Điều hay ho thứ hai nữa là khi mấy đứa bạn thân của tôi thi đỗ đại học ngay năm đầu, ra trường thì tôi cũng ra trường vì đại học học những 4 năm, còn cao đẳng chỉ học có 3 năm thôi. Thế là tuy chậm hơn so với điểm xuất phát nhưng thời gian về đích là như nhau. Đến khi vác đơn xin việc, chúng tôi cùng đậu công chức như nhau. Bạn tôi dạy cấp 3, còn tôi dạy cấp 2, không sao đều là giáo viên cả mà,đều là ăn lương tập sự như nhau, và cũng chẳng ai hơi đâu đi so sánh khập khiễng kiểu như giáo viên cấp 3 chắc chắn phải giỏi hơn giáo viên cấp 2, vì mỗi cấp học có một đặc thù khác nhau. Đến lúc này, tôi mới phần nào vơi đi những mặc cảm giữa cao đẳng và đại học.
Với những sự kiện, câu chuyện, chủ đề ta quan tâm, ta dành cho chúng nhiều thời gian hơn để đọc và suy ngẫm. Cái không thuộc phạm vi, thói quen, sở thích của mình, đơn giản là lướt qua hoặc bỏ qua. Chứ nếu đã không thích lại còn hăm hở xông vào đọc, rồi thấy trái chiều hay thấy mình đứng trong đội hình số đông ngược với quan điểm đọc được là la toáng lên, phán xét, dùng những lời lẽ cay nghiệt để bôi nhọ, chỉ trích, hạ bệ... thì quả là một trò chơi "hại não" của chính mình. Sử dụng những nơ-ron thần kinh của mình hoang phí, vô bổ quá. Có một điều tôi nghiệm được rất hay và chưa bao giờ chứng kiến nó sai là: "Đừng bao giờ phán xét người khác, nhất là khi bạn chưa trải nghiệm thực tế đó, vì bạn chưa bao giờ biết tại sao họ lại có thể làm như thế."
Theo Marx, chủ nghĩa tư bản là giai đọan tất yếu và không thể tránh được trong lịch sử nhân lọai, tức là lịch sử đưa con người từ hoàn cảnh sơ khai đến thiên đường của chủ nghĩa xã hội. Nếu chủ nghĩa xã hội là bước đi tất yếu và không thể tránh được trên con đường tiến tới chủ nghĩa xã hội thì người ta không được liên tục phàn nàn rằng những điều tư sản làm là xấu về mặt đạo đức - đấy là theo quan điểm của Marx. Thế thì tại sao Marx lại tấn công các nhà tư sản?
Dẫu có thất bại bạn một vài dự án, bạn vẫn có thể đường hoàng vui sống với vốn ngoại ngữ bạn nắm trong tay rồi, nhưng nếu ai đó vẫn đang được ngồi trên ghế giảng đường ở những ngôi trường khác, nơi bạn vẫn còn đang yếu về ngoại ngữ, còn hơi non nớt về kiến thức chuyên ngành, xin hãy hãy tập trung học hành một cách nghiêm túc nhất có thể với năng lực của bản thân, điều đó thể hiện sự tôn trọng của bạn trước hết với chính mình và sau đó là cho xã hội. Nơi đây, cuộc sống vẫn còn nhiều khó khăn, nơi chúng ta không thiếu những kẻ khôn lỏi, nhưng lại khao khát những con người tài năng thật sự.
Buồn thay cái quan niệm, không có tấm bằng chẳng có tương lai. Một nền giáo dục đào tạo ra những người vô dụng thì nó có vô dụng không? Tất nhiên tôi hoàn toàn không phản đối việc học, giáo dục là cần thiết, nhưng dạy cái gì, nội dung gì mới là quan trọng. Kiến thức là quan trọng nhưng thực hành còn quan trọng gấp bội phần nữa mà sao chúng ta chẳng chịu nhận ra mà thay đổi? Buồn làm sao, chúng ta đang được ở trong một nền giáo dục mà ngoài lý thuyết ra, còn có lý thuyết, và... lý thuyết nữa. Chỉ toàn là lý thuyết.
Có đôi khi, ta luôn cảm thấy không bằng lòng với bản thân mình và rồi quay sang không bằng lòng cả với những người khác. Từ đó, ta luôn tìm cách áp đặt lối suy nghĩ của mình lên người khác và cho rằng đó là chân lý, hay ít nhất thì đó là sự lựa chọn tốt nhất có thể. Và rồi, ta lao vào một cuộc phân bua tranh giành đúng sai mà dường như chẳng có hồi kết, bởi bên nào cũng có những luận điểm rất đáng để suy xét và rồi họ phải kết thúc mọi thứ bằng một cuộc chiến để xem ai là kẻ mạnh.
Xã hội nên coi mình như một cá nhân, với tất cả những quyền lợi của một cá nhân; và khi nhận thức rõ những quyền lợi đó, nó phải theo đuổi quyền lợi với ý chí không gì lay chuyển được như thể cá nhân theo đuổi quyền lợi của mình. Không chỉ có thế, xã hội phải được hướng dẫn, như cá nhân được hướng dẫn, bởi trí thức xã hội, được trang bị bằng tất cả kiến thức do tất cả các cá nhân tập hợp lại, với sức lao động, lòng nhiệt tình và tài năng, tức là tất trí thông minh mà xã hội có.
Ai cũng muốn làm giàu, nhất là thế hệ trẻ chúng ta, nhưng tại sao luôn là các ngành công nghệ, dịch vụ, kinh doanh mới chịu? Chúng ta chẳng có thế mạnh gì ở các lĩnh vực đấy cả, hơn nữa làm nông nghiệp không phải là làm kinh tế sao? Làm nông nghiệp thì không được thành lập công ty, không được làm giám đốc à? Làm gì có chuyện đó. Nên các bạn của tôi ơi. Nếu như bạn đang đau đáu về những biện pháp làm giàu bền vững, nếu như bạn đang phân vân và hoài nghi về những dự định hay kế hoạch mơ hồ cho tương lai. Hãy thử một lần, suy nghĩ đi, bạn có thể làm gì với nông nghiệp?
Việc có lựa chọn ăn hay không ăn một loài động vật nào đó phụ thuộc phần lớn ở quan niệm và thế giới quan của chúng ta, ở cách chúng ta nhận thức về các giá trị và lựa chọn biểu tượng cho các giá trị đó. Và cũng thật vô lý khi chúng ta phán xét những người không có lựa chọn giống chúng ta. Cả người ăn thịt cho lần người không ăn thịt chó đều có thể rất đề cao những giá trị như tình bạn, sự trung thành, sự chân thành nhưng khác nhau ở chỗ là họ có lựa chọn chó là biểu tượng của những phẩm chất ấy hay không thôi.
Thấy anh Toàn mất đi mà tôi chợt nghĩ, liệu mình còn mấy ngày nữa? Bao nhiêu người trong các bạn đã từng trải qua cảm giác người bạn đồng trang lứa của mình bỏ mình đi rồi? Nếu bạn là nó, bạn có hối tiếc không? Nếu ngày mai chẳng may bạn mất đi, bạn có nuối tiếc không? Tiếc những ngày lười biếng, tiếc chưa nhận ra được những điều thú vị trong cuộc sống này? Tiếc chưa từng biết yêu thương? Tiếc chưa từng làm điều gì để ba mẹ mình tự hào?
