Bất an không phải sự cố bất ngờ trong đời sống tinh thần, cũng không phải lỗi của hoàn cảnh hay thời đại. Nó là hệ quả tất yếu khi con người sống lệch khỏi trật tự của Chân Lý, khi tâm thức từ chối quy phục điều đang là. Không phải vì thiếu phương pháp, thiếu hiểu biết hay thiếu niềm tin, bất an sinh ra từ sự chống đối âm thầm giữa cái tôi và thực tại. Khi bạn không chịu đặt mình đúng chỗ, thế giới nội tâm lập tức phân mảnh. Bất an không tấn công bạn, nó chỉ phản chiếu sự sai lệch đang diễn ra. Nó là tiếng chuông báo động cho biết bạn đang sống không thật với chính mình.
Con người thường đổ lỗi cho thế giới bên ngoài. Công việc áp lực, mối quan hệ rạn nứt, xã hội hỗn loạn, tin tức tiêu cực. Tất cả chỉ là chất xúc tác. Gốc rễ nằm ở chỗ khác, nằm ở cách bạn đứng trước sự thật. Khi tâm thức không chịu cúi đầu trước trật tự vốn có của Hiện Hữu, nó buộc phải gồng lên để bảo vệ một bản ngã mong manh. Sự gồng đó tiêu tốn năng lượng, và năng lượng tiêu tán biến thành lo âu. Bất an vì thế không phải kẻ thù, nó là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó trong bạn đang chống lại đời sống.
Tôi từng tin rằng tỉnh thức là tích lũy thêm tri thức, thêm hệ thống niềm tin, thêm ngôn ngữ tinh tế. Sau nhiều năm trải nghiệm, tôi hiểu rằng tỉnh thức bắt đầu từ sự khiêm nhường. Khiêm nhường trước thực tại. Khiêm nhường trước giới hạn của bản thân. Khiêm nhường trước những quy luật không phụ thuộc vào cảm xúc hay quan điểm cá nhân. Quy phục Chân Lý không làm con người thấp đi, nó đặt con người vào đúng vị trí. Và khi đứng đúng chỗ, tâm thức tự nhiên yên.
Tôi kể lại hai câu chuyện, không phải để phán xét, cũng không để kết luận ai đúng ai sai. Chúng là hai tấm gương phản chiếu hai cách sống, hai thái độ nội tâm, hai kết quả rất khác nhau. Cả hai đều là phụ nữ, đều sống trong cùng một xã hội, cùng tiếp xúc với cùng luồng thông tin. Nhưng chỉ một người bình an. Sự khác biệt không nằm ở hình thức, mà nằm ở mức độ quy phục.
Cô gái thứ nhất, tôi gọi là Linh. Linh ăn chay trường, theo đuổi lối sống được gọi là tâm linh tự nhiên. Cô phản đối y học chính quy, nghi ngờ khoa học phương Tây, xem văn minh hiện đại như nguồn gốc của suy đồi. Cô nói nhiều về năng lượng, tần số, chữa lành, và thường tự nhận mình nhạy cảm với môi trường. Trong lời nói của cô luôn có sự chắc chắn mạnh mẽ, đôi khi pha chút khinh miệt đối với những ai không cùng niềm tin. Cô tin mình đã nhìn thấu những gì số đông chưa thấy.
Nhưng cơ thể Linh không khỏe. Cô mệt mỏi, gầy yếu, giấc ngủ chập chờn. Cô dễ cáu gắt khi bị phản biện, dễ tổn thương khi không được công nhận. Không gian sống của cô đầy biểu tượng tâm linh, tinh thể, nến, âm thanh chữa lành, nhưng bầu không khí luôn căng. Mỗi tối, cô đối diện với cảm giác trống rỗng khó gọi tên. Cô nói nhiều về ánh sáng, nhưng bên trong là nỗi sợ bị lộ ra sự non nớt chưa được trưởng thành.
Linh không bất an vì thiếu tâm linh. Cô bất an vì dùng tâm linh như một lớp áo giáp. Cô chưa từng thực sự cúi đầu trước đời sống. Cô từ chối học hỏi từ kinh nghiệm thực tế, từ tri thức đã được kiểm chứng, từ những va vấp con người phải đi qua. Cái tôi của cô đứng cao, và khi đứng cao quá lâu, nó run rẩy. Kiêu ngạo không tạo ra sức mạnh, nó chỉ che giấu nỗi sợ sâu hơn. Một tâm trí luôn phải bảo vệ mình đúng thì không bao giờ được yên.
Cô gái thứ hai, tôi gọi là Nhi. Nhi sống rất đơn giản. Cô không ăn chay, không theo trào lưu tâm linh, không nói về năng lượng hay thức tỉnh. Cô ăn uống vừa phải, chơi thể thao đều, ngủ đủ, làm việc chăm chỉ. Cô từng vấp ngã nhiều lần trong đời, từng bị phản bội, từng thất nghiệp, từng sống trong những giai đoạn bấp bênh. Những trải nghiệm đó không làm cô cay nghiệt, chúng làm cô mềm lại.
Nhi không cố kiểm soát cuộc đời. Cô chấp nhận rằng có những thứ vượt ngoài khả năng của mình. Khi sai, cô nhận sai. Khi không biết, cô học. Khi mệt, cô nghỉ. Cô không tranh luận về đúng sai của thế giới, cô sống tử tế với phần việc của mình. Ở gần Nhi, người ta cảm thấy dễ thở. Không phải vì cô nói lời an ủi, mà vì sự ổn định toát ra tự nhiên từ cô.
Nhi không “tâm linh” theo ngôn ngữ thời thượng. Nhưng cô sống thuận với trật tự của Chân Ngã. Cô biết ơn những điều cơ bản. Một bữa ăn đủ chất. Một buổi chạy bộ buổi sáng. Một giấc ngủ sâu. Một ngày trọn vẹn. Cô không cần chống lại văn minh để khẳng định giá trị bản thân. Cô hòa vào đời sống, và chính sự hòa nhập đó đem lại bình an.
Hai con đường hiện ra rất rõ. Một người dùng hệ thống niềm tin để tách mình khỏi thực tại. Một người chấp nhận thực tại để sống sâu hơn trong nó. Một người luôn phải phòng vệ. Một người không cần phòng vệ. Bất an không đến từ việc bạn ăn gì, tin gì, hay đọc sách gì. Nó đến từ việc bạn có sống thật với sự thật hay không.
Quy phục là từ nhiều người hiểu sai. Họ nghĩ đó là yếu đuối, là từ bỏ quyền lực cá nhân. Thực ra, quy phục là hành động mạnh mẽ nhất của tâm thức. Nó là dám buông cái tôi muốn kiểm soát mọi thứ. Là dám nói tôi chưa biết, tôi cần học, tôi cần sống thêm. Khi tâm trí ngừng chống lại, năng lượng được giải phóng. Khi năng lượng không còn bị tiêu tán cho phòng thủ, bình an xuất hiện tự nhiên.
Carl Jung từng nói: “Neurosis is always a substitute for legitimate suffering.” Khi con người né tránh nỗi đau cần thiết của việc trưởng thành, tâm thức tạo ra rối loạn thay thế. Bất an chính là một dạng thay thế tinh vi như vậy. Nó giúp bạn tránh đối diện với sự thật rằng mình còn non, còn sợ, còn chưa sống đủ. Nhưng né tránh không chữa lành, nó chỉ kéo dài xung đột.
Chân Lý không cần bạn tin. Nó không cần bạn bảo vệ. Nó tồn tại dù bạn đồng ý hay không. Điều duy nhất Chân Lý yêu cầu là sự phù hợp. Khi đời sống của bạn phù hợp với nó, bình an trở thành trạng thái nền. Khi bạn sống lệch, bất an xuất hiện để nhắc bạn điều chỉnh. Không có trừng phạt. Chỉ có phản hồi.
Nếu bạn luôn bất an, đừng vội tìm thêm phương pháp, thêm chế độ, thêm niềm tin mới. Hãy nhìn lại vị trí của cái tôi. Có thể điều cần buông không phải là thế giới, mà là sự kiêu ngạo tinh vi đang đội lốt tỉnh thức. Khi bạn thật, khi bạn khiêm nhường, khi bạn quy phục trật tự lớn hơn mình, bất an không cần bị đẩy đi. Nó tự rút lui, vì không còn lý do tồn tại.
