Chuyện trộm cắp

*Photo: IFM Photographic

Mấy ngày gần đây báo chí xôn xao vụ việc em nhỏ ở Gia Lai ăn cắp hai quyển truyện bị bắt, sự việc có lẽ sẽ dừng tại đó nếu như các nhân viên không trói gô em lại rồi chụp hình cho lên mạng xã hội. Các bạn đã từng là nhân viên siêu thị, nhân viên nhà sách những người mà đã phải bỏ tiền túi đền hàng bị mất đều nghiêm giọng vụ này phải trị cho nghiêm. Bên cạnh đó lại là số đông các bạn độc giả lên án hành vi hạ nhục người khác của các nhân viên siêu thị.

Những vấn đề về nhân quyền, quyền trẻ em tôi xin không bàn đến nhưng có một vài bình luận khiến tôi suy nghĩ: “Em nó ăn cắp có hai quyển truyện, giá có 20.000VND mà siêu thị nó làm quá à” “Ăn cắp gì chứ sách là tha thứ được” Theo bà Phan Thị Hằng Nga – Phó giám đốc Sở Giáo Dục & Đào Tạo tỉnh Gia Lai phát biểu trên báo Dân Trí (15/3/2014): “Ăn cắp cũng có nhiều loại, và ăn cắp sách có thể coi là “ăn cắp văn hóa để làm giàu văn hóa cho mình.“

Vậy ra chúng ta có những thứ được ăn cắp có những thứ thì không được quyền ăn cắp? Từ khóa “giải pháp chống trộm” sẽ được Google trả về bằng hàng loạt quảng cáo cũng như bài viết về camera chống trộm, tủ sắt, chuông báo động, cổng từ, truy vết GPS… Hiển nhiên muốn ăn cắp phải lấy những thứ cầm nắm được. Nhưng không, mọi thứ đều có thể bị đánh cắp, đánh cắp ngay trước mắt mọi người.

Có chuyện kể rằng một anh ăn mặc lịch sự đàng hoàng đến nói với bảo vệ hội chợ rằng: “Tôi là tên trộm đại tài. Hôm nay tôi sẽ ăn cắp tại đây.” Nghe thế người bảo vệ đi kè kè sát anh thanh niên. Khi ra về bảo vệ thở phào vì đi kèm cả ngày nó chẳng lấy được thứ gì cả. Ngày thứ hai anh kia lại xuât hiện và nói với bảo vệ: “Hôm qua tôi đã lấy trộm được rất nhiều. Hôm nay tôi đến để trộm tiếp đây.” Anh bảo vệ lại đi theo nhưng chẳng thấy anh thanh niên bỏ gì vào túi cả, khi ra cổng bảo vệ cẩn thận lục soát anh thanh niên nhưng cũng chẳng có gì, bảo vệ lại thở phào chắc nó lại hù mình mà thôi. Và trong suốt một tuần, ngày nào người thanh niên cũng tới và bảo vệ lại đi sát gót. Ngày cuối người bảo vệ cười mỉa mai: “Này, anh chẳng ăn cắp được gì ở đây bởi đội bảo vệ dày đặc, camera tứ phía. Anh chỉ giỏi khoác lác thôi.” Người thanh niên cười và bảo: “Anh lầm rồi, tôi đã ăn cắp tất cả ý tưởng và thu vén vào đầu tôi rồi. Tôi là kẻ cắp đại tài.”

“Có những thứ không thấy được, không sờ không chạm được vẫn bị đánh cắp. Bản quyền, công trình nghiên cứu đến cả trái tim, lòng tin trong thời đại này đều là mục tiêu trộm cắp. Người ta hay trách lòng tham của kẻ trộm nhưng lòng tham đó thường trỗi dậy khi có quá nhiều thứ-trộm-được ở trước mặt. Vâng, bởi “kẻ trộm được tạo ra từ những cơ hội.” – Francis Bacon

Mặc nhiên người ta dễ tha thứ cho hành vi ăn cắp những vật giá trị nhỏ. Mất đi những thứ không mấy giá trị thì có thể cho qua dễ dàng bởi nó không gây tác hại lớn. Người ta so sánh em bé với những cô tiếp viên tuồn hàng giá trị chục triệu rồi bảo: “Đấy ăn cắp là thế chứ vài chục nghìn mà làm lớn chuyện.” Nhưng kẻ trộm theo cá nhân tôi võ đoán, cũng nhón những thứ giá trị nhỏ như “cái trứng” rồi mới từ từ ôm những món giá trị lớn dần là những “con bò”. Quá trình đó phát triển bởi họ được tha thứ một cách dễ dàng đồng thời họ chuyên nghiệp hơn, khéo léo hơn và lương tâm họ cũng quen dần khi nó không bị khó chịu nữa bởi việc tước đoạt đi vài thứ của người khác. Cảm giác kẻ trộm ban đầu có lẽ là xấu hổ khó chịu sợ bị phát hiện, nhưng dần dà nó là sự chai sạn với đau khổ của người khác và đích đến là sự sung sướng tự hào khi hoàn thành xong phi vụ.

Rất nhiều người trong chúng ta cảm phục và thần tượng anh chàng Robin Hood bởi anh cướp của người giàu chia cho người nghèo. Mặc nhiên người giàu là đáng bị cướp hay động cơ đằng sau chuyện ăn cướp cao thượng nên anh được tôn vinh? Rõ ràng anh cướp Trúc và đồng bọn chặt tay cô gái đi SH do cô gái quá giàu so với đại đa số người dân là đúng theo nguyên tắc “cướp nhà giàu” nhưng chỉ vì anh thiếu “chia cho người nghèo” nên anh mới bị tử hình thôi. Cũng thế, quay lại chuyện cô bé ở đầu bài viết, người ta nói ăn cắp sách là hành động tha thứ được bởi nó là ăn cắp “văn hóa”. Chẳng thế mà một anh thanh niên không ngần ngại cười rất tươi đeo tấm bảng “tôi đã từng ăn cắp sách tại đây” anh hiểu rõ người ta sẽ tha thứ dễ dàng vì cái anh ăn cắp là văn hóa chứ không phải là những thứ vô bổ, anh không xấu hổ bởi anh đang đứng ra bảo vệ cho lẽ phải bảo vệ quyền trẻ em và thông điệp đó chắc chắn sẽ đánh bay chuyện ăn cắp mà phải nói rõ là ăn-cắp-vì-mục-đích-cao-thượng.

Dù vật bị đánh cắp là vô hình hay hữu hình, dù giá trị là lớn hay nhỏ, dù mục đích biện minh có là gì thì ăn cắp vẫn là ăn cắp. Quay lại chuyện cô bé ở Gia Lai lần nữa, bố mẹ cô phát biểu: “Chỉ có hai quyển truyện” Giáo viên phát biểu: “Cô cũng đã từng như em” Phó giám đốc sở GD-ĐT: “Ăn cắp văn hóa thì tha thứ được.” Vâng thay cho lời kết tôi thấy rất tội nghiệp không phải cho em mà là cho các nhà sách những nơi làm văn hóa, bởi đó là những nơi sẽ bị đánh cắp dài hạn.

Cht