Nghệ thuật này, bí kíp nọ

Photo: Malcolm Lidbury

Tôi thấy thời buổi này người ta bịa ra đủ thứ “nghệ thuật” hết. Tôi thì thích từ ngữ mà anh bạn tôi dùng để nói về nó hơn: “Chiêu trò”. Vâng! Chính xác là chiêu trò và “thuật dụ người” thì đúng hơn.

Đơn cử cái cuốn Đắc Nhân Tâm là ông Dale Carnegie biến hóa từ “lòng thành” mà ra. Vậy mà giờ nhiều người cứ lấy “Đắc Nhân Tâm” ra áp dụng kiểu bề mặt, giả vờ lắng nghe người khác để lấy lòng. Điều đó thật ô nhục thay cho Đắc Nhân Tâm. Bao đời nay con người ta chẳng cần phải thuật này, thủ thuật kia, “bí kíp” nọ vẫn sống tốt và đầy tính người. Không hiểu là vì cái cớ gì mà càng về sau người ta càng bịa ra nhiều chiêu trò như thế. Có lẽ chăng là vì nền cơ chế thị trường, sự bùng nổ của dân số, sự quá tải của thông tin, sự nhanh nhảu đoản không có thời gian tìm hiểu nhau mà người ta cần phải có nhiều chiêu trò để “chinh phục” người khác càng nhanh càng tốt?

Đạt Lai Lạt Ma 14 đã nói: “Tôn giáo của tôi rất đơn giản. Tôn giáo của tôi là lòng tốt.” Vâng, không phải là chùa chiềng, không phải là tổ chức. Vấn đề là nếu bạn muốn đạt được sự hiểu biết hay thấu triệt về một điều, bạn phải bỏ thời gian để nhìn ra cái gì là bản chất của sự việc, có được bản chất bạn sẽ hiểu được những cái mà nó sinh ra một cách nhanh chóng; và theo cách đó, bạn sẽ biết cái gì là thật, cái gì là giả từ những tiếng ồn quanh bạn. Thường thì điều “thật” thường không ồn ào. Đó là lý do các thánh nhân, vĩ nhân luôn tìm ra những điều hay ho từ tĩnh lặng, từ tách biệt…

Nếu bạn muốn ai đó tin tưởng bạn, một lời nói của bạn đáng tin hơn 10 lời dèm pha, bạn phải có uy lực. Uy lực đó đến từ đâu, nó đến từ việc bạn nói được và làm được, lời hứa chắc như đinh đóng cột. Nó còn đến từ việc bạn luôn thành thật với mọi người xung quanh không gian dối. Điều này cần có nhiều thời gian để người khác trải nghiệm về mối quan hệ giữa ta với họ, hiểu biết về con người của ta, và qua đó hình thành lòng tin, sự cởi mở, niềm hứng khởi, thích chuyện trò, muốn giao du, vân vân.

Và biết sao không? Xã hội ngày nay quá nhanh, quá ồn và quá bận rộn để thỏa mãn cho những điều trên. Chúng ta cứ như là những xác chết gấp rút thi công các công trình hàng ngày, và tiếng động cơ, và tiếng công trình, và dự án, và chẳng còn ai chú ý tới một cá nhân nào, chẳng còn ai nghe một người nào đó nói và quan sát họ nữa. Rồi chúng ta “khám phá” ra các chiêu trò; thật ra cũng chỉ vì nhu cầu xã hội, nhu cầu phải làm sao thật nhanh để lấy được lòng tin của người khác bằng thuật dẫn dụ, bằng thôi miên bằng ngôn từ, bằng “đọc vị”, bằng quan sát ngôn ngữ cơ thể, bằng đủ các thứ mới. Đó không phải là bản chất vấn đề, đó là bề mặt, là ngọn của vấn đề; không có gốc thì ngọn trước sau gì cũng chết tươi thôi.

Đó là ngày mà tôi biết rằng: Kỹ năng mềm – trào lưu của thời hiện đại không phải là cách giải quyết vấn đề. Nó chỉ là một dạng chữa cháy. Nhiều người nghĩ mình sẽ dạng dĩ hơn nhờ học kỹ năng mềm, nhưng nói vanh vách đâu có nghĩa bạn là một người biết thuyết trình hay là một diễn giả có tầm? Vấn đề là kỹ năng sống, là sâu bên trong, là nhận thức của bạn, là cách bạn ứng phó với cuộc đời; nó vững chắc, nó mạnh mẽ và nó đặc biệt. Nó không phải là tư duy tích cực, nó là dạng trung dung mà tư duy tích cực không bao giờ có thể chạm tới. Bản sắc xuất hiện từ đó, và nếu bạn chỉ chạy theo bề mặt, học những thứ chữa cháy, vài ba thứ thủ thuật, nó làm con người bạn trở thành một kẻ ma lanh, ranh mãnh. Có thể bạn lưu loát thật đấy, có thể bạn có nhiều bạn bè thật đấy, nhưng chẳng có ai chân thành với bạn cả đâu nếu bạn cứ xài thủ thuật này đến “bí kíp” nọ.

Tôi không phủ nhận sạch trơn các nghệ thuật mà người ta khám phá ra, tôi chỉ nói nếu bạn muốn đi xa hơn và trở thành một người có năng lực, có sức hút, bạn phải lấy “nhân – tâm” làm gốc. Nhân là người, tâm là tim; tình người từ trái tim, theo cách nghĩ của tôi. Nếu bạn có thể làm được điều đó, lấy lòng thành làm nền tảng, tôi tin đi đâu bạn cũng có quý nhân phò trợ, vũ trụ cảm mến, may mắn sẽ đến.

Những cái mới hiện nay, những khám phá mới về mảng kỹ năng sống hiện nay thực ra chẳng có gì mới. Nó chỉ là phân nhánh hoặc phát triển từ nền tảng xưa nay con người đã sử dụng. Lấy sự thành tâm mà đối đãi với mọi người. Khi thành tâm, có thể bạn sẽ chịu “thiệt” thật đấy, có thể bạn sẽ bị tiểu nhân ganh ghét thật đấy, có thể bạn sẽ bị hãm hại thật đấy, nhưng chí ít bạn sẽ có được những bằng hữu hiểu bạn và dù có gì xảy ra cũng luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn; thà như thế còn hơn là ma lanh, là lanh lợi mà khi gặp chuyện thì hàng trăm người bạn “giao lưu” cũng không chịu giúp gì, đó mới đích thị là cô đơn, là thất bại.

Nếu bạn muốn học một thứ chính đạo, bạn phải học từ bản chất, thời buổi này không hơi đâu học từ nhánh hay từ ngọn, bởi vì thông tin ngày nay thay đổi quá nhanh; sẽ ra sao nếu ta cứ bỏ thời ra cập nhật liên tục những thứ ấy? Chúng ta đâu phải con rối! Đáng mừng thay, nghệ thuật chính quy không nằm trong nhóm thay đổi xoành xoạch, nó có nguyên lý, nó thuộc bản chất con người, tóm lại là bạn chả cần phải đi đâu xa. Nghe tôi này, ngồi xuống, ăn miếng nước, uống miếng bánh (?!??), định thần lại, nó ở bên trong bạn, thấy gì không? Nếu chưa thấy, lặp lại, không phải ai cũng thấy ngay lần đầu tiên. Nếu một ngày bạn thấy được nó, chưa xong đâu, hãy cố gắng thực hành nghiêm túc, thành công sẽ đến với bạn, không phải về kiến thức bạn có, về kiến thức mà mọi người sẽ tự nguyện dành tặng cho bạn; không phải về tình cảm bạn có, về tình cảm mà nhiều người dành cho bạn. Đó mới đích thị là “Nghệ Thuật”!

-Lục Phong-