Cậu và cuộc sống chẳng thể tách rời, vậy nên cậu không thể ý thức rằng mình đang sống vì khi ý thức đó xuất hiện, cậu tách biệt với cuộc sống, và khi đó có cuộc sống và người đang sống. Nhưng thực tế cậu cũng đang không ý thức mình đang sống, không phải vì cậu đã hợp nhất với Cuộc sống, mà vì cậu ở trong sự điều kiện của môi trường quá sâu, sâu đến mức cậu để chúng vận hành thay cho tư duy của cậu, cậu sống như một cái máy lặp lại mọi thứ đã được lập trình, nhào nặn bởi truyền thống, văn hóa, giáo dục, niềm tin, ý thức hệ,… Cậu có thể thấy hạnh phúc vì hạnh phúc trong sự ngu dốt rất dễ để có được, một cuộc sống dư dật về vật chất, một mục tiêu nào đó cậu gán cho nó ý nghĩa để đạt được, một chút cảm nhận có vẻ sâu sắc về tình cảm, những trò giải trí, những lạc thú vụn vặt hàng ngày… đủ để làm cậu thỏa mãn và hạnh phúc trong sụ ngu dốt đó… Thực tế thì cậu không sống mà mọi thứ kia sống thay cậu, cậu giống như một cái máy và được cài sẵn một hệ điều hành, từ đó cậu sống dựa theo hệ điều hành ấy, hạnh phúc của cậu phụ thuộc vào những gì hệ điều hành này muốn, hành động của cậu được uốn nắn theo những gì có trong hệ điều hành. Số phận cậu đã được an bài, và mình biết cậu hạnh phúc với sự an bài ấy.
Còn người tư duy, kẻ đi tìm ý nghĩa của cuộc sống, kẻ đào sâu vào hiện tại, vào nội tâm anh ta, kẻ đang cố giành lại tâm trí của anh ta khỏi bất cứ hệ điều hành nào, khỏi bất cứ những kẻ tẩy não – kẻ lập trình nào để tìm cho ra ý nghĩa tuyệt đối của cuộc sống này ngoài những thứ ngu xuẩn, vụn vặt và điên cuồng ngoài kia. Anh ta truy tìm, tra vấn, dò xét, hoài nghi, thử nghiệm, bám chấp, buông bỏ, phủ nhận, khẳng định, mâu thuẫn, đau khổ, hạnh phúc… Anh ta phải như vậy thôi vì với anh ta, cuộc sống hiện tại anh ta chứng kiến không thuộc về anh ta, cuộc sống anh ta muốn hướng đến thì anh ta lại không có ý niệm gì về nó. Nó như một đường hầm tối đen sâu thẳm mà anh ta cứ tiến tới, dò dẫm mà không biết dẫn tới đâu, anh ta hoang mang, bối rối, trống rỗng và tuyệt vọng bởi cái không biết, bởi lần đầu tiên trong cuộc đời anh ta được tự do vì không bám chấp vào bất cứ điều gì cả, ngay cả tâm trí của chính mình anh ta còn liên tục cảnh giác và hoài nghi vì không biết chúng có là sản phẩm của bất kỳ một loại hệ điều hành nào khác còn sót lại hay không.
Anh ấy khắc khoải bởi ý nghĩa cuộc sống mà anh ấy tìm kiếm, anh ấy sợ cả đời cũng không tìm được ánh sáng phía cuối đường hầm và có thể cứ phải sống trong khắc khoải, trống rỗng này đến suốt cuộc đời. Anh ấy cảm thấy rằng mình không thuộc về bất cứ nơi nào cả, cuộc sống mà anh ấy đã vứt bỏ và cuộc sống anh ấy đang hướng đến, anh ấy đang ở giữa, cái khoảng giữa ấy là một hố đen trống rỗng và cô đơn cùng cực, anh ấy đau khổ và cảm thấy như Tạo hóa đã an bài cho anh ấy phải sống chung với sự đau khổ khôn cùng này mãi mãi. Nhưng dù trong đau khổ anh ấy vẫn cố tiến tới (mặc dù anh ấy không biết mình có đang tiến tới hay không) cái cuộc sống anh ấy không biết, dù đôi khi anh ấy toan thỏa hiệp với cái cuộc sống hiện tại của những con người ngoài kia nhưng chỉ một thời gian ngắn, anh ấy thà chịu đau khổ gấp trăm ngàn lần hơn là phải thỏa hiệp sống cuộc đời như vậy – một cuộc đời của những thỏa mãn nhất thời, của sự nô lệ, của sự ngu muội, của sự hủy diệt…
Tớ muốn nói với những người như anh ấy rằng: Hỡi người anh em, cuộc sống vẫn ở đây, vẫn hiện diện như nó đang hiện diện từ ban đầu. Anh không phải là cá thể riêng biệt cảm nhận cuộc sống này để rồi cảm thấy đau khổ hay hạnh phúc. Anh là cuộc sống và cuộc sống là anh. Khoảnh khắc anh đi tìm một ý nghĩa khác cho cuộc sống thì anh đã xa rời khỏi cuộc sống rồi, và trong sự phân chia ấy luôn dẫn đến sự mâu thuẫn, ảo tưởng và đau khổ. Đúng, đó là số phận của anh, nhưng không phải tạo hóa an bài cho anh mà chính anh lựa chọn nó. Anh sẽ không bao giờ tìm thấy cái ý nghĩa nào về cuộc sống, hay một cuộc sống nào khác cả. Tất cả đã ở đây và đã luôn ở đây rồi và chúng không có ý nghĩa hay vô nghĩa gì cả, anh – con người – cây cối – con chó – mặt nước – ngọn gió – mặt trời – ngôi nhà – chiếc mũ – chiếc xe – mặt đất – hạt bụi – suy nghĩ – tưởng tượng – cảm xúc – đau khổ – hạnh phúc – chiến tranh – nghèo đói- sự tìm kiếm của anh… Tất cả, tất cả đang ở đây và luôn ở đây, đây là cuộc sống, là anh và là tất cả.
Ảnh: Joshua_seajw92
Anh còn định đi đâu nữa, còn tìm kiếm gì nữa, còn làm điều gì nữa? Ngày nào anh còn tìm kiếm, ngày nào còn “anh” , ngày nào mà anh còn gán bất cứ ý nghĩa nào cho cuộc sống thì ngày đó anh xa lìa cuộc sống, thì ngày đó anh còn đau khổ và trống rỗng bởi ảo tưởng đó. Ngày anh chấm dứt tìm kiếm, ngày anh để cuộc sống tuôn chảy qua anh như qua một chiếc lá rụng ngoài sân, ngày anh để mọi sợ hãi, đau khổ, trống rỗng hiện hữu như chúng là mà không phán xét, không kìm nén hay chạy theo chúng, anh chỉ NHÌN chúng và để chúng lướt qua như làn gió, ngày anh không còn là “anh” nữa mà anh là tôi và là tất cả và không là gì cả, và không có đau khổ hay hạnh phúc, anh hay tôi, cuộc sống của anh hay cuộc sống của tôi… chỉ có Cuộc Sống hiện hữu vĩnh hằng.
Và với cậu, cuộc sống của cậu có gì khác ngoài những thứ vun vặt này, những thỏa mãn nhất thời này và tất cả sẽ dẫn đến sự chán trường, đau khổ, và tất cả sẽ như một lâu đài cát bên bờ biển khi ngọn sóng của cái chết ập đến. Cậu biết điều đó phải không, cậu biết mọi thứ nông cạn của cuộc sống này nhưng cậu lại không đủ dũng cảm vứt bỏ nó vì cậu không biết một cuộc sống nào khác, cậu thỏa hiệp và để con người cậu tàn tạ, chết từ từ trong sự tầm thường ấy… Không, người anh em, cậu ở đây để sống cuộc sống của cậu – Cậu là hiện thân của Cuộc sống và có đủ quyền năng để sáng tạo một cuộc sống mà cậu muốn sống. Hãy giản dị và chân thật để Thấy sự ngu muội, dối trá, nông cạn, tầm thường, vô nghĩa lý, phức tạp không cần thiết của tâm trí và cuộc sống mà cậu đang sống, hãy Thấy sự nô lệ của mình, cái ngục tù mà hàng ngày cậu vẫn trang trí và tự hào về nó, khi cậu Thấy rõ cái ngục tù mà cậu đang ở trong, cậu đã được tự do rồi, không cần phải vượt ngục hay đập phá gì cả, và một cuộc sống mới sẽ mở ra cho cậu từ khoảnh khắc Thấy ấy…
Hãy đi trên con đường ấy mà không dựa dẫm vào bất cứ ai, bất cứ một người nào, một hệ thống kiến thức, tư tưởng nào cả, cậu phải một mình trên con đường này, đồng minh duy nhất của cậu là chính cậu. Hãy dũng cảm và bước đi, khi cậu đã bước trên con đường này, sẽ không có việc quay đầu lại nữa vì con bướm không bao giờ có thể trở lại trong cái kén của mình nữa dù cho nó có sợ bay như thế nào… Hoặc là cậu vẫn và sẽ sống với cuộc sống cậu đang sống và chết dần chết mòn trong đó, hoặc là cậu sống một cuộc sống khác – một cuộc sống mà cậu sinh ra và chết đi trong từng khoảnh khắc, một cuộc sống không có thời gian, không có sinh tử, một cuộc sống tuôn chảy vô hạn.
Có thể sẽ có những bất an, hoang mang và trống rỗng nhưng bạn của tôi, đừng cảm thấy đơn độc, dù chúng ta không đi cùng nhau nhưng chúng ta luôn đi chung đường.
Tác giả: Phạm Đức Hậu
Khoảnh khắc tôi nhìn vào mắt cậu tôi biết cậu có thể chạm được vào nó vào cái vĩnh hằng đó.