đã thấy ta sống như không sống? Có phải ta thấy cái vô nghĩa của mọi sự khi mọi thứ ta cho là ý nghĩa – niềm tin, lý tưởng, văn hóa, truyền thống bị rơi rụng, phải là ta đã tuyệt vọng ghê gớm lắm, sợ hãi dữ dội lắm, muốn buông bỏ nhiều lắm cái mà ta gọi là cuộc Sống, phải vậy không? Và ta đối diện những điều kinh khủng đó như thế nào với đôi mắt ngây dại, với trái tim mong manh như hạt mầm vừa trổ? Có phải khi đó dù vô ý hay hữu ý, ta tìm được điều gì đó trong ta, cái mà giữ ta lại với cuộc sống này để ta không làm những điều điên rồ?

Phải là tình yêu? Phải là tình bạn, tình yêu của ta với những người ta đã từng thương yêu nhiều lắm? Phải là lòng trắc ẩn với những con người ngoài kia đang lầm lũi giống ta? Có phải những điều đó chỉ xuất hiện rất ngắn và ít ỏi cũng đủ kéo ta lại với cuộc sống, không cho phép ta làm những điều mà cái trí nhỏ hẹp của ta lúc đó muốn làm. Và từ khoảnh khắc đó, có phải ta đã tự đào sâu hơn vào chính bản thể mình hay không? Những suy nghĩ, cảm xúc, sợ hãi,… trong ta, có phải ta vẫn loay hoay tìm cho mình một con đường để tìm đến hạnh phúc thực sự hay không?

Nếu các bạn không trải qua những điều như vậy thì tôi xin lỗi vì đó có thể chỉ là những trải nghiệm của riêng tôi, nhưng có những điều bản chất tôi nghĩ đều giống nhau, những hoang mang, mâu thuẫn, giằng xé bên trong tâm can của mỗi người… Và khi trải qua tiến trình đó, ta nhìn con người mình và cuộc sống bên ngoài với nhiều sự chú tâm hơn, nhiều chân thật hơn. Có phải khi nhìn thấy rõ những suy nghĩ, cảm xúc, những động đậy của cái ngã, của tham lam, của dục vọng, của giả tạo, ảo tưởng bên trong, thì ta cũng có thể thấy được những điều đó từ người khác? Và đôi khi thấy rất rõ? Và rồi thì sao?

Có người không thể chấp nhận cái giả tạo đó, nhưng có những người đành để đó coi như không thấy cái giả tạo đáng khinh bỉ đó của bản thân, của người khác. Và rồi chúng ta kiếm việc, lo lắng cho tương lai, va chạm nhiều hơn, tiếp xúc nhiều hơn với mọi người, tiếp xúc nhiều hơn với những hệ thống, những lý tưởng, những áp lực từ công việc, từ người khác, và mỗi người tự chọn cho mình một con đường, và thường sẽ tự định hình cho mình những nguyên tắc, những hệ thống tư tưởng để sống với chúng, và chấp nhận cái ngã của mình như là việc cần thiết để không bị quy định bởi những điều mà mình đã vứt bỏ – những niềm tin, rào chắn, quy định của xã hội, của người khác.

Thời gian trôi và tôi tự hỏi, chúng ta có cảm thấy thoải mái, có cảm thấy hạnh phúc, bình an? Hay chúng ta mỗi lúc một hoang mang, trống rỗng hơn khi đối mặt trực diện với những ảo tưởng, dục vọng của mình và người khác, chúng ta có thương xót cho kẻ khác như thương xót chính bản thân ta? Hay chúng ta cảm thấy khinh bỉ, ghê tởm chính bản thân hay người khác nhiều hơn, ghê tởm những giả tạo, xấu xa, nhỏ nhen… của cái xã hội này, của những con người sống trong xã hội này, làm nên một cái xã hội thối rữa này?

Tôi tự hỏi chúng ta – Tuổi trẻ đang làm những gì để vươn đến tình yêu thực sự, cuộc sống thực sự, có phải chúng ta vẫn đang loay hoay với những khúc mắc bên trong, những mâu thuẫn, những trống rỗng, mệt mỏi… Hay chúng ta tự tạo cho mình những tư tưởng, niềm tin của riêng mình dù là cao thượng hay thấp hèn ta vẫn bám chấp vào nó, đóng sập cánh cửa của sự học hỏi và sống cả đời với những tư tưởng đó, tạo ảnh hưởng lên người khác và thu phục người khác theo con đường của ta? Hay chúng ta hoang mang, bối rối để rồi có một ai đó đến và mang cho ta những tư tưởng, lý tưởng nào đó và ta chấp nhận con đường đó như con đường của ta, lý tưởng đó như lý tưởng của ta? Hay ta một mình, cô độc, không giao tiếp với ai, không chấp nhận một ai, không chấp nhận cái thế giới này, ta chỉ chấp nhận riêng ta, cái ngã của riêng ta và sống với những nỗi niềm của riêng ta?

Hay ta nhìn đời bằng con mắt khinh khỉnh, ta để mọi sự như nó đang là, ta vui đùa với những điều ta cảm thấy ghê tởm, ta phóng túng, bất cần, ta mặc mọi sự đến đâu thì đến, ta cũng chỉ sống với cái ngã của ta và với cái ngã của người khác? Hay chúng ta cảm thấy bối rối ghê gớm khi cảm thấy khinh bỉ những xấu xa xung quanh ta, ghê tởm những thói khôn ranh, những dục vọng, ảo tưởng, giả tạo xung quanh ta và nó khiến ta sợ hãi những con người đó, khiến ta chỉ muốn một mình để né tránh những điều đó, những con người đó?

Hay chúng ta vẫn đang cố gắng, rất rất cố gắng để thấu hiểu con người mình, nhận biết những cái giả ngụy, xấu xa, dục vọng, tham lam,.. bên trong bản thân mình và những mối quan hệ xung quanh. Và ta luôn muốn hướng đến sự thật, luôn muốn thấu hiểu, nhận biết những cái giả tạo, ảo tưởng bên trong ta để mà soi sáng cuộc sống của ta? Ta giáp mặt với cuộc sống như nó đang là, đối diện với con người ta dù thấp hèn, nhỏ nhen, giả tạo hay tràn đầy yêu thương, lòng từ với tất cả lòng dung cảm, sự vô tư và tình yêu…

Có lẽ phải như vậy chúng ta – Tuổi trẻ mới tạo ra được một thế giới hoàn toàn mới mẻ, nơi con người hiểu được chính họ, và sống với tất cả chân thật của mình, với tất cả tình yêu của mình, năng lực thiên bẩm của mình. Ôi nghe mấy từ này lại cảm thấy triết lý quá, như một ý tưởng nào xa vời quá nhưng tôi chẳng biết dung từ nào hơn thế nữa để mà bạn thấu hiểu những gì bên trong tôi đang muốn chia sẻ với tất cả sự chân thật và thẳng thắn.

Nếu chúng ta để tuổi trẻ qua đi, có nghĩa là khi ta an phận với cuộc sống này, bằng lòng với xã hội này, mặc nhiên chấp nhận những quy định, ngục tù, những xấu xa, giả mạo, tham lam của thế giới này, khi ta mệt mỏi, thân tâm rã rời, để mặc cuộc sống ngày qua ngày lặp lại nhàm chán, vứt bỏ cái khao khát truy tìm sự thật, cái thôi thúc chạm đến tình yêu thực sự, thì cũng là lúc ta bắt đầu chết, và bắt đầu kéo những người khác lê lết theo ta xuống mồ.

Nhìn lại chúng ta đều có thể thấy, thấy rất rõ nhiều người từ một đứa trẻ, lớn lên và bị quy định về cách sống, chúng còn chưa biết thực sự sống là gì vậy mà chúng đã chuẩn bị chết rồi, và rồi thế hệ nối tiếp thế hệ lầm lũi trong những cái cũi mà chính chúng ta tạo ra. Tuổi trẻ có quá nhiều sự hoài nghi, mâu thuẫn và vì thế mà nó mở ra cho tuổi trẻ quá nhiều khả năng chạm đến chân của cuộc sống. Tôi thích nói chuyện với người trẻ nhiều hơn, họ chân thật hơn, hoài nghi nhiều hơn, nhiều mâu thuẫn hơn, không như những người lớn tuổi, xin lỗi nếu tôi có đụng chạm đến ai nhưng những người lớn tuổi, họ e dè hơn, giả dối nhiều hơn, bảo thủ và che giấu ngu si nhiều hơn, và tất nhiên họ sợ hãi nhiều hơn, và lại muốn bành trướng cái tôi của mình nhiều hơn, vì thế mà những người trẻ tuổi cần phải tỉnh táo trước mọi tư tưởng không chỉ là của người lớn mà cả tư tưởng của chính mình, đừng để bị lừa dối hay tự lừa dối bản thân.

Chúng ta phải tự do khỏi mọi xiềng xích, phải chân thật với toàn thể cuộc sống thì mới có hy vọng chạm đến cuộc sống thực. Tôi muốn chia sẻ nhiều lắm với những con người có niềm khao khát giống tôi, không phải chia sẻ trên bình diện tư tưởng, mà chia sẻ với những sự thật đang xảy ra với tất cả sự vô tư và thẳng thắn, và tôi nghĩ khi những nhận biết có sự cộng hưởng, điều đó sẽ biến đổi tất cả lên những bình diện cao hơn, không! Không phải cao hơn mà là giúp cả hai chạm đến sự thật nhanh hơn. Tôi nghĩ vậy!

Có lẽ viết vậy thôi, hơi lan man và có vẻ cũng không logic, và cũng chẳng có một mục đich rõ ràng nào nhưng đủ cho một buổi tối mát mẻ để nhìn lại bản thân, để chia sẻ cùng những con người đầy nhiệt huyết của tuổi trẻ!

Phạm Đức Hậu