14.5 C
Da Lat
Thứ Sáu, 26 Tháng 12, 2025

PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Triết Học Đường Phố - PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN
Trang chủ Blog Trang 205

Quyển sách mang tên MẸ

Featured Image: Wikipedia Commons

 

Tôi vừa thoát qua khỏi một cơn đau thừa sống thiếu chết. Từ nhỏ tới giờ tôi ít khi phải vào viện trừ một lần bị muỗi sốt rét đốt. Đó là lần duy nhất tôi phải vào viện. Nhưng đó là bệnh cấp tính, là vấn đề sức khoẻ thông thường mà lỡ chẳng may thì ai cũng có thể mắc phải. Lần đau này thì khác, tôi cảm nhận rõ rằng sức khoẻ của mình đã có chiều hướng đi xuống, bước sang một giai đoạn khác. Có lẽ giai đoạn tuổi trẻ của tôi đã trôi qua thật rồi!

Hôm vừa rồi tôi có việc ra ngoài bỏ quên điện thoại trong phòng riêng. Khi về thì thấy 2 cuộc gọi lỡ của mẹ. Tôi liền gọi lại cho mẹ. Bạn có biết câu cửa miệng mà mẹ hay hỏi tôi nhất khi bắt đầu một cuộc điện thoại với tôi là gì không? “Con sao rồi?” Chỉ đơn giản vậy nhưng lần này tôi bắt đầu cảm nhận được ý nghĩa trong câu hỏi đơn giản đó của mẹ tôi.

Về tôi, khỏi phải ai phán xét hay nhận xét, tôi cũng tự biết mình là loại người nào, sự ngang bướng của tôi có thể sánh với bất kỳ kẻ ngang bướng nào từng tồn tại trên thế gian. Tôi thích làm những việc khác thường. Tôi đã làm những việc khác thường. Tôi chưa bao giờ hối hận vì bất cứ quyết định nào của mình. Nhưng giờ đây, tôi thực sự cảm thấy hối tiếc vì ước gì tôi đã hành xử khác đi, theo cách thông minh hơn đối với những quyết định của mình. Bởi vì dù có gặt hái được bao nhiêu điều trong cuộc đời này đi chăng nữa, tôi cũng đã từng làm cho nước mắt của mẹ mình phải rơi!

Tôi hiểu rõ sự khó khăn của tất cả các bạn sinh viên nào có ý định bỏ học để bắt đầu hành trình chinh phục ước mơ thầm kín nhất của bạn. Đây không phải là quyết định của những người bình thường. Đây là quyết định của người có đủ dũng khí và sẵn sàng tự chịu trách nhiệm cho tương lai của mình. Đây là con đường ít người đi. Đây là con đường đi ngược lại so với số đông. Số đông thì có nhiều lý lẽ hơn số ít, số đông thì lý lẽ của họ nặng ký hơn lý lẽ của bạn. Cho nên trước khi đi đến quyết định của mình thì bạn phải hiểu rõ bạn sẽ phải chống lại với điều gì.

Nếu bạn may mắn hơn tôi thì cha mẹ của bạn không thuộc về số đông. Nhưng may mắn này là 6 con số độc đắc mà không dễ gì thuộc về bạn. Cho nên bạn hãy cẩn thận với quyết định của chính mình. Quyết định đó có thể đưa bạn lên tận đỉnh vinh quang hoặc có thể dìm cuộc đời bạn vào tăm tối và gây ra vô vàn rắc rối từ trong gia đình ra ngoài xã hội. Đừng bao giờ ảo tưởng nếu bạn chưa thực sự biết mình là ai và sức mạnh nội tâm của bạn có đủ để vượt qua những ngày tháng khó khăn khi phải vừa thực hiện ước mơ vừa chống chọi lại với vô vàn ý kiến tồi tệ mà mọi người nhắm vào bạn. (Bạn có thể đọc lại bài Không bỏ đại học mới là ngu)

Khi tôi quyết định bỏ học mà chưa có một hướng đi cụ thể nào, bầu trời thật u ám, giông bão đã nổi lên. Tôi nghĩ mình đủ mạnh mẽ, tôi đã từng nghĩ như thế. Tôi có thể bỏ ngoài tai tất cả mọi lời đàm tiếu nhưng khi đối diện với chính ba mẹ mình thì mọi điều trở nên khác hẳn. Khi đó không phải là những lời khuyên nhủ, tranh luận hay ý kiến mà là ánh mắt buồn thăm thẳm của ba và những giọt nước mắt của mẹ thì nếu bạn là tôi, bạn sẽ làm gì?

Cách đây mười mấy năm trước, có một đêm như thế, một đêm mà ba tôi ngồi một góc không nói gì, mẹ tôi thì khóc liên tục vì không thể hiểu nổi tại sao đứa con mà mới đó vẫn còn ngoan ngoãn giờ đây lại có một quyết định điên rồ đến vậy. Tôi không chịu đựng được những giọt nước mắt đó, tôi cũng không biết phải làm cách nào để những giọt nước mắt của mẹ thôi rơi. Khoảng cách giữa các thế hệ trở nên thật nghiệt ngã. Không thể chịu được và cũng không biết phải làm gì thêm nữa, giữa đêm, tôi không nhớ mấy giờ, tôi mở cửa và lặng lẽ bỏ nhà ra đi. Đêm đó tôi đã thề rằng nếu tôi không thành công trước 30 tuổi, tôi sẽ tự mình leo lên lan can lầu 4 và nhảy xuống!

Hành động đó nhiều người có thể sẽ xem là tất cả những gì điên rồ nhất của tuổi trẻ, nông nổi và bốc đồng. Nhưng hãy khoan, nếu bạn biết về lịch sử của gia đình và dòng họ tôi, bạn sẽ hiểu tại sao tôi lại có tính cách đó, bạn sẽ hiểu tại sao tôi có quyết định đó. Bạn sẽ hiểu điều gì đã thôi thúc tôi, bạn sẽ hiểu điều gì giữ lửa cho tôi trong suốt những năm tháng dài khi chưa thành công người khác luôn nhìn vào tôi với sự mỉa mai châm chọc. Bạn sẽ hiểu ngọn lửa nào mà tôi muốn thắp lên trong trái tim mình, tôi muốn ngọn lửa đó lan sang Mẹ của tôi, tôi muốn ngọn lửa đó lan truyền sang những người thân yêu của tôi, tôi muốn ngọn lửa đó lan sang những bạn trẻ có chí hướng và đầy khát khao.

Bạn có biết rằng khi phải ở trong những thời khắc khó khăn nhất, khi không thể làm gì để dung hoà giữa ý muốn của người thân và ước mơ cháy bỏng của mình, tôi phải nương nhờ tới tiếng nói từ trong tận sâu thẳm trái tim mình. Tôi không cần biết bạn sẽ quyết định như thế nào, hãy quyết định dựa trên sự chính trực, tình yêu và điều cao cả.

Tại sao tôi vẫn quyết định nghỉ học dù gia đình ngăn cản tôi?

Hãy để tôi kể cho bạn nghe về cuộc đời của mẹ, của bà, những người phụ nữ quan trọng nhất trong cuộc đời tôi.

Năm 1955 mẹ tôi được sinh ra ở Quảng Ngãi. Tuổi thơ của mẹ trôi qua phập phồng sống nay chết mai trên mảnh đất giao tranh ác liệt. Hãy hình dung về giai đoạn đó theo cách ít tưởng tượng nhất qua các đoạn văn tôi sưu tầm sau đây:

Anh ta bắn [vào đứa bé] với một khẩu a.45. Nhưng trượt. Chúng tôi cùng cười. Anh ta tiến thêm khoảng 1 mét rồi lại bắn trượt. Chúng tôi cười. Cuối cùng anh ta dí súng vào đầu đứa bé và cho nó ăn kẹo đồng

Vài người cố dậy và bỏ chạy. Họ không thể và ngã xuống. Tôi nhớ có một người phụ nữ, chị ta đứng dậy và cố gắng làm việc đó – cố gắng chạy – với một đứa bé trên tay. Nhưng chị không thể.

Binh lính bắt đầu nổi điên, họ xả súng vào đàn ông không mang vũ khí, đàn bà, trẻ em và cả trẻ sơ sinh. Những gia đình tụm lại ẩn nấp trong các căn lều hoặc hầm tạm bị giết không thương tiếc. Những người giơ cao hai tay đầu hàng cũng bị giết… Những nơi khác trong làng, nỗi bạo tàn [của lính Mỹ] mỗi lúc chồng chất. Phụ nữ bị cưỡng bức hàng loạt; những người quỳ lạy xin tha bị đánh đập và tra tấn bằng tay, bằng báng súng, bị đâm bằng lưỡi lê. Một số nạn nhân bị cắt xẻo với dấu “C Company” (“Đại đội C”) trên ngực.

Trong bối cảnh chiến tranh khủng khiếp như thế thì việc theo phe này hay phe kia thực ra chẳng phải là vấn đề gì quan trọng. Có lẽ sự tàn ác của phe Mỹ đã vô tình làm cho hầu hết người xứ Quảng đều đi theo phe còn lại. Gia đình tôi cũng không ngoại lệ. Vì thế, năm 1961 ông ngoại tôi bị bắt và bị biệt giam ở Khánh Hoà, sau đó không lâu bà ngoại tôi trúng đạn và đã bị đem vô nhà xác. Một kì tích xảy ra là các bác sĩ Mỹ phát hiện ra bà còn sống và đã cứu sống bà. Trong hoàn cảnh đó mẹ và dì tôi đã may mắn được đến giúp việc nhà cho 1 sỹ quan, có lẽ chính ăn nhờ ở đậu tại nhà 1 sỹ quan cao cấp mà mẹ và dì mới sống sót đến ngày ông ngoại tôi được thả tự do.

Sau khi được trả tự do không lâu, nhận thấy không thể bảo toàn tính mạng cho gia đình nếu tiếp tục ở lại Quảng Ngãi nên ông ngoại tôi đã đưa tất cả gia đình vào Lâm Đồng, nơi được cho là ít giao tranh hơn. Tôi không biết điều gì đã giúp ông ngoại đưa ra quyết định đó nhưng trong tận sâu thẳm theo linh cảm của mình tôi biết nếu ông làm khác đi thì ngày hôm nay tôi đã không xuất hiện trên trần thế để viết cho bạn đọc những dòng này.

Tuổi thơ dữ dội và cuộc sống khó khăn khiến cho mẹ tôi dường như không tin vào một tương lai màu hồng nào mà tôi cố vẽ ra. Đối với mẹ thì việc tôi ăn học đàng hoàng và có một công ăn việc làm đã là ước mơ tốt nhất của bà. Đó là ước mơ rất chính đáng của mẹ mà tôi hoàn toàn hiểu rõ. Đó cũng đã từng là ước mơ của tôi khi tôi chưa nhận ra những điều vô lý trong giáo dục đối với việc thực hiện ước mơ cụ thể của từng người. Nhưng tôi đã không hiểu một điều, tôi nhận ra những điều vô lý đó nhưng mẹ tôi không thể nhận ra vì mẹ không hề đến giảng đường như tôi, mẹ không có điều kiện để tận mắt chứng kiến các sự kiện quan trọng mà tôi từng chứng kiến. Mẹ không có điều kiện đọc nhiều sách như tôi. Mẹ không gặp những người giàu có tại Sài Gòn như tôi. Mẹ không có nhiều tham vọng như tôi. Và nhiều nữa…

Tôi biết rằng tôi không phản bội lại ước mơ của mẹ, tôi chỉ muốn hiện thực hoá một ước mơ lớn hơn. Nhưng tôi đã quá quyết đoán, đã quá đột ngột trong hành động của mình. Đó là điều duy nhất mà tôi cảm thấy cực kì hối tiếc. Tôi và bạn cần phải hiểu một chân lý đơn giản là dù với bất kì cách hành xử nào thì người mẹ chân chính vẫn luôn luôn muốn điều tốt nhất cho con mình, có thể là theo cách nhìn riêng của các mẹ. Vì thế tôi nghĩ đáng lẽ ra tôi phải có cách hành xử thông minh hơn gấp bội lần, bởi vì tôi nghĩ mọi vấn đề luôn có cách để giải quyết một cách thông minh.

Nhưng hãy để tôi tiếp tục nói về những suy nghĩ sâu xa của mình, nói về điều gì đã có thể giúp tôi dồn mọi quyết tâm để thay đổi đời mình. Thật lạ lùng là dường như tất cả mọi cha mẹ người Việt đều có những ước mơ mà ước mơ đó lại chẳng liên quan đến chính họ mà là dành cho những đứa con của mình. Cha mẹ sống và nỗ lực để thực hiện ước mơ mà họ dành cho con cái! Đó trông có vẻ là một hành động cao quý nhưng ẩn chứa trong đó lại là bi kịch lớn lao. Vì không sống với ước mơ của chính mình, mọi cha mẹ sống theo lối đó đều không hạnh phúc. Làm sao chúng ta có thể hạnh phúc khi không được sống cho chính mình. Cha mẹ nghĩ khi con thành đạt thì họ sẽ hạnh phúc, sẽ viên mãn nhưng theo tôi trào lưu xã hội này lại hoàn toàn phi logic.

Cha mẹ bạn sẽ phải chờ bao lâu để được nhìn thấy bạn thành công? 12 năm, cộng với 4-7 năm tiếp theo, hàng chục năm tiếp theo nữa để có một vị trí thực sự xứng đáng trong xã hội. Vài chục năm! Bạn hãy nghĩ về con số vài chục năm. Hãy hình dung về con số đó, hãy quy nó ra số tháng, số tuần, số ngày, số giờ mà họ phải mòn mỏi đợi chờ để nhìn thấy sự thành đạt của bạn. Đó là chưa nói đến nếu chẳng may bạn không thành đạt gì cả, trở thành một nhân viên quèn sống cuộc sống lê thê chán nản cho đến hết đời. Điều không may đó thì vẫn đang rất phổ biến đấy thôi!

Từ nhỏ tôi cảm nhận được ước mơ con cái sẽ thành đạt của ba mẹ trên đôi vai của mình. Vì tôi học tập tốt nên hy vọng của ba mẹ càng nhiều. Nhưng trong suốt những năm tháng tôi còn ở gần ba gần mẹ tôi chưa bao giờ nghe nói về ước mơ của chính ba mẹ mình. Mẹ chỉ nói về tương lai của tôi và các em tôi mà trong đó không có tương lai của mẹ. Có thể là cả ba lẫn mẹ tôi đều có những ước mơ thầm kín nhưng đã không bao giờ hiện thực hoá những ước mơ đó. Tôi cảm thấy một điều gì đó không đúng, không những tồn tại trong gia đình tôi mà là tồn tại trong rất, rất nhiều gia đình Việt Nam. Tôi phát hiện ra điều đó là hoàn toàn sai lầm.

Cha mẹ không thể chắp cánh cho con nếu chính họ không thể thực hiện được ước mơ, sứ mệnh của chính họ trong cuộc đời. Nhưng không nhiều lắm những người cha, những người mẹ nhận ra điều đó. Họ không thể nhận ra bởi vì bị tác động nặng nề từ các xu hướng xã hội, phong tục tập quán, tư tưởng đạo giáo, tâm lý đám đông và vô vàn những tác động khác. Họ bị xã hội lợi dụng một cách thô bạo. Những người cha quét rác, những người mẹ bán vé số, những gia đình nghèo xơ xác, những câu chuyện cha mẹ dù nghèo vẫn cố cho con đi học được truyền thông tung hứng ca ngợi lên tận mây xanh càng làm cho xu hướng sai lầm này được củng cố và phát triển.

Nếu bạn có tình yêu sâu sắc đối với cha mình, với mẹ mình, với dòng họ của mình, với anh chị em của mình, với thế hệ sau của mình thì bạn sẽ làm gì khi nhận ra tất cả bi kịch đó? Bi kịch là cha mẹ của bạn đã hy sinh cả đời họ để làm những thứ sai lầm. Họ bị ngành giáo dục và xã hội lợi dụng. Bạn sẽ làm gì?

Sống trong gia đình mình tôi không thấy được sức mạnh, sự tự tin, niềm kiêu hãnh, niềm hân hoan, hạnh phúc thực sự khi cha mẹ cứ phải “cày” hết năm này đến năm khác chỉ để dành dụm tiền phục vụ cho chuyện học hành của tôi và các em. Bạn có thấy mẹ bạn vui khi nhà trường gởi giấy thông báo học phí trễ hạn? Bạn có thấy vui nổi không khi bạn 40 tuổi và ước mơ cha mẹ bạn mong muốn ở bạn vẫn còn ở xa tít mù phía chân trời? Bạn có thấy vui không khi cha mẹ của bạn ở tuổi gần đất xa trời mà vẫn đau đáu vì con mình chưa thành đạt? Bạn vui nổi không? Tôi thì không, tôi có thể nhìn thấy tương lai thê thảm đó. Tôi đã nhìn thấy các sự kiện đó xảy ra khắp nơi xung quanh mình. Những người con chán nản, thất bại hoặc cố sống theo ước muốn của cha mẹ. Bên cạnh đó là vô số hình ảnh thất vọng của cha mẹ vì dường như đối với họ sau hàng chục năm ôm lấy hy vọng vào ngành giáo dục họ đã hoàn toàn bị lừa!

Toàn bộ gia đình đều sẽ không hạnh phúc nếu tiếp tục đi theo mô hình cũ. Không phải riêng một mình tôi. Đó mới chính là điều đáng sợ nhất. Tôi muốn gia đình mình hạnh phúc. Ham muốn đó chính là ngọn lửa mà tôi đốt lên trong tim mình. Gia đình tôi hạnh phúc thế nào được nếu tôi không hạnh phúc! Vấn đề chính là chỗ đó. Cha mẹ không thực hiện ước mơ của mình, không sống cuộc đời của mình mà lại hy sinh toàn bộ cho con cái. Mới nhìn qua thì cách làm đó thật đáng ca ngợi nhưng nếu đào sâu tận nền tảng thì đó lại là cách làm nghịch lý.

Cha mẹ thành công, hạnh phúc, tự do, sống cuộc đời chính họ một cách tuyệt vời thì chính điều đó mới là tấm gương cho những đứa con. Đó mới chính là cách làm đúng đắn. Còn hiện nay cứ tới mùa thi ở TPHCM hay Hà Nội bạn đều thấy vô số người cha, vô số người mẹ kè kè bên đưá con cưng cứ như chúng mới vào mẫu giáo! Việc học trở thành không phải của riêng đưá con, nó trở thành gánh nặng cho hầu hết các gia đình. Thế mà không hề có một ai chịu tự mình phân tích, không một ai chịu thay đổi, không một ai dám tách ra khỏi lề lối cũ mèm đó.

Khi bạn nhận ra bi kịch của thời đại bạn nhất định sẽ yêu quý gia đình mình hơn. Không ai khác chính là cha là mẹ của bạn và tôi đã bị lôi tuột vào cái vòng xoáy nghiệt ngã do xã hội và marketing giáo dục tạo nên. Cha mẹ đã không thể thực hiện những ước mơ của họ chỉ vì mải miết tìm cách thực hiện ước mơ cho con cái. Thế rồi mọi gia đình đều chịu gánh nặng đó. Mọi người tự làm khổ nhau vì cái gánh nặng được khoác áo mỹ miều đó. Mỗi lần ba hay mẹ tôi phải đi xin miễn giảm học phí cho tôi hoặc các em tôi thì bạn có biết tôi nghĩ gì không? Mỗi khi thấy mẹ tôi ngày qua ngày tiết kiệm từng đồng cừng cắc chỉ để lo cho việc ăn học của các con thì bạn biết tôi nghĩ gì không? Tại sao cha mẹ phải khổ thế chỉ để cố với tới một tương lai mà ở đó tôi biết sẽ có hằng hà sa số sinh viên ra trường, giành giật công ăn việc làm với nhau, tranh đoạt lẫn nhau để vươn lên vị trí tốt hơn người khác. Để thỏa lòng cha mẹ là phải làm như thế hay sao các bạn thân mến?

Kiên quyết thay đổi số phận không có nghĩa là bất hiếu, không có nghĩa là bất kính, không có nghĩa là không yêu thương cha mẹ mình. Bạn phải yêu thương gia đình mình đủ lớn để có đủ lòng can đảm và quyết tâm đập tan, xóa sạch cái bi kịch mà sẽ lặp đi lặp lại mãi có thể kéo dài đến nhiều thế hệ nữa của bạn. Hãy tự hỏi chính bạn: bạn có muốn con bạn ở trong một gia đình giống bạn, trong một gia đình mà cha mẹ phải vất vả chỉ để nuôi các con ăn học hay bạn muốn con bạn ở trong một môi trường mà cha mẹ chúng được sống một cuộc đời tràn trề ý nghĩa và truyền cảm hứng cho con cái? Tôi không muốn trở thành người cha chỉ biết cúi mặt kiếm tiền để nuôi con mình ăn học. Tôi muốn trở thành một người cha có cuộc sống tuyệt vời, sống ý nghĩa, sống tự do, tràn đầy niềm vui. Tôi muốn con mình có thể sống an nhiên thoải mái tung cánh bay cao bay xa dù có dưạ vào hệ thống giáo dục hay không. Tôi muốn xây dựng nên một gia đình đầy cảm hứng sáng tạo. Tôi muốn xây dựng nên một gia đình khác biệt. Tôi muốn mình trở nên mạnh mẽ không gì có thể quật ngã và con cái mình cũng vậy. Tôi muốn thay đổi dòng họ của mình mãi mãi!

Khi mẹ khóc vì tôi bỏ học, tôi chưa đủ sâu sắc để hiểu tại sao. Giờ đây thì tôi hiểu rõ ngày đó mẹ đã rất sợ hãi, sợ hãi không biết đứa con to xác này của mẹ có đủ sức để đi con đường quá khác lạ so với hầu hết mọi người hay không. Mẹ sợ hãi vì không làm cách nào có thể tin vào quyết định của tôi. Mẹ không có đủ dữ kiện để tin rằng tôi sẽ thành công. Mẹ sợ tôi sẽ thất bại. Mẹ sợ tôi sẽ lạc lối. Mẹ sợ một tương lai không có gì đảm bảo dành cho tôi. Mẹ sợ hãi không biết tôi có bị vấn đề gì về thần kinh hay không. Cả ngàn lẻ một thứ khác làm cho mẹ sợ hãi.

Giờ đây tôi hay nghĩ vui nếu ngày đó mà mẹ không hề khóc thì mới là vấn đề lớn. Bởi vì chỉ có thể xuất phát từ mong muốn bảo vệ an toàn cho con thì mẹ mới có những phản ứng như thế. Nhưng tôi không muốn cả đời mình mẹ phải luôn lo lắng cho những đưá con của mẹ. Có thể phải mất 5 năm, 10 năm hay lâu hơn thì tôi cũng sẽ bằng hành động của mình chứng minh cho mẹ biết rằng tôi đủ sức đương đầu với mọi thứ trong cuộc sống.

Thành đạt hay giàu có chỉ là những thứ quá nhỏ bé so với việc bạn làm cho mẹ mình an lòng và tin rằng đưá con của mẹ có thể san phẳng bất cứ khó khăn nào mà nó gặp phải trong đời. Thành đạt hay giàu có có là gì so với việc bạn có thể chứng minh cho cha mẹ mình biết rằng bạn luôn có ngọn lưả trong tim dẫn đường, luôn có niềm vui trong nội tâm và có đủ khả năng sống hạnh phúc. Thành đạt hay giàu có có là gì so với việc bạn trở thành một con người giàu có về tâm hồn, tử tế và chân chính. Thành đạt hay giàu có có là gì so với việc bạn có thể sống với 100% tiềm năng và truyền cảm hứng cho mọi người xung quanh. Thành đạt và giàu có có là gì so với việc bạn trở thành con người đầy sáng tạo và thích khám phá. Thành đạt và giàu có có là gì khi bạn trở thành người sẵn sàng thách thức và đập tan mọi giới hạn về khả năng của chính bạn. Và nhiều nưã… Thế nhưng những đức tính đó, những khám phá về sức mạnh bản thân đó bạn sẽ có được ở giảng đường hay có được khi phải đối diện với cuộc sống thực muôn màu?

Khi sức khỏe của tôi có dấu hiệu không tốt tôi nghĩ rằng không biết điều gì sẽ xảy ra cho cho cha mẹ chúng ta khi họ bước sang tuổi 60,70 và hơn nưã. Mẹ tôi đã khóc khi tôi bỏ học nhưng mẹ sẽ khóc vì hạnh phúc nếu biết được rằng suốt mười mấy năm qua tôi đã nỗ lực có, sai lầm có, thành công có, thất bại có nhưng tôi đã được sống đúng với con người thật sự của mình. Mẹ mơ ước tôi có thể sống trong đầy đủ vật chất vì có lẽ đời mẹ đã quá vất vả thì tôi đã làm được nhiều hơn thế. Tôi nghĩ tôi thật may mắn vì đã vượt qua rất nhiều sóng gió, điều mà càng ngày càng làm cho tinh thần của tôi thêm mạnh mẽ và giúp tôi có thể thấu hiểu được sức mạnh của tính khiêm tốn kết hợp với lòng kiêu hãnh. Bạn nghĩ tôi bỏ đại học để làm giàu, đó chỉ là biểu hiện ở bề ngoài. Thực ra tôi bỏ học để khai phá chính bản thân mình, tìm ra những quyền năng còn giấu kín đâu đó trong chính bản thân mình, tìm ra sứ mệnh thực sự của mình khi đã hiện diện trên thế gian tươi đẹp này. Và tôi chưa bao giờ dừng quá trình đó lại.

Nếu có một quyển sách mà tôi sẽ đọc không bao giờ chán thì đó chính là quyển sách về lịch sử, về sự thay đổi của chính dòng họ mình. Trong đó có sợi dây vô hình nối kết các thế hệ lại với nhau. Những nhân vật chính trong đó bao gồm tổ tiên, cha mẹ, tôi và các thế hệ kế tiếp. Trong quyển sách đó thì mẹ là nhân vật mà tôi muốn khi lật qua mọi trang có nhân vật đó tôi sẽ mỉm cười thật hạnh phúc vì mẹ đã sinh ra những đưá con có tâm hồn thật mạnh mẽ, trong đó có tôi.

Mỗi người chúng ta hãy làm gì đó thật đặc biệt, bởi vì khi bạn làm điều gì đó với tình yêu sâu sắc và lòng kiêu hãnh, bạn sẽ không thể thất bại. Mỗi người hãy tự viết nên lịch sử dòng họ theo cách mà mình muốn. Mỗi người hãy viết nên quyển sách mang tên Mẹ, tên Cha, tên mình, tên con mình với dữ kiện là các sự kiện có thật nhưng đẹp hơn cả cổ tích. Nhiều người đã không còn  tin vào những câu chuyện cổ tích. Tôi thì nói rằng nếu bạn thực sự có đủ các tính cách tốt đẹp mà bạn sẵn sàng rèn luyện thì cuộc đời bạn sẽ đẹp còn hơn cả cổ tích ấy chứ.

 

Mr. Bow
Sài Gòn, ngày 12/08/2014 

Câu chuyện “Cần câu, con cá, người ăn xin” – Tầm quan trọng của thái độ sống

Featured Image: Phillip


Câu chuyện kể rằng vào một ngày nọ, ở làng chài có một thanh niên đi câu cá, trên đường về gặp một người ăn xin sắp chết đói. Anh thanh niên thương tình nên bắt trong giỏ cá của mình vừa đi câu về cho người ăn xin một con cá. Người ăn xin đã nướng ăn và thoát được cơn đói. Anh thanh niên về rất vui, gặp anh bạn hàng xóm kể lại câu chuyện mình đã làm được một việc thiện. Anh bạn hàng xóm lắc đầu bảo rằng anh làm như vậy là không chắc đã tốt. “Không chỉ cho cá, cậu nên cho người ăn xin cần câu để ông ta tự mình đi câu kiếm sống. Không tin, ngày mai cậu đi qua sẽ thấy người ăn xin đó vẫn bị cơn đói hành hạ.”- Anh hàng xóm nói.

Ngày hôm sau anh thanh niên rủ anh bạn hàng xóm cùng đi câu. Khi trở về , quả như lời anh hàng xóm nói, hai người gặp lại người ăn xin đang nằm lả bên vệ đường. Anh thanh niên lại cho người ăn xin cá và anh hàng xóm cho người ăn xin cần câu. Cả hai trở về trong tâm trạng vui vẻ vì đã làm được việc thiện. Trên đường về hai người gặp một anh bạn khác cùng xóm. Cả hai hào hứng kể lại câu chuyện trên cho anh hàng xóm này nghe. Anh hàng xóm này lắc đầu nói: “Các cậu làm vậy chưa ổn. Cho người ăn xin cần câu rồi nếu không chỉ cho ông ta cách câu thì ông ta câu thế nào được cá. Ngày mai trở lại các cậu sẽ thấy người ăn xin vẫn bị đói.”

Ngày hôm sau cả ba người cùng đi câu. Khi trở về, quả như lời anh hàng xóm nói, ba người gặp lại người ăn xin đang nằm còng queo, quắp chiếc cần câu lả bên vệ đường. anh thanh niên lại cho người ăn xin cá và anh hàng xóm sửa lại cần câu, anh bạn hàng xóm mới giảng giải tỉ mỉ phương pháp câu cá, từ mắc mồi câu đến phương pháp câu từng loại cá…v.v ..Thế rồi cả ba trở về trong tâm trạng đầy hưng phấn, tin chắc tư nay người ăn xin sẽ không sợ đói nữa. Khi ba người về gặp ông lão ngư trong làng – một người từng trải, đầy kinh nghiệm, người đã gắn bó cả cuộc đời với nghề đi câu, cả ba hào hứng kể lại câu chuyện người ăn xin. Lão ngư ngẫm nghĩ một lát rồi lắc đầu nghi hoặc: “Các cậu đã làm đúng, thế nhưng lão nghĩ chưa đủ. Lão chỉ sợ thiếu một điều có lẽ còn quang trọng hơn. Các cậu chỉ cho người ăn xin công cụ, kỹ năng, phương pháp, tôi tin người ăn xin này vẫn đói!

Các cậu biết tại sao không? Lão ngư hỏi.

Ba thanh niên ngơ ngác, mong lão ngư giải thích giùm.

Lão ngư nói:
– Thứ nhất người ăn xin làm nghề này nhiều năm, nó đã ngấm vào máu của ông ta, và đó là thói quen của ông ta, trong đầu ông không có khái niệm tự đi kiếm miếng cơm manh áo cho mình, mỗi ngày mới đến trong đầu ông ta chỉ có khái niệm xin, xin và xin mà thôi, vì vậy trước tiên các con cần giúp ông ta định hình lại suy nghĩ.
– Thứ hai như các con đã biết không phải cứ thả mồi xuống là đã có cá đôi khi phải kiễn nhẫn câu cả tiếng, cả buổi…có khi cả ngày không được con nào bài học thứ hai ông ta phải học đó là kiên trì.
– Thứ ba có một yếu tố cực kỳ quan trọng , nó lại thích tại sao cả đời ông ta chỉ đi ăn xin, đó chính là niềm tin của ông ta. Trước buổi hôm nay vào vài ngày trước lão có nói chuyện với ông ta một lúc, lão có hỏi một câu rằng: Sức lực của ông vẫn dồi dào như vậy sao không học một nghề gì đó để kiếm sống hoặc có thể đi câu cùng tôi?

Các con có biết ông ta trả lời sao? Ông ta nói: “Ông giỏi tôi không theo ông được, tôi sinh ra đã mang phận ăn xin rồi, cha mẹ tôi ngày trước cũng làm nghề này, số tôi khổ sẵn rồi, tôi không làm được cái gì nên hồn cả!”

Các con nghĩ sao? Cái người ăn xin này thiếu không phải là công cụ, kỹ năng hay phương pháp mà ông ta thiếu thái độ sống đúng đắn!

Cả ba nghi hoặc, chưa thực sự tin lời của lão ngư, nhưng để kiểm tra, ngày hôm sau nữa, ba thanh niên cùng rủ lão ngư đi câu. Không ngờ rằng, trên đường về nhà, cả bốn người gặp người ăn xin ngày nọ trở về với nghề cũ của mình. Ba thanh niên nài nỉ lão ngư chỉ cho người ăn xin thái độ sống đúng. Lão ngư ngần ngại: “Thái độ sống phải đào luyện thường xuyên nhờ sự định hướng, tác động của gia đình, nhà trường và xã hội, không thể ngày một ngày hai mà có được, và tự thân rèn luyện.”…..

Theo UNESCO ba thành tố hợp thành năng lực của con người là: Kiến thức, kỹ năng và thái độ. Hai yếu tố sau thuộc về kỹ năng sống, có vai trò quyết định trong việc hình thành nhân cách, bản lĩnh, tính chuyên nghiệp. Trong đó kiến thức chiếm 4%, kỹ năng chiếm 26 %, thái độ chiếm 70%

Hãy xem vai trò từng yếu tố, có sự đầu tư hợp lý để phát huy tối đa năng lực bản thân để thành công.

 

Chức Giáo Sư

Chuyện đi giày của người khác

Featured Image: Willy Pogany

 

“Này, cậu sẽ làm gì nếu chỉ còn một ngày để sống?”

Chưa bao giờ người ta hỏi nhau câu này nhiều đến vậy.

Cuộc đời bộn bề trôi vùn vụt, người khóc, người cười, người đau đớn, kẻ mãn nguyện… tất cả đều bị cuốn vào cái guồng máy sôi động nhưng không kém phần khắc nghiệt; cái guồng máy mà đối với người này, nó là thất bại, gian truân, nhưng lại là trái ngọt, là hạnh phúc đối với kẻ khác; cái guồng máy mà nếu ta chậm một bước, ta sẽ chỉ là kẻ đi sau, là thứ đồ bỏ không theo kịp bước tiến chung của cỗ máy hà khắc phát triển như vũ bão; cái guồng máy cuộc sống.

Bất chợt một ngày, người ta chứng kiến sự ra đi của những con người ngày qua còn mang trong mình dòng máu nhiệt huyết của tuổi trẻ, những đứa con xa quê mỏi mòn chờ ngày về đất mẹ, những đứa trẻ mới chập chững, bi bô cất tiếng nói đầu tiên… Người bàng hoàng nhận ra sự vô thường của cuộc sống, và bất chợt cảm thấy bản thân thật bất lực, thật nhỏ bé. Cái thành trì trong người phút chốc lung lay, những giá trị mà lâu nay người theo đuổi bỗng trở nên tầm thường vô nghĩa. Người trở nên nghi hoặc chính bản thân mình, nghi hoặc chính cái guồng máy mà người đã gắn bó từ lúc lọt lòng.

“Rồi ngày nào đó ta đi, và chẳng thể kéo theo chi, bỏ lại đời với đam mê, rồi một mình bước quay về bên kia thế giới
Nhìn lại mình bấy lâu nay, làm nhiều điều ngẫm ra không hay, liệu ngày nhắm mắt xuôi tay, kịp để nói hết với ai rằng xin tha thứ?” – Ưng Hoàng Phúc

Chẳng ai mong ngày mình phải về với bụi đất

Chính những lúc như thế này, người tạm quên đi những lo lắng muộn phiền thường ngày để tìm về sự yên bình nội tại. Ngồi lại và suy ngẫm để tìm về cái bản thể của chính mình, khắc khoải tìm cho ra câu trả lời về mục đích sống của chính mình. “Vì cuộc đời quá ngắn…’’ Quá ngắn cho những mong muốn, cho những dự định, và cho cả những yêu thương. Và cũng quá dài nữa, quá dài đối với những điều mình đã học được về cuộc đời. Và Người khóc, giọt nước mắt tiếc thương cho chính mình, và cho cả guồng máy.

Vì đời đa đoan nên người đa mang

Nhiều người lên tiếng rằng, thông tin, công nghệ càng phát triển, tâm hồn người lại càng tách xa nhau, mối quan hệ cũng biến chuyển theo những cách vô cùng phức tạp, khó ngờ; điều hoàn toàn đi ngược đối với những mục đích khởi thủy của công nghệ thông tin. Con người ngày càng giấu mình đi trong những tâm sự ưu phiền chất chứa. Ai cũng ít nhiều mang trong mình những nỗi âu lo cô độc vô hình. Sự cô đơn tựa như một thứ thuốc phiện, biết là không tốt nhưng vẫn chẳng thể dứt ra nổi. Ai cũng núp sau những lớp hóa trang dày cộp, giờ đây thật khó để tìm cho mình một tâm hồn đồng điệu.

Và vì ai cũng đeo lớp hóa trang của riêng mình để che giấu những giá trị mà xã hội cho là lỗi thời, tất cả đều giấu đi những suy nghĩ sâu thẳm của riêng mình. Vậy là thành ra người không hiểu nổi nhau. Đám con cháu nói người già cổ hủ, không hiểu chuyện. Người già gắn liền lớp trẻ với văn hóa lai căng, tạp nham làm lu mờ văn hóa dân tộc. Kèn trống mỗi bên một phách, người đứng giữa hoang mang rồi lại giấu mình một góc gặm nhấm sự trống rỗng thẳm sâu mong kiếm tìm chút yên thân.

Hôm nay trên báo nói về niềm tin tôn giáo đang bị lung lay bởi những cái sạn không đáng, ngày mai báo lại đăng về những vụ tham nhũng nghìn tỉ, những chính sách trên trời; ngày kia là tin về cô ca sĩ nọ từ bỏ con đường ca hát đang sắp tàn để đi buôn sắc bán hương… Mỗi ngày một chút, những tin như vậy lại góp phần cộng hưởng vào bản giao hưởng buồn đau chất ngất, đẩy cao sự sợ hãi ngày một chồng chất và làm gia tăng sự hoài nghi về Guồng Máy. Những tin đủ làm người phấn khích tựa như nốt giáng trong dàn hợp xướng, chẳng thể đủ lấp đầy hố sâu tâm tưởng.
Và cứ thế. Người tiếp tục sợ hãi. Tiếp tục nghi ngờ. Và rồi lại uể oải đeo cái lớp hóa trang dày cộp lên mặt.

Và chối bỏ yêu thương

Chính những suy nghĩ đa đoan là bức tường vô hình mà chắc chắn chia cắt tâm hồn con người. Chính thói vị kỷ, sự nghi hoặc mơ hồ đã khiến người ta chối bỏ những giá trị chân thiện mỹ. “Sống không vì mình, trời tru đất diệt” Người nghĩ vậy, và cho rằng nếu mình không tấn công, có ngày chính mình là kẻ thất thế của guồng máy. Vậy là lấn át, chà đạp, đè bẹp xuất hiện xen lẫn những yêu thương đùm bọc trước nay vẫn là chuẩn mực.

Chúng ta thường ca thán thế giới không hiểu mình. Thực ta không phải người ta không hiểu mình, mà là chúng ta không chịu hiểu nhau. Cứ núp mình sau lớp hóa trang dày đặc và không chịu biểu lộ suy nghĩ của mình, vậy sao dám đòi người ta phải hiểu? Giấu mình trong ốc đảo đa đoan, sao có thể mong nhận được sự cảm thông? Sự vị kỷ, tự mãn khiến con người nghĩ mình là một cá thể đặc biệt duy nhất, để rồi nhìn người khác bằng một ánh mắt trách móc khinh miệt. Tại sao không thử một lần đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu họ thay vì lên án họ? Muốn người ta hiểu mình, trước hết, ta cần hiểu người đã.

Tôi luôn mang trong mình suy nghĩ, nếu trong các quan hệ xã hội, mỗi người chịu đi giày của người khác, cuộc sống hẳn sẽ dễ thở hơn. Đi giày của người khác, (tiếng Anh: to put oneself in others’ shoes) hay tự đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, giúp chúng ta hiểu rõ căn nguyên hành động của mỗi người xung quanh chúng ta. Ở khía cạnh cá nhân, việc thấu hiểu này khiến ta đồng cảm với mọi người, dần dà lớp hóa trang sẽ dần trôi, mỗi chúng ta sẽ trở về với cái bản ngã trong sạch của mình. Sẽ không còn những hiểu lầm đáng tiếc, đau khổ nghi kị ít nhiều cũng bị dẹp bỏ. Ở khía cạnh khoa học, nó giúp cho các nhà khoa học hiểu được đối tượng nghiên cứu để đưa ra những biện pháp đối phó tốt nhất.

Việc các nhà tâm lý học đặt mình vào bối cảnh sinh trưởng và biến cố cuộc đời của những tên tội phạm giúp họ dự đoán được động cơ của tội ác và đưa ra phương án ngăn chặn, đó chẳng phải là kết quả của việc “đi giày người khác” hay sao? Ngoài ra, trên khía cạnh doanh nghiệp, việc đi giày này giúp nhà đầu tư hiểu được thị hiếu khách hàng và đưa ra những sản phẩm phù hợp nhất. Người mua được hàng hóa khiến mình thỏa mãn, người bán thu được lợi nhuận, vậy là tiện cả đôi đường. TRÊN HẾT, khi đi giày của người khác, chúng ta tìm lại được cái TÔI của chính mình thông qua việc đi sâu vào thế giới nội tại của những người xung quanh.

Tôi thích nhạc Trịnh. Thích những triết lý sâu xa trong các nhạc phẩm của ông, những triết lý mà có khi đi hết cả đời tôi cũng không thể hiểu thấu. Chúng khiến người thành người hơn, và đời trở nên đời hơn. Trịnh Công Sơn đã từng nhắn nhủ chúng ta hãy yêu nhau đi.

“Yêu nhau đi quên ngày u tối.
Dù vẫn biết mai này xa lìa thế giới.
Mặt đất đã cho ta những ngày vui với
Hãy nhìn vào mặt người lần cuối trong đời…”

Tôi không dám mong tất cả mọi người yêu nhau, nhưng tôi thực sự mong muốn người hiểu nhau, xóa đi bức tường ngăn cách bấy lâu. Để rồi dù chỉ còn một ngày để sống, ta vẫn mãn nguyện vì đã sống trọn vẹn yêu thương. Ngày cuối cùng để sống, người sẽ ngồi lại trò chuyện, thú tội cho những ngây dại thuở nào, và tiễn nhau đi bằng tâm hồn thanh sạch.

“Ngày xưa khi ta sinh ra chào đời bằng tiếng khóc, vây quanh đón ta là nụ cười niềm vui.
Có lẽ nên sống sao khi trở về với đất, người ta khóc còn ta mỉm cười.” – Ưng Hoàng Phúc (Bước qua thế giới)

 

Quỳnh Giao

Mang “dạ” về nhà

Featured Imaeg: Bo Kage Carlson

 

– Cún ơi…………………!
– DẠ!
– Mang ngay cái “dạ” về đây!

Người Việt Nam vẫn thường chơi chữ như vậy, từ văn thơ bước ra đời sống thường nhật. Chơi chữ là một nghệ thuật độc đáo trong ngôn ngữ nói chung, nhưng nghệ thuật chơi chữ trong tiếng Việt nói riêng – cái cách mà ông cha ta “vui đùa” với từng con chữ – thì không đâu có thể có được. Vì thế mà, đi xa sẽ nhớ!

Thuở bé, mỗi lần mải mê cùng đám bạn trong xóm gào thét chạy nhảy, tôi vẫn thường nghe thấy những cuộc đối thoại ngắn ngủi như vậy.

– Cún ơi…………………!
– DẠ!
– Mang ngay cái “dạ” về đây!

Rồi thì thằng bé/con bé sẽ giả vờ như chưa nghe thấy giọng nói đầy uy lực của mẹ, cố nán lại ăn thua với đám bạn thêm chút nữa, cho đến khi cuộc hội thoại đó lặp lại lần hai, lần ba, với tông giọng và cường độ âm thanh ngày càng tăng. Thằng bé/con bé sẽ vội vàng cắp mông phi như bay về nhà, chịu mấy cái véo tai hay mấy cái tét vào mông kèm theo những câu cằn nhằn không biết đến bao giờ sẽ dứt của mẹ.

Những hình ảnh quen thuộc đó, câu nói quen thuộc đó, suốt 18 năm đầu đời đã ăn sâu vào ký ức tôi. Vậy mà vài năm rời quê hương, lên Hà Nội nhập học, ra trường, đi làm, từ lúc nào ký ức dần được phủ một lớp bụi mờ. Có lẽ do môi trường, do thời thế, tôi không còn được nghe thấy câu nói quen thuộc đó nữa.

Ở thành phố, trẻ con mải học và phải học. Lịch học của đứa nào cũng dày đặc mỗi ngày. Các bậc phụ huynh thì mải bươn chải làm ăn, bận tối mặt mũi với họp hành, liên hoan, gặp gỡ đối tác… Người thành phố quá bận rộn, ra đường phải nhìn thẳng, vào phòng phải nhìn việc. Người thành phố trang trọng, lịch thiệp, đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên. Kể mà có một con ruồi bay qua chắc cũng đủ làm không gian xao động, nói gì đến việc bỗng dưng nói một câu với âm lượng lớn.

Thời thế thoáng chốc cũng thay đổi. Cái thời mẹ đứng ở nhà phải gào tên thằng con đang ỏm tỏi tận đầu ngõ, bắt nó “mang cái dạ về” đã được thay thế bằng ipad, iphone. Cách nhau 500m, 50m, 5m hay thậm chí ngồi ngay cạnh nhau, người ta vẫn dán mắt vào màn hình điện thoại, tin nhắn đến tin nhắn đi, game hay nhạc hot,… Mọi lời nói đều trở thành thừa thãi, vì nói cũng chẳng ai nghe. Những thứ “suồng sã” xưa cũ, vì thế cũng mất dần đi.

Đã rất nhiều lần trong 5 năm xa nhà, tôi đứng trên ban công nhìn về phía chân trời, lắng nghe tiếng xe máy nườm nượp, tiếng hò hét chửi rủa từ miệng của những cô bé, cậu bé mũi còn chưa vắt sạch nhưng vẫn cố gắng biến mình thành người lớn mà nhớ da diết tiếng cha mẹ nơi quê nhà.
Phần lớn khi bước chân lên thành phố, là xác định từ đây sẽ xa gia đình mãi mãi. Dù vẫn nhận trợ cấp, cuộc sống cũng tự coi như đã tự lập. Rồi học hành, công việc, tình yêu, sở thích mỗi ngày lại cuốn con người ta đi xa hơn. “Mang ngay cái dạ về đây” dần được thay thế bằng: “Hôm nay có về không con?” “Tuần này có về không con?”… Và những cuộc điện thoại ít dần, ngắn dần, chỉ có nỗi nhớ của cha mẹ ngày một đầy lên, ngày một dài ra…

Trong cuộc đời này, chúng ta còn được gặp cha mẹ bao nhiêu lần nữa? Còn bao nhiêu lần để “mang cái dạ” về, nơi cha đang ngóng, mẹ đang trông. Ở đó, qua mỗi ngày mắt mẹ mờ đi một chút, tóc cha bạc thêm một chút, da mẹ nhăn thêm một chút,… mà vẫn kiên nhẫn đợi chờ.

9 tháng mười ngày nâng niu giữ gìn, vui mừng lo lắng, mang nặng đẻ đau. Cả cuộc đời nhọc công dạy dỗ, tảo tần nuôi nấng dạy bảo. Tất cả chỉ mong ta được thành NGƯỜI.

Về đi, “cái dạ” thương yêu… Cha mẹ vừa gọi. Cha mẹ đang chờ…
Về đi.
Hôm nay, tôi mang “dạ” về nhà…

 

Nguyễn Thị Thương

Quá nhiều bí mật

Featured Image: Wikipedia Commons

 

Hôm nay anh gặp một đôi bạn người Pháp, bọn anh kể chuyện cho nhau nghe. Họ kể về ba tuần của họ ở Việt Nam, về những cảnh quan tuyệt đẹp phủ rất nhiều rác rưởi, về việc họ vừa sợ vừa thích khi bị nhồi lên xe đò đầy gà và xe máy. Anh kể về những điều anh đang làm, về cách người Việt Nam đang sống, về em. Họ kể về châu Âu, về việc thật khó khăn khi là một đứa trẻ lớn lên ở lục địa già – cùng với nỗi cô đơn, sự lên ngôi của đồng tiền và sự biến mất của các giá trị cốt lõi. Anh kể về nỗi sợ hãi ăn sâu của một dân tộc vừa ra khỏi hàng nghìn năm chiến tranh, và sống cạnh một nước lớn côn đồ quỷ quyệt. Họ kể về nỗi căm hận và sợ hãi nước Nga tương tự như thế ở châu Âu. Và rồi bọn anh cùng nói về nỗi sợ hãi.

Nỗi sợ hãi là một thứ do các chính phủ tạo ra để dễ bề điều khiển dân chúng. Mỹ muốn gây chiến với Iraq để tạo tiền lệ cho học thuyết “chiến tranh phòng ngừa” của mình, và họ tạo ra vụ 11/9 – giết hại dân chúng và phá hủy chính đất nước mình – để làm dân chúng khiếp sợ, rồi đổ tội cho một mục tiêu thực ra là vô cùng yếu ớt. Các vấn đề nhập cư và Hồi giáo ở châu Âu được thổi phồng lên thành những mối đe dọa khủng khiếp. Ở châu Á, người ta tạo ra các sự kiện – như sự kiện giàn khoan HD981 vừa rồi – để kích động tinh thần dân tộc chủ nghĩa và làm tăng nỗi sợ chiến tranh trong lòng dân chúng. Tất cả những điều này để làm gì? Để dân chúng luôn trong tình trạng bất ổn và để yên cho đám người phía trên mặc sức làm điều họ muốn.

Có thể em không biết, nhưng tất cả những điều này có liên hệ mật thiết đến em. Họ muốn em sợ hãi. Họ muốn em cắm đầu làm việc (và trả thuế, tất nhiên). Họ muốn em thù hận. Họ muốn em trở nên vô cảm và cô độc. Nếu em đang ở một trong hoặc tất cả các tình trạng trên, em đang làm chính xác vai trò của một nô lệ.

“Vậy em cần phải làm gì?” – Em sẽ hỏi.

Noam Chomsky sẽ trả lời thay anh một phần, bằng đoạn này trong cuốn “Tham vọng bá quyền”:

“Câu hỏi thực sự của mọi người, tôi nghĩ thế, là: “Tôi có thể làm gì để chấm dứt những vấn đề này, nhưng phải nhanh chóng và dễ dàng cơ?” Tôi đã đã tham gia một cuộc biểu tình, và chẳng có gì thay đổi cả. Mười lăm triệu người tuần hành trên đường phố hôm 15 tháng 2 năm 2003, thế mà Bush vẫn lao vào chiến tranh; thật là vô vọng. Nhưng sự đời không diễn ra như vậy được. Nếu muốn thay đổi thế giới, ta phải ở đó ngày này qua ngày khác, làm những việc nhàm chán đơn điệu chỉ cốt để có thêm được một vài người nữa cùng quan tâm đến một vấn đề nào đó, xây dựng tổ chức lớn hơn được một chút, tiến hành hoạt động tiếp theo, nếm trải tâm trạng bức xúc vì vẫn chưa đạt được như mong muốn, và cuối cùng mới đến được một nơi nào đó.

Đấy, thế giới thay đổi theo cách như vậy. Đó là cách chúng ta đã chấm dứt chế độ nô lệ. Đó là cách chúng ta đã giành được nữ quyền. Đó là cách chúng ta đã giành được quyền đầu phiếu. Đó là cách chúng ta đã có được chính sách bảo vệ người lao động. Bất kỳ thành tựu nào cũng phải trải qua những nỗ lực như thế, chứ không phải nhờ vào những người chỉ đi biểu tình một lần rồi bỏ cuộc hoặc cứ bốn năm lại đi bỏ phiếu một lần rồi lại chỉ ngồi nhà.”

Có thể em vẫn thấy khó khăn, bởi đúng là Chomsky đang tập trung vào các hoạt động chính trị và bởi ông đang ở tâm thế của một người có điều kiện thuận lợi để làm việc đó. Nhưng đừng để ý nhiều đến các ví dụ của ông, hãy tập trung vào tinh thần bên dưới. Tinh thần đó nói rằng, bất kể điều gì em chọn làm, em cần phải chủ động làm một cách kiên nhẫn, bền bỉ, để bảo vệ những giá trị mà em cho là đúng. Có quá nhiều cách để có thể làm cuộc sống của em và những người xung quanh em tốt hơn, chính trị chỉ là một trong số đó. Và cho dù em làm gì đi nữa, hãy giữ cho mình một tư cách độc lập, hãy giữ mình ở bên ngoài quyền lực, quyền lợi. Đó là điều Chomsky đã làm, Fukazawa đã làm, Gandhi đã làm. Nếu em muốn thực sự tự do và tỉnh thức, đó là điều em cần làm.

Thế, và nếu em vẫn còn hơi sợ, anh sẽ kết thúc bằng một câu anh đọc được hôm nay trên bìa một 8tracks playlist:

“Not to spoil the ending for you, but everything is going to be okay.”
(Không phải cố tình tiết lộ đoạn kết cho em đâu, nhưng cuối cùng rồi mọi thứ sẽ ổn thôi mà.)

Yêu em,

 

But Chi

Quá khứ và những chuyện chưa kể…

Featured Image: Lauren Friedman

 

Một trong những điều ước muôn thưở của con người là muốn thời gian ngừng trôi. Nhưng có lẽ điều này sẽ không xảy ra được…

Thời gian có lẽ là một khái niệm vô cùng trừu tượng. Xét trên phương diện chủ quan thì nhắc đến thời gian thì con người ta sẽ nghĩ ngay đến cái đồng hồ. Nhưng đó không phải tất cả, rộng hơn nữa đó là quá khứ, hiện tại và tương lai. Đó chắc là những gì khách quan và “bình dân” nhất để nói về thời gian. Hôm nay tôi chọn nói về quá khứ!

Quá khứ là gì? Đơn giản nó là những gì đã xảy ra trong cuộc sống, những gì mình trải qua và không thay đổi được nữa. Đó có lẽ là những gì cơ bản nhất để nói về khái niệm quá khứ. Chúng ta hãy thành thật với nhau, tôi dám chắc là tất cả chúng ta đều đã từng có những điều đã làm trong quá khứ khiến chúng ta nuối tiếc về nó. Tại sao bạn lại có sự nuối tiếc ở đây? Như ở phần khái niệm ở trên thôi, đó là bởi vì bạn không thể thay đổi được điều đó. Chính vì không thay đổi được nên bạn nuối tiếc.

Vậy đã bao giờ khi ở một mình, bạn nghĩ về những điều đã xảy ra hay chưa? Ngày hôm qua mình đã làm gì? Tháng trước mình đã làm gì? Hoặc thâm chí 10 năm trước mình đã làm gì? Bạn có nhớ những điều đấy không? Muốn làm lại những điều đấy không? Tôi tin là vài điều bạn muốn trải nghiệm thêm một lần nữa nhưng kể cả có cơ hội được trải nghiệm một thứ y hệt thì cảm giác cũng sẽ không bao giờ được như lần mà bạn trải qua trong quá khứ đấy. Tôi luôn nghĩ rằng mọi sự kiện trong cuộc đời chúng ta có những mắt xích gắn kết với nhau, mọi điều chúng ta làm đều mang đến kết quả và dẫn tới một sự việc khác.

Tôi rất sợ nghĩ về quá khứ. Nhiều lúc giật mình nghĩ tới việc đã là một thằng học sinh lớp 11, nhớ lại những ngày học lớp 1 quả thực lạnh gáy. 10 năm trôi qua, muốn gặp lại cô giáo chủ nhiệm, những thằng bạn thân đi học thêm cùng xong còn ngủ trưa lại nhà cô. Cô nuôi cho ăn uống đầy đủ mỗi chủ nhật hàng tuần. Những hôm hứng lên cho lại cho chơi chứ chả học hành gì, chiều về vẫn khoe với bố mẹ là học được thêm nhiều kiến thức. Cô giáo lớp 1 cũng là người duy nhất tôi luôn có những bông hoa tặng cô vào mỗi dịp 20-11 suốt từ những ngày đầu theo học cô đến bây giờ. Thực sự rất nhớ và muốn được quay trở lại thời gian để cảm nhận những món ăn cô nấu vào mỗi bữa trưa đó, cảm nhận cái lớp học thêm toàn con trai đó, gác chân lên người nhau mỗi giờ ngủ. Nhưng không được, không bao giờ được nữa rồi…

Nhớ lại ngày đám tang ông ngoại, thấm thoát cũng đã được 3 năm từ ngày ông từ giã cõi đời, để lại bà ngoại cùng đàn cháu khóc hết nước mắt vào ngày hôm đó. Có gì đó mong manh… Nhớ nụ cười hiền hậu của ông mỗi lần ông phát oản cho mỗi đứa, điệu cười thả ga khi ông thắng những trận chắn với hàng xóm. Vậy mà giờ muốn cũng không được nhìn thấy ông nữa..

Hay nhiều khi nghĩ về những con người đã từng được gặp và làm việc chung, có thể khoảng thời gian ở bên họ rất ngắn ngủi nhưng cũng để lại nhiều điều đọng lại. Giờ họ đang ở đâu?? Họ làm gì? Liệu còn cơ hội gặp lại họ không?

Hay là những người gắn bó đã lâu nhưng tình cảm giờ đây với họ thì lạnh nhạt, không sâu đậm như trước, có gì đó xa cách và rất chi là khách sáo với nhau? Còn đâu những ngày tháng tình cảm gắn bó đó?

Tất cả đã trôi vào quá khứ… Muốn lấy lại cũng không được nữa rồi. Bạn có tiếc không?

Quá khứ cũng là điều mà nó rất rõ ràng và không mông lung như tương lai, điều mà chưa ai đoán định được? Nay sống mai chết biết đâu mà lần… Nó rõ ràng đề ta có thể học từ nó để rồi khi có cơ hội gọi là ngày mai ta sẽ không mắc phải những sai lầm khiến ta nuối tiếc trong quá khứ. Và với những người anh em, bạn bè, hãy trân trọng từng phút giây được ở bên họ, bởi biết đâu sau này những con người đó phiêu bạt khắp nơi mà có thể ta sẽ không bao giờ có cơ hội gặp lại họ. Hãy dành cho họ những tình cảm từ sâu thẳm trái tim cho dù đó có là yêu hay ghét. 😉

Thôi có lẽ xin dừng tại đây! Cảm ơn vì đã đọc hết.

Thời gian nhanh một cách đáng sợ đấy, nó là hữu hạn và hãy sử dụng một cách hợp lý!

 

No Name

Rớt đại học, lùi lại hay bước tiếp?

Featured Image: Richard Gaston

 

Đại học từ lâu đã là ước mơ của biết bao nhiêu thế hệ học sinh và đặc biệt là học sinh cuối cấp, sau 12 năm “dùi mài kinh sử” đều ao ước có một tấm vé bước vào cánh cổng của trường đại học.

Thế nhưng để vào được đại học không phải là điều dễ dàng gì, nó không chỉ bao hàm trong kiến thức, kỹ năng mà còn phải có cả sự may mắn nữa. Và tất nhiên rớt đại học là điều không ai mong muốn cả. Bản thân tôi cũng như vậy.

Gia đình tôi bảo tôi nên thi lại thế nhưng lúc ban đầu tôi còn chần chừ không nói gì… Bởi lẽ tôi đã quá sợ năm 12 này, đối với một đứa chưa bao giờ cố gắng thật sự như tôi, việc học thi nó rất là ghê gớm. Thế nhưng suy nghĩ lại tôi cho rằng ba mẹ tôi đã nói đúng. Tôi nên thi lại. Và tôi biết một năm khi thi lại ấy hoàn toàn không hề đơn giản một chút nào. Tôi sẽ phải đối mặt với những ánh mắt tò mò, cười chê của mọi người và chắc hẳn ít nhiều cũng cảm thấy bị mặc cảm với đám bạn.

Nhưng tôi quyết định không chọn chạy trốn mà sẽ chọn đối mặt với tất cả bởi lẽ việc rớt đại học ít nhiều cũng là do lỗi của tôi, là bởi vì tôi chưa cố gắng thật sự, tôi đã từng coi nhẹ việc thi đại học, tôi nghĩ thi đại học cũng sẽ đơn giản như những kỳ thi khác thôi.. Và rồi tôi sẽ dễ dàng qua được thôi… nhưng tôi đã lầm, thi đại học hoàn toàn không đơn giản như tôi nghĩ mà đó là một đấu trường “khốc liệt” mang tính cạnh tranh cao. Có lẽ đây cũng là một bài học đáng nhớ cho tôi, một bài học kinh nghiệm, bài học về cuộc đời không hề đơn giản như tôi vốn nghĩ.

Rớt đại học… chắc hẳn nhiều bạn cũng đang có tâm trạng giống như tôi. Nhưng tôi nghĩ rằng chúng ta nên chọn lạc quan bước tiếp hơn là cứ ủ rũ ngồi buồn không tiếp xúc với bất cứ ai. Như thế thì không khác gì việc tự hành hạ bản thân và làm khổ mọi người. Hãy cứ yêu đời mà sống tiếp, tuổi trẻ của chúng ta không thế bị mài mòn vì những vấp ngã ban đầu này được. Vấp ngã thì ta hãy chọn làm lại. Điều quan trọng nhất là tôi và các bạn phải xác định được hướng đi cho mình, chấp nhận làm lại nhưng phải biết được mình nên làm gì và làm gì sẽ tốt cho mình. Bởi lẽ cuộc đời là của chúng ta, sống là sống cho bản thân chứ không phải sống cho người khác. Một năm tới nó sẽ không quá dài nhưng cũng không quá ngắn, nó đủ để ta có thể nhận ra được nhiều điều, hãy lập ra mục tiêu và quá trình cần phải thực hiện trong năm tới để ta không bị lãng phí quãng thời gian đẹp nhất của tuổi trẻ.

Với riêng tôi thì tôi chọn đầu tư vào việc học ngoại ngữ, bởi không sớm thì muộn Ngoại ngữ sẽ rất quan trọng đối với tôi sau này, và biết đâu ngoại ngữ sẽ giúp thay đổi cuộc đời tôi sang một trang mới tích cực hơn, tuyệt vời hơn trong những năm sắp đến. Có thể tôi cũng sẽ đăng ký vào những chuyến đi phượt để được học hỏi, được trải nghiệm thêm nhiều hơn. (Điều này tôi đã đọc được trên một trang mạng rằng: Học sinh Mỹ thường dành ra một năm trước khi vào đại học cho những trải nghiệm mới-những trải nghiệm không ít thì nhiều sẽ làm cho nhận thức của chúng ta được nâng lên một tầm cao mới. Tôi tin chắc là như vậy!) Họ làm được thì chúng ta cũng sẽ làm được.

Tôi là vậy, còn bạn thì sao?

 

Hải Hà

Cho ngày nỗi nhớ không trở lại

Featured image: Louise

Em nhặt mùa thu trên cánh lá
có gì ở đó không?
chỉ mùa qua trong lòng người rất thật
gió lùa qua lá nao lòng

em gọi mùa thu về rối tóc
ngày buồn như cánh chiêm bao
cơn mưa xanh non không chờ đợi
thản nhiên ngó trắng mùa rằm

đêm vỡ từng mảnh trong lòng tay
rưng rưng gió ngày áp thấp
phiến dương cầm loang dài
nụ cười buồn đẫm mưa mùa trước.

em vẽ mùa thu màu mực nước
nỗi đau lộng lẫy bàn tay
mảnh thời gian màu tàn thuốc
cuồng dại xóa trắng ngày

đêm tan từng sợi trên màu mắt
sáng nay rớt xuống hiên nhà
nỗi nhớ có hóa thành nhánh khói
về tạ tội với mùa qua?

 

Phương Uy
3.8.14
ngày gió và áp thấp

Tại sao chúng ta cần nhà văn?

Featured Image: Ellen

 

Tôi mới đọc trên tờ The Sydney Morning Herald bài viết của Elizabeth Farrelly với nhan đề “Tại sao chúng ta cần nhà văn?” (Why we need writers). Bài viết, từ một nhà báo, thành thực mà nói, không có gì sâu sắc. Nhưng tôi bị mê hoặc bởi cái nhan đề. Hình như, từ lâu, tự trong tâm thức, tôi cũng bị ám ảnh bởi câu hỏi ấy. Tại sao chúng ta cần nhà văn?

Cần, dĩ nhiên, không phải để giải trí. Đã đành, đọc sách cũng là một cách giải trí phổ biến, và khá lành mạnh (trừ những loại sách quá nhảm nhí). Nhưng đó không phải là lý do chính để người ta đọc sách. Với sự phát triển của chủ nghĩa tiêu thụ và của các kỹ thuật liên quan đến giải trí, người ta có thể tìm vui bằng vô số cách thức khác nhau, từ việc xem ti vi, nghe nhạc, chơi game trên internet hoặc tán dóc với bạn bè trên các diễn đàn mạng. Người ta không nhất thiết phải cắm cúi và cặm cụi đọc những cuốn sách dày cộm và nặng trịch hàng năm bảy trăm trang. Không, mục tiêu giải trí, tuy có thật, nhưng chắc chắn đó không phải là mục tiêu chính.

Tôi cho lý do chính khiến chúng ta cần các nhà văn là vì nhu cầu nhận thức hơn là giải trí, hoặc nếu muốn gọi là giải trí thì đó là một thứ giải trí “cao cấp” của đầu óc: Qua việc đọc sách, người ta được ngao du vào một thế giới khác, thế giới tưởng tượng của các nhà văn và nhà thơ. So với phim ảnh, thế giới ấy đa dạng, đa sắc và đa tầng hơn, ở đó, chúng ta không những nhìn thấy con người, những sự tương tác giữa con người cũng như các diễn biến quanh co phức tạp của cuộc sống, mà còn nhìn thấy được những chuyển biến tinh tế bên trong của những con người ấy.

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta giao tiếp với người này người khác, kể cả những người thân yêu nhất của mình, nhưng chúng ta không bao giờ “đọc” được những ý nghĩ hoặc cảm xúc thầm kín của họ. Chúng ta chỉ cảm, và, khi cần, đoán, nhưng không thấy. Làm sao bạn có thể biết được những người sắp chết nghĩ gì; những người mới bắt đầu chớm yêu nhau cảm xúc ra sao? Trong đời sống, hầu như không ai kể cho chúng ta nghe những điều ấy cả. Tất cả những điều ấy chỉ có thể thấy được trong văn chương.

Chính vì có thể đọc được thế giới bên trong của con người như thế, lâu nay, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng văn chương giúp chúng ta hiểu rõ con người một cách sâu sắc hơn. Thực tình, tôi không dám chắc là những người đọc thơ văn nhiều sẽ am tường tâm lý nhân loại hơn những người ít đọc. Tuy nhiên, tôi tin chắc một điều: Việc đọc thơ văn nhiều sẽ giúp chúng ta hiểu được tâm hồn của một thời đại hoặc một thế hệ hơn. Cũng có thể nói, cách khác, một thời đại không có văn chương là một thời đại không có tâm hồn.

Cứ tưởng tượng giai đoạn 1930-45 mà không có tiểu thuyết Tự Lực văn đoànThơ Mới thì sao nhỉ? Thì chúng ta không biết gì về các diễn biến trong tâm hồn và ý thức của thế hệ ấy cả, chứ sao? Nhờ tiểu thuyết và thơ thời ấy, chúng ta biết được, giữa cơn đại suy thoái trên thế giới và Thế chiến thứ hai, ở Việt Nam, đã có sự xuất hiện của ý thức cá nhân chủ nghĩa và những khao khát về tình cảm gắn liền với ý thức ấy, từ những khao khát về tình yêu và hạnh phúc đến những khao khát khẳng định bản sắc cá nhân.

Trong mấy thập niên vừa qua, nhất là những năm đầu sau phong trào đổi mới tại Việt Nam, nếu không có những truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp, làm sao chúng ta có thể thấy được những đổ vỡ trong quan hệ giữa người và người trong xu hướng thương mại hoá; nếu không có các truyện ngắn của Phạm Thị Hoài, làm sao chúng ta thấy được những tác động dữ dội của xu hướng đô thị hoá đối với tính cách của con người cũng như quan hệ giữa họ với nhau; nếu không có các cuốn tiểu thuyết của Dương Thu Hương, làm sao chúng ta thấy được sự đổ vỡ niềm tin của cả một thế hệ từng hy sinh trong cuộc chiến tranh khốc liệt trước năm 1975?

Cũng vậy, sẽ không ai có thể hiểu được cộng đồng Việt Nam lưu vong sau năm 1975 nếu không đọc thơ của Cao Tần, Thanh Nam, Mai Thảo hay tuỳ bút của Võ Phiến và Nguyễn Bá Trạc: Tất cả đều cho chúng ta thấy không phải chỉ có những con số vô hồn của những người vượt biên, những nguy hiểm mà họ phải gánh chịu từ bão tố đến hải tặc mà còn cả những tâm trạng ngỡ ngàng, hoang mang của những người bỗng dựng bị đẩy tạt ra ngoại quốc, sống trong một môi trường hoàn toàn khác, từ cấu trúc xã hội đến ngôn ngữ và văn hoá.

Còn bây giờ? Hằng ngày chúng ta chứng kiến bao nhiêu biến cố, từ những biến cố nhỏ nhoi trong xã hội đến những biến cố lớn lao của đất nước; những biến cố ấy ít nhiều đã được nhiều người ghi chép và phân tích. Nhưng còn tâm trạng chung của mọi người khi đối diện với những biến cố ấy ra sao? Câu hỏi ấy, theo tôi, chỉ được trả lời khi có một cây bút thật tài hoa xuất hiện.

Nói một cách tóm tắt, có nhiều lý do khiến chúng ta cần nhà văn và nhà thơ. Ở đây, tôi chỉ tập trung vào một lý do chính: Chúng ta cần họ vì, qua tác phẩm của họ, chúng ta mới có thể nhìn thấy được tâm hồn của một thời đại, một thế hệ, trong đó có chính chúng ta. Không có họ, thời đại ấy, dù có nhiều sóng gió và bão táp đến mấy vẫn chỉ là một vùng quên lãng.

 

Nguyễn Hưng Quốc
Via VOA tiếng việt

Nếu bạn thấy một người không hoàn hảo

Featured Image: Wikipedia Commons

 

Nếu bạn thấy một người không hoàn hảo
Bạn sẽ nhìn họ như thế nào?
Ánh mắt của bạn có chứa những mai mỉa?
Bạn có những suy nghĩ ra sao?

Nếu bạn thấy một người không hoàn hảo
Hãy hỏi họ: “Tôi có thể giúp gì cho bạn không?”
Bạn sẽ thấy những nụ cười của họ
Lời cảm ơn xuất phát tự đáy lòng…

Nếu bạn thấy một người không hoàn hảo
Bạn hãy nở một nụ cười thật tươi
Đó là một món quà vô giá
Mà bạn đã trao tặng cho một người…

Nếu bạn thấy một người không hoàn hảo
Có khi nào bạn tránh họ thật xa?
Vậy xin hãy xem lại con người bạn
Xem bạn có hoàn hảo hơn người ta..?

 

Một Đời Quét Rác