“Giang sơn dễ đổi bản tính khó dời.”
“Giang sơn dễ đổi bản tính khó dời.” Ông bà ta xưa nay đã nói thì hiếm khi sai câu nào. Quán tính của con người là một thứ rất khó suy suyển. Nó đã được tích lũy, củng cố qua nhiều năm tháng. Nó được khẳng định thông qua mọi sự kiện xung quanh để người đó càng tin vào quán tính ấy, tin rằng mình là một con người có một tính cách hay phẩm chất hữu hạn nào đó.
“Tôi là người hay nghĩ ngợi như thế này,” “Con người cầu toàn của tôi là như thế đấy,” “Tôi nhiều tuổi rồi nên vậy,” “Tôi quen với sự nóng nảy rồi, việc ngồi yên khiến tôi khó chịu.” Ngay đến cả lúc gặp khổ đau bởi những quán tính của bản thân, đa phần mọi người vẫn cố gắng bảo vệ tính hợp lý của quán tính ấy, coi nó là bản chất thực của mình và không chịu chấp nhận nó là một điều cần phải cải thiện hay có thể cải thiện được.
Triệu chứng này được mô tả trong bộ phim kinh điển “The Shawshank Redemption” (1994), đó là những người ngồi tù trong nhiều năm, nếu không nói là gần hết cuộc đời, thì họ bị đồng hóa với môi trường tù ngục ấy. Và dần dà, họ không còn ý muốn đi ra khỏi nó nữa, hoặc khi được mãn hạn ra tù, người ấy không thể nào thích nghi được với thế giới bên ngoài và phải tự tử vì không chịu đựng nổi môi trường tự do. Hay như những người bị nhốt ở ngục tối lâu ngày, đôi mắt họ có thể bị tổn thương mạnh khi va chạm với ánh sáng bên ngoài lúc vừa được thả ra, như được mô tả trong bộ phim Ma Trận kinh điển.
“Tại sao mắt tôi lại đau?” Neo hỏi.
Morpheus trả lời, “Bởi vì anh chưa từng bao giờ sử dụng chúng.”
Nên đối với những người quen hung hăng thì việc sống chậm lại quả là khó khăn. Dù việc đó sẽ cứu rỗi linh hồn họ nhưng nó hủy hoại quán tính sâu đậm bên trong họ, thiêu đốt niềm tin rằng họ là một người vội vàng và khiến họ cảm thấy khó chịu vô cùng. Hay như đối với người ít vận động cơ thể thì chuyện đến phòng tập gym là một cực hình. Những thớ cơ được giãn nở, năng lượng tuôn chảy nhiều thêm sẽ khiến họ đau đớn mệt mỏi, dù rằng nếu cứ tiếp tục luyện tập thì họ sẽ có thân hình săn chắc, mạnh khỏe và tinh thần tự tin tươi tốt.
Với bất kỳ hành vi nào, bạn càng làm thân với nó, càng củng cố và bảo vệ nó, nó càng trở nên ăn sâu vào trong con người bạn, trở thành quán tính, lối sống và thói quen. Bạn sẽ càng khó thay đổi. Nếu đó là những thói quen tiêu cực thì bạn sẽ phải trả giá bằng nhiều sự đau đớn và mất mát hơn khi bạn muốn trở nên tốt đẹp hơn. Giống như khi bạn tích lũy đồ đạc thật nhiều trong nhà thì lúc chuyển nhà bạn sẽ càng phải vất vả, hoặc thậm chí, nhiều đồ quá bạn không còn ý muốn chuyển đi vì nghĩ đến cảnh thu dọn mệt nhọc. Còn đối với những thói quen tích cực khi đã bám rễ, nó sẽ giữ cho bạn ở trong sự cân bằng vui vẻ, bạn khó có thể sa ngã khỏi nó hơn, bạn khó có thể làm điều tiêu cực hơn. Người ở tần số nào sẽ có xu hướng duy trì ở tần số đó.
Có muôn người dù tên tuổi khác nhau nhưng ở cùng một loại thực tại. Họ nói những câu giống hệt nhau, phản ứng giống hệt nhau, phát ra rung động giống hệt nhau và họ có những hoàn cảnh cũng không khác gì nhau. Họ như những bản sao của nhau đang trải dàn khắp địa cầu. Ngay bây giờ, bạn có thể nghĩ rằng mình là một cá thể độc đáo duy nhất. Nhưng khi xem xét về rung động của bạn ở ngưỡng nào thì sẽ thấy trên đời này không thiếu những người cũng giống như bạn.
Nhưng bạn không cần nổi loạn và trở nên khác biệt, mà bạn cần ý thức được mình đang ở loại rung động nào, và rung động ấy sẽ tạo nên thực tại ra sao, thực tại ấy có giúp bạn thấy bình an và hạnh phúc. Việc của bạn là đi tới thực tại nào mà bạn thật sự mong muốn. Mọi thứ xung quanh xuất hiện trước mắt bạn đều có tác dụng như một tấm gương để bạn quan sát lại chính mình.
Những phản ứng rằng “tôi khó thay đổi lắm”, “chuyện ngồi thiền thật không dễ dàng gì”, “tôi chẳng thể thư giãn được đâu” mình đã nghe rất nhiều lần từ rất nhiều người. Và những cá nhân đó đều có nội tâm rối ren và đang chịu khổ sở từng ngày với tâm trí quấy nhiễu. Nhưng các bạn có biết rằng vì ở rung động đó nên bạn có sự phản kháng đó. Việc thay đổi sẽ trở nên là dễ dàng, việc ngồi thiền sẽ không phải là chướng ngại, hay việc thư giãn không còn là một sự gượng ép khổ sở khi bạn bắt đầu thay đổi tần số của chính mình, thay đổi dần dần cách mà bạn rung động và cư xử với thế giới. Nhờ sự thực hành, bạn sẽ dần bước vào một thực tại khác, mà ở đó cách nhìn của bạn với cuộc sống sẽ không còn như lúc bạn ở trong trạng thái nặng nề. Bạn sẽ không còn thấy những mối lo lắng ở đâu nữa, không còn thấy xáo động sợ hãi nào, hay không còn bận tâm về vấn đề mà trước kia bạn liên tục bị ám ảnh trong căng thẳng. Sự thay đổi là bước nhảy qua một rung động khác.
“Khi một cá nhân thay đổi, toàn bộ hệ thống thay đổi.” — Ram Dass
Khi đưa thông điệp này ướm vào những khía cạnh khác, bạn sẽ thấy điều tương tự rằng: khi một hành vi thay đổi, toàn bộ cuộc sống của một người sẽ thay đổi. Bất kỳ sự biến đổi nào, dù nhỏ đến đâu xảy ra bên trong bạn cũng sẽ tạo ra hiệu ứng cánh bướm đủ sức chuyến hóa cục diện của cuộc đời. “Hành trình vạn dặm bắt đầu bằng một bước chân.”
Nên trong số những ai gặp khó khăn vướng mắc trong cuộc sống, người tìm được lối ra, tìm được bình an và hạnh phúc đó là người bắt tay vào thực hành quan sát và cải tiến bản thân. Họ không tiếp tục ngồi ở đó và củng cố thêm thực tại khổ đau mình đã vun trồng bằng cách đấu tranh và phán xét nó. Họ muốn có một kết quả khác, nên họ đã hành động khác đi, họ gieo xuống một thứ hạt giống hoàn toàn khác so với thói quen trước đó.
Thay vì ngồi miên man suy nghĩ về chuyện người kia có yêu mình không, tại sao họ lại bỏ rơi mình, bạn bắt đầu quan sát những suy nghĩ ấy và tập sống trong hiện tại. Thay vì vội vàng tỏ ra giận dữ với người thân cận, bạn bắt đầu dừng lại và để ý đến sự nóng nảy bên trong đang diễn ra thế nào. Thay vì ngắt ngang lời người khác khi đang nói chuyện, bạn bắt đầu kiên nhẫn lắng nghe mọi thứ. Thay vì nghĩ ngợi chuyện ngày mai, bạn bắt đầu tập tin tưởng và phó thác vào sự dẫn dắt của Đất Trời. Thay vì hối hả đi làm mọi chuyện, bạn bắt đầu thao tác chậm lại cùng với nhịp thở đều đều…
Dù giang sơn dễ đổi bản tính khó dời, nhưng nó không phải là không thể thay đổi được. Quan trọng là bạn có thật sự muốn thay đổi hay không mà thôi. Khi đã thật sự khao khát, thì sự kiên trì và nhẫn nại sẽ tự khắc xuất hiện bên trong bạn. Đứng trước khao khát cháy bỏng của con người, một quán tính dù đã bám rễ rất sâu cũng có thể bị nhổ phăng. Nhưng người đó phải bắt đầu hành động, bắt đầu hết lần này đến lần khác, bắt đầu mỗi ngày. Và khao khát được biến đổi của họ phải không được tàn lụi. Họ không ở đó và chỉ ngồi nghĩ về những lý thuyết suông, hay để cho các mệnh đề ngụy biện bắt đầu bằng chữ “nếu” cản chân mình. Khi hoàn cảnh đến, họ làm thật, họ làm những gì đã được người thông thái khuyên răn. Họ vâng phục và biết tin cậy vào lẽ phải. Và vì làm thật nên kết quả là thật.
Trong đời này, hiếm có ai có được hạnh phúc mà không phải trải qua khổ luyện tu tập. Đa phần con người chúng ta đều bị những quán tính tiêu cực che lấp Chân Tâm. Tuy nhiên, bản tính khó dời ấy không phải là để thử thách chướng ngại, mà là để khẳng định lòng tin và sức mạnh tinh thần của con người còn lớn mạnh nhiều lần hơn thế.
Tác giả: Vũ Thanh Hòa
