16 C
Da Lat
Thứ Sáu, 26 Tháng 12, 2025

PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Triết Học Đường Phố - PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN
Trang chủ Blog Trang 206

[BDTT8] Truyện ngắn: Cánh Đồng Bất Tận – Nguyễn Ngọc Tư

Triết Học Đường Phố
-
10
Featured Image: Bìa sách “Cánh Đồng Bất Tận”

 

Càng lớn, cái thói quen mua truyện vì sở thích, ngồi ôm truyện hàng giờ trong hàng truyện của tôi cứ mất dần. Bắt buộc lắm mới ra hàng mua mấy cuốn sách liên quan đến ngành học về để tu luyện, trong lúc mua sách cũng chẳng buồn lượn lờ xem trên kệ có truyện gì thú vị không, cầm mấy cuốn sách ngành học đi thẳng tới bàn thu ngân trả tiền và phóng ra lấy xe. Tác phong nhanh nhẹn như vậy vì tự bản thân thấy mình đang bận nhiều thứ, bận lên mạng xem hôm nay ở  rạp chiếu phim gì,  nhắn tin rủ mấy con bạn đi coi. Đến rạp rồi lại thấy cảnh đứa nào cũng bận cầm điện thoại, lướt web, check in. Xem xong phim, chê, khen vài câu, tất cả châu đầu vào làm bô ảnh đăng lên facebook, rồi ra về.

Cái gì trên mạng cũng có, lại hấp dẫn nên tôi dần quên sở thích đọc truyện, cũng tại một vài lần lướt mạng xem có truyện gì mới xuất bản, thấy mấy tên truyện rất hay, bìa đẹp, tựa đề trích rất thú vị, vậy là ra hiệu sách khuân mấy cuốn về. Rồi lại để đó, lên mạng. Không phải không chịu đọc mà thấy cách viết, nội dung không phù hợp với bản thân, không thu hút được mình và tôi đưa ra kết luận với bản thân: Sách “hot”, hấp dẫn với số đông chưa chắc phù hợp với mình.

Đối với tôi truyện giống như một người bạn, phải có cơ duyên, sự đồng cảm và bản chất giống nhau thì mới có thể gặp và gắn kết với nhau. Cơ duyên đưa tôi đến với “người bạn”: Tập truyện ngắn: Cánh đồng bất tận của Nguyễn Ngọc Tư đó là những lùm xùm xung quanh bộ phim “Cánh đồng bất tận” của đạo diễn Nguyễn Phan Quang được đăng tải trên khắp trang mạng, những tin mổ xẻ quanh việc tác phẩm động đến chính quyền (khi tác phẩm được nhận nhiều giải thưởng trong nước, cũng như nước ngoài cũng chẳng thấy báo chí viết nhiều đến thế). Vậy là quyết định ra hiệu sách rước về, chỉ là để xem những cảnh “nóng” “mát mẻ” trên phim được tác giả miêu tả trên trang giấy ra sao, và tác giả đã viết những gì mà đến cả chính quyền cũng phải lên tiếng.

Đọc truyện ngắn đầu tiên trong tác phẩm…, tất cả những ngôn từ tôi đọc trên mạng, những bàn cãi, tranh luận sôi nổi xung quanh những vấn đề lãng xẹt của tác phẩm tôi đều để lại phía sau, lãng quên trong nhẹ nhõm, xúc động,…

“Cải ơi”- tiếng gọi xé lòng của ông Năm Nhỏ, muốn một lần được nói với đứa con riêng của vợ đã bỏ nhà đi được 20 năm, và cũng là 20 năm ông đi phiêu bạc, làm đủ nghề thuê mướn để tìm con. Kiếm tiền, tìm đủ mọi cách để lên đài, lên truyền hình nói đôi câu: “Cải ơi, ba là Năm nhỏ nè, nhà mình ở Cỏ cháy đó, nhớ không? Về nhà đi con, tội má con vò võ ở nhà một mình. Con là trọng chứ đôi trâu có nhằm nhò gì…Về nghe con, ơi Cải…” câu nói khiến ông rơi nước mắt, nghẹn ngào mấy chục năm như vậy mà nhà đài cười, họ cắt, ông già “nhép miệng một cách tuyệt vọng”.

Thiết nghĩ, có nhiều người ngày nào cũng lên truyền hình nói theo kịch bản, nói cái người khác viết, người khác nghĩ, nói những lời đầu môi vậy mà được phát hoài, còn những lời nói chân chất, thật lòng, thật đến xót xa thì bị cắt, cắt hết.

Ông Năm nhỏ trụ ở ngã ba Sương để tìm con, còn Diễm Hương-cô tiếp viên quán nhậu thì: “Sao tui thù con nhỏ đó quá trời, có nhà mà bỏ, có cha mẹ mà không thèm về…, còn tui, người ta đã quăng quật ở đây mười tám năm, mà không ai trở lại tìm, tui chờ hoài..”

Tôi đã khóc mỗi lần đọc đến đoạn ông Năm nhỏ gọi “Cải ơi”, mỗi lần mường tượng cảnh ông cười “héo queo héo quắt” và khuôn mặt “lạnh trơ, bình thản, vui buồn không ra” của Diễm Hương.

“Đời nào chẳng có bánh đúc có xương, đời nào chẳng có cha dượng thương con vợ.” Tôi đã muốn gọi ngay cho bố tôi lúc đó, chỉ để hỏi, để kể chuyện, để nghe giọng bố mẹ, để bố mẹ biết tôi vẫn tốt, và nhớ bố mẹ đến chừng nào. Vậy là ngày nào tôi cũng gọi hoặc nhắn tin về cho bố mẹ, thay vì nhắn và gọi điện buôn với bạn bè. Tôi chú ý đến mấy tờ rơi tìm người thân được dán trên tường hơn, nhìn thấy chúng, tôi luôn có một nỗi day dắt trỗi dậy, tôi ghi nhớ thông tin, khuôn mặt của người thất lạc, thay vì mấy tin quảng cáo, sale đủ thứ trên khắp đường phố, mặt báo.

Những truyện ngắn trong tác phẩm dẫn tôi từ cuộc sống này đến cuộc sống khác, từ con người này đến con người khác, từ cái Tình này đến cái Tình khác. Để rồi những cảm xúc, những thương yêu cứ len lỏi vào tâm hồn mình.

Cái Tình của Trưởng ấp Tư Mốt đối với mảnh đất, người dân Cù lao Mút Cà Thìa. Ông viết lên tường trạm xá “Cương quyết chỉ chết vì già”, ông nghĩ rằng có thể dùng cái tình thuần như cây cỏ, sự quan tâm của mình để níu kéo nhân viên y tế ở lại với trạm “dù trong tâm ông đã vẫy tay để chào xa mãi”.

Chất văn của Nguyễn Ngọc Tư giống như những làn gió, chúng cứ bay, chúng hòa quyện, rồi lan tỏa, để người đọc trải lòng mình. Những làn gió lật giở từng trang giấy và dẫn tôi tới với “Cánh đồng bất tận”. “Những cánh đồng trở thành đô thị; những cánh đồng ngoa ngoắt thay đổi vị của nước…những cánh đồng vắng bóng người..” Những khắc khoải, những lo lắng về hiện thực và tương lai, những tình cảm ngọt như nước sông, tâm hồn thuần phác như đồng lúa lại là những điều dễ bị chà đạp và ép đến bước đường cùng nhất, để rồi họ bơ vơ, chếnh choáng, vô vọng, để rồi tình thương lại trở lại để bao bọc lấy những đớn đau.

Đọc truyện giống như đang đi đến từng mảnh đất, lúc lang thang trên những con phố, xóm nhỏ, có khi lại tìm đến những hòn đảo, cù lao, rồi lại lênh đênh trên những chiếc ghe qua những con kênh, nghe nỗi nhớ tràn về, nghe những nỗi day dắt từ những cuộc tình, chứng kiến cuộc sống của những người bình dân, để đôi khi mình thấy mình trong đó, và ngờ ngợ hình như mình đã từng gặp những người như vậy nhưng mình lướt qua họ nhanh quá.

Thấy rằng tập truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư không đao to búa lớn, chỉ là những cảm xúc mình chôn giấu, mình không biết diễn tả, mình lãng quên, để rồi đôi khi bàng hoàng nhận ra nó đang biến chất, tưởng là mình đang bắt đúng nhịp với xu thế nhưng có những lúc cảm xúc chới với, chẳng biết bấu víu vào đâu, đâu mới là đạo đức, tử tế, là mình, là Con Người. Tác giả dường như cũng trăn trở và đặt những câu hỏi, những dấu ba chấm để tìm lại những cảm xúc, để thấu hiểu mình, thấu hiểu người.

“Dường như người ta vẫn yêu, đến mức không thể giằn dỗi, nặng lời. Và mình thì chưa bao giờ yêu đến như vậy?!” “Ngày ngày kẹt giữa đám đông, chen chúc trên những con đường nghịt người… Lúc ấy, tôi có một cảm giác kỳ lạ chỉ mình trên đời này chỉ một mình…Chẳng ai là tri âm, chẳng ai cả…” “Mà hơi mắc cười, tình yêu, ai cũng khoái, sao cha nội này chạy trốn?!”  Hỏi vậy thôi, buồn vậy thôi, ngây ngô vậy thôi. Để rồi vẫn thương, vẫn nhớ, vẫn trông ngóng, chờ đợi, vẫn cố sống sao cho tốt đời đẹp đạo.

Những câu truyện ngắn mà ý nghĩa thì dày quá trời. Cảm hứng về những con chữ lại quay trở lại với tôi, thấy nó sống động làm sao, chúng như đang nhảy nhót, rồi có lúc chúng đứng lặng nhìn chằm chằm vào mắt tôi và hỏi: Hiểu tôi không sao đọc hoài. Phải hiểu thế nào đây? Tôi chỉ thấy nội tại mình đang thay đổi, tôi sống chậm hơn, lắng nghe hơn, cố gắng thông cảm với người khác hơn, học cách chia sẻ. Tôi đang cố gắng hiểu bạn.

 

Nguyễn Ngọc Bích

Cuộc thi hân hạnh được tài trợ bởi ThachPham.com (website hướng dẫn tạo blog), Phi Tuyết, hai thành viên giấu tên, Karmi Phuc (developer chính của THĐP)

Các bài viết dự thi tháng 8

Chảy máu chất xám, trách nhiệm thuộc về ai?

Triết Học Đường Phố
-
16
Featured Image: Milo Baumgartner

 

Sau khi xem màn “leo dốc” ngoạn mục của em Nguyễn Trọng Nhân kết thúc, dư luận đã dấy lên câu hỏi, 13 nhà vô địch đường lên đỉnh Olympia giờ ở đâu? Câu trả lời, chỉ duy nhất Lương Phương Thảo – nhà vô địch năm thứ 3 của giải đang sống và làm việc tại Sài Gòn, còn 12 người kia đang sống, và cống hiến cho một trong những quốc gia văn minh và hiện đại nhất thế giới – Australia.

Đáp án của câu hỏi thứ nhất đã nổi trăn trở cho hàng loạt những câu hỏi tiếp theo. Tại sao 12 nhà vô địc kia lại “vắng bóng” trên quê hương mình? Tại sao một dải đất có chiều dài hơn 2000 km, diện tích hơn 330.000 km2, đã chứa được 90tr dân mà lại không “đựng” thêm được 12 con người ấy? Phải chăng nơi đây đã quá chật chội?

Xin thưa, không chỉ 12 nhà vô địch ấy bị “lạc đường” mà hơn 70% những người con ưu tú khác của mảnh đất này ra đi không tìm được lối về. Lý do không phải vì miền đất này quá chật chội mà là lòng người nó chật, cơ chế nó hẹp, xã hội nó bất công, con người nó u minh, nó không có văn hoá trọng nhân tài, đãi hiền sĩ. Bởi vậy, dù diện tích nơi đây vẫn thênh thang nhưng lại không có đất cho “người tài dụng võ” nói cách khác là đất ở đây không lành nên “chim khôn nó không đậu”.

Trước khi nói thêm về “sự ra đi” không hẹn ngày trở lại của những người con ưu tú và trách nhiệm của người trong cuộc tôi xin phép được điểm qua đôi nét về môi trường chính trị của nước ta như sau: Nếu ai trong chúng ta đang có người thân bạn bè làm trong “vành đai” chính trị, hoặc có quan tâm đến các “vấn đề” xã hội thì ít nhiều ta cũng có được cái nhìn cơ bản về “cảnh quang” của môi trường chính trị Việt Nam, về sự nhập nhằng, nhiễu nhương của của một bối tơ vò chưa có người xở. Và nếu những bạn thật sự quan tâm đến chính trị nhưng chưa được đọc tác phẩm Đại Gia của Thiên Sơn thì quả là một thiệt thòi lớn. Những câu chữ trong tác phẩm ngàn trang ấy tựa như một bản CÁO TRẠNG ĐẦY ĐỦ NHẤT, TRUNG THỰC NHẤT về tội ác của nhà cầm quyền và giới trọc phú trong xã hội Việt Nam đương thời.

Tác giả không những gióng lên hồi chuông báo động đỏ về sự tha hoá và xuống cấp đạo đức trầm trọng của giai cấp quan tham, trọc phú và con buôn, mà còn là tiếng thét gào bi ai của những thân phận cơ hàn, thấp cổ bé họng, những nạn nhân của xã hội nhiễu loạn và cả những tiếng thở dài bất lực của của một bộ phận người tri thức – những nhân tài bị thất sủng, bị trù dập, bị đè đầu cởi cổ. Dù tôi có đọc một số tài liệu lịch sử và chính trị của Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Trung Đông, Singapore, Hàn. Nhưng tôi chưa thấy tác phẩm nào có thể vẽ nên bức tranh sinh động, rõ nét và chân thực về một xã hội đương đại như tác phẩm này.

Đọc Đại Gia, ta không chỉ như được xem những trò “ảo thuật” của các chính trị gia và tầng lớp thượng lưu trên sân khấu mà chúng ta còn được ngó thấy những mảng miếng thấp thoáng hai bên cánh gà và phía sau hậu trường. Một cái nhìn đa chiều, khách quan, và chân thực. Chỉ tiếc tác phẩm đã bị nhà nước cấm bán ngay trong lần xuất bản đầu tiên, số lượng được bán ra (trước khi cấm) là vô cùng ít ỏi. Tôi là một trong những người may mắn vì đã nhanh tay chụp được nó.

Để miêu tả về tác phẩm Đại Gia một cách chi tiết và rõ nét hơn tôi xin phép được mượn đoạn trích của tác giả Park Chung Hee viết về đất nước Hàn Quốc những năm 1960 trong cuốn sách đầu tay của ông mang tên “Con đường đi của đất nước chúng ta“, xuất bản năm 1961.

“…Trong bối cảnh đó, ý tưởng nguy hiểm đã thắng thế rằng bất kể kẻ khác sống hay chết, bất kể số phận quốc gia mất hay còn, miễn là bản thân tao sung túc no đủ, miễn là gia đình tao giàu sang, miễn là bạn bè tao giành được phần ngon so với bọn khác. Những kẻ láu cá được coi là các gã chơi đẹp, thông minh, còn những người làm tròn bổn phận lại bị coi là ngu ngốc và khờ dại. Những viên chức chính quyền trung thực và liêm khiết không nhận hối lộ thì bị chế độ hắt hủi như kẻ lập dị, còn lũ bê bối và kiếm chác được coi là tất yếu và những ai không làm như vậy bị coi là kỳ cục, điên rồ…

Đó là một thế giới mà trong đó, nắm đấm mạnh hơn luật pháp, là một cộng đồng trong đó chỉ có tiền bạc và con ông cháu cha mới được coi trọng, là một xã hội mà trong đó những người không có quyền hành, không có quan hệ với đám quan chức, và không có tiền bạc thì bị xem rẻ và đá ra rìa không thương tiếc. Đó là một xã hội mà trong đó nghịch lý được coi là logic, sự bất công và phi pháp thịnh hành. Mọi thứ đều bị đảo ngược. Đó là một xã hội của những giá trị đảo ngược..”

Những gì Park Chung Hee viết về Hàn Quốc cách đây nữa thế kỷ chẳng khác gì Thiên Sơn viết về Việt Nam năm 2011.

Đọc báo đọc sách nhiều tôi nhận thấy một luồng dư luận chung rằng, đa số chúng ta đều trách móc xã hội này. Nhưng chẳng mấy ai chịu hiểu chính chúng ta là những người tạo nên xã hội. Nếu nhà nước không biết nhìn người, trọng người và dùng người thì ta hãy học cách tự dùng mình. Không ai khác chính chúng ta phải tự ý thức để ghánh vác trách nhiệm cũng như vai trò của mình để thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn đói nghèo, lạc hậu chứ không phải ai đó, một vị cứu tinh nào đó. Chúng ta có thể tạm thời phải chấp nhận chảy máu chất xám vì nhát dao của thời đại, của thể chế nhưng chúng ta đừng để lãng phí chất xám ngay bên trong bản thân mình vì như thế không những ta có tội với đất nước mà còn có tội với chính bản thân ta.

Khi viết những dòng này tôi đã cố ngước cổ lên phóng tầm nhìn xa khơi để dò tìm nguyên nhân sâu xa gây ra “vết thương” làm chảy máu chất xám. Trong khoảng không rộng lớn đó tôi nhìn thấy một con “bọ” bụng bự mang tên Hoa Kỳ, nó luôn săn lùng để “hút” mọi nhân vật trí thức tinh tú nhất về phía mình. Không chỉ riêng Việt Nam mà cả thế giới này đều là “nạn nhân” của nó nếu không biết cách phòng vệ.

Trong thế giới hiện đại, khi chiến tranh vũ trang đã lùi sâu về quá khứ thì ngày nay xuất hiện một cuộc chiến mới không kém phần khốc liệt – cuộc chiến dành dựt chất xám. Trong sân chơi ác liệt này, miếng bánh dành cho những miền đất u minh, lạc hậu teo tóp đến thảm hại. Nếu chúng ta chưa tìm ra cách ngăn chặn “con dao” đang ngày càng thọc sâu vào “dòng máu chất xám” thì ta nên biết học cách “ăn mày” chất xám khôn ngoan của người Hàn, tinh thần Samurai của người Nhật và nghệ thuật đứng trên vai người khổng lồ của người Israel. Chỉ như vậy ta mới có hy tự cứu được mình trong hoàn cảnh nhiễu loạn, thối nát và gian manh của thời cuộc.

Tôi nghĩ, nếu chúng ta nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm của bản thân thì sẽ nhận thấy nguyên nhân của một nền kinh tế ì ạch, lẹt đẹt, èo uột của nước ta là do giới tri thức của chúng ta chưa phát huy hết vai trò và sứ mệnh của mình. Một phần là dòng máu chất xám đang bị chia nhánh đến các xã hội văn minh; phần khác là chúng ta đang bị kiềm kẹp, bị cột, bị trói chặt, tư duy, tư tưởng và ý thức hệ bởi gọng kìm và sợi dây của chế độ. Trong bối cảnh này, nếu chúng ta không sớm thức tỉnh để tự mình ngăn chặn, phá khoá, chặt dây thì chẳng thể nào thoát được ra cái vòng xoáy luẩn quẩn nghèo nàn và lạc hậu. Dần dà, những tri thức cũng bị đẩy vào con đường “lưu manh hoá” phải dẫm đạp lên nhau để mưu sinh và tồn tại. Đó là một viễn cảnh đau thương mà tôi tin không ai trong chúng ta muốn chứng kiến và bị nhúng vào.

Trên cái mảnh đất mà những “con chim ưu tú” không thèm đậu, vậy những bầy chim “tuấn tú” đã lỡ đậu rồi phải làm sao? Tôi gọi chúng ta là những bầy chim tuấn tú là vì, nước ta hiện có hơn 9. 000 Giáo Sư, 24.000 tiến sĩ, 101.000 thạc sĩ và 2.700.000 cử nhân đại học (theo thống kê của Gs Nguyễn Văn Tuấn). Một con số lý tưởng cho nền kinh tế tri thức. Nước ta còn có lợi thế về giao thông thuận lợi, giàu tài nguyên và một nguồn lao động trẻ dồi dào. Thế nhưng chúng ta vẫn đang mãi nằm trong danh sách “đội sổ” của thế giới về mọi mặt.

Đưa ra con số thống kê trên là tôi đang muốn nói đến vai trò và trách nhiệm của giới trí thức trong xã hội chúng ta. Tôi cảm thấy dường như họ đang dùng cái “trí” mà mình có được để “ngủ” chứ không phải để thức tỉnh và dẫn dắt xã hội, để đấu tranh cho công lý và quyền bình đẳng của con người, để ngăn chặn, bà bài trừ những con dao đang khoét sâu vào nguồn tài nguyên “chất xám” của đất nước, để cải tạo và thuần hoá mảnh đất nguy hiểm này thành mảnh ĐẤT LÀNH, phì nhiêu và màu mỡ, để những “con chim” khôn dù đã sãi cánh bay xa cũng sẽ bị “quyến rũ” và luôn sẵn lòng quay về đất mẹ, để cải tạo, cống hiến và dựng xây quê hương đất nước.

Bây giờ, đã đến lúc chúng ta ngồi lại để nhìn thấu vào sự thật, nhận lãnh vai trò và trách nhiệm của chính mình. Dẫu biết rằng chẳng dễ gì để xoay chuyển càn khôn. Để thức tỉnh và dẫn dắt một xã hội u minh và phá bỏ gông cùm của những kẻ khổng lồ quyền lực không phải là việc sớm chiều. Nó là một cuộc chiến trường kỳ và dai dẳng, cần phải hợp nhất được lòng dân và công lý, mà ở đó nhóm người trí thức nắm vai trò chủ chốt. Chỉ có như vậy thì bình minh mới có ngày ló rạng, và “chim khôn mới có đất để đậu”.

Hãy tin rằng nếu Hàn Quốc làm được ta cũng làm được, nước khác làm được nước ta cũng làm được. Nó là trách nhiệm chung của mỗi chúng ta chứ ko phải ông quan tướng hay thái quốc nào cả.

 

Nguyễn Văn Thương

Đi tìm nền giáo dục khai minh?

Triết Học Đường Phố
-
14
Featured Image: Wikipedia Commons

 

Tôi tìm đến với khái niệm nền giáo dục khai minh từ khi tôi tham dự chương trình diễn thuyết của Giản Tư Trung –  người làm giáo dục theo một triết lý riêng. Các bạn có cảm thấy nó lạ lẩm như tôi khi lần đầu được nghe đến nó không. Vậy khai minh là gì? Tại sao chúng ta lại cần một nền giáo dục như vậy?

Có phải giáo dục của chúng ta quá tệ, đất nước chúng ta thực hiện biết bao là cải cách cũng như chính sách về giáo dục cứ thay đổi theo từng năm ấy vậy mà nó vẫn chưa tốt. Ở xứ sở của chúng ta, ai cũng được giáo dục và học hành chăm chỉ vì đó chính là cách duy nhất giúp các bạn vươn lên và trở nên giàu có. Mỗi ngày khi ra ngoài chúng ta sẽ thấy được các dòng chữ nói về định nghĩa của UNESCO về “học”. Với UNESCO thì học là:

  • Học để biết”
  • Học để làm việc
  • Học để làm người
  • Học để chung sống

Nó có ảnh hướng rất lớn và đó chính chiếc la bàn của rất nhiều người trên thế giới. Họ lấy nó làm cơ sở, điểm tựa để học và phất đấu phát triển bản thân. Khi chúng ta hoàn thiện cả bốn điều trên thì chúng ta sẽ trở thành người phát triển toàn diện cả đức lẫn kiến thức. Nhưng ở xứ sở của chúng ta, việc học đang bị thiên lệch rất lớn hầu hết chúng ta chỉ tập trung vào “học để làm”, nó lớn đến mức mà chúng ta quên đi các định nghĩa khác và chỉ tập trung vào nó.

Thời gian 12 năm trước khi vào đại học là lúc chúng ta học để làm người, ấy vậy mà nhà trường, gia đình và giáo viên chúng ta quên hẳn đi phần quan trọng này. Họ giáo dục chúng ta học rất nhiều kiến thức và cần phải tích lũy các kiến thức đó cho ngày mai tươi sáng phía trước. Đó chính là đạt được mục tiêu học để làm. Nó lớn đến mức chúng ta ai ai cũng đi theo lói mòn này, nghĩa là là ra trường thì phải đi làm hoặc bằng mọi cách chúng ta cần phải được học đại học.

Với rất nhiều người và nhiều gia đình thì chỉ có đại học mới là cánh của tốt nhất để tiến thân. Nếu không học đại học thì đời bạn xem như chấm hết. Bạn sẽ phải chấp nhận nhìn bạn bè của mình – những người được học đại học đi xe đẹp, mặc đẹp hay có được vợ đẹp con ngoan và được xã hội nể trọng. Chính vì những điều phù phiếm vụn vặt này mà con người cứ như con thêu thân cứ lao vào cánh cửa trường đại học bằng mọi cách. Nếu không đỗ trường tốt thì đi đường vòng, nếu không đỗ trường thuộc nhóm đầu thì học trường tư hoặc trường nhỏ hơn vì những trường đó có tiền là bạn có thể học đại học.

Nhưng sau thời gian được dạy thì các bạn sẽ làm gì tiếp theo. Các bạn sẽ không trả lời được đâu, vì giáo dục chúng ta chưa bao giờ dạy cho chúng ta lối tư duy là: “Cái tiếp theo của cái tiếp theo nữa là cái gì?” Nếu mỗi người chúng ta có thể tư duy độc lập và ngồi xuống suy nghĩ về nó thì chắc chắn đất nước chúng ta thừa người không có việc làm kỷ lục như bây giờ. Lỗi do ai thì mỗi người chúng ta tự đi tìm câu trả lời cho mình nhé.

Qua đó các thực trạng của hệ thống giáo dục của chúng ta, tôi muốn nhắc đến nền giáo dục khai mình. Khai minh là gì, đây là một khái niệm đã được một triết gia người Đức viết năm 1783, ông là Immanuel Kant. Chính Kant là người đã đặt nền móng về giáo dục khai minh cho nhân loại. Hiện nay trên thế giới có rất nhiều quốc gia xem nó như một kim chỉ nam trong việc phát triển con người mà vai trò chủ yếu chính là giáo dục. Với nền giáo dục khai minh nó có vai trò khai sáng người học. Nó tạo ra những con người biết học biết suy nghĩ một cách độc lập và sử dụng trí tuệ của mình để nhận ra các vấn đề của cuộc sống và giải quyết nó.

Chúng ta đang đi ngược với nó, hàng năm hệ thống giáo dục đào tạo ra rất nhiều tân cử nhân cũng như tân kỹ sư, phần lớn họ thiếu kỹ năng, thiếu khả năng để tự mình dùng lý trí của mình giải quyết chuyện của chính mình. Họ cầm tấm bằng trên tay nhưng họ không có tư duy độc lập. Khi có vấn đề trong cuộc sống của họ điều đầu tiên chúng ta nghĩ đến là ai sẽ giúp chúng ta làm việc này. Hầu hết chúng ta ra sức đá quả bóng trách nhiệm đó sang cho người khác, để họ giải quyết vấn đề của chúng ta. Giả dụ nếu tự trang bị cho bản thân mình kỹ năng tự học thì chúng ta đâu phải đến các trung tâm ngoại ngữ để nhờ họ giải quyết chuyện học tiếng Anh của ta. Nếu chúng ta có kỹ năng mẹ này thì chúng ta đâu vất vả, khổ sở để khi học xong lại rơi vào cảnh không tìm được việc làm. Nếu chúng ta sống trong nền giáo dục khai sáng thì chúng ta sẽ là những con người minh định thế thì chúng ta đâu vất vả và khổ sở để xác định đâu là đúng sai trong cuộc sống này.

Với nền giáo dục khai minh chúng ta sẽ là những con người thực học tức cái mà chúng ta học sẽ được sử dụng ngoài thực tế chứ không phải kêu ca là đào tạo và doanh nghiệp đang rẻ đi hai nhánh khác nhau. Học xong không thể làm việc vì thực tế quá khác so với lý thuyết. Hoặc chúng ta sẽ không phải kêu ca rằng tôi cần phải đi làm đúng chuyên ngành nếu không tôi sẽ không phát triển được. Nhưng với nền giáo dục khai minh sẽ tạo ra những con người đa năng. Bạn đi làm là bạn sử dụng năng lực của mình để giải quyết vấn đề của doanh nghiệp nhưng lối suy nghĩ làm đúng chuyên ngành thì là một trong rất nhiêu phương pháp để giải quyết vấn đề. Bạn nên nhớ và với một vấn đề sẽ có nhiều cách giải quyết khác nhau. Vấn đề nào cũng vậy đều có hai mặt, bề mặt càng lớn thì bề lưng càng lớn. Vậy khi gặp vấn đề các bạn sẽ làm như thế nào? Với những con người trong nền giáo dục khai sáng họ sẽ:

  • Phát hiện vấn đề
  • Suy nghĩ và phân tích về vấn đề đó từ nhiều gốc độ
  • Đưa ra nhiều giải pháp để thực thi và giải quyết vấn đề đó.
  • Triển khai thực thi: đây là một bước rất quan trọng bạn cần phải linh hoạt, mềm mỏng  đôi khi cứng rắn và cần phải nhẫn. Thành công ở mức độ nào tùy thuộc vào bạn.

Chúng ta hay so sánh cách giáo dục con của các nước như Mỹ, Nhật và các bà mẹ Việt Nam. Chúng ta ai cũng muốn con chúng ta tiếp thu điều hay lẻ phải. Chính điều nó là cho chúng ta quan tâm con nhiều hơn, can thiệp nhiều hơn và bảo vệ chúng nhiều hơn. Điều chúng ta đang làm là điều rất dễ, điều khó hơn chính là dạy con chúng ta hiểu được điều hay, hiểu đâu là tốt, đâu là xấu hoặc rèn về nhân cách như tĩnh tâm, điềm đạm thì chúng ta hay tránh, vì các điều đó rất khó. Chửi thề là điều xấu nên để cho con không nói thề nói tục thì chúng ta cấm chúng không được làm; thấy chúng chơi ở những nơi nguy hiểm thì điều dễ là chúng ta cấm chúng không được chơi ở những nơi như vậy hoặc bảo vệ con bằng cách bế con đến nơi an toàn hơn và còn muôn điều mà chúng ta cấm đoán chúng không được làm. Điều khó hơn ở giáo dục là bằng cách nào chúng ta giúp chúng hiểu những điều đó là không tốt, không nên làm thì những lần tiếp theo chúng sẽ tự nhận thức và tránh xa nó.

Vậy đi đâu để tìm nền giáo dục này đây, một nền giáo dục giúp chúng ta suy nghĩ nhiều hơn và cống hiến cho xã hội này nhiều hơn. Các bạn có nghĩ là có phải chỉ ở các nước phát triển như Âu – Mỹ mới tồn tại nền giáo dục như vậy đúng không. Quả thật không sai nhưng các bạn có bao giờ nghĩ rằng ở xứ sở chúng ta cũng có thể phát triển hệ thống giáo dục này nếu chúng ta muốn và quyết tâm. Môi trường tồn tại xung quanh chúng ta là nơi mà chúng ta không thể thay đổi được thì chúng hãy tiếp nhận nó và điều chỉnh mỗi chúng ta theo hướng phát triển mà chúng ta mong muốn.

Nếu chúng ta chịu sự giáo dục của một nền giáo dục không tốt thì không hẳn chúng ta sẽ không tốt. Toàn cầu hóa với biết bao kiến thức của nhân loại có thể tiếp cận một cách dể dàng nếu mỗi chúng ta tự thay đổi và tự phát triển. Lẻ thường chúng ta sẽ than trách số phận, trách hệ thống gây ảnh hưởng chúng ta nhưng điều cẩn đó không thể thay đổi. Vậy nên chúng ta hay thay đổi điều kiện đủ của chúng ta, nó chính là chúng ta muốn trở thành ai, chúng ta có muốn học và phát triển hơn hay không, hay chúng ta chỉ muốn là một sản phẩm không ra gì của nền giáo dục này. Tương lai nằm trong tay chúng ta cả, quan trọng là chúng ta quyết định thực thi nó như thế nào mà thôi. Hãy xây dựng một nền giáo dục khai sáng cho chính mình nhé các bạn.

 

Mr Lias

Khát khao “dốc hết trái tim” của chàng trai 24 tuổi

Triết Học Đường Phố
-
22
Featured image: Nhân viên Windmills Đà Lạt

 

Sáng lập chuỗi café Windmills (tạm dịch: Cối xay gió) là Nguyễn Đăng Phong (cựu sinh viên ĐH Mở TP.HCM). Không chỉ gây dựng một quán café, Phong đang vun đắp một “không gian thứ 3” tiếp năng lượng cho ước mơ của người trẻ Việt.

 “Dốc hết trái tim” như Howard Schultz

“Kinh doanh hoa hay bán trà đá cũng được, chỉ cần được trải nghiệm một điều gì đó!” – Bắt đầu từ khao khát dấn thân của một sinh viên năm 3, Nguyễn Đăng Phong từ bỏ ngành Công nghệ Thông tin, ĐH Mở TP.HCM, trở về Đà Lạt thành lập một hệ thống phân phối hoa giúp cải thiện giá cả cho nông dân.

Nhiệt huyết của Phong đã cuốn hút bốn bạn khác cùng đồng hành. Suốt bốn tháng, năm người đã làm việc cật lực. Nhưng “thương trường là chiến trường”, mà “người cầm cương” chỉ mới 21 tuổi, non cả kiến thức lẫn kinh nghiệm. Khi bán hoa đang sinh lời thì Phong lãnh một đòn đau vì đối tác quỵt tiền. Không cách nào đòi được 84 triệu, Phong nhận ra cuộc chơi hoa quá lớn vượt ngoài khả năng của mình.

Trong lúc bế tắc, một ý tưởng lóe lên trong đầu Phong: “Tại sao không kết hợp hoa với café?”. Ngày 1/1/2012, với 460 triệu đầu tư, cửa hàng café hoa đầu tiên của năm bạn trẻ mang tên Windmills đã ra mắt tại số 133 Phan Đình Phùng, Đà Lạt.

“Phá băng” thành phố mù sương tại vị trí tuyệt đẹp ngay trong lễ hội hoa chào mừng năm mới, mọi ánh mắt tò mò đều đổ về Windmills. Nhưng ngày đầu khai trương là một thảm họa. Thiếu và yếu kinh nghiệm quản lý, các bạn làm theo cách “vá đắp”, thấy chỗ nào hỏng hóc thì sửa cho ổn thêm. Cửa hàng chưa chỉn chu, khách uống nước bỏ quá nửa ly, loa hư không phát nhạc được. Trong 1 tháng, Phong liên tục “cắm rễ” ở Windmills từ 7 giờ kém đến 23 giờ đêm. Mỗi sáng mở mắt ra, Phong đều phải vắt óc nghĩ cách xoay đủ vài triệu để trả chi phí: Tiền thợ hồ, lương nhân viên, phí mặt bằng…

Nhưng đã quyết tâm làm thì cứ làm cho tới, năm bạn trong Ban quản trị Windmills (BQT) đặt ra khát vọng: “Đưa Windmills trở thành 1 trong 10 công ty có nền văn hóa tốt nhất Việt Nam.” Từ đó, những luật lệ ngược đời đã xuất hiện: Người làm bể ly sẽ… không phải đền tiền, doanh số lời lỗ hàng ngày được công khai tới toàn bộ 12 nhân viên… Phong chia sẻ: “Ở Windmills, nếu BQT không tiên phong làm được thì đừng bảo nhân viên hành động! Mình tin rằng, nếu để nhân viên biết mỗi giờ Windmills lời lỗ bao nhiêu đồng, thì bạn sẽ hiểu mỗi tổn hại bạn gây ra, dù chỉ là rót quá chút sữa, sẽ ảnh hưởng đến quán ra sao thì các bạn sẽ tự nhiên ý thức được, không cần ai gò ép.” Như Howard Schultz đã dốc hết trái tim để làm nên Starbucks, Nguyễn Đăng Phong đã đem trọn tâm huyết xây dựng gia đình chung trong một quán café.

Tan vỡ

Một năm sau, chính Phong và cộng sự vô tình cầm đá đập vỡ khát vọng của mình.

Mỗi ngày, BQT Windmills phải căng thẳng đối mặt với rắc rối liên miên của quán: tranh chấp với thợ, sửa máy pha café hư,… Cho dù quyết tâm lớn, nhưng những người trẻ 22 – 23 tuổi không tránh khỏi bồng bột, dẫn đến mâu thuẫn với nhân viên. Từ một nền văn hóa “gia đình”, các “anh chị em ruột” (nhân viên) bắt đầu phàn nàn về cách quản lý thiếu chặt chẽ của “cha mẹ” (BQT) suốt 3 tháng mà Phong không mảy may biết. Khi chất lượng dịch vụ của cửa hàng đi xuống, Phong mới phát hiện ra sự thật. Đau lòng ở chỗ, các bạn có quyền làm việc đó vì lỗi bắt nguồn từ chính BQT. Tháng 3/2013, ngược với ước mơ xây dựng nền văn hóa công ty hàng đầu, Phong phải cho thôi việc 5/12 người – một nửa nhân sự của Windmills. Nội bộ BQT rơi vào khủng hoảng bởi chính Phong và bốn bạn đồng hành cũng bất đồng, mỗi người ôm một tâm sự suốt ba tháng qua.

“Mình ra biển đi!” – Muốn một bước ngoặt đột phá cho nhóm, Phong đề nghị. Năm người thuê một con tàu, lênh đênh giữa biển Nha Trang. Gió biển thổi vào mọi người tâm trạng mới, để dũng cảm quay về khách sạn nói cho ra vấn đề: “Chuyện gì đang xảy ra? Tại sao mình không đi đúng mục tiêu ban đầu?” Năm người người rút ruột gan trút vào nhau những sự thật đau lòng nhất.

Phong chia sẻ: “Có lúc, mình chỉ muốn nói “mọi người đừng kể nữa” vì không khí quá nặng nề. Nhưng rồi cả nhóm đều ngộ ra, dù cãi nhau tới mấy, mọi người vẫn còn thương Windmills. Còn quá nhiều thứ tốt đẹp trên thế giới này, và chúng mình còn trẻ, chỉ mới 23, vẫn muốn sống tiếp với khát khao. Cuối cùng, tụi mình quyết định dốc hết sức xây giấc mơ Windmills một lần nữa.”

Trở lại Đà Lạt với ý tưởng “giấc mơ” sôi sục trong người, 19 thành viên của Windmills lao vào brainstorm suốt 48 tiếng. Cuối cùng, Windmills đã hồi sinh với slogan “Be the dream inside you”. (Tạm dịch: Hãy theo đuổi giấc mơ trong bạn).

Nơi những giấc mơ hát

Howard Schultz đã khởi xướng câu chuyện Starbucks không chỉ bán café, mà bán “nơi chốn thứ 3” sau gia đình và nơi làm việc. Phong và các bạn đã xây lại Windmills như một “nơi chốn thứ 3” sau gia đình và trường học, để những bạn trẻ có tinhh thần tiên phong và lãnh đạo nuôi dưỡng ước mơ. “Nếu muốn nhảy flashmob, tại sao cứ phải nhảy lén trong nhà vệ sinh? Tại sao không lao ra ngoài và biến giấc mơ thành hiện thực?” Bằng suy nghĩ ấy, Windmills tổ chức thành công chương trình flashmob tại phố đi bộ Hòa Bình với 200 bạn trẻ tham gia.

Tháng 3/2014, Windmills xuất hiện tại TP.HCM. Đập ngay vào mắt khách hàng tại Windmills quận 1 là 12 tấm ảnh chụp 12 giấc mơ của nhân viên treo ngay cửa quán: “Với tôi, không gì tuyệt vời hơn là trở thành một kỹ sư nông nghiệp” (Lý Ngọc Lâm), “Chỉ có nỗ lực thôi là chưa đủ, cần phải có đầy đủ đam mê và nhiệt huyết ta mới có thể trở thành một Barista hạng nhất!” (Đoàn Bảo Tín). Thông điệp “giấc mơ” được Phong rào chặt chẽ từ slogan đến password wifi “Dream on” (tạm dịch: Cứ mơ đi).

Phong cho biết, khách hàng mục tiêu của Windmills là những bạn trẻ, nhiệt huyết, suy nghĩ tích cực, đang tìm kiếm/theo đuổi giấc mơ.Rất khôn ngoan, Windmills chọn cách xây dựng cộng đồng khách hàng thân thiết theo mô hình kim cương. Trong một viên kim cương, mỗi nguyên tử carbon liên kết với bốn nguyên tử khác tạo cấu trúc bền chặt khó lòng đổ vỡ. Tương tự, Phong khuyến khích khách hàng tới Windmills tự kết bạn với nhau không cần sự can thiệp của BQT, tạo thành một cộng đồng quen biết bền chặt. Bằng các kế hoạch: xây phòng họp nhóm riêng, chạy khuyến mãi giảm giá cho nhóm đông người, tổ chức những buổi aucostic guitar “cây nhà lá vườn”…, Phong muốn tạo ra không khí nhộn nhịp, dồi dào năng lượng, nhiều cảm hứng; khiến khách hàng thấm nhuần suy nghĩ: “Tại Windmills, mình năng động hơn, mình tập trung hơn, chứ không ù lì như ở nhà trọ”. Dần dần, Windmills sẽ trở thành “nơi chốn thứ ba” của khách hàng.

24 tuổi, Nguyễn Đăng Phong vẫn chưa kịp cầm tấm bằng tốt nghiệp ĐH Mở TP.HCM. Phong còn bận rộn đi về giữa Đà Lạt và TP.HCM chăm lo cho Windmills. Phong và cộng sự để lại trong lòng những người đang hoài nghi thế hệ trẻ nhiều suy nghĩ. Về làn sóng cuộn trào của những người Việt chẳng có gì trong tay ngoài tuổi trẻ sôi sục khát khao, sẵn sàng dấn thân, sẵn sàng theo đuổi một giấc mơ lớn vượt tầm vóc.

 

Đỗ Thanh Lam

Xác định đúng trọng tâm cuộc đời, rồi ta sẽ không bao giờ còn cảm thấy chông chênh

Triết Học Đường Phố
-
103
Featured Image: Cuba Gallery

 

Cuộc sống này vốn không chỉ là hương thơm của hoa hồng và vẻ thơ mộng của dòng sông, nó bao gồm cả những phút giây bạn bị gai đâm cho tứa máu hoặc vẫy vùng giữa dòng nước chảy xiết nữa. Những khó khăn và cạm bẫy luôn chực chờ, chỉ cần ta lơ là và mất cảnh giác sẽ xô tới, nhào nặn ta thành những vật thể đôi khi chính ta cũng không thể hình dung.

Sẽ có những lúc bạn loay hoay, hoang mang và vô định. Cảm giác chông chênh, mệt mỏi và hoàn toàn mất phương hướng. Đó có thể là khi bạn thi trượt cuộc thi mà bạn nghĩ là quan trọng nhất đời mình. Đó là khi người bạn thân nhất quay lưng đi sau khi đâm vào lưng bạn một vết dao. Đó có thể là khi người yêu ngàn năm của bạn nói rằng không còn yêu thương bạn nữa. Đó cũng có thể là khi bạn làm cha mẹ thất vọng về mình vì bạn không nghe theo họ. Đó là khi con đường sự nghiệp của bạn bị khựng lại sau nhiều năm phấn đấu…

Sẽ có nhiều, rất nhiều những khoảnh khắc bạn hoang mang, lo sợ và run rẩy vì không biết bám víu vào đâu. Vì những gì bạn tin tưởng đều tan biến. Đó thật sự là một cảm giác đáng ghét, và tồi tệ. Làm cách nào để ta đứng vững giữa muôn vàn cạm bẫy khó khăn thử thách? Làm cách nào để ta luôn hiên ngang vững vàng trên đôi chân mình và luôn mở rộng vòng tay chào đón những điều dễ thương của cuộc đời? Liệu có thứ gì luôn ở bên và giúp ta vượt qua những trở ngại? Thứ gì đó dẫn đường chỉ lối cho ta đi xuyên qua màn đêm sóng gió để đạt được điều mong muốn?

Để vượt qua được những khoảnh khắc đó, bạn phải tìm kiếm cho mình một điểm tựa vững chắc, kiểu điểm tựa luôn luôn ở đó, luôn luôn cho bạn lời khuyên và không bao giờ rời xa bạn. Đến cái bóng cũng rời xa bạn khi bạn đi vào bóng tối, nhưng điểm tựa thì không, hãy tìm kiếm một điểm tựa- một tâm điểm như thế. Thứ mà tôi gọi là “trọng tâm cuộc đời”. Là thứ bạn cần phải có và nên có, dù cho bạn tuổi thiếu niên, thanh niên hay khi đã trưởng thành. Hãy luôn xác định trọng tâm cho cuộc sống và làm mọi điều hướng về nó. Bạn sẽ không lạc lối và thất vọng. Cũng như cách mà ta tạo nên một vòng tròn, đó là một đường cong bao quanh một tâm điểm với khoảng cách bằng nhau, nếu có bất cứ khúc cong nào đi xa hay gần hơn tâm điểm thì hình đó không còn là hình tròn nữa, chỉ là một hình na ná hình tròn mà thôi. Cuộc sống cũng vậy, để nó luôn đi đúng hướng thì bạn cần phải có một tâm điểm.

Có nhiều cách để xác định tâm điểm, một trong những cách mà phổ biến đó là việc đặt những tâm điểm khác nhau vào từng giai đoạn cuộc đời khác nhau, ví dụ như khi là học sinh thì ta có thể đặt tâm điểm vào cha mẹ, khi trưởng thành thì đặt tâm điểm vào sự nghiệp, bạn đời, sau đó là vào con cái và gia đình… Rất nhiều cách để bạn đặt tâm điểm cuộc sống, và thường mỗi người lại có những cách đặt khác nhau. Sau đây tôi sẽ hướng dẫn cho các bạn một cách đặt tâm điểm khác, được đề cập bởi Stephen Covey, tác giả cuốn “7 thói quen của bạn trẻ thành đạt“. Nó khuyên bạn như thế này:

Đặt trọng tâm cuộc sống vào của cải, vật chất

Ôi không, nếu có ai đó khuyên bạn đặt trọng tâm cuộc sống vào của cải vật chất thì đó sẽ là lời khuyên tệ hại nhất trong đời bạn được nghe. Trọng tâm vốn dĩ là thứ cần vững chắc, chuyện gì sẽ xảy ra khi bạn đặt nó vào những thứ dễ tan biến nhất trên đời. Của cải vật chất có thể khiến bạn nổi bật, có thể khiến bạn có một cuộc sống thoải mái. Nhưng nó là thứ mong manh và phù du. Hôm nay bạn có nó, ngày mai nó có thể biến mất, nhanh như bong bóng xà phòng vậy. Quy luật của tiền bạc là phải luôn dịch chuyển, nó sẽ không bao giờ đứng yên, không có gì có thể đảm bảo nó sẽ ở cạnh bạn mãi mãi. Khi là một người chú trọng vật chất, bạn dễ dàng phạm sai lầm và thường có xu hướng bất chấp tất cả để đạt được những thứ bạn muốn. Điều này không tốt và cũng không nên. Một chiếc điện thoại xịn, một bộ quần áo đẹp, một con xe láng bóng không giúp bạn vượt qua được những khó khăn thử thách trong cuộc sống.

Có câu nói rất hay thế này “Nếu như tôi có tất cả những thứ giúp chứng minh tôi là ai, thì khi những thứ đó mất đi, Tôi là ai?” Cũng vậy thôi, đừng để của cải vật chất và những thứ hào nhoáng bên ngoài định nghĩa con người bạn, bạn đáng giá hơn thế, hơn những thứ có thể mua được bằng tiền, đừng định giá trị bản thân chỉ bằng những món trang sức dính ngoài da đó. Rất rất nhiều người sống trong giàu có mà chẳng thấy hạnh phúc gì. Họ chính là những nạn nhân của trò chơi cuộc đời, và bước đi sai lầm của họ chính là đặt trọng tâm cuộc sống vào vật chất.

Đặt trọng tâm cuộc sống vào chuyện học hành, bằng cấp

Mới đầu nghe thì có vẻ hợp lý, khi mà suốt những năm tháng ấu thơ cho tới khi trở thành những thanh thiếu niên. Bắt đầu từ khi biết nhận thức bạn sẽ được nghe đều đặn những câu dặn dò ngọt ngào: “Cố gắng học thật tốt con nhé, con chỉ cần học thật giỏi thôi đừng lo lắng gì cả, chúc con học tốt, con ăn nhiều vào để học cho giỏi…” Tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta đều được quy vào việc học, học giỏi là tốt, là ngoan, là hiếu thảo, học dốt là mất mặt, là xấu hổ, là lo sợ cho tương lai… Từ đó chúng ta luôn mặc định việc học là rất quan trọng và rồi cắm đầu cắm cổ vào học quên ngày tháng mà vẫn không biết thực sự chúng ta học để làm gì.

Học giỏi là một điều tốt, đương nhiên, nhưng nó không quan trọng đến mức bạn đặt cả cuộc sống vào nó. Tôi biết có nhiều bạn học ngày học đêm, học không ngừng nghỉ, không phải vì họ thích học, mà vì họ sợ rớt kỳ thi, vì họ muốn duy trì thứ hạng, vì họ không muốn làm ba mẹ mình thất vọng. Riết rồi họ đánh mất luôn cuộc sống của chính mình. Không, cuộc sống này còn rất nhiều chuyện quan trọng đáng làm hơn là việc cắm đầu học lấy bằng cấp rất nhiều. Đừng dồn mọi tâm huyết và lĩnh vực vào đó. Vì biết đâu có một ngày bạn sẽ nhận ra, mình đang lãng phí thời gian làm gì thế này?

Khi đi học, nếu như bạn học giỏi bạn sẽ thường ảo tưởng vào tương lai. Điều này rất có hại, nó biến bạn thành những con mọt sách chẳng biết gì ngoài lý thuyết. Nó khiến bạn bỡ ngỡ và thậm chí sẽ làm cho bạn cực kỳ thất vọng khi bước vào đời. Vì sống trên đời vốn dĩ người ta không quan tâm chuyện trên trường bạn học giỏi đến thế nào, họ chỉ quan tâm bạn hành xử ra sao và có được việc không mà thôi. Mới đây chúng ta cũng được nghe câu chuyện về việc một anh chàng học hành cực giỏi giang, sau khi chứng kiến lớp đàn anh chị cũng rất giỏi giang đang chật vật loay hoay với cuộc sống, bất mãn về cuộc đời đã đổi hướng đi cho mình. Đó chính là ví dụ điển hình cho việc đặt trọng tâm vào học vấn, nó chẳng mang lại gì cả ngoài mớ kiến thức mơ hồ và rất nhiều khoảng thời gian quý giá bị phí hoài đi.

Thời điểm này khi các trường đại học – cao đẳng công bố điểm thi, sẽ có rất nhiều bạn trẻ đau khổ, uất ức, nhục nhã và thậm chí muốn chết đi vì không tin được mình lại trượt. Cũng là dễ hiểu khi xưa đến nay mọi người đều cho rằng đó là một kỳ thi quan trọng đến mức có thể thay đổi số phận của con người, quan trọng đến mức cả 12 năm học tiểu học – trung học chẳng để làm gì ngoài mục tiêu là đậu đại học. Thật nhảm nhí nhưng cũng thật tiếc vì đó là sự thật. Những con người đau khổ vì điểm số và thất vọng vì kết quả thi cử, đó chính là những người đặt trọng tâm cuộc sống vào việc học. Họ sẽ không bao giờ cảm thấy hạnh phúc nếu kết quả không đủ tốt. Từ khi nào bạn lại có thể chấp nhận những con điểm số chi phối cuộc đời mình như vậy?

Đặt trọng tâm cuộc sống vào bạn bè

Ai cũng biết bạn bè thì thật là quan trọng, các bạn càng trẻ, nhất là các bạn teen thì lại càng quan trọng việc chơi trong một nhóm bạn bè. Ở cái lứa tuổi ấy, bạn bè là tất cả, chúng cùng nhau làm mọi việc, thề nguyện sống chết vì nhau. Còn gì tuyệt vời hơn việc có một đám bạn thân cùng sở thích. Mỗi ngày, mỗi tháng lại lên kế hoạch cùng nhau làm những việc điên rồ nhưng thật vui vẻ. Chính họ đã tạo cho chúng ta một khoảng trời tuổi trẻ đầy ắp kỷ niệm. Và rồi ta nghĩ sẽ sát cánh cùng nhau mãi mãi, nghĩ rằng sẽ không có gì ngăn cản được tình bạn tuyệt đẹp này.

Lớn hơn rồi bạn sẽ hiểu, bạn bè không là tất cả. Một nhóm bạn thân trung học khi lên đại học sẽ chẳng mấy khi còn gặp nhau nữa. Một nhóm bạn đại học khi đi làm rồi đôi khi sẽ chẳng dành được cho nhau một tối cuối tuần. Ai rồi cũng lớn lên, cũng có những công việc riêng, những mối quan tâm và quan hệ riêng mà họ phải bù đầu đối mặt. Chẳng mấy người còn nhớ đến cái lời thề nguyền cắt máu anh thề nhận huynh nhận đệ khi xưa cả. Tất nhiên vẫn rất nhiều người duy trì được những nhóm bạn thân, thường dễ nhất là khi họ học chung trường, ở chung khu phố hay thậm chí làm cùng công ty nữa. Nhưng sẽ luôn có một khoảng cách được tạo ra, khi chúng ta tự chịu trách nhiệm cho cuộc sống của mình. Và những cậu bạn thân sẽ không còn là thứ bạn muốn quan tâm nhất trên đời nữa.

Mọi việc xảy ra một cách rất tự nhiên, thậm chí đến một lúc nào đó vô tình nhìn lại, bạn sẽ chợt thốt ra, a, thằng này ngày xưa tao với mày thân lắm nè, mày còn sống hả con? Hay ê nhận ra tao không? Ngày xưa chơi chung nhóm thân quá trời quá đất nè…

Thế đấy, việc hết mình vì bạn bè thì không có gì sai. Nhưng nếu bạn đặt trọng tâm cuộc sống vào những người bạn thì lại không khôn ngoan chút nào. Không chỉ có thời gian và khoảng cách khiến cho tình bạn thay đổi, mà đôi khi có rất nhiều nguyên nhân để hai người đã từng rất thân sẽ không nhìn mặt nhau nữa. Bạn bè hoàn toàn có thể hiểu lầm nhau, tức giận nhau và thâm chí đâm chọt sau lưng nhau nếu cần thiết.

Một mối quan hệ không vững vàng thì không xứng đáng để bạn đặt trọng tâm cuộc sống của mình vào đó. Nếu như bạn gặp vấn đề nào đó, hãy thoải mái chia sẻ với bạn bè, hãy nghe những lời khuyên của họ, nhưng chỉ để tham khảo thôi, đừng để mọi suy nghĩ của họ chi phối hành động của bạn. Mới đây tôi đọc một bài tâm sự của một chàng trai, rằng anh ta đã đánh mất tình yêu của cuộc đời mình, sau khi nghe lời những cậu bạn thân chỉ bảo và đánh giá bạn gái của anh ta. Thật khôi hài, thật vớ vẩn! Tất nhiên rồi, giờ anh ta đang cực kỳ hối hận. Bạn sẽ không muốn cuộc đời mình có những trường hợp như thế đâu.

Đặt trọng tâm cuộc sống vào tình yêu/bạn đời

Đây là một điều rất nhiều người hiện đang làm. Khi có người yêu, bị say đắm trong những điều ngọt ngào hạnh phúc, người ta dễ dàng đặt người yêu của mình vào vị trí trung tâm nhất. Rồi sau đó làm mọi việc vì người đó, người yêu vui bạn vui, người yêu buồn bạn buồn, người yêu tức giận thì bạn cũng đứng ngồi không yên…

Tình yêu là một thứ rất đẹp, nhưng cũng như vật chất, nó là thứ không bền vững. Không gì có thể đảm bảo bạn sẽ luôn hạnh phúc hay người yêu sẽ luôn khiến bạn hài lòng. Đừng đặt trọng tâm cuộc sống vào đó, đừng để cho họ điều khiển bạn, vì hơn ai hết, chính bạn phải điều khiển cuộc đời của mình. Một ví dụ rõ nét và kinh điển trong tác hại của việc đặt trọng tâm cuộc sống vào tình yêu, đó là nếu như cuộc tình tan vỡ, bạn bị phản bội hay chia tay, bạn sẽ đau khổ tận cùng, thậm chí tìm đến cái chết. Ôi không, tình yêu không thể nào quan trọng hơn mạng sống của bạn được. Bạn có thể yêu ai đó hơn mạng sống của mình, có thể nguyện chết vì một người khi đang yêu say đắm. Điều đó nghe có vẻ đẹp đẽ cao vời, nhưng không, tuyệt đối không nên. Cha mẹ cho bạn cuộc sống và bạn nợ họ. Bạn không nợ bất cứ ai ngoài kia mạng sống của bạn, có thể có, nhưng có nhiều cách để trả lại những mối nợ này mà không phải dùng mạng sống. Bạn không thể chết thay một người đã chết chỉ vì họ từng cứu bạn, tình yêu cũng vậy thôi.

Có một quan điểm hết sức sai lầm rằng trên thế giới này thường chỉ có một người duy nhất là một nửa của chúng ta, rằng chỉ có 1/9 tỷ người là thuộc về mình mãi mãi. Ôi không, tôi không học giỏi môn xác suất thống kê, nhưng tôi có niềm tin mãnh liệt rằng thế giới ngoài kia có hàng trăm hàng ngàn người phù hợp với bạn. Chỉ là bạn không tìm kiếm, hoặc chưa thấy, không có nghĩa là họ không tồn tại. Tình yêu là như thế, bạn có thể yêu chỉ một người cả một đời, nhưng bạn cũng hoàn toàn có thể yêu rất nhiều người trong đời, chẳng có con số nào quy định bạn phải yêu bao nhiêu cả. Thế nên đừng quá thần thánh hóa người yêu, hãy chỉ nên xem họ như một mảnh ghép của cuộc đời. Mà một mảnh ghép thì không thể nào làm trọng tâm của cả bức tranh được.

Không đặt trọng tâm vào người yêu/bạn đời, sẽ không có cảnh bạn bỏ bê công việc, sức khỏe, gia đình vì người đó. Sẽ không có những thất vọng hay những câu oán than đại loại “hôn nhân là nấm mồ của tình yêu, tình chỉ đẹp khi còn dang dở, tại sao người ta lại có thể thay đổi đến thế khi kết hôn…”, và tất nhiên sẽ không có chuyện bạn lệ thuộc vào người đó. Cho nên bất cứ thứ gì không ổn định, dễ thay đổi như một con người thì đều chưa xứng đáng để bạn đặt làm tâm điểm.

Đặt trọng tâm cuộc sống vào gia đình, ba mẹ

Đây nghe chừng như một lời khuyên tốt. Nhưng hãy suy xét lại, nếu bạn đồng ý đặt ba mẹ làm trọng tâm cuộc sống của mình, tức là mọi hành động, việc làm của bạn đều hướng về họ, vì họ. Cuộc sống của bạn có tốt đẹp không khi bạn thi vào một trường đại học, học một ngành không hề yêu thích, chỉ vì đó là điều ba mẹ bạn muốn? Bạn có hạnh phúc không khi từ bỏ cô người yêu ngàn năm của mình để lấy một người con gái vừa đẹp người, vừa đẹp nết mà ba mẹ bạn chọn trong khi bạn không hề có chút tình cảm nào với cô ta? Gia đình bạn liệu có ổn, vợ bạn liệu có vui khi bạn không có tiếng nói nào mà mọi chuyện nhất nhất tuân theo sự sắp đặt của cha mẹ? Thế nên, mặc dù mới nghe thì đây có vẻ như là một lời khuyên tốt nhưng thực tế lại không tốt chút nào. Để cho người khác làm chủ cuộc sống của bạn không phải là điều nên làm, dù cho đó là cha mẹ của bạn đi nữa.

Khi tôi nói không nên đặt trọng tâm cuộc sống vào ba mẹ, vào gia đình không có nghĩa là tôi nói bạn không quan tâm hay không yêu thương gia đình hay ba mẹ mình. Tất nhiên là bạn nên và nhất định phải yêu thương, quý mến và kính trọng họ, nhưng không phải bằng tất cả cuộc sống của bạn. Dù cho bạn có một gia đình tuyệt vời đến đâu, bạn cũng chỉ có nửa đời sống với cha mẹ mình, còn lại bạn phải chăm lo cho gia đình riêng của mình. Hãy nhớ, ba mẹ không nên là trọng tâm cuộc sống của bạn, cũng như vợ và con bạn vậy. Họ rất quan trọng, tất nhiên, nhưng chưa đủ làm trọng tâm.

Đến lúc này nhiều bạn sẽ hỏi, vậy thì tôi nên đặt nó vào đâu? Khi mà công việc, gia đình, tình yêu đều không phải sự lựa chọn đúng đắn. Thì đây, đây là lời khuyên khôn ngoan dành cho bạn.

Hãy đặt trọng tâm cuộc sống vào những nguyên tắc sống đúng đắn

Nói tóm lại, bạn bè, sự nghiệp, gia đình, tình yêu… đều là những thứ quan trọng và tuyệt vời, những thứ đáng để ta phấn đấu và trân trọng, nhưng như thế thì chưa đủ. Nó chỉ là nhân tố phụ bởi bạn không thể để bất cứ thứ gì trong đó chi phối mọi thứ xảy ra trong cả cuộc đời mình, trong một vài trường hợp thì được, nhưng cả cuộc đời thì không.

Nhưng có một thứ mà bạn nên đặt và sẽ không bao giờ khiến bạn phải hối hận, đó là “lương tâm”- là từ thu gọn của những nguyên tắc sống đúng đắn mà bạn tự đúc kết hay tích lũy cho mình qua cuộc sống. Đó chính là lời khuyên cho bạn.

Nguyên tắc sống đúng đắn là thứ bạn nên chọn để làm trọng tâm cuộc sống của mình. Vì không ai làm những điều đúng đắn mà lại phải hối hận hay dằn vặt cả. Những nguyên tắc sống không bao giờ thay đổi, không bao giờ phản bội bạn, chúng luôn ở đó để bạn nương vào mỗi khi gặp khó khăn trắc trở trên đường đời. Những nguyên tắc sống đúng đắn luôn có mặt ở đó như một ngọn hải đăng soi chiếu con đường bạn đi, dù là trong công việc, cách đối nhân xử thế hay ứng xử tình cảm, gia đình. Chúng không bao giờ thay đổi khi bạn không muốn. Và chúng luôn là thứ để người khác hướng theo. Những nguyên tắc như luôn đặt uy tín lên hàng đầu, không bao giờ dối trá hay phản bội, luôn làm đúng với lương tâm, kính trên nhường dưới, sống như không có ngày mai, không bao giờ từ bỏ… Chính những điều này, sẽ khiến cho cuộc sống của bạn không bao giờ lầm đường lạc lối, dẫn bạn đi đúng hướng và đạt được mọi thứ trên đời.

Hãy đặt nguyên tắc sống cho những khía cạnh khác nhau trong cuộc đời bạn: Sự nghiệp, tình yêu, gia đình, con cái, bạn bè… và sau đó hoàn toàn đơn giản là tuân theo nó, tuyệt đối hoặc gần như tuyệt đối. Dùng nó như kim chỉ nam soi lối mọi hành động và quyết định của bạn. Bạn cũng có thể thay đổi những nguyên tắc này sao cho phù hợp với tình hình thực tế, nó không nhất thiết là một điều được duy trì mãi mãi. Ví dụ hôm nay nguyên tắc của bạn là không tin tưởng bất cứ ai ngoài bản thân, thì ngày mai bạn có thể đổi nó thành không tin những lời người khác nói, nhưng sẽ nhìn vào những gì người khác làm để đặt niềm tin nơi họ…

Có rất nhiều cảm xúc đáng ghét diễn ra mỗi ngày trong cuộc đời của chúng ta, đó là cảm giác bị lừa dối, cảm giác bị ruồng bỏ, cảm giác thất bại, cảm giác sợ hãi… Riêng đối với tôi mà nói, có một thứ cảm giác còn tồi tệ hơn rất nhiều, đó là cảm giác chông chênh. Chông chênh là khi bạn đứng giữa lưng chừng tất cả, nghi ngờ mọi thứ, sợ hãi tương lai và không biết phải làm gì. Không có gì để bấu víu, để tin tưởng, tất cả đều nhờ nhợ, không có gì rõ ràng cả. Cảm giác đó thật sự đáng sợ, vì nó đeo đẳng, rất khó tìm ra cách giải quyết và chấm dứt cảm giác đó một cách nhanh chóng hay dễ dàng. Đó mới thật sự là cảm giác tồi tệ. Những lúc đó bạn cần tìm ra cái la bàn của mình. Và trọng tâm cuộc đời chính là một trong những chiếc la bàn đó.

Khi đặt trọng tâm cuộc đời vào những nguyên tắc sống, cũng giống như bạn chọn cách để chính bản thân mình điều khiển cuộc đời mình. Đó là điều đúng đắn, vì chính bạn và chỉ bạn mới biết được điều gì là tốt nhất cho bản thân. Trong mọi trường hợp, hãy lắng nghe “lương tâm” của mình.

Thân chúc bạn không bao giờ còn cảm thấy chông chênh.

“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nâng cả trái đất lên.” – Acsimet

Điểm tựa là thứ sẽ cho bạn sức mạnh không ngờ. Vậy điểm tựa, hay trọng tâm của cuộc đời bạn, là gì?

 

Phi Tuyết 

Thông báo: THĐP mở cuộc thi viết tháng 8

Triết Học Đường Phố
-
19
Featured image: Leilockheart

 

Mục đích

  • Khuyến khích mọi người đọc nhiều hơn, viết nhiều hơn, tư duy nhiều hơn.
  • Mở rộng nhận thức.
  • Chia sẻ ý tưởng, tư tưởng
  • Kết nối tác giả – độc giả

Giải thưởng

Sẽ có 2 giải đồng hạng, cả hai giải sẽ đều do ban giám khảo là các admins của THĐP lựa chọn, cân nhắc dựa theo nhiều yếu tố, chẳng hạn như số Likes, views, comments, độ hay, v.v… Sở dĩ không có giải do độc giả bình chọn là vì thời điểm và nội dung chia sẻ lên fanpage không thể làm sao cho đồng đều được.

Hiện tại mỗi giải thưởng trị giá $25 USD (trên dưới 500k VND). Nếu có thêm mạnh thường quân tài trợ thì con số này sẽ tăng lên. Hiện tại đã có bạn Thạch Phạm — chủ trang web chuyên hướng dẫn tạo blog, website, wordpress, thiết kế, lập trình… khá lớn ở VN, pageviews còn cao hơn THĐP gấp nhiều lần :]] — đứng ra tài trợ cuộc thi này.

Số tiền thưởng sẽ được tính ra bitcoins giá hiện tại và gửi về địa chỉ bitcoins của tác giả. Những ai chưa có địa chỉ btc thì có thể tạo một địa chỉ miễn phí cho mình tại trang blockchain.info uy tín. Nếu không muốn giữ btc thì bạn có thể vào trang BitcoinVietnam để bán ra. Tuy nhiên cá nhân tôi không khuyến khích bán ra. Vì 500k không có là bao nhiêu, chỉ có thể nói là một giải thưởng tượng trưng cho vui khích lệ, trong tương lai nếu giá bitcoin tăng lên thì bán ra sẽ có nhiều tiền hơn 😉 Muốn tìm hiểu thêm về bitcoin thì bạn có thể đọc thêm trong trang này (blog của BCVN), và trang này (blog của admin Nguyễn Hoàng Huy). Mục đích của việc trao giải thưởng bằng bitcoin là để giới thiệu tới mọi người một phát minh mang tính lịch sử của thế giới, cũng như khuyến khích và cổ động việc sử dụng bitcoin tại Việt Nam.

Chủ đề tháng 8

“Nếu bạn chỉ có thể giới thiệu một cuốn sách duy nhất thì cuốn sách đó là gì? Bạn đọc được nó trong hoàn cảnh nào? Tại sao bạn thích nó? Nó có gì hay, có gì ấn tượng? Thông điệp trong sách là gì? Bạn học được những gì từ cuốn sách? Tại sao bạn nghĩ nhiều người nên đọc nó? Vân vân…”

Vì sao lại chọn đề tài này? Vì chúng tôi muốn khơi dậy tinh thần yêu thích đọc sách cho các bạn trẻ VN, khi được biết VN là một trong những nước ít đọc sách nhất thế giới, nhiều người có thể cũng muốn đọc sách nhưng chưa biết đọc sách gì. Nên loạt bài dự thi này hi vọng là sẽ nhiều đầu sách tâm đắc của các tác giả muốn giới thiệu tới mọi người.

Hạn chót nộp bài là 31/08/2014. Kết quả sẽ được tổng kết và công bố vào thứ bảy 6/9/14, giải thưởng cũng sẽ được gửi đi cùng ngày.

Tiêu chuẩn

  • Bài viết không ngắn hơn 1000 từ. Chưa từng đăng trên website nào.
  • Mỗi tác giả có thể gửi nhiều hơn một bài, nếu thấy rằng chỉ giới thiệu một quyển sách thôi là chưa đủ.
  • Trong tựa đề bài viết phải có tên tác phẩm, tác giả, kèm theo tag [BDTT8]  (viết tắt cho: Bài dự thi tháng 8) đặt ngay đầu tựa đề.

Cập nhật (12/8/14): Sau khi đăng thông báo này lên đã có thêm bạn Phi Tuyết và Karmi Phuc muốn ủng hộ thêm cho phần tiền thưởng, nâng tổng số tiền thưởng hiện nay lên $200. Mỗi giải sẽ còn được nhận thêm một tấm bằng khen treo tường làm kỷ niệm làm một món quà tinh thần.

Tại sao nhiều người Việt Nam vô cảm?

Triết Học Đường Phố
-
40
Featured Image: Theen Moy

 

Gần đây, báo chí và những người trên mạng chỉ trích lẫn nhau, và  phê phán những người trẻ khá nhiều về chuyện vô cảm, vô tâm, thờ ơ với thời cuộc, người xung quanh, xã hội. Họ nói như thể đấy là một đặc tính cố hữu của người Việt Nam, và cũng như mọi khi, chỉ trích chỉ để mà chỉ trích, tức là không phân tích tại sao lại như thế, cũng không nói phải làm thế nào để thay đổi. Tất cả cứ như một dàn đồng ca, thi nhau xỉa xói rằng người Việt vô tâm, người Việt lạnh lùng đến tàn bạo. Các bác người lớn đĩnh đạc trong nhà nước thì thường nói, giới trẻ ngày nay biến thái, vô cảm vì ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường, của văn hóa phương tây, của các trang mạng xã hội độc hại, những câu các bác lải nhải bao nhiêu năm qua mà có khi cũng chẳng hiểu mình đang nói gì. Bản chất của cái việc phê bình mà không đưa ra nguyên do đấy khiến mình khó chịu không kém việc phải chứng kiến những biểu hiện của việc vô cảm kia.

Theo mình thì việc người ta thờ ơ, không dám lên tiếng khi chứng kiến cái xấu, không dám quan tâm khi nhìn thấy người bị nạn, bịt mắt trước những tổn thương của người khác, có mấy nguyên do thế này.

Thứ nhất, ngay từ bé, người ta đã không được phép quan tâm. Một đứa trẻ dám hỏi những câu mà cô giáo không biết sẽ bị quát bắt ngồi xuống, thay vì được khuyến khích hỏi tiếp. Một đứa trẻ dám thắc mắc khi nhìn thấy người lớn đưa bó hoa kẹp phong bì sẽ bị kéo đi, thay vì được trả lời. Có quá nhiều thứ một đứa trẻ lớn lên ở thành phố trong xã hội Việt Nam hiện đại (đối tượng bị phê phán chủ yếu, mấy người nông dân làm ruộng hoặc công nhân may chảy máu ngón tay có thấy bị chê là vô cảm bao giờ đâu), phải học cách hiểu và chấp nhận trong im lặng.

Từ cấp một lên cấp ba, mình bao nhiêu lần phải ngồi chép mỏi tay những bài thi tìm hiểu pháp luật, tìm hiểu Đoàn gì gì đó đơợc phát động mà không hiểu tí gì mình đang chép, chỉ biết là phải nộp cho xong. Rồi một đứa làm chi đội trưởng, liên đội trưởng, trong Đội Thiếu Niên Tiền Phong (đội ngũ kế cận của Đoàn, tức đội hậu bị của Đảng) cũng biết cách bịa đặt từ bé để ghi vào sổ những buổi sinh hoạt chi đội không diễn ra. Lúc đầu cô tổng phụ trách đọc cho viết, sau này đã quen thì tự bịa ra dựa vào các tháng trước. Tất cả những việc không đúng sự thật đó diễn ra như nước thấm dần, có thể đứa trẻ cắc cớ hỏi một hai lần, nhưng rồi nó cũng sẽ nhanh chóng học được cách im lặng. Mà để im lặng trước những điều không hiểu, không hợp lý, thì người ta phải lờ đi, phải giả như không biết, không nghĩ đến, lâu dần sẽ quen.

Đó là chưa kể sức ép phải giống như mọi người của một xã hội đã hàng nghìn năm vận động theo mô hình làng bản, tức là “lệ làng” là quyền uy tối thượng. “Phép vua” – tức là pháp luật quy chuẩn của nhà nước phải thua, thì tất nhiên cái tôi cá nhân bị đè bẹp dúm. Nếu lệ làng là nhìn thấy người ăn xin phải quay mặt đi, xua tay, thì ai không làm như thế sẽ bị coi là kỳ dị. Lệ làng là đi ngoài đường phải chen vào bất cứ khoảng trống nào, nếu không chen mà cứ nhường thì sẽ chôn chân mãi ở một chỗ. Mình nhớ hồi mới từ Canada về, quen thói lịch sự giữ cửa cho mọi người qua, không những không có ai nói câu cảm ơn mà tất cả mọi người cắm đầu đi qua, mình cứ đứng giữ mãi cuối cùng đành bỏ ra để cắm đầu đi giống mọi người.

Cũng là hồi mới về, mình hay có cảm giác khá khó chịu là thấy mọi người như đang di chuyển trong một quả bóng trong suốt, không ai tchạm vào ai. Có lẽ cảm giác đấy đến từ quá nhiều những xét nét (đi xe đạp thì sẽ không dám vào cửa hàng mua quần áo, mặc quần ngố thì không dám vào cửa hàng buffet) mà mọi người phải giữ kẽ để sống cho đúng khuôn khổ của nhau, và từ việc không ai dám quan tâm đến những điều có vẻ khác thường.

Nguyên nhân thứ hai của sự vô cảm (vô thưởng vô phạt) là do thiếu thông tin. Những thông tin đáng bàn nhất, đáng để gây tranh cãi nhất, đáng lẽ ở nước khác có thể gây ra bao nhiêu cuộc bút chiến hay khẩu chiến sâu sắc, thì ở nước ta đều bị bưng bít. Ví dụ như chẳng ai được phép nói về việc dân ở chỗ này chỗ kia đang khởi kiện chính quyền vì thu đất không đúng, dân đang vật vã bệnh tật vì nhà máy sản xuất xả chất thải công nghiệp vào nguồn nước mà kêu không ai xử lý, dân bị đàn áp, dân bị mất mùa vì tính toán sai của những doanh nghiệp thu mua nguyên liệu nhà nước, dân đánh cá đang bị Trung Quốc bắn tỉa.

Tất cả những vấn đề không thể được nói đến đó đương nhiên tạo ra một khoảng trống lớn trên báo đài, và những cơ quan này lại phải lấp vào bằng những tin chẳng ảnh hưởng đến ai, những vụ việc mà dù có đấu khẩu hăng hái cỡ nào cũng không gây nguy hại cho nhà cầm quyền. Nào là ngực to ngực khủng, thằng bé này tí tuổi mà hợm hĩnh, con bé kia dám viết sách bịa đặt, anh ca sĩ nọ diễn trò trên sân khấu. Người dân bị dắt mũi bởi truyền thông, cũng cứ thế là đâm đầu vào bới móc, mổ xẻ, hăng hái tranh đấu vì ý kiến của mình, trong khi những tin tức thật sự cần tranh luận, phản biện, thì hoàn toàn vắng bóng.

Sự bưng bít thông tin này, mà thường là những thông tin đa chiều, dẫn đến việc người dân không có khả năng và thói quen nghĩ ngược lại với những gì mình được dạy, hay còn gọi là tư duy phản biện. Chính vì không thể nghĩ ngược, nên khi gặp cái gì không quen, họ không nghĩ, ngại nghĩ, sợ nghĩ, vì thế lảng tránh để khỏi phải nghĩ. Sự vô cảm là thói quen, vì từ bé đã không được dạy cách lên tiếng, cách thể hiện suy nghĩ cá nhân, và cũng là kết quả của sự bất lực, vì không biết làm thế nào để suy nghĩ độc lập. Vì các thông tin đều phập phù như thế, biết hay không biết cũng chẳng ảnh hưởng gì đến tình hình xã hội, hôm nay có thằng bé to mồm này để dân tình chửi bới thì mai phải có con bé ngu xuẩn khác để bà con lên án cho xôm.

Mình rất thích TED, nhưng khi TED về đến Việt Nam, tất nhiên không dám vơ đũa cả nắm, nhưng qua những video youtube mình xem các bạn quay lại các sự kiện đã tổ chức, thì mình khá thất vọng. TED ở Việt Nam không khác gì những sự kiện diễn thuyết các bạn trẻ tổ chức, mời một số người nổi tiếng nói những bài dài lê thê, không có trọng tâm, thậm chí nhạt nhẽo. Mình cứ tự hỏi nếu những người, tạm coi là có tầm ảnh hưởng đến công chúng, được quyền nói những thông tin có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của nhà nước, mà không bị kiểm duyệt, được bàn luận về những cái xấu và cái tốt của bộ máy cầm quyền một cách tự do, được đưa ra chính kiến của họ mà không bị bỏ tù, thì liệu các bạn trẻ đang lắng nghe hau háu kia có học được cách suy nghĩ độc lập và nhìn sự việc từ nhiều phía, để từ đó bớt vô cảm hơn được không?

Cuối cùng, nguyên nhân gốc rễ của cả hai nguyên nhân trên, mình nghĩ là do thể chế chính trị. Nếu có sự đối thoại trong nhà nước, thì cũng sẽ có sự đối thoại trong nhân dân. Nếu người dân cảm thấy rằng họ có quyền chất vấn, và thật sự có khả năng xoay chuyển tình thế, họ sẽ quan tâm nhiều hơn. Những nước phương Tây người dân của họ phê phán chính phủ rất nhiều, họ sẵn sàng phản đối khi có điều gì không vừa lòng, tại sao nước họ vẫn mạnh, vẫn giàu? Còn ở nước mình, quyền phê phán của người dân chỉ gói gọn trong mấy bộ ngực và mấy nhân vật vô thưởng vô phạt, mỗi lần túm được vụ việc nào là báo chí không chịu để nguôi ít nhất vài tuần vì có thứ để giật tit, câu view; thì nước vẫn yếu, vẫn nghèo?

Mình không tin có cái gọi là “tính cách cố hữu” của người Việt Nam. Mọi thứ là do thể chế và cách tổ chức xã hội mà ra. Như Hàn Quốc và Triều Tiên, cùng một dân tộc, tiếng nói, văn hóa, tại sao một nước giàu có thịnh vượng, một nước nghèo dân đói đến mức phải ăn thịt người? Những sự bất lực, thờ ơ, vô tâm, đều có căn nguyên sâu xa của nó. Bạn mình bảo cứ về Việt Nam là thấy không khí ngột ngạt và bi quan, thấy người ta không chịu hành động, chỉ ngồi một chỗ than thở và nêu ra các lý do mình không thể làm được cái mình muốn. Ở một xã hội không khuyến khích sự khác biệt và tính phản kháng, mọi người khuyên nhau “lo cho cái thân mình yên ấm đã” hoặc tự nhủ “có cố cũng chẳng khác được gì, con vua rồi lại làm vua.”. Chẳng phải chính Marx, người mà đi vào phòng họp của các UBND đều thấy đang ngồi sừng sững trên bệ, đã viết là “không có mâu thuẫn thì không có phát triển” sao?

Mâu thuẫn bị bóp chết, thành ra cái gì cũng xam xám, nhờ nhờ, trôi đi vô nghĩa, kể cả những người đang sống trong xã hội này.

 

Via Kể Chuyện

Thư chúc mừng trượt đại học

Triết Học Đường Phố
-
85
Featured Image: Mark Hunter

Có nhiều em đọc thấy tiêu đề có khi bảo tôi dở hơi, hoặc có vấn đề.

“Tao đang trượt đại học, đang buồn không thiết sống lại chúc mừng!” Nhưng với trải nghiệm một người đã từng trượt đại học vì thiếu 0.5 điểm, phải học cao đẳng và ôn thi lại vào năm sau. Đã đỗ vào đại học top đầu Việt Nam, đã có bằng kỹ sư, nhưng chưa một ngày dùng đến nó, đã làm rất nhiều ngành nghề, đã tìm hiểu rất nhiều gương thành công và ngâm cứu khá kỹ về khoa học thành công & phát triển bản thân thì với tôi trượt đại học nên đáng chúc mừng hơn.

Tôi biết cái cảm giác chán nản, đau buồn và nhục nhã của các bạn đang gặp phải, tôi cũng gần ứa nước mắt khi ăn liên hoan những thằng học dốt hơn mà thi đỗ. Nếu muốn khóc các bạn cứ khóc đi, khóc thật to, nếu xấu hổ khi gặp bạn bè, thầy cô các bạn có thể nằm ở nhà hoặc xách ba lô đi phượt. Tôi cũng đã như vậy, trùm chăn khóc cả buổi, và một năm không gặp bạn bè, không gặp thầy cô cho đến khi tôi đỗ. Động lực giúp tôi vượt qua khi đó là gì các bạn biết không?

Vào cái buổi đó, cái buổi tôi không bao giờ quên trong đời, cái buổi thằng con trai khóc lóc như con nít. Bố tôi đến bên cạnh tôi nói một câu tôi nhớ mãi: “Nam nhi đầu đội trời, chân đạp đất, nước mắt phải chảy vào trong.“ Từ đó đến nay với tôi không còn biết đến khái niệm “khóc”.

Nhưng đó là tôi ngày xưa, nếu các bạn đọc được bài viết này các bạn không nên làm như vậy, các bạn không phải tự hành hạ mình, thân thể bạn vô tội.. Mà ngược lại các bạn có thể cười lớn, hát vang bởi vì các bạn đang học được những bài học vô giá mà 12 năm qua các bạn chưa từng được học, bài học về 2 chữ “thất bại”.

‘Trong mỗi nghịch cảnh hay khó khăn đều luôn ẩn chứa một cơ hội nào đó.” – Khuyết danh

Bài học lớn:

– Mọi người thường chỉ quan tâm đến kết quả, họ không thèm quan tâm đến bạn học hành vất vả thế nào, thậm chí còn chê bai khi bạn học hành chăm chỉ nhưng vẫn trượt – nhưng đối với bạn quá trình mới quan trọng, nó chính là những bước mà bạn trưởng thành. Kết quả chỉ là hệ quả của quá trình bạn phát triển bản thân.

– Trượt đại học là do bạn chọn chưa đúng trường, ngành nghề, hoặc đa phần do bố, mẹ bắt bạn phải thi trường như vậy hoặc bạn chọn theo xu hướng xã hội, nếu bạn chọn ngành nghề bạn thực sự thích, bạn giỏi tôi nghĩ bạn sẽ không thể nào trượt – nên nhớ trượt đại học không có nghĩa BẠN LÀ NGƯỜI THẤT BẠI

– Thế giới không hoàn toàn là ánh sáng và cầu vồng. Nó là một nơi rất khốn khổ và khó chịu, người khác không quan tâm bạn đang khó khăn thế nào, khó khăn nó sẽ đánh gục bạn phải quỳ, và giữ bạn ở đó mãi mãi nếu bạn để nó làm thế. Bạn phải sẵn sàng đối đầu nó, sự cứng cỏi, chịu đựng thế nào khi bạn bị đánh và bạn vẫn tiếp tục tiến về phía trước. Bạn chịu bao nhiêu và vẫn vững bước đi lên. Chiến thắng được tạo ra là như thế đó.
Bạn phải nhớ điều này: “ Những cây mạnh nhất, khỏe nhất thường sống ở những nơi cằn cỗi nhất.”

– Trượt đại học dạy bạn rằng khó khăn là tất yếu trên con đường bạn đi đến thành công, vinh quang. Đó chính là quy luật đào thải tự nhiên thế giới là sân chơi cho những con người ý chí và nghị lực.

– Khi trượt đại học, khi bạn không còn gì, khi đó bạn biết bạn bè thực sự của mình là ai, ai thực sự quan tâm tới bạn.

– Trượt đại học giúp bạn có thêm thời gian nghĩ bản thân, nhĩ về tương lai của mình nghĩ về cái mình thích, nghĩ sâu hơn về ngành nghề bạn muốn theo đuổi.

– Bạn nghĩ trượt đại học thì không làm nên việc gì? Bạn có biết Bill Gates bỏ đại học năm thứ 3 sáng lập ra Microsoft, bầu Đức người người có máy bay riêng đầu tiên Việt Nam trở thành doanh nhân sau 3 lần trượt đại học…và còn nhiều tấm gương khác nữa..

Và điều quan trọng nhất đối với bạn, đối với những người thành công:

  • Không phải là sống chết để đỗ đại học mà nên nhớ “đại học” chỉ là nơi bạn tích lũy kiến thức để thực hiện ước mơ, hoài bão, sứ mệnh cuộc đời bạn. Vì vậy trước khi nghĩ đỗ đại học bằng mọi cách thì bạn nên trả lời câu hỏi TẠI SAO TÔI PHẢI HỌC ĐẠI HỌC? Nếu không trả lời được câu này bạn thi đỗ rồi cũng phí tiền, phí thời gian, nó là lý do nhiều người làm trái ngành, rồi bỏ đại học giữa chừng.
  • Vấn đề của bạn bây giờ phải nghĩ sâu, phải tìm hiểu xem bạn thực sự muốn gì, bạn đam mê làm gì, đâu là năng khiếu của bạn và ước mơ, hoài bão của bạn là gì.
  • Hãy đầu tư vào nó, hãy theo đuổi nó, hãy sống với nó, khi bạn tập trung vào nó thì mọi nguồn lực sẽ đến với bạn.
  • Bạn trượt đại học bạn có thể mất bạn bè, có thể mất danh dự tạm thời… nhưng niềm tin, giấc mơ, hoài bão của bạn không thể mất.

Và bạn để lại cho thế hệ sau bạn, câu chuyện như thế nào!

tuyệt vời hay dở tệ tất cả phụ thuộc vào bạn!

 

Vũ Văn Chức

Chuyện hai người điên đạp xe đưa thư xuyên Việt

Triết Học Đường Phố
-
20
Featured Image: Lê Trường Giang và Dương Xuân Phi

 

7 giờ 15’ tối, tôi gặp Xuân Phi và Trường Giang trong một quán café trên đường Thành Thái. Buổi nói chuyện mở đầu bằng câu hỏi nghề nghiệp quen thuộc. Giang cười: “Không, mình tạm dừng mọi công việc để lên đường khám phá bản thân.”

Và câu chuyện về hai người điên muốn đạp xe đưa thư xuyên Việt trong 6 tháng bắt đầu.

Lê Trường Giang

“Chúng tôi bắt đầu chuẩn bị cho chuyến đi từ cuối tháng 5. 8 giờ 08’ ngày 8/8/2014, hai đứa sẽ khởi hành tại Tree coffee (Tô Hiến Thành, TP.HCM), dấn thân vào hành trình xuyên Việt.

Ban đầu, tôi chỉ định thử thách chính mình mà thôi. Nhưng càng làm ý tưởng càng ào ạt tuôn. Chúng tôi lập trang web phuotxuyenviet.com và bắt tay vào thực hiện ba dự án cộng đồng trong chuyến đi. Một trong số đó là “Thư tay xuyên Việt” – “Điều chưa nói”, thu nhận hơn 200 bức thư tay từ khắp Việt Nam. Bạn có thể viết thư cho gia đình, người thân, bè bạn ở xa hay thậm chí là viết cho chính mình hoặc viết cho một người xa lạ – về những suy tư , tâm sự trong mình nhưng chưa từng dám chia sẻ. Và trên hành trình 6 tháng đạp xe, chúng tôi cam kết sẽ chuyển tới nơi cho dù vất vả thế nào đi chăng nữa.

Nhưng muốn truyền cảm hứng để người khác viết một bức thư, thì tôi phải làm điều đó trước.

Là một đứa con trai, tôi ít nói chuyện với bố mẹ, càng ít thổ lộ cảm xúc. Cho dù quan điểm hai thế hệ có thể xung khắc, tôi cũng không tranh cãi bởi lẽ điều đó có thể làm họ tổn thương.

Nhưng lần này tôi quyết định viết tất cả. Tôi viết xuống những điều suốt 25 năm không thể nói. Đó là bốn chữ “Con yêu bố mẹ”. Đó là cảm xúc về những gì gia đình đã làm cho tôi. Đó là những trăn trở về cuộc sống mà chưa khi nào tôi dám nói. Khi tình cảm trong tim bao nhiêu năm tự nhiên ghi lại thành câu chữ, tôi không gò ép gì mình cả. Lần đầu tiên, tôi nhận ra rằng, khi yêu thương tới, nỗi sợ hãi sẽ biến mất đi.

Tôi không ngờ là khi nhận thư bố mẹ đã khóc. Hai người bảo họ tự hào về tôi, họ cảm động khi đọc những tâm sự chưa bao giờ được nghe. Phải chăng, khi có cảm xúc, tất cả những gì tôi viết không còn là cuộc cãi vã, mà đó là cuộc sẻ chia? Lần đầu tiên tôi cảm thấy gia đình mình gần gũi sau nhiều năm.

Và tôi quyết định dấn bước với hành trình “Thư tay xuyên Việt”. Tôi muốn mình có thể mang lại cơ hội cho thật nhiều người khác, cũng giống tôi, vốn sợ hãi, trốn tránh, vốn có bao nhiêu điều chưa nói, được một lần chia sẻ với những người mình thương.”

Dương Xuân Phi

“Tôi cho rằng để có hạnh phúc trong cuộc sống, chúng ta phải biết ơn những gì xung quanh mình. Khi viết một lá thư cho gia đình, cho người yêu, hay cho một người xa lạ, họ sẽ tĩnh tâm hơn, cảm xúc lắng lại. Ngôn từ tự nhiên tuôn ra ào ạt, họ không cần suy nghĩ, chỉ viết cảm xúc thuần túy mà thôi. Đó chính là phút giây hiện tại, khi chúng ta cảm nhận được những phút giây này, cảm xúc thoải mái và lâng lâng bắt đầu xuất hiện. Đó chính là hạnh phúc.

Trong cuộc sống hối hả hôm nay, người ta sống quá nhanh. Họ sống cho tương lai, họ làm tất cả vì tương lai, bởi lẽ đó họ luôn phải lo lắng, mà khi đã lo lắng thì không bao giờ bạn có thể hạnh phúc được. Thân thể họ thì đang ở hiện tại, nhưng tâm hồn họ không ở đó, nó đang lo lắng bất an cho ngày mai và những ngày của tương lai.

Và họ ít khi sống chậm lại, để quay về với thực tại, để quay về với những gì họ đang có. Đó chính là người thân họ yêu thương. Họ sẽ hiểu được giá trị của những người đó khi họ sắp mất đi. Khi đối diện với cái chết, họ ko còn lo lắng cho tương lai nữa. Trở về thực tại, họ nhận ra họ đã bỏ lỡ một cuộc đời đáng sống, thì lúc đó cũng đã muộn, thật sự là đã quá muộn.

Khi chúng ta lắng lòng lại, chúng ta nhận ra chúng ta đang có rất nhiều thứ xung quanh. Dành tình yêu thương cho những người thân xung quanh chúng ta chính là biết ơn cuộc sống. Chúng ta thực sự hạnh phúc khi viết những lá thư đó, và chính người nhận cũng cảm thấy rằng yêu thương cũng xung quanh. Họ biết ơn điều đó, sống cho thực tại, họ cũng hạnh phúc, và hạnh phúc đó cứ lan tỏa.

Nhưng tại sao lại phải đưa chúng tôi và chờ đợi vài tháng, khi bạn có thể gửi qua bưu điện vốn chỉ mất vài ngày? Bởi vì tôi tin, giá trị một lá thư tay sẽ nhân lên gấp bội, không những mang trong đó cảm xúc của người viết mà còn của chúng tôi, khi được chuyển bằng xe đạp. Hãy tưởng tượng, một ngày gia đình bạn đột nhiên thấy hai gã điên đạp xe mấy ngàn cây số, chẳng lấy bất cứ thứ gì cả, chỉ để chuyển một bức thư thật sự. Tôi có niềm tin đến rằng, chỉ có những điều xuất phát từ trái tim mới có thể đến được trái tim

Tôi muốn tình cảm mà bạn gửi vào bức thư ấy, sẽ kết nối với tình cảm của chúng tôi, để yêu thương nhân lên bội phần khi thư đến tay người nhận, để thấy rằng cuộc đời còn rất nhiều điều kỳ lạ và tuyệt vời. Đó là lý do tôi cam kết rằng, dù khó khăn và gian khổ thế nào, dù bạn Hà Nội, Sài Gòn hay Cà Mau chúng tôi sẽ vẫn chuyển thư bằng xe đạp.

Cuối cùng, chúng tôi chỉ muốn nói: đừng chờ đợi nữa, đừng lo sợ nữa. Bạn không thấy là nắng ngoài kia đang rất xanh và gió ngoài kia chưa bao giờ ngừng thổi. Đã qua rồi cái thời ngồi và chờ đợi hạnh phúc tự nở hoa. Hãy lao ra và tìm kiếm. Đó là tuổi trẻ. Và ngay cả khi tuổi không còn trẻ thì hãy cứ sống trẻ như đã từng trẻ và ước mơ. Bạn còn nhớ câu này không, câu mà Steve Jobs thường nói:

“Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ.“

Bạn ạ, hãy cứ sống như thể ngày mai bạn sẽ chết. Vậy thôi.”

Người kể chuyện

Trên con đường săn tìm những câu chuyện truyền cảm hứng, tôi nhận ra những người khác nhau lại có tâm sự rất giống nhau: Khi bạn ôm một giấc mơ, số người tin tưởng bạn chỉ đếm trên đầu ngón tay. Còn số người nghi ngờ, giễu cợt, hoài nghi xếp hàng dài cây số.

Đạp xe đưa thư suốt 60 tỉnh thành trong 6 tháng với 2 triệu đồng chỉ vì thích là một chuyến đi ngớ ngẩn, một giấc mơ lý tưởng không thể nào thành hiện thực. Tôi biết, sẽ có rất nhiều người cười khẩy khi đọc giấc mộng viển vông này. Và họ sẽ chống mắt lên xem bạn đi, sẽ không phiền lòng chỉ trích lúc bạn khó khăn, sẽ sẵn sàng cười cợt lúc bạn tuyệt vọng. Họ chỉ im lặng và thôi chế giễu bằng bàn phím khi bạn chứng minh được bằng kết quả.

Nhưng kể từ hôm nay, tôi sẽ kể lại câu chuyện của hai người điên đạp xe xuyên Việt từ lúc hành trình bắt đầu cho tới khi hành trình kết thúc. Chỉ cần hai người còn đi, tôi sẽ còn viết. Bởi vì tôi, cũng như một số người dại khờ trong thế giới này, vẫn tin rằng cuộc sống còn đất cho những giấc mơ điên rồ, còn mở đường cho những kẻ dại khờ và khát khao lao mình vào thực hiện chuyến hành trình vượt quá tầm với.

 

Đỗ Thanh Lam

Tản mạn về cái tên

Triết Học Đường Phố
-
6
Featured Image: Kristi Fräzier

 

Để mở đầu tôi xin trích lại một đoạn trong quyển “Tôi là Bêtô” của tác giả Nguyễn Nhật Ánh (một trong những tác giả tôi hâm mộ từ bé xíu):

Tôi là Bêtô.

Tôi chưa bao giờ tự gọi tên tôi. Hôm nay là lần đầu và tôi ngạc nhiên nhận ra mình tự gọi tên mình rồi lim dim mắt lắng nghe cái âm thanh vừa thân thiết vừa bổng nhiên lạ lẫm đó ngân nga trong tai là một điều vô cùng thú vị.

Nếu không tin bạn hãy thử gọi tên bạn một lần đi, bạn sẽ thấy lòng bạn nẩy mầm một cảm xúc gì đó như là sự trìu mến, nỗi hân hoan và niềm kiêu hãnh – cùng một lúc.

Đó cũng là một trong vô vàn những điều thú vị mà cuộc sống cố tình giấu kín ở ngóc ngách nào đó trong tâm hồn của mỗi chúng ta theo cái cách các bậc cha mẹ vẫn giấu quà tặng con cái ở những nơi bất ngờ nhất trong nhà.

Vai trò của cái tên

Mỗi một con người hay rộng hơn là một địa danh, đồ vật, hiện tượng, sự vật… đều có một cái tên. Có bao giờ bạn tự hỏi cái hình ống tròn tròn có đáy bàn cầm trên tay tại sao được gọi là cái cốc. Tai sao bạn tên là A, chứ không phải là B hay C. Thành phố bạn đang ở tên là Hà Nội chứ không phải là Hồ Chí Minh hay Đà Nẵng. Giống như việc để trả lời cho câu hỏi “bạn là ai” trong lần gặp mặt đầu tiên, bạn thường giới thiệu tên mình trước khi giới thiệu tuổi tác, nơi ở, địa vị...

Hẳn cái tên được sinh ra là để phân biệt giữa người này với người kia, địa danh này với địa danh khác. Cho dù đó không phải là sự phân biệt hoàn toàn rạch ròi, vì trên trái đất này có vô vàn người trùng tên cũng như việc có thể có hai thành phố Hà Nội, ở một thế giới song song chẳng hạn (!) Nhưng ít ra nó cũng phân biệt được người A với người B bên cạnh, hay ở thế giới bạn đang sống chỉ có một thành phố Hà Nội khác với một thành phố có tên Thành phố Hồ Chí Minh.

Tôi tin rằng ngoài vai trò để phân biệt, cái tên còn là minh chứng khẳng định cho sự tồn tại của một con người trên cõi đời này. Nếu bạn nào đã từng xem “Chihiro lạc vào thế giới linh hồn” của đạo diễn Miyazaki Hayao hẳn sẽ không quên phân đoạn khi Chihiro buộc phải ký kết một giao kèo với Yubaba, bà ta đã lấy đi tên thật của Chihiro và trả lại cái tên “Sen” ( ký tự đầu trong từ ” Chihiro” của nghĩa là “một nghìn”) nhằm làm cho cô bé quên mất tên thật của mình và phải làm việc suốt đời ở phòng tắm.

Điều đó khiến tôi cảm giác như Yubaba đã hoàn toàn biến một cô bé Chihiro tự do, được sống hạnh phúc trong vòng tay yêu thương của ba mẹ ở thế giới loài người trở thành cô bé giúp việc ở thế giới linh hồn tên Sen. Từ đây, em sẽ quên mất thân phận thật sự của mình mà chỉ biết lầm lũi làm việc quần quật dưới sự bóc lột của Yubaba. Đối với Chihiro mà nói, bản hợp đồng với Yubaba chẳng khác nào văn tự bán linh hồn cho quỷ dữ, em bị mất đi thứ quý giá và thiêng liêng, thứ cơ bản chứng tỏ sự tự do cơ bản nhất của một con người. Vì có thể người ta không có nhà , không có gia đình, không có tài sản, vật chất nhưng ít nhất cũng phải có một cái tên đúng nghĩa.

Đặc biệt, cái tên còn là sự kỳ vọng, mong đợi của những người làm cha làm mẹ đối với đứa con cưng của mình. Hay đơn giản là để kỷ niệm một sự kiện đặc biệt nào đó.

Và những câu chuyện xung quanh cái tên thì lại là những câu chuyện dài khác…

Cách đặt tên

Ngày xưa các cụ thường đặt tên con thật xấu như Chắt, Hĩm, Cu…. vì theo quan niệm cũ, tên càng xấu ma quỷ không dám đến gần, càng dễ nuôi. Bao giờ đi học cần cái tên chính thức thì mới đặt tên đẹp. Còn ngày nay cha mẹ đều muốn đặt tên thật đẹp thật kêu cho con như muốn nói lên kỳ vọng, mong muốn của họ đối với đứa bé mới chào đời. Nếu muốn con trở thành một cô gái xinh đẹp, hiền dịu thì đặt tên là Ngọc Hân, Diễm Lệ, Thùy Chi… Muốn con trở thành một chàng trai mạnh mẽ tài giỏi thì đặt tên là Trí Dũng, Huy Hoàng, Anh Tuấn… Muốn tên con thật bay bổng lãng mạn thì đặt tên là Thiên Di, Thiên Lam, Mai Sương… Rồi con gái thì thường có chữ ” Thị” , con trai thường có chữ “Văn”. Họ của người Kinh thì thường bắt đầu với Trần, Nguyễn, Đỗ… người dân tộc thì có A, Hơ , Ma, Ong…

Một số trường hợp khác lại đặt tên để kỷ niệm một sự kiện nào đó, như trường hợp của mẹ tôi. Năm 1965 – thời kỳ cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc ta đang trong thời kỳ ác liệt nhất, bà ngoại sinh mẹ vào thời điểm máy bay Mỹ bỏ bom tại cầu Cầm ( Đông Triều, Quảng Ninh), ông đã đặt cho mẹ cái tên là Mỹ như để kỷ niệm cái đêm đầy khói lửa ấy. Còn tôi thì luôn thắc mắc tại sao ông bà lại đặt tên mẹ là Mỹ mà không phải là Cầm, Mỹ Cầm. Cái tên đẹp đấy chứ!

Kết

Quay lại với đoạn được trích dẫn ban đầu, đã bao giờ bạn tự gọi tên mình hay đã từng tìm hiểu ý nghĩa tên mình là gì chưa. Tôi rất yêu cái tên của mình, kể cả nếu như tôi được quyền thay đổi, tôi vẫn chọn cái tên ấy. Không giống như đa phần các bậc phụ huynh muốn đặt tên con thật ý nghĩa thật sang trọng, ba tôi chỉ đơn giản đặt tên tôi là An, có chữ A đứng đầu để mai này đi học, đi làm lúc nào tôi cũng được xếp đầu trong bảng danh sách. Sau này khi đủ lớn, tôi thử tìm hiểu cái tên của mình, càng tìm hiểu tôi càng thấy yêu mến cái tên đó hơn.

An có nghĩa là yên bình, an ổn, không có sóng gió. Và bất ngờ hơn trong cấu tạo chữ Hán, An được cấu thành từ bộ Gia (nhà) và bộ Nữ. Không biết có phải là định mệnh hay không khi đúng là ba tôi luôn mong tôi trở thành một cô gái đủ tam tòng tứ đức, hiền dịu và đảm đang, một mẫu người của gia đình. Dù thực sự tôi khá bướng bỉnh và lập dị, không đáp ứng được những kỳ vọng của ba nhưng trong thâm tâm, tôi vẫn luôn mong cuộc sống của mình luôn bình an và yên ổn.

Nhưng cho dù bạn có cái tên như thế nào thì chính bạn mới là người quyết định khiến cho cái tên tỏa hương khiến ai mỗi lần nhắc đến đều với niềm ngưỡng mộ và sự yêu thương như Quang Trung, Hồ Chí Minh, Bill Gates,… Khiến người ta ghê sợ và khinh miệt như Lê Văn Luyện , Trần Đức Nghĩa. Hay gây cho người ta cảm giác hài hước như cái tên Nobita (trong tiếng Nhật “Nobi” nghĩa là quá, “Ta” nghĩa là thông thái thông minh, trong khi sự thực Nobita là cậu bé hậu đậu, lười biếng).

Vậy nên, chính bạn là người quyết định bạn trở thành người thế nào chứ không phải là cái tên!

 

Hạ An

1...205206207...333Trang 206 của 333

PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Triết Học Đường Phố là một nền tảng chia sẻ tri thức và trí tuệ, Đông Tây kim cổ. Với sứ mệnh nâng cao nhận thức cộng đồng, THĐP đã và đang đồng hành cùng mọi người trên con đường này từ 2011. Suy cho cùng, mục đích quan trọng nhất của con người không là gì khác ngoài sự hợp nhất với cội nguồn tinh thần thiêng liêng. Mọi chủ đề THĐP chia sẻ đều xoay quanh giá trị cốt lõi này (Chân - Thiện - Mỹ).

© 2011 - 2024, Triết Học Đường Phố. All rights reserved.