“Chúng ta phải thấy được cuộc sống là một cơ hội. Bạn đang làm gì với nó? Bạn có sợ nó không? Một số người sống cuộc đời họ như thể tất cả những gì họ đang làm là dàn cảnh cho cái chết của mình. Họ muốn nó phải xảy ra trong một ngôi biệt thự lớn, với một bãi cỏ xanh được cắt tỉa cẩn thận, một khu vườn rộng nhiều héc-ta bao quanh. Họ muốn chết trong một căn phòng chứa đầy những tác phẩm nghệ thuật quý giá. Họ muốn những đứa con thừa kế đáng yêu có bổn phận phải có mặt đầy đủ khi họ phán truyền những trí tuệ cuối cùng. Và họ đã bỏ ra suốt cuộc đời để dựng một màn kịch về sự qua đi của họ. Và tất nhiên bạn phải làm việc rất vất vả, vì bạn cần phải làm ra tiền để mua căn nhà đó. Bạn phải sanh ra những đứa con này, giáo dục chúng những giá trị của bạn để sau này chúng không đâm sau lưng bạn, không hư đốn… Bạn phải tạo ra được sự trung thành, những sở hữu, quyền lực, tất cả những thứ này và sau đó, bạn sẽ không chết trong một cái mương, vô danh, bị bỏ rơi, bạn biết đó… Nhưng theo khía cạnh khác, cuộc sống đó có chất lượng như thế nào?” ― Terence McKenna (THĐP dịch)
Một số nội dung khác từ Terence McKenna THĐP đã dịch:
Là người Việt Nam có lẽ không ai không biết đến món ăn “huyền thoại” này. Nó có thể được dùng vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày – sáng trưa chiều tối, vào bất kỳ mùa nào trong năm – xuân hạ thu đông, thích hợp với bất kỳ ai trong đa dạng tầng lớp xã hội – nông dân, công dân, bác sĩ, giáo sư, thợ thuyền, dù họ đang khỏe mạnh sung sức hay đang mệt mỏi ốm đau. Nó ở trong những nhà hàng sang trọng, nó ở nơi lề phố đơn sơ. Nó rải từ Bắc xuống Nam, từ (phương) Đông sang Tây. Nó ngọt ngào mà đậm đà, thanh tú mà dung dị. Thứ tôi đang đề cập đến ở đây là PHỞ.
Có lẽ đây là lần đầu tiên trong đời tôi cảm thấy đủ xúc động mà chắp tay bút viết về một món ăn truyền thống Việt Nam (dù rằng ẩm thực của đất nước hình chữ S vô cùng đa dạng và phong phú.) Nhưng việc “yêu” da diết một món ăn nào đó, tôi chưa từng được trải qua, cho tới khi gặp phở Hà Nội. (Trước kia tôi có cuồng ăn bánh mì, nhưng chưa phải là yêu.)
Người ta vẫn còn tranh cãi nhau rằng nguồn gốc của phở là từ đâu: Việt Nam, Trung Quốc hay Pháp? Và nếu ở Việt Nam thì phở là đứa con của vùng miền nào: Nam Định hay Hà Nội? Tôi có xuất thân từ quê hương Nam Định và có thể khẳng định rằng món phở nơi này khó lòng mà chê được. Đây không phải sự tự sướng vì phở bò Nam Định lừng danh cả nước không chỉ bởi nước lèo gia truyền, mà còn bởi thịt bò được chế biến khác hẳn với những nơi khác – thui rơm. Nên hương vị của một tô phở được nâng lên một tầm mức mới, khuất phục khứu giác và vị giác của những người sành ăn khó tính. Thưởng thức được một bát phở bò khi về chợ Viềng Nam Định vào dịp đầu xuân năm mới luôn được coi là một việc làm mang lại may mắn.
Nhưng trong sâu thẳm tâm hồn tôi, trong cái xúc động khôn nguôi của trực giác, tôi thấy phở ngon nhất là khi được ăn ở Hà Nội. Vì không khí trầm tư, sâu lắng của thủ đô, vì sự lịch lãm, thanh tú của người Hà Nội hoàn toàn trùng khớp với những sắc thái của phở. Trải nghiệm món ăn này sẽ được cộng hưởng lên gấp đôi gấp ba khiến cho tình yêu với ẩm thực và tình yêu với xứ kinh đô dễ dàng được nảy nở.
Khi hương vị của phở chạm vào các giác quan, tôi biết rằng mình đang được giao tiếp với tâm hồn của Hà Nội. Không phải cốm, bún chả, bánh mì hay nộm bò khô làm tôi xúc động, mà là phở. Nó là món ăn duy nhất khiến trái tim tôi nhún nhảy khi biết rằng mình đang trên đường đến tiệm, dù trước đó tôi đang cảm thấy chán chường hay mỏi mệt chuyện gì đó. Là món duy nhất khiến tôi cảm thấy đủ đầy, mãn nguyện khi dùng xong đến tận những thìa nước lèo cuối cùng. Là món duy nhất khiến toàn bộ vị giác của tôi kích thích mà không hề kích động, sướng vui mà không hề mê đắm. Phở mơn trớn tôi như một người tình dịu dàng, lịch lãm bậc nhất.
Tình yêu của tôi với phở lớn đến mức sáng ăn phở, trưa ăn phở, tối ăn phở. Nếu giữa đêm bị ai đó gọi dậy hỏi rằng em đang mơ gì đấy thì tôi không ngần ngại mà đáp ngay rằng “ăn phở”, dù chẳng biết người kia là ai và vừa xong mình có đang nằm mộng thật không.
Có thể tôi và bạn sống ở Việt Nam và được tiếp xúc với phở một cách dễ dàng nên không cảm thấy nó như một thứ gì đó đặc sắc, quý giá. Nhưng ở trên thế giới, người ta đánh giá phở rất cao. Món ẩm thực truyền thống Việt Nam này đã lọt vào top 20 món ăn “đỉnh” nhất hành tinh.
Xuất thân từ tỉnh lẻ, lên Hà Nội lao động, làm việc, cá nhân tôi không thích nhiều đặc điểm của thủ đô: ô nhiễm môi trường, ồn ào ách tắc, xô bồ bon chen, v.v… Đã từng có lúc tôi thấy ghét Hà Nội và ức chế cao độ khi sống ở nơi này. Nếu có một thứ gì đó vớt vát lại thiện cảm của tôi với mảnh đất ngàn năm văn hiến thì chỉ có thể là phở. Tình yêu của tôi với món ăn này đã đủ lớn để trung hòa hết tất cả những nhức nhối khó chịu với thành phố lớn. (Thậm chí bây giờ khi nhắc đến chuyện tắc đường hay bụi bặm hay hôi hám, tôi vẫn có thể dịu dàng đón nhận, và hiểu ra rằng Hà Nội không hề xấu, chỉ là nó đang bị tổn thương.)
Sau này, nếu có đi đâu xa khỏi Hà Nội hay lãnh thổ Việt Nam, món ăn đầu tiên tôi nhung nhớ sẽ là phở. Miến, mỳ, bún, hủ tiếu, bánh canh, v.v… đều là những người anh em của phở, xuất hiện ở khắp nơi trên mọi miền tổ quốc. Và tôi yêu thích tất cả. Nhưng chỉ có duy nhất phở là kẻ chinh phục được trái tim này. Cái đậm đà, thanh thoát của nước lèo kết hợp với sự mềm mại yêu kiều của những sợi phở và những sôi động hân hoan của gia vị tự nhiên: hành, tiêu, chanh, ớt, giấm tỏi đã tạo nên một vũ điệu ẩm thực đầy mê hoặc. (Ngoài các gia vị, ta có thể ăn kèm thêm giá đỗ, rau sống và quẩy.) Tôi không chỉ yêu phở, mà đã nghiện nó luôn rồi. (Riêng trong chuyện này, tôi không có nhu cầu cai nghiện.)
Nhà thơ Tú Mỡ (1900 – 1976) đã từng viết bài thơ “Phở đức tụng” như thế này. Thử hỏi rằng ta không chú ý, mê say sao nổi.
“Trong các món ăn “quân tử vị”,
Phở là quà đáng quý trên đời.
Một vài xu, nào đắt đỏ mấy mươi,
Mà đủ vị: ngọt, bùi, thơm, béo, bổ.
Này bánh cuốn, này thịt bò, này nước dùng sao nhánh mỡ,
Ngọn rau thơm, hành củ thái trên.
Nước mắm, hồ tiêu, cùng dấm, ớt điểm thêm,
Khói nghi ngút đưa lên thơm ngát mũi.
Như xúc động tới ruột gan bàn phổi,
Như giục khơi cái đói của con tì.
Dẫu sơn hào, hải vị khôn bì,
Xới một bát nhiều khi chưa thích miệng.
Kẻ phú quý cho chí người bần tiện,
Hỏi ai là đã nếm không ưa,
…
Cùng các cao lương vạn quốc phô trương,
Ngon lại rẻ, thường hay quán giải.
Sống trên đời, phở không ăn cũng dại,
Lúc buông tay ắt phải cúng kem.
Ai ơi, nếm thử kẻo thèm.”
Vậy là nhờ phở mà tôi biết yêu thương, biết tận hưởng hơn khi thưởng thức những món ăn ở những vùng đất mình đi qua. Tôi thấy trân trọng và đồng cảm với tinh thần của con người bản địa. Tình yêu có thể chạm tới ta bởi kiến trúc, ngôn ngữ, trang phục, thì nó cũng có thể chạm đến ta bởi ẩm thực. Nếu gần nhà bạn có tiệm phở nào, hãy tới đó ngay hôm nay và bắt đầu “yêu” nhé.
Tạp chí Aloha của THĐP ra tới Volume 7 rồi nha. Ai chưa mua membership để đọc và bồi dưỡng chất xám thì mua tại ➡️ http://bit.ly/THDPmembership (48k/1 volume, 999k/1 năm, 24 volume)
Nội dung Volume 7
🧠 [Bài dịch] 8 lý do vì sao những người thông minh khó tìm thấy hạnh phúc
🧠 [Truyện dài] Tuổi trẻ cô đơn – Chương 6-7 | Ni Chi
🧠 [Bài dịch] Vì sao những học sinh thành công nhất không có đam mê dành cho trường lớp
🧠 [Hỏi-Đáp] Thiền đúng cách
🧠 [Tiểu thuyết dã sử] Người chém cá kình – Hồi 7 | Hai Le
🧠 [Bài dịch] Cách thức giúp bạn đưa ra một quyết định lớn
🧠 [Truyện ngắn] Cô bé Hạt Tiêu – Quyển 2, Tập 7 — Bài tập làm văn | Vũ Thanh Hòa
🧠 Leonardo da Vinci – Kẻ trộm đánh cắp tương lai + Trích dẫn | Ni Chi, Prana
🧠 [Thơ dài] Thiên đường trần gian – Phần 7 | Vũ Thanh Hòa
Một trong những thông điệp chính từ Alan Watts (tác giả, diễn giả, triết gia nổi tiếng người Mỹ thập niên 60). Video này hiện đang có hơn 3,6 triệu view trên Youtube.
Một số video khác từ Alan Watts THĐP đã làm Vietsub
💜 http://bit.ly/2y7lJhj – Bạn Chính Là Big Bang
💙 http://bit.ly/2Nw7s2G – Làm thế nào để lặng yên tâm trí?
💚 http://bit.ly/2Nr1kbP – Con Người Thật Của Bạn
💛 http://bit.ly/2Phtx6U – Giấc mơ cuộc đời (Bản dịch 2014)
Biên dịch: Lê Gia Khiêm
Hiệu đính: Huy Nguyen
Vietsub: Lê Gia Khiêm
Source: Tragedy & Hope
Có lẽ nhiều bạn ở đây cũng không còn lạ gì với bộ manga lừng danh của xứ sở hoa anh đào – One Piece, với tác giả là Eiichiro Oda. Truyện kể về cuộc hành trình của chàng thuyền trưởng trẻ Monkey D. Luffy (thường được cộng đồng độc giả Việt gọi thân mật là Thánh Lù) khi cậu dấn thân tìm kiếm kho báu lớn nhất thế giới với mục đích trở thành Tân Vua Hải Tặc.
Tôi không biết có ai đọc One Piece mà lại không có cái nhìn thiện cảm với Luffy, nếu như không nói là nể phục, yêu mến cậu với mức độ cao. Trong bộ truyện này, tôi không chỉ thích Thánh Lù, mà còn rất khoái Thánh Buggy. Một bên tài đức vẹn toàn, một bên nhây lầy bựa, vô liêm sỉ bậc nhất.
Buggy và Luffy
Tuy nhiên trong bài viết này tôi chỉ tập trung nói về Luffy và lý do tại sao cậu ta được nhiều người yêu mến (không chỉ ở ngoài đời thực, mà còn trong chính tác phẩm nữa.) Và lý do tại sao tác giả Oda lại xây dựng hình tượng nhân vật chính – người lãnh đạo, thuyền trưởng, người có khả năng cao nhất trở thành Tân Vua Hải Tặc, là Luffy.
Theo quan sát và đánh giá của tôi, thì câu trả lời nằm ở sự vô dục của cậu ta. Vô dục ở đây tức là sự không tham lam, không mê đắm; đoạn tuyệt với những sự hưng phấn, kích thích, tránh xa khỏi những khoái lạc trần tục.
Nếu như các thành viên của băng Mũ Rơm có Nami tham tiền, Zoro tham rượu, Sanji và Brook tham sắc, Ussop tham nói dối thì Luffy – thuyền trưởng, chẳng dính vào bất kỳ mê đắm nào tương tự như đồng đội. Cậu ta và bé bác sĩ Chopper có một sự trong lành, ngây thơ, thánh thiện ngang ngửa.
Dù Luffy cực kỳ thích ăn thịt, nhưng không có nghĩa là cậu ta tham thịt. Dễ ngủ, nhưng không có nghĩa là cậu ta ham ngủ. Hai chi tiết này Oda gán cho Luffy, theo tôi, chỉ là để khẳng định sự vô tư như trẻ nhỏ của anh thuyền trưởng. Người ta có câu:
“Ăn được ngủ được là tiên.”
Chỉ có người nào hay âu lo, yếu đuối, dễ căng thẳng stress thì mới không ăn không ngủ được. Còn Luffy, ổng “tốt bụng” quá nên ăn bao nhiêu thịt (một loại thức ăn khó tiêu hóa) cũng vừa, “tốt tâm” quá nên vứt đâu cũng có thể ngủ được ngon lành. Thậm chí, Luffy còn có “biệt tài” vừa ăn vừa ngủ nữa thì cũng đủ thấy nể cái độ “vô tư” của cậu ta rồi.
Luffy vừa ăn vừa ngủ (không hiểu sao làm được vậy luôn! @@)
Nếu đối chiếu với tháp nhu cầu Maslow, thì Luffy nằm ở ngưỡng thấp nhất – chỉ có mong muốn đủ thức ăn, nước uống, được nghỉ ngơi khi cần thiết. Ngoài ra, Luffy không có nhu cầu nào về mặt tâm lý cả. Cái khát vọng trở thành Vua Hải Tặc của cậu không phải là một nhu cầu. Nó là một sự diễn đạt sức mạnh ý chí, ước mơ, chỉ tồn tại trong một con người mang nội lực cực lớn. Còn những người gánh gồng bên mình nhiều loại ham muốn, nhu cầu này nọ như muốn được yêu thương, muốn được tôn trọng, muốn được thể hiện, muốn được thành đạt, v.v.. thì sẽ không bao giờ hùng mạnh.
Kẻ vô tư thì đức dày như trẻ nhỏ, trời đất, thiên hạ mến yêu, che chở. Sự vô tư ấy chính là một thứ mãnh lực thu hút, cảm hóa người khác của Luffy (mặc dù cậu ta không có nhu cầu được yêu mến.) Trong phim, Thánh Lù đi đến đâu là các anh em, đồng đội, chiến hữu được tập hợp đến đó. Tôi cho rằng người có sức mạnh là người mang lại sự kết nối. Điều này được thể hiện rõ nhất ở trong trận đại chiến với tổng bộ hải quân Marineford. Luffy không tiến lên một mình mà có biết bao nhiêu người ủng hộ, sẵn sàng chung tay kiếm, sẵn sàng hy sinh tính mạng vì chàng trai này.
Chưa kể, anh Bartolomeo (hay còn được gọi vui là Bát Tô Lòng Mèo) là một fan cuồng của Luffy. Bình thường hổ báo cáo chồn, đầu đội trời chân đạp đất, oai phong hùng dũng bốn phương trời, nhưng khi đứng trước Luffy thì Lòng Mèo “tắt điện”, người nhũn ra như bún, uốn éo, đỏ mặt, khóc lóc vì sung sướng. Tôi cho rằng Oda xây dựng chi tiết này là để khẳng định sức mạnh của Luffy có thể khuất phục cả sự nam tính.
Bartolomeo đứng nấp nhìn Luffy từ xa =))
Sức mạnh đó cũng thuần phục luôn cả sự nữ tính. Điều này thể hiện ở chuyện Boa Hancock – Thất Vũ Hải nữ duy nhất, xà nữ vương cai trị bộ tộc toàn đàn bà con gái Kuja, người mang một vẻ đẹp huyền thoại bậc nhất trên thế giới, cũng “chao đảo” vì Luffy.
Năng lực của nhân vật Boa có lẽ được truyền cảm hứng từ nữ thần tóc rắn, ai đó nhìn vào thì sẽ hóa đá. Ở đây, Boa có một tính nữ khổng lồ, xét riêng về vẻ đẹp ngoại hình của nàng cũng đủ làm khơi dậy bao nhiêu ham muốn xác thịt của đàn ông rồi. Những ai bị mê hoặc bởi sắc đẹp của nàng thì đều có thể bị dính đòn đông cứng/hóa đá.
Boa Hancock
Nhưng Luffy thì miễn nhiễm với sắc dục, cậu có một tâm hồn của trẻ thơ nên chẳng hề hấn gì với những “chiêu bài” của Boa cả. Đấy là còn chưa kể, sau này Boa “phát cuồng”, ngày đêm mơ tưởng đến Luffy thì cậu cũng chẳng đếm xỉa gì hết, chẳng hiểu chuyện gì đang diễn ra hết. Tất cả những gì cậu đáp lại là tình bạn, tình con người.
Đó lại là điều khiến Boa nể phục và tôn kính Luffy hơn bao giờ hết. Đó là động lực để cô giúp đỡ Luffy trên mọi nẻo đường có thể, như dẫn cậu thâm nhập vào ngục Impel Down nguy hiểm nhất thế giới, hay cứu trợ cậu trong trận Marineford, giúp cậu trong quá trình rèn luyện 2 năm tách biệt với đồng đội trên đảo nữ quốc (chuyện này khiến Sanji tham gái phải ghen tị hộc máu mũi vì cậu ta lại bị gửi đi tu luyện ở hòn đảo toàn trai cong.)
Có thể nói, sự vô dục của Luffy là sức mạnh đáng gờm nhất thế gian. Nó khuất phục, thu phục cả những người nam hay người nữ hùng mạnh nhất.
Nofap cũng là một lối sống vô dục, tránh xa kích thích tình dục cả trong thể xác và tâm trí. Nó cũng giúp một người trở về với giá trị thuần khiết bên trong chính mình.
Nói đến hình tượng Luffy tôi có ngay sự hình dung đến chủ nghĩa khắc kỷ (stoic). Người rèn luyện theo tinh thần khắc kỷ là những người biết đủ, sống hạnh phúc ở mức nhu cầu tối thiểu và có thể điều tiết được xúc cảm của mình trong mọi hoàn cảnh. Sức mạnh ý chí, sự bất khuất của những người thấm đẫm tinh thần stoic là khổng lồ. Những bậc thầy triết gia Hy Lạp trước kia đã sống vẹn toàn với tôn chỉ này, họ đều là những dũng sĩ oai hùng, cả trong thể chất và tinh thần. Plato hay Marcus Aurelius đều là những vĩ nhân khắc kỷ đáng ngưỡng mộ trên thế gian. Luffy có thể ngốc nghếch, khờ khạo, nhây lầy, nhưng sức mạnh nội tại của cậu thì vô cùng to lớn, chẳng thua kém gì những bậc vĩ nhân kia. Cậu xứng đáng là kẻ dẫn đầu, là thuyền trưởng.
Vì Luffy “trống rỗng”, tức là tách biệt độc lập với những tham đắm, nên cậu có không gian, có sự tự do. Có thể Luffy chưa phải là người thông minh nhất, hay võ nghệ cao cường nhất, nhưng điều đó cũng chẳng quan trọng. Vì cậu có đủ sức hấp dẫn để những người có phẩm chất kia trở thành đồng minh của mình. Không phải haki bá vương, mà sự vô dục mới là thứ đáng gờm.
Luffy trong một lần sử dụng haki bá vương
“Thánh nhân đãi kẻ khù khờ.”
Nhắc đến Luffy là tôi cũng nhìn thấy bóng dáng của Forrest Gump trong đó. Cả hai đều chẳng toan tính gì cho riêng mình, nhưng đều được đất trời đối đãi hậu hĩnh, tiến lên phăng phăng trong đời sống ở những vị trí đỉnh cao mà người đời mơ ước. Tôi không biết là Luffy có thể trở thành Tân Vua Hải Tặc không, nhưng tôi đánh giá cậu ta xứng đáng hơn bất kỳ nhân vật nào khác trong bộ manga với vị trí đó.
Hình tượng Luffy cũng tương đồng với lá bài đầu tiên trong bộ bài Tarot của huyền học phương Tây – The Fool (số 0). Nhân vật chàng ngốc là người khởi đầu cuộc hành trình dấn thân vào thế giới, và cũng là người kết thúc lại chuyến đi đó với một mức nhận thức cao cấp hơn. The Fool là biểu tượng của sự giải thoát, tự do, giác ngộ, miễn nhiễm với thế gian, nằm ngoài những trói buộc trần tục.
Lá bài The Fool
Đọc truyện Once Piece tôi học hỏi được nhiều điều từ những nhân vật trong đó và cũng rất nể phục tác giả Oda trong việc xây dựng hình tượng Thánh Lù như một kẻ dẫn đầu đầy vô tư và hào sảng như vậy. Tinh thần được thể hiện trong Once Piece cũng vui vẻ, tự do và mãnh liệt như chính Luffy. Nếu ai chưa đọc bộ manga này thì nên đọc một lần cho biết (hoặc xem phim), tôi nghĩ rằng nó xứng đáng được mọi người yêu mến.
Việc mang cho tôi cảm hứng để viết bài này là khi tôi nghe bài Sắc Màu của nhạc sĩ Trần Tiến do diva Trần Thu Hà thể hiện. Tôi đã nghe bài nhạc từ thuở bé cho đến nay đã hàng ngàn lần.
• • •
Chỉ vô tình thôi, khi tập đàn và tìm một số bài ngày xưa để hát, tôi mở ca sĩ Trần Thu Hà. Tôi vô tình nghe chị bạn mở bài Sao em nỡ vội lấy chồng. Rồi tôi lại vô tình yêu mến bài hát Chị tôi với giai điệu da diết quen thuộc từ ngày bé xóm tôi đã hay mở. Nhờ nhiều những cơ duyên vô tình mà tôi tìm đến âm nhạc của nhạc sĩ Trần Tiến.
Bất chợt tôi nhận ra mình đã yêu thích âm nhạc xưa cũ từ lúc nào không hay. Giai điệu luôn chạm vào cảm xúc của người nghe. Lời ca mộc mạc, giản dị nhưng mang đầy ý nghĩa đối với người viết. Và việc chọn người ca sĩ thể hiện phù hợp cũng là một nghệ thuật.
Việc mang cho tôi cảm hứng để viết bài này là khi tôi nghe bài Sắc Màu của nhạc sĩ Trần Tiến do diva Trần Thu Hà thể hiện. Tôi đã nghe bài nhạc từ thuở bé cho đến nay đã hàng ngàn lần. Ngày bé không thuộc nhiều tôi chỉ lẩm nhẩm trong miệng “Một màu xanh xanh chấm thêm vàng vàng.” Bẵng đi một thời gian tôi mở nhạc Trần Thu Hà mới nghe lại bài nhạc Sắc Màu ngày ấy tôi hay nhép theo. Nghe đi nghe lại chỉ biết rằng nó hay vì giai điệu và lời nhạc mình có thể hát theo được.
Cho đến ngày hôm nay, bạn trai tôi bảo nghe kỹ bài nhạc này đi. Tôi bật lại, nghe thật kỹ.
“Một màu xanh xanh chấm thêm vàng vàng… Một màu nâu nâu một màu tím tím… Một màu xanh lam chấm thêm màu chàm… Một màu đen đen một màu trắng trắng…”
Mỗi lời ca cất lên đều khiến tôi nổi da gà. Như thể ông đang diễn tả về cả quá trình làm một con người. Một đứa trẻ rong chơi trên cánh đồng hoang vu, một cậu trai đang nhìn vào mắt người mình yêu, một thanh niên đang lâm trận chinh chiến và cuối cùng là màu đen trắng – người ấy nằm trên chiếc xe tang đi thật vội vàng.
Sau đó tôi tìm hiểu và biết được hoàn cảnh ra đời của bài nhạc. Bài nhạc được viết khi ông bị bệnh nặng phải nằm trong bệnh viện và nghĩ rằng mình sắp chết.
Ông viết bài này để diễn tả trạng thái của một linh hồn, có vẻ ý tưởng đã xuất hiện trong lúc ông chết lâm sàng hoặc do thuốc mê lúc phẫu thuật. Thường thì linh hồn mới chết sẽ còn vương vấn cõi trần và nhớ lại những quá khứ, kí ức còn xót lại trong tiềm thức. Có vẻ như linh hồn này đã không còn nhớ rõ những chi tiết đã cũ quá rồi nữa, mà chỉ còn thấy những mảng màu mà kí ức cố nhớ lại. Màu xanh chấm thêm vàng cánh đồng hoang. Màu nâu tím mắt em tôi. Màu xanh lam chấm thêm màu chàm. Những kí ức in đậm nhất qua từng thời kỳ của linh hồn ấy chỉ còn lại sắc màu trộn vào nhau. Màu đen trắng chiếc xe tang của chính hồn ma ấy đang chạy đi thật vội vàng.
“Hoạ người dưng nhớ khuôn mặt bắt hình dong. Rồi một đêm chơi vơi làm sao vẽ bóng tối, làm sao vẽ cánh hoa đen không màu?”
Hình ảnh đã bắt đầu lu mờ, linh hồn cảm thấy lạc lõng chơi vơi, chỉ còn lại màu của bóng tối và rồi chính linh hồn ấy đã nhận biết được mình vô hình.
“Một đêm nhớ nhớ, nhớ ra mình một mình Một đêm nhớ nhớ ra mình đã ở đâu đây.”
Có lẽ đây là trạng thái của một linh hồn khi đi lạc đến nơi nào thân quen.
“Một đêm trong đêm thâu Một vầng sáng chói loá Một đêm nhớ nhớ ra ta vô hình.”
Có thể vầng sáng chói loá ấy chính là ánh đèn trong phòng mổ khi ông tỉnh dậy hoặc có thể là vầng sáng của bậc giác ngộ khi nhận ra vạn vật đều là hư vô. Đã có nhiều người khi trải qua những biến cố lớn như chết lâm sàng, tai nạn, v.v… mà trở nên siêu việt.
Cả bài nhạc là cảnh miêu tả dòng thời gian của chính linh hồn, chính ông từ khi lớn lên đến lúc chết. Không những vậy nó còn là nhiều bức tranh với không gian từ gam màu tươi vui đến không còn màu sắc gì cả.
Âm nhạc của Trần Tiến luôn thế, luôn kể một câu chuyện và cái kết bi thương vô cùng. Chỉ nghe giai điệu mà không nghe kỹ lời thì bài hát cũng đã đủ da diết rồi. Nhưng nếu nghe kỹ mà hiểu được lời thì thật sự Trần Tiến là một nhạc sĩ quá thấu hiểu cuộc đời. Âm nhạc của ông rất có giá trị, ít người có thể làm được.
Cây cối không phải là những sinh vật vô tri vô giác vô hồn. Toàn bộ khu rừng tương tác với nhau như một cơ thể có ý thức và có trí khôn. Bản chất của Thiên nhiên là All is One, chỉ có loài người là không hiểu được chuyện đó.
Biên dịch: Lê Gia Khiêm
Hiệu đính: Prana
Vietsub: Lê Gia Khiêm
Source: Suzanne Simard, Sustainable Human
Featured image: Free-Photos, Pixabay
Theo Brock Bastian, tác giả của The Other Side of Happiness: Embracing a More Fearless Approach to Living (2018) (tạm dịch: Mặt kia của hạnh phúc: Nâng niu một cách tiếp cận can đảm hơn tới cuộc sống) và một nhà tâm lý học tại Đại học Melbourne ở Úc, vấn đề một phần là văn hóa: một người sống ở một nước phương Tây có khả năng bị chuẩn đoán trầm cảm hoặc lo âu lâm sàng nhiều gấp 4-10 lần so với một cá nhân sống trong một nền văn hóa phương Đông. Ở Trung Quốc và Nhật Bản, cả hai cảm xúc tiêu cực và tích cực được coi là một phần thiết yếu của cuộc sống. Nỗi buồn không phải là một cản trở để trải nghiệm cảm xúc tích cực và – không giống như trong xã hội phương Tây – không có một áp lực liên tục nào để có được vui vẻ.
Suy nghĩ này có thể bắt nguồn từ tôn giáo. Ví dụ, triết học Phật giáo Ấn-Tây Tạng, đã được nghiên cứu chi tiết bởi các nhà tâm lý học phương Tây như Paul Ekman, kêu gọi sự công nhận cảm xúc và trân trọng nỗi đau như một phần của con người. Nó đặt trọng tâm vào sự hiểu biết bản chất của nỗi đau và những nguyên do dẫn đến nó. Nhiều phương thức thực hành tâm lý hiện đại như liệu pháp hành vi biện chứng nay sử dụng cách tiếp cận nhận biết và đặt tên cảm xúc trong điều trị trầm cảm và lo âu.
Trong một nghiên cứu được công bố năm 2017, Bastian và các cộng sự đã tiến hành hai thí nghiệm kiểm tra xem kỳ vọng xã hội về việc tìm kiếm hạnh phúc ảnh hưởng đến con người như thế nào, đặc biệt khi họ đối mặt với thất bại. Trong nghiên cứu đầu tiên, 116 sinh viên đại học được chia thành ba nhóm để thực hiện một nhiệm vụ xáo chữ (anagram). Trong đó có nhiều anagram không thể giải được. Bài kiểm tra được thiết kế để mọi người thất bại, nhưng chỉ một trong ba nhóm được thông báo về khả năng thất bại này. Một nhóm khác đang ở trong một ‘căn phòng hạnh phúc’ với những bức tường gắn đầy posters khích lệ, những ghi chú tích cực, trong khi nhóm cuối cùng được đưa vào một căn phòng trung tính.
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, tất cả những người tham gia thực hiện một bài kiểm tra về độ lo lắng để đo phản ứng của họ khi không thực hiện được nhiệm vụ xáo chữ, và điền vào một bảng câu hỏi được thiết kế nhằm đánh giá liệu kỳ vọng xã hội về việc có được hạnh phúc đã ảnh hưởng thế nào đến việc xử lý những cảm xúc tiêu cực trong họ. Họ cũng đã tham gia kiểm tra trạng thái cảm xúc của mình vào thời điểm đó. Bastian và nhóm của ông phát hiện ra rằng những người trong ‘căn phòng hạnh phúc’ lo lắng về sự thất bại nhiều hơn những người khác ở hai phòng còn lại.
“Nói chung, khi mọi người thấy mình trong một bối cảnh (trong trường hợp này là một căn phòng, nhưng nói chung là trong bối cảnh văn hóa), nơi hạnh phúc được đánh giá cao, nó tạo nên cảm giác áp lực khiến họ sẽ cảm thấy như vậy,” Bastian nói với tôi.
Sau đó, khi họ trải nghiệm thất bại, họ “đã ngẫm nghĩ về lý do tại sao họ không cảm thấy theo như họ nghĩ họ nên cảm thấy.” Những suy ngẫm, các nhà nghiên cứu phát hiện, làm cho tâm trí họ tồi tệ hơn.
Trong thử nghiệm thứ hai, 202 người đã điền vào hai bản câu hỏi trực tuyến. Bản thứ nhất hỏi về tần suất và mức độ trải nghiệm nỗi buồn, lo lắng, trầm cảm và căng thẳng. Bản thứ hai, trong đó mọi người được yêu cầu xếp hạng các câu như: “Tôi nghĩ xã hội chấp nhận những người cảm thấy chán nản hoặc lo âu”, đo lường mức độ những kì vọng xã hội về tìm kiếm những cảm xúc tích cực và ngăn cản những cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng đến trạng thái cảm xúc của con người. Kết quả cho thấy những người nghĩ rằng xã hội mong đợi họ luôn luôn vui vẻ và không bao giờ buồn trải nghiệm trạng thái tiêu cực như căng thẳng, lo lắng, trầm cảm và nỗi buồn thường xuyên hơn.
Những trải nghiệm đau buồn mang lại những lợi ích khác khiến chúng ta hạnh phúc hơn về lâu dài. Bastian chỉ ra rằng chính trong nghịch cảnh là khi chúng ta có kết nối chặt chẽ nhất với mọi người. Kinh nghiệm được nghịch cảnh giúp xây dựng sự bền bỉ.
“Về mặt tâm lý, bạn không thể trở nên cứng cáp nếu bạn không phải đối phó với những điều cứng rắn trong cuộc sống,” ông nói với tôi.
Đồng thời, ông cảnh báo rằng những phát hiện gần đây không nên bị hiểu lầm.
“Vấn đề không phải là chúng ta nên cố gắng buồn bã hơn trong cuộc sống. Vấn đề là chúng ta cố gắng và tránh né nỗi buồn, xem nó như một vấn đề, và phấn đấu cho niềm hạnh phúc vô tận, chúng ta thực tế không hạnh phúc lắm, và vì thế, không thể tận hưởng những lợi ích của hạnh phúc đích thực.”
Chào các bạn, tôi là một người trẻ (có thể như đa phần các bạn ở đây) đang ở ngưỡng cửa của sự trưởng thành, đang đứng giữa hai mảng đen trắng của đời sống trải nghiệm – đứng giữa ranh giới của lý thuyết và thực tế, của quan điểm cá nhân và quan điểm đám đông/xã hội. Vị trí của người trẻ nằm trên mảnh đất của sự ngờ vực trộn lẫn với khao khát dấn thân để minh xác mọi chuyện. Có thể cuộc hành trình ấy diễn ra nhanh hoặc chậm, nhưng tôi tin rằng nó không thể tránh khỏi những sự xáo trộn trong tư tưởng, như một dấu hiệu cài đặt nâng cấp hệ thống – tiến hóa.
Và khi sự xáo trộn, va đập, tái kiến thiết ấy diễn ra, nó có thể kéo theo những sự bất ổn, biến động về đời sống tinh thần – tư duy, xúc cảm (đặc biệt của những người nhạy cảm.) Những cuộc chuyển mình này dễ dàng trở thành là mảnh đất biểu lộ của những chứng rối loạn tâm lý thường gặp. Khi không thể thấu hiểu chúng, những người mắc các chứng kia có thể chịu đau khổ rất nhiều trong đời sống cá nhân, và có khả năng dẫn đến những hành động đáng tiếc – tự tử.
Tôi không nói rằng các chứng rối loạn ấy hoàn toàn có nguyên nhân là sự thay đổi trong đời sống cá nhân. Tôi chỉ đang nói rằng những thử thách, vấp váp cường độ lớn/cực đoan có thể là một tác nhân gây nên những xáo động tinh thần của người trẻ. Và cá nhân tôi là một trường hợp trong số đó. Trong vòng 3 năm trở lại đây, khi bắt đầu chập chững bước vào đời từ cánh cổng trường đại học, tôi đã trải qua trầm cảm (mỗi đợt kéo dài 6 tháng), rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực (mỗi đợt kéo dài 3 tháng).
1. Các chứng rối loạn tâm lý
Nếu các bạn chưa từng trải qua bất kỳ chứng rối loạn tâm lý nào thì cũng khó có thể hiểu được những gì người mắc chúng trải nghiệm. Bạn đứng ở ngoài cảnh huống và nhìn nó (có thể) bằng một con mắt ngờ vực, phán xét, quy chụp. Nếu không có đầy đủ thông tin, chúng ta càng sợ hãi khi phải đối diện hay nhìn những người gần gũi xung quanh trải nghiệm các biến động.
Ở đây tôi chỉ mô tả sơ qua những chứng rối loạn mà tôi đã được “nếm” để các bạn theo dõi có một phần nào hình dung. Còn muốn nghiên cứu tìm hiểu chi tiết hơn, các bạn có thể bắt tay với anh Google. Ngoài ra còn rất nhiều các chứng rối loạn tâm lý khác như rối loạn đa nhân cách (DID), rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), v.v…
a/ Trầm cảm (Depression): Nó không phải là một sự buồn rầu hay tuyệt vọng hay khủng hoảng. Nó là sự thu rút của sức sống. Ở đó chẳng có gì cả, không cảm xúc, không đam mê, không hứng thú, không gì hết ngoài sự trống rỗng, băng giá. Tôi nhìn nó như một sự chết mòn hay trạng thái ngủ đông. Còn Jim Carrey, diễn viên hài nổi tiếng với phim The Trueman Show, thì mô tả depressed như deep-rest – một sự nghỉ ngơi sâu.
Tạm dịch: “Bạn nên nghĩ từ “depressed” (trầm cảm) như là rest (nghỉ ngơi), deep rest (thư giãn sâu); cơ thể của bạn cần trầm cảm, nó cần giải tỏa khỏi vai tuồng bạn đang cố gắng diễn.”
Trầm cảm khiến người ta cảm thấy đau khổ khó khăn bởi vì khi nó diễn ra thì những hoạt động cuộc sống thường nhật của người đó bị gác lại: mất hứng thú/đam mê, mất kết nối, mất động lực,… thậm chí còn mất luôn cả trí nhớ (một phần nào đó.) Nói chung là mọi thứ đang chạy yên lành thì dừng hết lại, đình trệ, thuyên giảm, thậm chí vụt tắt. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến công việc, đến các mối quan hệ, đến tư tưởng rằng ta phải “làm” được điều gì đó, ta phải “là” ai đó, phải có thành tựu gì đó để khẳng định danh tính của chính mình. (Trong các chứng rối loạn đã trải nghiệm, tôi thấy trầm cảm là thử thách khắc nghiệt nhất.)
b/ Rối loạn lưỡng cực (Bipolar Disoder): Có thể hiểu nôm na là sáng nắng chiều mưa. Nhưng nó không phải là kiểu tâm lý đỏng đảnh như của mấy chị em lúc mới yêu. Nó là liên tiếp các cú chao liệng từ thái cực hưng phấn đến thái cực trầm cảm. Mọi thứ người đó trải nghiệm đều là các điểm cực, sự tột độ. Giống như chơi trò tàu lượn lên xuống liên tục: sáng “high” lòi kèn, tối về thì “rơi” xuống những vực thẳm không đáy; trước thì có cảm giác mình là siêu nhân có thể thay đổi cả vũ trụ, ngay sau đó thì cảm thấy mình không bằng một con gián và đáng chết hơn bao giờ hết. Khi kéo dài, sự bất ổn định của rối loạn lưỡng cực ảnh hưởng đến sức khỏe, các mối quan hệ và công việc của người đang nằm dưới trướng tung hoành của nó.
c/ Rối loạn lo âu (Anxiety Disoder): Là một trạng thái bồn chồn, căng thẳng, ức chế không rõ lý do. Bất kỳ một động thái nào trong cuộc sống cũng có thể trở nên quá sức chịu đựng và khiến người ta nghẹt thở. Thậm chí là khi ngồi yên chẳng làm gì, cuộc sống trơn tru không có vấn đề gì thì những cơn bồn chồn vẫn ập tới chẳng cần báo trước. Sự căng thẳng này gây ảnh hưởng đến các mối quan hệ và khả năng lao động tư duy của người mắc phải.
Tôi không biết rằng ngoài kia người ta đã chứng minh khoa học thành công đến mức nào để khẳng định những chứng rối loạn tâm lý là một loại bệnh tật và cần được chữa chạy. Tôi chỉ chắc chắn rằng chúng là một trạng thái tâm lý mà ta có thể trải nghiệm, giống như ta ăn một trái táo căng mọng hay ăn một chén cơm thiu vậy.
Vấn đề của những người mắc các chứng rối loạn tâm lý đó là họ không tập trung vào việc ăn, mà họ tập trung vào việc phán xét món ăn. Nên thành ra, với trái táo ngon lành thì có thể mọi chuyện diễn ra êm đẹp, miễn rằng họ chắc chắn mình không phải là Bạch Tuyết, nhưng với chén cơm thiu thì họ giãy lên đành đạch, chống cự phản kháng bằng sự lo lắng, sợ hãi, hoảng loạn, thậm chí thù ghét, tấn công bạo lực với chén cơm hay với chính mình để hòng thoát khỏi cảnh phải ăn nó, thoát khỏi sự đau đớn khổ sở.
Tôi cũng đã từng phản ứng như vậy và kết quả là mọi thứ càng diễn biến tồi tệ hơn. Nó trở thành một vòng xoáy không lối thoát. Khi mọi chuyện chạm đáy của căng thẳng, bất an, tuyệt vọng, tôi đã từng có ý muốn tự tử.
Các bạn có thể ở bên ngoài và nghĩ rằng chỉ có bị ngu mới đi đến quyết định chết, hay chẳng việc gì mà phải chết cả, hay không nghĩ cho gia đình người thân sao mà dám cắt cổ tay mình, thì các bạn đã lầm. Cảm giác muốn chết ấy cực kỳ chân thật, sau này nhớ lại tôi vẫn thấy rùng mình. Nó thật tương đương với cảm giác bạn bị bỏ đói ba ngày và thèm khát thức ăn, bạn thức trắng năm đêm đến kiệt quệ và chỉ muốn rơi mình lên chiếc nệm êm ái. Cảm giác đi đến cái chết kia cũng vậy, nó là một động lực khó lòng chối từ.
2. Thiền định
Khi rơi vào những trạng thái tâm lý, sức khỏe bất thường, khó chịu thì người ta dễ dàng có xu hướng nhìn nhận nó như một loại bệnh tật, một cái gì đó cần loại trừ, chữa chạy. Đã có không ít những phương cách, thuốc men giúp “con bệnh tâm thần” đương đầu với các chứng rối loạn kia. Nhưng câu hỏi đặt ra rằng nếu chúng không phải bệnh thì sao? Nếu ta không cần phải đấu tranh với chúng thì sao?
Nếu là một vết xước ngoài da hay một cơn cảm cúm thì người ta có thể tiến hành “tác động” ngay và có thể nhìn thấy sự biến chuyển trên cơ thể sau một vài ngày. Còn với một sự xáo động tâm lý – thứ chẳng thể nhìn được bằng mắt thường, thứ chỉ được “biết” bởi chính người đang trải nghiệm nó, người ta bị bối rối hoảng sợ. Vậy thì tại sao người ta lại mong cầu một phương án chữa chạy (nếu thật sự có) đến từ bên ngoài, đến từ những người đang không trực tiếp nếm trải một chu kỳ ngủ đông hay liên tiếp những pha tàu lượn xúc cảm đầy cực đoan?
Cá nhân tôi không nhìn nhận các chứng rối loạn tâm lý kia là bệnh tật. Gọi là “rối loạn tâm lý” cho thông dụng, phổ thông, để mọi người hiểu được tôi ý đang định nói về các dạng tâm lý “khác biệt” nào đó, chứ không phải có mục đích khẳng định trầm cảm hay lưỡng cực là những sự “rối loạn.” Thế chẳng khác nào bảo mùa hè, mùa đông cũng là rối loạn; trời nắng, trời mưa cũng rối loạn; đại dương, sa mạc cũng là rối loạn nốt.
Thiền đã đưa tôi đi qua tất cả những trạng thái tâm lý kể trên, hay nói cách khác là khi tôi ở trong thiền, các biến động kia càng chuyển hóa nhanh chóng cho đến khi chạm điểm tuyệt vong. Đây là một phương cách giúp tôi tập trung vào việc ăn, thay vì phán xét món ăn; tận hưởng thay vì phản kháng.
Tất cả những gì tôi “làm” là không-làm-gì-cả: không phán xét, không tranh đấu, không suy diễn, đổ lỗi, không phản ứng. Cái gì đang diễn ra kể nguyên cho nó được diễn ra, dù những áp lực của nó lên cơ thể hay tâm trí là rất lớn. VD khi rối loạn lo âu, tôi thấy cực kỳ khó chịu bởi nhịp tim gia tăng dồn dập, hơi thở ngắt quãng và ruột gan, đầu óc quặn thắt vì căng thẳng. Hoặc khi trầm cảm tôi phải đối diện với nỗi sợ hãi mình sẽ mất việc, sẽ chết, sẽ mất hết bè bạn. Rất khó để ai đó có thể tận hưởng một ngọn lửa bỏng rát hay một trận cuồng phong.
Nhưng khi tôi tiếp tục thiền mỗi ngày, thậm chí mỗi phút giây, đối diện với mọi điều diễn ra trong sự trung thực, thì những sóng gió kia cũng dần dần qua đi và trả lại bầu trời quang đãng như chưa từng có bất kỳ một biến động xảy ra.
3. “Ta là ai?”
Cái khó khăn lớn nhất khi thiền lúc này không nằm ở việc đối mặt với các chứng rối loạn tâm lý, mà nằm ở đối mặt với xu hướng phản ứng của chính mình để rồi buông bỏ nó. Các xu hướng hành động là thứ giúp định nghĩa danh tính (identity) của một con người. Chỉ có người chết mới không có danh tính. Và chẳng ai muốn mình chết hay cảm thấy mình chết cả. Cái chết đã được găm sâu vào đầu là một thứ đáng sợ bậc nhất.
Câu hỏi ta là ai sẽ luôn được trả lời ở trong xu hướng hành động của người đó. Những xáo động trong nội tâm hay bất kỳ sự xáo động nào của thế giới đều có thể khiến ta hùa theo nó mà phản ứng. Ví dụ khi nghe người khác chửi mình ngu, nếu nhào vào đôi co với họ, ta sẽ trở thành người A; nếu ôm gối khóc lóc vật vã, ta sẽ trở thành người B, còn nếu chỉ mỉm cười và rời đi xem meme chó mèo khác cho vui, chưa chắc ta đã trở thành người C.
Tương tự như việc ta đối phó như thế nào trong một cơn trầm cảm hay một cơn rối loạn lo âu sẽ khiến tâm trí ta có một sự định nghĩa mình là ai (có thể bản thân không ý thức được.)
Khi phản ứng, ta đã tự tạo ra một identity tạm thời/tạm bợ/giả tạm – thứ có thể bị (đe dọa) đập bỏ khi ta thay đổi sang một hướng phản ứng mới, hoặc bị ép buộc phải phản ứng theo cách khác. Cá nhân tôi gọi đây là sự “nghiện làm người” hoặc là “nghiện fap trong tâm trí.”
Việc đồng hóa bản thân với các chứng rối loạn tâm lý khiến một người hành động theo sự thôi thúc của chúng, họ trở thành chúng. Và những khốn khổ, căng thẳng sẽ không bao giờ kết thúc nếu như chúng không có không gian để chuyển hóa. Ở đây, chẳng còn ai đóng vai trò của không gian nữa rồi. Mọi người nhúng mình hết vào với trầm cảm rồi còn đâu.
Chỉ khi một người có được điểm nhìn tách biệt với hoàn cảnh, họ mới nhận ra được mình thật sự là ai – chân ngã. Họ trở thành bầu trời, mà bầu trời thì có bao giờ phải động lòng vì những cơn cuồng phong chứ? Người đó biết được mình là ai, khi biết mình không phải là ai.
“Kẻ biến mình thành quái vật sẽ rũ bỏ được nỗi đau làm người.” – Dr. Jonhson
4. Kết luận
Bài viết này tôi nói về trải nghiệm đi qua các chứng rối loạn tâm lý bằng thiền định, nhưng có thể mở rộng ra rằng ta có thể đi qua tất cả mọi thứ khác, mọi trạng thái nội tâm khác trong bình thản, bất kể nó dữ dội, khó chịu đến mức nào, dù ta không hề biết thiền là cái gì, thiền như thế nào. Vì vấn đề bây giờ không nằm ở hoàn cảnh nữa, nó nằm ở thái độ trước hoàn cảnh (điều tôi đã nói rất nhiều ở những bài viết trước.) Các chứng rối loạn cũng chỉ là một dạng hoàn cảnh – chỉ là nó gần “mình” hơn nên khó xác định hơn.
Những sóng gió của cuộc sống, không chỉ bên ngoài đời, mà còn bên trong nội tâm, chỉ là những cơ hội để một người rèn luyện sự can trường, điềm tĩnh và sáng suốt. Khi nhận ra được đâu là sóng gió “thật” rồi, người đó sẽ nhận ra chính mình. Và không gì có thể quật ngã được kẻ biết mình là ai.
“Khi bức màn được kéo xuống cuối vở kịch, anh hùng và nhân vật phản diện tay trong tay bước ra và khán giả vỗ tay hoan nghênh cả hai. Bởi vì họ biết rằng vai người hùng và phản diện chỉ là những cái mặt nạ.” — Alan Watts
Bài viết này là một sự đúc rút tổng kết từ những quan sát của cá nhân tôi về những người tôi cho rằng họ xứng đáng được gọi là đàn ông: bố, anh trai, người yêu và những người bạn nam khác của tôi trong cách họ ứng xử với phụ nữ. Ngoài ra, tôi cũng đưa ra những nhận định của mình dựa trên cơ sở tương tác của âm dương, tính nam và tính nữ.
Nói “7 điều đàn ông KHÔNG thích ở phụ nữ” thực chất là có ý “7 điều mà kẻ có sự nam tính không thích ở những người khác.” Nhưng vì đàn ông và phụ nữ có mối liên kết trực tiếp với nhau nên đề tài sẽ thu gọn lại như những gì tôi đã đặt. Và chữ “thích” kia tôi dùng không có nghĩa là vui thích, ham thích, sở thích, mà có ý nói về một sự kết-nối-tốt-hơn. Nên “không thích” thể hiện sự suy giảm kết nối.
Bản thân tôi là một người nữ, và tôi tự cảm thấy rằng mình có tính nam khá mạnh, từ xưa tới nay tôi tiếp cận thế giới theo góc nhìn của cực dương: logic, trật tự, kỷ luật, nỗ lực. Không ít lần trong cuộc sống, người ta chỉ đọc những bài viết của tôi, không thèm tìm hiểu profile và cứ thế gọi tôi là “anh” khiến tôi có nhiều phen cười nhức ruột.
Tôi lấy tựa “7 điều đàn ông KHÔNG thích ở phụ nữ” bởi vì khi người phụ nữ nhận ra được những mặt hạn chế và gạn bỏ nó đi thì những điều khiến đàn ông THÍCH sẽ tự hiển lộ. Giống như có người hỏi Phật là khi thiền thì Ngài được gì. Phật bảo rằng ta chẳng được gì, ta chỉ mất đi sự giận dữ, âu lo, phiền muộn, bất an, sự sợ hãi tuổi già và cái chết.
Có thể góc nhìn của tôi không phải là hoàn toàn chính xác hay phù hợp với tất cả mọi người vì nó còn mang tính cá nhân. Nếu có gì thiếu sót, mong được các bậc tiền bối chỉ giáo.
Bây giờ xin đi luôn vào nội dung chính. Đàn ông không thích những điều sau ở phụ nữ:
1. Phụ nữ NÓI NHIỀU, cà ràm, lải nhải
Điều này tôi phải đưa lên hàng đầu, vì tôi cho rằng nó là điều các đấng mày râu thấy nhức nhối, “tởm lợm” nhất ở phụ nữ. Và cá nhân tôi cũng thấy rằng phụ nữ sẽ mất đi rất nhiều vẻ nữ tính khi cà ràm thường xuyên.
Đành rằng ta biết phụ nữ hay suy tư, nhạy cảm, lo âu/lo toan đủ thứ (đôi khi không cần thiết), bình luận về đủ thứ vì không có khả năng giữ nó ở trong đầu (đầu quá đầy những chuyện khác rồi.) Nên nhìn chung, đặc biệt khi gặp căng thẳng, phụ nữ tăng công suất của cái miệng lên rất nhiều lần, như một cách xả stress vậy. Nhưng rất tiếc, không phải vì vậy mà người đàn ông sẽ sẵn lòng trở thành cái hố xí xúc cảm cho các chị.
Bình thường đàn bà cũng đã quan tâm, suy tư nhiều thứ vu vơ không quan trọng như “anh đi đâu, anh làm gì, anh mặc áo màu gì, mấy giờ anh về, anh có mang ô theo chưa, đàn gà hôm nay cho ăn thóc hay ngô thì được nhỉ, v.v…” Nên phụ nữ nói rất nhiều, nói đến nhức cả nách. Khi rơi vào tình huống căng thẳng thì thôi rồi Lượm ơi, một câu mà họ phải tua lại cả tỷ lần đến xước hết cả đĩa mà vẫn không chịu dừng.
Nhưng đáng tiếc là đàn ông họ chỉ nghe cái gì cũng một lần thôi, đến lần thứ hai là điều đó tự trượt ra khỏi não vì họ thấy nó không còn cần thiết. Nên khi chứng kiến một người đàn bà nói nhiều, đàn ông lần đầu tiên sẽ thấy rất kinh ngạc vì không hiểu sao cô ta có thể làm được chuyện đó.
Rồi sau này khi tiếp xúc nhiều hơn với phụ nữ, đàn ông sẽ thấy sự nói nhiều ấy là một hành vi tấn công tinh thần, là một điều đáng sợ. Ẩn sâu trong đàn ông là những đứa trẻ. Một khi đứa trẻ đã sợ hãi, nó sẽ bỏ chạy và khó để khiến nó quay trở lại.
“Có một cái ‘khóa miệng’ bằng sắt ở nhà thờ Walton. Thời xưa người ta dùng thứ ấy để kiềm chế miệng lưỡi của đàn bà. Giờ thì họ từ bỏ nỗ lực ấy rồi. Tôi cho rằng vì sắt đang càng ngày càng hiếm, mà lại chẳng có loại gì khác đủ lực.” – Jerome K. Jerome, Ba gã cùng thuyền (chưa kể con chó)
Tất nhiên, những người đàn ông chân chính không bao giờ cảm thấy khó chịu bởi phụ nữ, họ chấp ai chứ không chấp nữ nhi. Nhưng họ không thích đàn bà lải nhải. Và khi họ không thích thì chắc chắn là không thích. Mẹ, người yêu, vợ nói nhiều thì họ có thể kiên nhẫn ngồi nghe vì thương yêu, nhưng thấy phụ nữ nào khác lảm nhảm thì họ chỉ tìm cách lánh xa càng nhanh càng tốt.
2. Tiêu cực, khóc lóc ỉ ôi
Close-up portrait of alone, stressed young woman sitting in darkness and crying with covering her face with hands.
Tôi cho rằng sự vui vẻ là nét đẹp kiều diễm nhất của người phụ nữ. Nó là thứ trang sức lấp lánh hơn bất kỳ loại trang sức nào cô ta mang trên người. Niềm vui của người đàn bà thể hiện sự vô tư, vô âu lo của họ, thể hiện sức mạnh của họ ngang ngửa với sự điềm tĩnh của người đàn ông. Nên người đàn bà hay suy nghĩ tiêu cực, hay khóc lóc than thở là một người xấu xí. Chẳng ai thích người xấu xí cả, chẳng phải cứ là đàn ông.
Nếu cô ta không thể tự dỗ dành chính mình, cô ta sẽ trở thành người ỷ nại. Đàn ông thích trở thành trụ cột gia đình, thích là điểm nương tựa vững chãi cho người phụ nữ anh ta thương yêu. Nhưng như thế không có nghĩa là người đàn bà cho phép mình trở thành đống cứt nhão không có chóp. Đàn ông thích sự mềm mại, thướt tha, thích những đường cong uyển chuyển, không thích cứt.
Nếu bạn là phụ nữ có thói quen suy nghĩ tiêu cực, hay khóc lóc nỉ non chuyện này chuyện nọ mà vẫn có khao khát được người đàn ông thương yêu che chở thì bạn nên cần ai đó tát cho một cái vào mặt để tỉnh dậy.
Nếu muốn khóc mà vẫn đẹp, bạn hãy khóc trong sự hạnh phúc, trong sự cảm động của lòng trắc ẩn với thế giới, trong sự quyết tâm vực dậy từ những đớn đau của chính mình. Đó mới là những giọt nước mắt đẹp nhất của người đàn bà. Còn tất cả các loại nước mắt khác, nếu có chảy ra thì đừng để đàn ông nhìn thấy vì nước mắt không phải là ngôn ngữ của họ. Tốt hơn hết hãy học cách cất nó vào trong túi áo, vừa tốt cho sự trưởng thành của bạn, vừa tốt cho tinh thần của tất cả mọi người xung quanh.
(Cá nhân tôi quý trọng và giữ gìn những giọt nước mắt của mình ở mức độ tương đương như những người nam thực hành nofap quý trọng và giữ gìn semen của họ.)
3. Không biết làm đẹp, chăm sóc bản thân
Đây cũng là điều rất quan trọng mà tôi muốn nói. Đàn ông yêu bằng mắt, đàn bà yêu bằng tai. Đàn ông yêu thích những đường nét, sự diễm kiều, nên họ có thú chơi cây cảnh, chơi chim hay sưu tập các thứ là vì vậy. Họ vẽ, điêu khắc, viết lách, soạn nhạc đều vì bị thu hút và truyền cảm hứng bởi những “nàng thơ” là những điều đẹp đẽ xinh xắn trên thế giới. Nhìn ngắm một người đàn bà đẹp cũng làm tăng lên cái hạnh phúc sướng vui bên trong lòng họ.
Trước kia tôi không có được tư duy này nên ăn ở xuề xòa, chẳng chăm lo gì đến nhan sắc và bảo rằng đàn ông đã yêu thì yêu cái tâm hồn, vẻ ngoài quan trọng gì. Nhưng không, vẻ bên ngoài cực kỳ quan trọng. Nó thể hiện người đàn bà biết quan tâm yêu thương chính mình, biết chú ý tới những đường nét của chính mình. Một người không trân trọng chính mình thì không xứng đáng được người khác trân trọng.
Phụ nữ có thể nghĩ rằng ra ngoài đường thì ăn mặc xinh đẹp còn về nhà thì luộm thuộm thế nào cũng được. Nhưng tôi lại không nghĩ vậy. Đã là “nàng thơ” thì lúc nào cũng phải đẹp, đẹp lồng lộn mới chịu. Trừ lúc làm tình không mặc gì ra thì khi đã mặc thì phải chỉn chu, đâu ra đấy. Tính xuề xòa là của đàn ông, không phải của phụ nữ.
“Đường về đêm tối canh thâu. Nhìn em anh tưởng con trâu đang cười.”
Khi một cặp đôi đang đi trên phố, người ta sẽ đánh giá gu thẩm mĩ của người phụ nữ là vẻ bề ngoài của cô ta, còn gu thẩm mĩ của người đàn ông là vẻ đẹp của người phụ nữ anh ta đang nắm tay. Nên các chị em hãy luôn giữ mình xinh đẹp, không chỉ cho sự tự tin của bản thân, mà còn cho cả thế giới được hưởng nữa.
Tất nhiên, có những lúc làm việc nhà hay chăm sóc con cái tượt mặt ra, phờ phạc râu ria chẳng còn chút lộng lẫy kiêu sa nào nữa. Nhưng những lúc ấy, người đàn ông không nhìn vào nét bên ngoài nữa mà họ nhìn vào tình yêu và sự tận tâm của các chị. Họ sẽ muốn đè các chị em ra mà hôn ngay lập tức.
Nên hãy đẹp bất kỳ khi nào có thể, trong khả năng của mình.
4. “Bật” như tôm tươi, cãi chồng như chém chả
Phụ nữ nói nhiều đã là một điều đàn ông không thích (như tôi đã nói ngay từ ban đầu), nhưng phụ nữ “bật” chồng/người yêu thì lại càng tệ hơn. Đàn ông thích phụ nữ cá tính, có chính kiến, quan điểm nhưng không có nghĩa họ thích phụ nữ thể hiện quan điểm ấy ở bất kỳ nơi đâu, bất kỳ tình huống nào. Đặc biệt là khi trái chiều về góc nhìn, đàn ông không thích nghe phụ nữ “bật” lại mình như một sự khẳng định hay thách thức. Đàn ông không đánh giá cao người phụ nữ như vậy.
Vì sao? Vì quan điểm không phải là vấn đề, cách thể hiện quan điểm mới là vấn đề. Tính nữ không nằm ở sự lấn tới, mà nằm ở sự nhún mình, khiêm cung. Cùng là một sự thể hiện quan điểm, có người phụ nữ sẽ nói nó ngay sau lời vừa phát biểu của người đàn ông, nhưng có người thì lại thủ thỉ vào tai họ vào tối hôm đó khi hai người đang mơn trớn nhau trên giường. Tính nam tập trung vào kết quả, tính nữ tập trung vào cách thức để đi đến kết quả đó.
“Đội vợ lên đầu là trường sinh bất lão.”
Tôi cho rằng câu nói này chỉ là một sự mỉa mai châm chích dành cho những người đàn ông bạc nhược và người phụ nữ lấn lướt.
Nên nếu chị em nào còn hay có thói “bật” chồng/người yêu thì nên thuyên giảm lại. Vừa là để các chị em rèn luyện sự mềm mại, vừa là để đối tác nể phục thương yêu hơn.
Quan tâm đến những điều nhỏ bé đòi hỏi một sự chú ý cao độ. Nếu bạn chỉnh lại cái cà vạt của chồng trước khi anh ấy đến cơ quan vào buổi sáng, bạn phẩy bụi trên áo anh ấy khi nó lấm bẩn, bạn bỏ cái ô vào xe anh ấy khi thấy trời đang chuyển mây đen, thì anh ấy sẽ cảm thấy mình được yêu hơn bao giờ hết, thấy được cái ấm áp thương yêu của gia đình, dù hai bạn chưa kết hôn đi chăng nữa. Mà cảm giác gia đình là thứ tác động đến người đàn ông rất mãnh liệt.
Người đàn ông chân chính xông pha bão tố đường trường luôn khao khát trở về với những thư thả bình yên, dịu ngọt. Và những điều nhỏ bé giản dị sẽ làm tan chảy hết những xô bồ khốc liệt anh ấy vừa trải qua ngoài cuộc đời.
NHƯNG, hãy phân biệt thật chính xác, đàn ông thích phụ nữ “chăm chút” những điều nhỏ bé, chứ không thích phụ nữ “bới móc” những điều nhỏ bé. Vì tấm lòng quảng đại của những bậc nam nhi không cho phép họ khoanh tay đứng nhìn những gì đáng yêu, yếu ớt của thế gian bị cào xé. Khi phụ nữ xét nét vụn vặt, đàn ông có thể sẽ nổi giận chứ không đùa. Hãy để điều bé nhỏ được yên!
6. Ích kỷ
Cái này thì khỏi phải bàn, chẳng ai thích người ích kỷ cả. Bạn – người phụ nữ giữ tay hòm chìa khóa chắc chắn là cái tốt, chi tiêu tiết kiệm là cái tốt nhưng keo kiệt, bủn xỉn, tư duy tiểu nông, đái không qua ngọn cỏ thì lại là một chuyện khác. Cái hào hiệp của người đàn ông thể hiện qua hành động quảng đại, hào phóng, ga lăng (đôi lúc hơi quá đà thành phung phí, nhưng đó không phải là vấn đề.) Còn “hào hiệp” của người phụ nữ thể hiện qua sự biết chia sẻ (vật chất, tinh thần), bao dung, độ lượng, thương yêu, trắc ẩn.
“Chồng em áo rách em thương Chồng người áo gấm xông hương mặc người.”
Tính nam là sự rực sáng như ánh nắng mặt trời, còn tính nữ là sự mềm mại như con nước. Ánh sáng thì chiếu khắp muôn nơi, mang tới hơi ấm sinh lực. Còn dòng nước thì thẩm thấu vào vạn vật mà dưỡng nuôi tưới tắm.
Người phụ nữ biết cho đi, biết thương yêu, độ lượng là người phụ nữ đẹp. Người phụ nữ chỉ biết giữ cho riêng mình là người phụ nữ chỉ biết giữ cho riêng mình. Mà đàn ông thì thích phụ nữ đẹp. Vậy thôi.
7. Trễ giờ, lề mề
Điều này có thể các chị em không quan tâm, nhưng tôi để ý thấy rằng đàn ông không thích phải chờ đợi, dù rằng họ thừa sức để chờ đợi; chờ đợi là mỏi mòn. Nhưng xu hướng của họ là hành động, là xông pha tiến về phía trước. Bản lĩnh của họ được thể hiện trong hành động, trong sự máu lửa nhiệt huyết. Khi bạn để người đàn ông phải chờ, đặc biệt vì những lý do củ chuối như mua sắm lề mề, trang điểm lâu la, trễ giờ, trễ hẹn thì bạn mất điểm rồi.
Bạn đã đặt người đàn ông vào tình thế phải vận dụng ra những tinh túy sâu thẳm nhất của họ, tính nữ của họ – sự kiên nhẫn. Không biết sau đó bạn đổi lại được cái gì, nhưng trước hết bạn đã mang đến một sự mất mát.
Không chỉ với đàn ông, với ai cũng vậy, ta không nên trễ giờ, lôi thôi, lề mề. Giữ được giá trị nào cho đàn ông thì phụ nữ càng được nhìn nhận tương đương với giá trị đó. Tất cả quý báu của các anh sẽ thuộc về các chị.
Tóm lại là, theo tôi, nữ thì cho ra nữ, nam cho ra nam. Chớ lẫn lộn chức năng của nhau mà sinh ra mệt mỏi bối rối. Hai người muốn hòa hợp thì cần hiểu mình và hiểu đối tác để có thể nói chung một tiếng nói, đi chung một đường, ngủ chung một giường. Chúc các anh chị em sống đời viên mãn!
![[THĐP Vietsub] Terence McKenna ― Văn hóa không phải là bạn của chúng ta](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2019/03/culture.jpg "[THĐP Vietsub] Terence McKenna ― Văn hóa không phải là bạn của chúng ta")
![[THĐP Vietsub] Alan Watts – Giấc mơ cuộc đời](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2019/03/giấc-mơ-cuộc-đời.jpg "[THĐP Vietsub] Alan Watts – Giấc mơ cuộc đời")
![[THĐP Review] Monkey D. Luffy (One Piece) – Sức mạnh của sự vô dục](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2019/03/8.jpg "[THĐP Review] Monkey D. Luffy (One Piece) – Sức mạnh của sự vô dục")
![[THĐP Vietsub] Cây cối nói chuyện với nhau bằng cách nào?](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2019/03/cây-cối-nch.png "[THĐP Vietsub] Cây cối nói chuyện với nhau bằng cách nào?")
![[THĐP Translation™] Đừng lo lắng khi cảm thấy buồn](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2019/03/ng-lo-lắng.jpg "[THĐP Translation™] Đừng lo lắng khi cảm thấy buồn")
