Người bất tử có lẽ là bộ phim đầu tiên của Việt Nam tôi xem có kỹ xảo, hình ảnh tốt đến thế. Kịch bản bộ phim này cũng mới lạ và khó khăn so với trình độ làm phim của Việt Nam hiện nay. Có thể bộ phim đã làm nhiều người thất vọng vì tình tiết quá chậm và dài dòng nhưng tôi tôn trọng những người làm phim đã dám bước đến những phim với thể loại khó như vậy.
Thị hiếu khán giả Việt thích những phim mì ăn liền – phim chủ yếu để giải trí, cười cho đã, khóc cho đã rồi vài tháng sau quên luôn cả nội dung. Vậy nên những người làm phim không dám làm những bộ phim cần suy nghĩ quá nhiều. Họ sợ lỗ, sợ khán giả không chấp nhận. Vậy nên việc quyết định làm bộ phim này khiến tôi thực sự khâm phục. Tôi biết để làm ra một phim hay không chỉ cần kịch bản và diễn viên diễn tốt, mà cần rất nhiều khâu và tiền bạc.
Diễn viên thủ vai cậu Hùng đóng rất hợp nhưng Jun Vũ có vẻ mặt non và hiện đại quá nên hơi không phù hợp với vai diễn. Tôi không thích những tình tiết ma quái nhưng phim làm về tâm linh nên không tránh khỏi. Nếu phim nghiêng về khoa học chắc tôi sẽ thích hơn.
Một số triết lý trong phim cũng đáng để ngẫm nghĩ. Hình ảnh trong mỗi con người chúng ta đều có hai mặt thiện – ác, quan trọng chúng ta có chế ngự và cân bằng được nó hay không đó là cả một quá trình luyện tập. Cậu Hùng là người tốt nhưng mỗi lần con quỷ trong người nổi dậy lại làm cậu mất hết lý trí. Nó đại diện cho cái tôi, bản ngã, sự ích kỷ. Và cho dù mất cả trăm năm thì cậu cũng không thể chiến thắng được nó. Thế giới này đầy rẫy khổ đau cũng chính vì những tham vọng của loài người không bao giờ chấm dứt.
Bên cạnh đó còn có triết lý Phật giáo về nghiệp báo, gieo nhân nào gặt quả đó, không ai có thể thoát được kiếp luân hồi. Duyên nợ đều đã được sắp đặt, tại lúc đó, thời điểm đó chúng ta sẽ gặp người đó, cảnh đó, vật đó hoặc mất đi cái gì đó. Vậy nên hãy đón nhận nó như một điều hiển nhiên thì lòng sẽ bớt nặng nề, đau khổ hơn. Như cách cậu Hùng gặp Duyên, Hùng nhận ra Duyên tiền kiếp chính là Liên, chính là nghiệp đã quay lại trả nhưng Hùng vẫn đón nhận. Hùng không sợ hãi, đau khổ mà Hùng chấp nhận.
Lại một triết lý nữa về hiện tại. Trong phim có cảnh Hùng nói rằng cả đời Hùng sống mãi mà chẳng có nghĩa lý gì. Chỉ có lúc này, lúc bên Duyên, khi tình yêu hiện hữu mới chính là sự sống. Hùng trân trọng hiện tại nên mỗi khoảnh khắc ở bên Duyên anh đều làm mọi thứ cho cô. Con người chúng ta cũng vậy, chúng ta mải nghĩ về tương lai, về những kế hoạch và dự định của bản thân mà chưa bao giờ gọi điện hỏi thăm ba mẹ hay chạy về nhà ôm họ vào lòng. Chưa bao giờ chúng ta ngồi xuống cảm nhận tiếng chim hót, tiếng mái tôn nổ lách tách mà lúc nào đầu óc cũng suy nghĩ đến những chuyện xa xăm.
Việc bạn sống bao lâu không bằng trong khoảng thời gian sống bạn đã sống như thế nào. Có nhiều người già sợ chết không dám đi đâu, ở nhà loanh quanh vì muốn sống tiếp nhưng cuộc sống tẻ nhạt, buồn chán. Nhiều người làm mãi, làm suốt vì sợ sau này già rồi không biết làm gì ra tiền. Nhưng đáng vẫn là người chết ngay tại lúc này cũng được, họ không còn sợ cái chết nữa, cái họ sợ là sống không ra gì.
Tình tiết mấy ông Tây cố gắng điều tra về sự bất tử theo tôi nghĩ nó cũng muốn nói đến khoa học và tâm linh. Khoa học sẽ không thể lý giải được tâm linh vì chạm đến đúng cái ngưỡng đấy thì mọi việc đã không còn logic của khoa học nữa.
Bộ phim cũng nhắn nhủ, cảnh tỉnh cho những người lạm dụng bùa ngải chuộc lợi cho bản thân. Cái kết có vẻ làm mọi người khó hiểu nhưng nó cũng là một thông điệp rằng luân hồi không dứt và sẽ cứ tiếp tục nối mãi.
Tình tiết phim thì lúc đầu hay và gay cấn nhưng đến đoạn giữa thì tôi bị buồn ngủ vì phân cảnh dài lê thê mà còn quá chậm. Tôi nghĩ phim làm tăng nhịp độ thì sẽ hay hơn.
Về âm nhạc thì không có gì để chê, tôi bị ám ảnh và nghiện luôn nhạc phim. Sau đó mới biết cô ca sĩ Bùi Lan Hương này chuyên hát thể loại ma mị như vậy. Thêm một nghệ sĩ khiến tôi phải tôn trọng trong thời đại âm nhạc gần như là rác này.
Tôi vẫn mong phim ảnh Việt sẽ đi theo con đường làm phim thể loại này và khai thác thêm những kịch bản mới lạ thì mới có cơ hội tiến xa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Có bao giờ bạn tự hỏi: “Tại sao mẹ không nghe mình nói, mẹ bảo thủ cố chấp?” Và bạn tưởng rằng là do mẹ già, mẹ không sống cùng thời chúng ta nên mẹ cổ hủ. Bạn với mẹ luôn bất đồng quan điểm và bạn luôn cho mình là đúng, mẹ là sai nhưng không biết giải quyết như thế nào? Bạn chọn cách ít nói chuyện với mẹ lại, tránh tiếp xúc với mẹ là cách giải quyết tốt nhất?
Nhưng bạn có bao giờ ngồi xuống và nghĩ nghiêm túc về việc đó? Tôi đã từng rất bất đồng quan điểm với mẹ. Mẹ tôi sống theo kiểu mấy bà già độc ác ấy, kiểu cả xã hội phải e dè và luôn tính toán lời lỗ vì mẹ là người làm ăn. Nhưng tôi lại hoàn toàn trái ngược, tôi không thích nắm trùm thiên hạ bởi tôi nghĩ mình không đủ khả năng, cũng chẳng có tham vọng. Vậy nên tôi quyết định sống kiểu của tôi nhưng mẹ tôi chẳng hề cấm cản khắt khe bởi vì tôi cũng tôn trọng cuộc sống của mẹ. Tôi nghĩ mình đáng lẽ cũng sẽ giống những đứa con khác, ghét mẹ của mình vì mẹ cứ sống theo kiểu đấy và lúc nào cũng bắt mẹ phải sống giống mình.
Mẹ của bạn tôi thì luôn luôn đứng phía bên kia chiến tuyến với nó. Bởi nó cứ về nhà là luôn mồm nói: “Sao mẹ cứ lau nhà hoài, một ngày lau một lần là được mà cứ quét lau suốt.” Việc gì nó không đồng tình nó cũng nói: “Sao mẹ cứ phải đi lo chuyện bao đồng nhà ai có việc gì cũng giúp trong khi nhà mình không lo.” Nó than vãn với tôi là mẹ nó rất bám chấp. Và nó không hề biết giữa nó với mẹ đã tạo ra một bức tường vô hình. Trong gia đình bạn, bạn cứ thử nhìn xem, có phải sẽ có người cùng phe với bạn và người thì luôn canh chừng để phản đối bạn. Bởi vì mỗi ngày chúng ta cứ xây cho nó cao lên, cao hơn nữa và cuối cùng là chúng ta không thể nhìn thấy nhau nữa. Trong đầu luôn nghĩ đến việc làm sao để bảo vệ ý kiến của mình và phản đối người kia.
Việc chúng ta phải làm khi nhận ra điều đó không phải là tránh né mà là hoá giải. Việc hoá giải là việc của chúng ta, những người hiểu được vấn đề. Thay vì cứ luôn chê trách: “Sao mẹ cứ thế này thế kia.” Tại sao chúng ta không thay bằng: “Mẹ làm vậy rất tốt nhưng mẹ cần nghỉ ngơi.” “Bữa nay nhà mình gọn gàng quá mẹ.” Từ từ đập vỡ bức tường đó. Không phải chuyện ngày một ngày hai nhưng nếu muốn hàn gắn ta phải kiên nhẫn. Vì ta đâu muốn những người thân yêu cũng chia bè phái với ta.
Vài tháng vài năm sau thấy mẹ mình chuyển sang cùng phe với mình thì lúc ấy nói: “Mẹ ơi, mẹ đừng đi lo việc nhà người ta nữa. Bữa nay thấy da mẹ hơi nhăn để con mua kem dưỡng cho mẹ.” thì mẹ cũng sẽ nghe ngay.
Quan trọng nhất trước khi đập vỡ bức tường vô hình ấy, chúng ta phải đập bỏ cái tôi của mình. Cái tôi cao, lúc nào cũng cho mình là đúng thì không thể làm được việc gì. Bạn tôi muốn giải quyết chuyện của mẹ nó với nó nhưng chính nó lại là người trách móc mẹ nó bám chấp thì nó lại vô tình trở thành người phán xét. Hãy vì tình yêu lớn thì nên hạ cái tôi nhỏ lại bạn nhé.
Fight Club ra đời năm 1999, bên cạnh việc được đánh giá cao về mặt nội dung với nhiều lời thoại triết lý, các hình ảnh biểu tượng sâu sắc và nội dung kích thích tư duy thì nó cũng nhận về không ít những lời chỉ trích gay gắt về tính bạo lực và khả năng khuyến khích các thanh niên trẻ thành lập các câu lạc bộ đánh nhau hệt như trong phim. Nếu chỉ nhìn bề nổi thì Fight Club hiện ra với nội dung về những người đàn ông tìm kiếm sức mạnh của chính mình trên sàn đấu, truy cầu mục đích sống khi đối diện với đau đớn và cái chết. Trong thời đại hòa bình với chủ nghĩa tiêu thụ lên ngôi cùng sự an toàn, tẻ nhạt trong đời sống, người nam dần mất đi cảm giác về chính bản thân mình và ý nghĩa cuộc đời. Cộng thêm sự cạnh tranh của nữ giới, sức mạnh/giá trị của người đàn ông ngày càng đi xuống.
“How much can you know about yourself, if you’ve never been in a fight?” – Tyler Durden
Fight Club là một sàn đấu dưới căn hầm của một quán rượu dành cho đám mày râu, ở đó họ được sử dụng tối đa sức mạnh cơ bắp và tinh thần cho những cuộc đấm đá vật lộn đến kiệt sức. Không tranh cãi, vũ khí hay thù hận, những người đàn ông lao vào một trận đấu để thách thức giới hạn và tìm lại chính mình.
Người tạo ra Fight Club là một gã không tên (tác giả chỉ gọi là “người kể chuyện”) và một gã khác mang tên Tyler Durden, cả hai vô tình gặp trên một chuyến bay. Hai người họ đã trở thành thủ lĩnh của rất nhiều đàn ông trên nước Mỹ trong cuộc hành trình tìm lại giá trị, sự tự tin. Đồng thời họ cũng lập ra một đội quân thế giới ngầm nổi loạn với hàng loạt kế hoạch phá hoại thành tựu của đất nước, đặc biệt liên quan đến ngành kinh tế. Theo tôi, nhân vật chính không có tên là một sự hàm ý rằng hắn đã quên mất chính bản thân mình hoặc hắn có thể là bất kỳ người nào trong số chúng ta, hoặc cả hai.
Xuyên suốt bộ phim, hình tượng của tính nam được xuất hiện nhiều lần: Cơ bắp, dương vật, sự kỷ luật, sự bạo lực và nổi loạn. Sự mỉa mai về sức sức mạnh của đàn ông được nhấn mạnh trong sự xuất hiện hội ung thư tinh hoàn và những lời đe dọa “cắt bi.” Ngoài ra sự đối lập giữa Fight Club với các câu lạc bộ ung thư cũng là điểm đáng chú ý. Một nơi, đàn ông tìm thấy sức mạnh của chính mình bằng việc chiến đấu với một người khác; còn một nơi, họ tìm thấy niềm an ủi cho bản thân khi chứng kiến nỗi bất hạnh của kẻ khác.
Fight Club đã lột tả rất trần trụi sự suy thoái, tàn tạ của con người đắm chìm trong thế giới vật chất mà lãng quên tâm hồn trong hình ảnh nhân vật chính (Edward Norton thủ vai) với gương mặt đờ đẫn vô cảm, đôi mắt thâm quầng nhìn về khoảng không trống rỗng phía trước cùng những bước đi uể oải thẫn thờ. Chính sự mệt mỏi trong tinh thần đã kéo tới sự kiệt quệ của thể xác.
Đây không phải là một bộ phim dễ nuốt vì mọi thứ trở nên phức tạp khi nó hé mở ra mối quan hệ giữa người kể chuyện và Tyler Durden (Brad Pitt thủ vai). Nội dung về đàn ông lắng xuống để những ý nghĩa về cuộc đấu tranh giữa con người thực và con người giả tạo, giữa ý thức và vô thức được lên ngôi. Câu chuyện từ thế giới vật lý nay chuyển sang thế giới tinh thần (tâm linh).
Ngay từ ban đầu, người kể chuyện là một kẻ mắc chứng mất ngủ và ở trong tình trạng mơ màng nửa thức nửa mê. Căn bệnh này có nguyên nhân từ đời sống nhàm chán, rập khuôn máy móc, đầy đủ tiện nghi nhưng xa rời đam mê và mục đích sống. Và trong trạng thái vô thức, người kể chuyện đã tự thay đổi cuộc sống của chính mình bằng cách hủy hoại tất cả và làm những điều chưa từng làm trước đó. Tuy nhiên, vấn đề ở đây đó là dù một kẻ sống ngoan ngoãn như một con cừu hay nổi loạn như sư tử mà vẫn trong trạng thái vô thức về những gì mình làm thì hai điều đó có gì khác nhau đối với hắn hay không? Bộ phim thành công ở việc đã khéo léo đưa vào nội dung về sự thức tỉnh của người kể chuyện để hắn có thể nhìn thấy được cả hai thái cực mình đã vô thức trải qua. Và chỉ khi nào có ý thức thì hắn mới thực sự có tự do (khỏi thế giới vật chất và thế giới mơ ước tưởng tượng.)
“If you wake up at a different time, in a different place, could you wake up as a different person?”
Song song với việc nói về quá trình thức tỉnh của người kể chuyện, bộ phim cũng chỉ ra tận mặt những góc tối của xã hội cuồng loạn vì đồng tiền thông qua những câu thoại trần trụi, gay gắt, thậm chí ngông cuồng của nhân vật Tyler Durden. Càng ngày, con người càng bị truyền thông dắt mũi và sống một cuộc đời ảo tưởng về chính bản thân mình và thế giới. Họ ngày đêm vun đắp, truy đuổi những ước mơ xa hoa phù phiếm để cuối cùng chỉ chuốc về đau khổ và thất vọng. Sự tư hữu của con người với tài sản vật chất hay với bất kỳ ý tưởng nào chỉ khiến họ trở thành nô lệ của chúng.
“Advertising has us chasing cars and clothes, working jobs we hate so we can buy shit we don’t need.” – Tyler Durden
Trong phim, Tyler Durden hiện ra là nhân vật sống hết mình cho hiện tại, dù nó có đau đớn và kinh hoàng đến cỡ nào. Hiện tại là thứ duy nhất có thật và nếu phải vứt bỏ đi ý tưởng đẹp đẽ nhất về Chúa để sống hiện tại ấy thì hắn cũng sẵn sàng. Có thể nói, tác giả xây dựng hình tượng Tyler Durden khiến nhiều người thèm khát và ngưỡng mộ khi hắn mang một sức sống cuộn trào và sự chú tâm sâu sắc dành cho cuộc đời.
Tính bạo lực thể hiện trong Fight Club với các cảnh đánh đấm bê bết máu, mặt mũi nát bươm thảm hại có thể gây hiểu lầm đây là bộ phim vô trách nhiệm tiêm nhiễm sự tàn bạo vào tâm trí khán giả. Còn theo tôi thì sự trần trụi, dữ dội trong cách thể hiện sức mạnh thể chất/cơ bắp giúp tăng cảm giác “thật” về sự đau đớn thể xác, từ đó người xem đồng cảm sâu sắc hơn với những xung động mãnh liệt trong các hành động của nhân vật. Máu là hình ảnh đại diện cho sức sống. Cảnh đánh nhau tung tóe máu như một sự hàm ý về việc đập vỡ các giới hạn của chính mình để tìm ra nguồn sống sinh động ẩn giấu phía sau.
Những người đàn ông trong phim tìm thấy khoái cảm trong sự đau đớn thể xác. Nỗi đau khiến họ kết nối sâu sắc hơn với cơ thể của chính mình. Khi ấy, họ cảm thấy mình được sống – đây là một niềm hạnh phúc to lớn nhưng dễ bị bỏ qua trong sự tất bật vội vàng của cuộc sống hàng ngày.
Bộ phim dung chứa rất nhiều cảnh tượng về sự tan nát, hủy diệt, hủy hoại, phá hoại như một hàm ý về sự đập vỡ đi các giới hạn trong tư tưởng về chính bản thân mình để có thể kiến tạo nên một con người tự do theo ý muốn. Ở đây, sự phát triển không nằm trong sự gây dựng mà nằm trong sự sụp đổ.
“It’s only after we’ve lost everything that we’re free to do anything.” – Tyler Durden
Về mặt hình thức, kỹ xảo điện ảnh của phim Fight Club được đầu tư rất công phu khiến khán giả được thỏa mãn con mắt, ví dụ cảnh mở đầu của bộ phim biểu diễn xung động sợ hãi của người kể chuyện qua các sợi dây thần kinh, sau đó là các cảnh quay biểu diễn ảo giác của người kể chuyện khi anh ta ở trong trạng thái mất ngủ, hay cảnh sụp đổ của các tòa nhà tài chính khổng lồ.
Tóm lại, Fight Club là một tác phẩm điện ảnh không thể bỏ qua. Sự khó nuốt và kén người xem của nó là một thách thức và một nét quyến rũ riêng. 8.8/10 là điểm dành cho bộ phim này.
“We’re the middle children of history, man. No purpose or place. We have no Great War. No Great Depression. Our great war is a spiritual war. Our great depression is our lives. We’ve all been raised on television to believe that one day we’d all be millionaires, and movie gods, and rock stars, but we won’t. And we’re slowly learning that fact. And we’re very, very pissed off.” – Tyler Durden
Để trả lời câu hỏi này trước tiên chúng ta hãy xem xét sơ qua những kiến thức cơ bản về niết bàn để giúp những người chưa từng tiếp xúc có thể dễ dàng nắm bắt hơn.
Niết bàn―phiên âm theo tiếng Anh là Nirvana, tiếng Pali: nibbāna (निब्बान), tiếng Phạn, nirvāṇa (निर्वाण) (trong Phạn ngữ thì chữ ‘b’ và ‘v’ hay được phát âm lẫn lộn nhau, giống như trong tiếng Việt người Bắc phát âm chữ ‘l’ và ‘n’ lẫn lộn)―có thể được xem là mục tiêu cuối cùng của Phật giáo. Thuật ngữ niết bàn mô tả một trạng thái giải thoát, tự do, không còn khổ đau và luân hồi (luân hồi là một vòng lặp vô tận của sự sinh ra và chết đi), không còn khổ đau có nghĩa là tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến, chẳng hạn như tất cả những thứ khiến bạn đang đau khổ thì đối với một người đã đạt được niết bàn họ sẽ thấy bình thường như không có gì xảy ra, họ có thể châm lửa tự thiêu sống chính mình nhưng vẫn ngồi im bình chân như vại như Thích Quảng Đức.
Theo những gì tôi đã nghiên cứu và học được, chữ niết bàn hiểu theo nghĩa đen có nghĩa là dập tắt, đã được dập tắt, extinguished. Dập tắt ngọn đèn dầu được pha trộn từ 3 thành phần mà trước giờ người Việt vẫn gọi là tham, sân, si (ngôn ngữ hiện đại gọi là: tham lam, giận dữ, vô minh). Tham lam và giận dữ thì ai cũng đã biết. Ham muốn đạt được niết bàn cũng là một trở ngại dẫn tới niết bàn. Vô minh (Avidyā) trong Phật giáo có nghĩa là sự thiếu hiểu biết về bản chất thật sự của thực tại, cụ thể là triết lý về sự vô thường và vô ngã. Vô minh được cho là nguồn gốc của đau khổ (dukkha), là mấu chốt đầu tiên của quá trình luân hồi bất tận.
Niết bàn cũng có thể được hiểu qua ví dụ lucid dreaming: khi một người có thể ý thức được họ đang mơ, biết rằng đây chỉ là một giấc mơ, không phải là sự thật, thực tại, mà chỉ là ảo ảnh, ảo giác. Giả sử như một người lucid dream đang giao hợp kết cấu với một người đẹp bốc lửa nóng chảy, đang bị một con chó rượt đuổi, trúng số độc đắc, bị người khác hãm hại, mơ mình là một người giàu sang phú quý thành đạt, là một người nghèo đói khố rách áo ôm, là một tù nhân, một tên tội đồ, một vị thánh nhân v.v.. Người đã biết được niết bàn cũng thấy thế giới này suy cho cùng cũng chẳng khác gì một giấc mơ. Mọi thứ chỉ là những sự phóng chiếu, như trong rạp phim người ta phóng chiếu một thước phim lên một bức màn trắng trống rỗng và bạn ngồi dưới nhâm nhi bắp rang với ly Coca-Cola thưởng thức. Họ hiểu biết tất cả chỉ là một ảo giác và không bị vướng mắc hay cuốn trôi vào thế giới ảo tưởng đó nữa.
Có một bài hát thiếu nhi trong tiếng Anh nhiều người biết có lời rằng,
“Row, row, row your boat
Gently down the stream
Merrily, merrily, merrily, merrily
Life is but a dream.” (Đời không là gì khác ngoài một giấc mơ.)
Nhắc tới cho vui thôi, không phải với mục đích chứng minh gì.
Niết bàn không phải là một địa điểm nơi một người có thể đi tới. Niết bàn không bị chi phối bởi vô thường (anicca), không thể đảo ngược, “undo”, không thể mất đi. Nhiều người nghĩ quy luật vô thường áp dụng cho tất cả mọi thứ, không có ngoại lệ, nhưng nhận định này chưa hoàn toàn chính xác, toàn diện. Vô thường chỉ áp dụng cho mọi thứ ở thế giới hiện tượng, được cấu tạo, được hình thành (sankhara), có điều kiện, conditioned. Niết bàn là vô điều kiện, unconditioned.
“There is, monks, an unborn, unbecome, unmade, unconditioned. If, monks there were not that unborn, unbecome, unmade, unconditioned, you could not know an escape here from the born, become, made, and conditioned. But because there is an unborn, unbecome, unmade, unconditioned, therefore you do know an escape from the born, become, made, and conditioned.” ― Phật Thích Ca, Udāna 8.3
(Bản Việt dịch) “Này các Tỷ-kheo, có sự không sanh, không hiện hữu, không bị làm, không hữu vi, này các Tỷ-kheo, nếu không có cái không sanh, không hiện hữu, không bị làm, không hữu vi, thì ở đây không thể trình bày sự xuất ly khỏi sanh, hiện hữu, bị làm, hữu vi. Vì rằng, này các Tỷ-kheo, có cái không sanh, không hiện hữu, không bị làm, không hữu vi, nên có trình bày sự xuất ly khỏi sanh, hiện hữu, bị làm, hữu vi.” (Hòa thượng Thích Minh Châu dịch)
Ví dụ như những trẻ em phương Tây khi còn nhỏ được nghe kể và tin rằng có một ông già Noel bụng to mặc áo đỏ râu tóc bạc phơ cưỡi tuần lộc bay trên trời vào đêm Giáng Sinh để phát quà cho các em nhỏ, sau này lớn lên biết được sự thật là không có một ông già nào như vậy. Hiểu biết ấy sẽ không bao giờ mất đi, một khi đã nhận biết chứng ngộ được sự thật, đã loại trừ được vô minh, thì sự thật đó sẽ không mất đi, một người sẽ không quay trở lại với thế giới ảo tưởng mê lầm nữa.
Có một sự khác biệt trong cách hiểu giữa hai trường phái Đại Thừa và Thượng tọa bộ (Theravada) (nhiều người vẫn gọi là Tiểu thừa). Theo Thượng Tọa bộ, niết bàn có tự tính (svabhava), vô điều kiện, là một thế giới nằm ngoài thế giới có điều kiện. Nhưng theo Đại Thừa, đặc biệt là Trung quán tông, bản chất của niết bàn là tính không và không có tự tính, như mọi thứ khác. Nói cách khác, theo Đại thừa, niết bàn là vĩnh cửu bởi vì nó không tồn tại, Chögyam Trungpa nói rằng nó “hoàn toàn không thể bị phá hủy bởi vì nó không tồn tại.” “Không tồn tại” ở đây được hiểu theo cách hiểu tính không. Theo Đại thừa, niết bàn cũng chính là luân hồi, nirvana is samsara, bởi bản chất của cả hai đều là tính không. Niết bàn nằm trong thế giới luân hồi, bạn không thể từ bỏ thế giới luân hồi để tìm kiếm niết bàn. Ngoài ra nó còn liên quan và có thể giải thích bằng chân lý bất nhị (nhất nguyên), oneness, non-duality. Ấn giáo đề cập đến chân lý này sâu rộng hơn Phật giáo. Để thấu hiểu rõ hơn về vấn đề này thì cần một bài viết chi tiết khác.
Trở lại với câu hỏi của tiêu đề, hãy tiếp tục đào sâu hơn. Loài người chúng ta có một thói quen cố hữu đó là kết nối ngôn ngữ với thực tại, không phải lúc nào hành động này cũng dẫn đến kết quả đúng. Cái gì có một cái tên, chúng ta gắn vào nó một thực tại. Niết bàn cũng là một cái tên, và chúng ta nghĩ rằng nó là một “thứ” gì đó. Niết bàn nói về một hiện tượng khi mọi danh sắc biến mất, được dập tắt.
Ví dụ một trường hợp cụ thể là một căn phòng trống, không có người và đồ vật, lúc đó bạn có thể nói rằng đây là một căn phòng trống rỗng. Có người nói, “sự trống rỗng ở đâu hãy chỉ cho tôi xem.” Câu nói này là vô nghĩa, vô lý. Bởi vì trống rỗng không phải là một thứ đồ vật gì đó, nó chỉ là một tính từ miêu tả sự không có gì. Tương tự như thế, khi bạn hoàn toàn kết nối được với “không gian” trống rỗng―từ nó mọi thứ khác phát sinh, “sắc tức thị không, không tức thị sắc” (Bát nhã tâm kinh)―hiểu biết đó là vĩnh cửu, nó không phải là một “thứ” gì đó có thể được cấu tạo ra, đặt điều kiện, hay bị phá huỷ.
Tóm lại niết bàn không bị sự chi phối của vô thường. Tâm thức là một thực thể một khi đã được mở rộng sẽ không bao giờ có thể trở lại với chiều kích ban đầu của nó.
Cuộc sống này vẫn luôn là một ẩn ngữ, ý nghĩa đó sẽ mãi được cất giấu trong tất cả sự vô thường: Thân xác, tâm hồn, tiền bạc vật chất, thời gian. Tất cả khiến ta quay vần xung quanh nó, hiến dâng cuộc đời mình nhưng lại chỉ luôn thấy một bàn tay độc ác sẽ thiêu trụi đi tất cả.
Thân xác sẽ vỡ tung thành tro bụi trần gian bởi sinh lão bệnh tử. Thời gian vẫn nương theo gió thoảng mây bay bởi mỗi giây mỗi phút trôi qua, sự già nua được cảm nhận rõ nét trong cử chỉ hình dáng tâm trí và ngay thậm chí cả linh hồn. Tâm hồn nuôi dưỡng đứa trẻ trong ta khôn lớn, vội in dấu bước chân đầu tiên vùng vẫy ngoài biển khơi để sớm quay trở về ôm đất xa trời. Đã sống trong thân phận một kẻ khố rách áo ôm, cũng đã có lúc ăn ngon mặc đẹp ở nhà bóng mát, nhưng rồi cuộc đời lên voi xuống chó biết bao lần ngủ lang thang bơ vơ ngoài vỉa hè. Đau đớn trong khoảnh khắc người mình yêu thương quay lưng cố tình đánh rơi nỗi tuyệt vọng cho ta nhặt được.
Chúng ta sẽ sợ hãi, sẽ kêu la như chưa từng kêu la như thế. Mọi thứ sẽ chỉ như một chiếc bóng lướt nhanh ngang cuộc đời, khiến trái tim ta ngạt thở trong nỗi buồn sầu mộng. Ta tiếc nuối thứ ánh sáng chiếu rọi mà ta đã trông thấy, sợ hãi những điều ta yêu quý sẽ lần lượt bước chân vào buổi hoàng hôn dằng dặc. Chúng ta chỉ muốn nâng niu gìn giữ ánh sáng soi chiếu diệu vợi lẫn hiện tại và cả tương lai. Ôi làm sao có thể chịu nỗi cảnh tượng thành phố rộng lớn đồ sộ ngay lập tức biến thành xác chết với đống tro tàn. Nhưng có một chân lý không bao giờ thay đổi, đó là “sự đổi thay.”
Chính vì thế đừng cố biến mình thành một kẻ canh thức gác đền cho các ngôi mộ, bởi mọi thứ ta có hôm nay sẽ là xác chết khi ánh dương ngày mai lóe rạng. Chúng ta không thể mang vác một xác chết bước qua ngày kia, bởi nó sẽ trở nên ung thối và hôi thiu. Ngừng ảo tưởng sẽ hít thở được mùi vị của vĩnh cửu, bởi chẳng có gì là bất diệt. Mọi thứ rồi sẽ nằm lại như một cái thây ma, bị phủi lên đầy những lớp bụi bặm.
Biết được thế thì phải luôn trong tư thế chủ động giương cao tinh thần đón chào cơn cuồng phong, tiếng gầm gừ, rít gió. Phải biết cười cợt và khinh bỉ tất cả những điều tốt đẹp nhất bạn đang có, cười cợt cả những kẻ đang sống thân phận kẻ canh gác đêm. Bởi sự u mê của họ dù có cố gắng đến đâu cũng thua một tên trộm lén lút. Tất cả rồi sẽ bị đánh cắp, không trừ một ai.
Không có kẻ tiên tri nào có thể đảm bảo mọi sự vững vàng. Nhưng không phải vì thế mà phó mặc bất cần. Sống thì phải một lần được ngắm nhìn những ngôi sao lấp lánh, thấy được vẻ đẹp lộng lẫy tinh khôi của đêm tối. Đừng để sự e dè cẩn trọng vồ chụp bám riết ta. Sự sụp đổ hôm nay chính là nền tảng cho một cuộc cách mạng mới ngày mai. Một sự tuyệt vời khác sẽ lại được hồi sinh trong hình dáng mới lạ và tươi tắn. Quan trọng là đôi mắt chúng ta có đủ tinh anh để nhìn ra không.
Thay vì ngồi ủ rũ cho tất cả những thứ đã sụp đổ tan tác, hãy nhìn vào tên nô lệ vừa được giải thoát như là một phương tiện để vượt qua. Chúng ta có thể bị rối loạn, bị xô đẩy, bật khóc nức nở như một đứa trẻ rồi trở lại làm một đứa trẻ. Sẽ lại bắt đầu tập đi, tập nói, vấp ngã rồi đứng lên. Hãy vượt thắng sự già nua của tâm hồn để trở về trong tâm hồn một đứa trẻ thơ, sẽ lại nhìn cuộc đời bằng những màu sắc rực rỡ. Chẳng phải chúng ta đã bắt đầu từ con số không tròn trĩnh đấy sao?
Chúng ta khởi sinh từ nguồn cội, theo dòng nước cuốn xa, chảy ra biển lớn rồi vỡ tan giữa đại dương mênh mông. Tôi đã học được rằng chẳng có gì là vĩnh cửu. Sinh, trụ, hoại, diệt là một vòng tuần hoàn của tất cả sự vật hiện hữu.
Vậy nên tất cả những gì tốt đẹp nhất hôm nay đều có thể sụp đổ ngay ngày mai. Nhưng chính vì lẽ ấy mà đau đớn tuyệt vọng này rồi cũng sẽ đến lúc vẫy tay chào tạm biệt ta.
Tác giả Eckhart Tolle được nhà sách Watkins Books xem là người có ảnh hưởng nhất thế giới về tâm linh. Năm 2008, một bài viết của The New York Times đã gọi Tolle là tác giả về tâm linh nổi tiếng nhất nước Mỹ.
Cuốn Sức mạnh của hiện tại là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông. Tính đến năm 2009 riêng tại Bắc Mỹ, số lượng tiêu thụ được ước tính là 3 triệu bản và đã được dịch ra 33 ngôn ngữ. Cuốn sách gồm cả thảy 10 chương là tập hợp những câu hỏi truy cầu chân lý của mọi người và lời giải đáp của Eckhart Tolle dành cho họ.
Nội dung của cuốn sách nhấn mạnh nhiều lần vào tầm quan trọng của việc an trú trong hiện tại, sự hư ảo của thời gian và ý nghĩa của sự vâng phục (surrender) đối với sự thức tỉnh của một người. Đây là các nội dung tâm linh không còn xa lạ với nhiều người trên thế giới nhưng chúng được Eckhart Tolle diễn đạt một cách rất linh động và đa dạng nên tạo ra sự mới mẻ và sức cuốn hút riêng. Bài nói của ông có sự kết hợp của nhiều lời dạy ở các tôn giáo lớn (Phật Giáo, Ấn Giáo, Thiên Chúa Giáo, Hồi Giáo) hay với những trích dẫn từ những nhân vật kiệt xuất trong lịch sử như Đức Phật, Jesus, Lão Tử, Einstein, Nietzsche, Meisten Eckhart, v.v…
Các thuật ngữ Eckhart Tolle trình bày rất đơn giản, phổ thông, dễ tiếp cận được tới nhiều người. Có thể nói, cuốn sách Sức mạnh của hiện tại mang một văn phong hiện đại, cởi mở, thoáng đạt mà không kém phần sắc sảo. Người đọc có thể tiếp cận được với câu trả lời theo nhiều cách khác nhau từ các minh họa đa dạng của Eckhart Tolle. Một vấn đề được tiếp cận ở nhiều mặt với nhiều cách diễn đạt khác nhau khiến cho nó được giải quyết một cách chặt chẽ và triệt để. Chưa kể điều này còn khiến việc tiếp cận câu trả lời không trở thành một sự lặp lại nhàm chán với độc giả, giúp họ tránh rơi vào hiệu ứng bị “nhờn thuốc.”
Có những người đã lên đường tìm kiếm chân lý, sự bình an nội tâm nhưng họ vẫn luẩn quẩn ở trong tâm trí mà không hề tiếp xúc trực tiếp được với cuộc sống trong hiện tại. Và khi càng nuôi lớn bản ngã bằng việc lún sâu vào ảo tưởng quá khứ – tương lai, người đó càng kiến tạo thêm nhiều những nỗi đau khổ, bất an cho cuộc đời mình. Cuốn sách như một người chỉ đường, giúp độc giả nhận ra sự thật bị che phủ sau tấm màn vô minh của tâm trí. Bằng sự thông suốt và giản dị trong cách diễn đạt, Eckhart Tolle cho ta thấy được cuộc sống chỉ diễn ra ngay bây giờ và lúc này, còn mọi khoảnh khắc đã qua hay chưa tới đều là ảo ảnh. Khi nhận biết được đâu là thực, đâu là ảo, một người mới có khả năng sống bình thản và tận hưởng.
Những nội dung được diễn đạt trong cuốn sách mang một sức mạnh rất lớn có thể áp dụng được vào đa dạng hoàn cảnh. Nếu một người đã có những trải nghiệm về khổ đau, thời gian hay bản ngã thì có thể tiếp xúc và cảm nhận cuốn sách một cách sâu sắc để từ đó họ có thể chuyển hóa nội tâm tận gốc rễ. Có một số nội dung vượt lên trên sự suy luận của tư duy, không thể hiểu được nếu tiếp cận bằng tâm trí hay bằng suy nghĩ. Chúng chỉ có thể được hiểu bằng trải nghiệm trực tiếp, bằng sự cảm nhận. Nói cách khác, cuốn sách này thách thức và phá vỡ các tư duy, khái niệm. Vậy nên cuốn Sức mạnh của hiện tại không thích hợp cho những ai chưa sẵn sàng cởi mở đầu óc mình. Nếu ông Eckhart Tolle bảo rằng “Bạn không phải là tâm trí bạn”, “Những khổ đau trong cuộc sống đều do bạn tự gây ra cho mình”, “Không hề có quá khứ hay tương lai” “Bạn chỉ có thể giác ngộ ngay bây giờ” v.v… Vậy bạn có dám nghe, dám tin vào những điều đó không nếu bạn chưa có sự trải nghiệm?
Eckhart Tolle nói lặp lại nhiều lần chìa khóa duy nhất giúp một người giải thoát khỏi tâm trí đó là an trú trong hiện tại. Dù người ta có đặt câu hỏi đủ loại, đủ kiểu thì cuối cùng câu trả lời vẫn dẫn về hiện tại. Đây như một lời nhắc, lời nhấn mạnh của tác giả để kéo mọi người trải nghiệm cái Bây giờ. Một người có thể thực hành lời dạy của Eckhart Tolle vào bất kỳ khoảnh khắc nào, trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
Tóm lại, đây là một trong những cuốn sách tâm linh đáng đọc trong vô vàn sách vở diễn đạt về sự an trú trong hiện tại và sự quy phục. Đặc biệt khi theo dõi kênh youtube của Eckhart Tolle, ta có thể dễ dàng cảm nhận được sự thanh thản, bình yên toát ra từ thần thái, giọng điệu và cử chỉ của ông. Không chỉ những lời giảng mang lại sự chỉ dẫn, ngay sự hiện diện của ông cũng trở thành tấm gương để người khác học hỏi và noi theo.
Một số phát biểu đáng chú ý trong cuốn sách:
“Nguyên nhân chính của bất hạnh không bao giờ là hoàn cảnh, mà là suy nghĩ của bạn về hoàn cảnh ấy.”
“Giống như chó thích gặm xương, tâm trí thích gặm nhấm vấn đề của chính nó.”
“Thời gian không quý giá chút nào, bởi vì nó là ảo tưởng. Những gì bạn cảm nhận là quý giá không phải là thời gian mà là một điểm nằm ngoài thời gian: cái Bây giờ. Nó mới là điều thực sự quý giá. Bạn càng tập trung vào thời gian – quá khứ và tương lai, bạn càng bỏ lỡ cái Bây giờ, điều quý giá nhất.”
“Hầu hết, mọi người đều yêu thương cái bi kịch cuộc đời của riêng họ. Diễn biến trong quá khứ của họ được xem là chính bản thân họ, hình thành cái tự ngã hư ngụy điều động cuộc sống của họ. Toàn bộ cảm nhận về cái tôi của họ đều được đầu tư vào cái bi kịch đó. Ngay cả nỗ lực – thường không thành công – tìm kiếm một lời đáp, một giải pháp, hay tìm cách chữa lành mọi đau khổ cũng trở thành một phần của bi kịch đó. Điều mà họ sợ hãi và phản kháng nhiều nhất chính là hồi kết thúc tấn bi kịch của họ. Bao lâu họ vẫn còn là tâm trí của họ, thì điều mà họ sợ hãi và phản kháng nhiều nhất chính là sự tỉnh thức của riêng họ.”
Có người hỏi tôi thế nào là tình yêu. Tôi im lặng mỉm cười đứng nhìn tất cả ngôn từ rơi xuống vực thẳm. Vì đứng trước tình yêu tôi bao giờ cũng tự động biến thành một đứa ngu xuẩn.
Tôi ngu xuẩn khi đóng băng tâm trí, để tình yêu ru ngủ tâm trí một cách đơn giản dễ dàng. Tôi để cho trái tim điên rồ mặc sức tung hoành làm những gì nó muốn. Tôi nhận thấy mình chẳng khác gì một tên đần khi để tình yêu dắt mũi. Nhưng phải chăng tình yêu là phải ngu xuẩn? Bởi nó không hiện hữu bằng những tiện ích. Nó không mưu mô tính toán mục đích như tâm trí và nó cũng không bao giờ biến cuộc sống của bạn thành phương tiện để mưu cầu ích lợi.
Điều gì đó đã khiến chúng ta mất hết can đảm và muốn sống chung với nỗi cô đơn diệu vợi, điều gì đó đã nuốt chửng tình yêu trong ta bởi vì những quả tim trẻ trung đã trở nên già cỗi trước gánh nặng tâm trí. Tâm trí tạo ra quá nhiều tấm bình phong che đậy khiến bạn luôn hoang mang về tình yêu. Bởi bạn không thể trông thấy hình dáng nó. Tâm trí đặt vào bạn câu hỏi tại sao bạn lại yêu một người, rồi bắt đầu diễn thuyết lê thê tất cả những lý do. Nhưng khi bạn đến gần với tất cả lý do đó, tâm trí lại vội vàng rụt tay lại. Tâm trí bỏ mặc bạn bơ vơ trước mê trận, bạn sẽ rối tung.
Chúng ta không cần bất cứ một lý do nào để khởi sinh một tình yêu. Bạn không thể trả lời được tại sao bạn yêu một người. Tình yêu xảy ra và bạn đúng thật là một tên ngốc bị rơi lạc vào đó. Đó là lý do tại sao tâm trí khẳng định tình yêu là ngu xuẩn.
Bạn sẽ luôn đến với tình yêu trong thân phận một kẻ đần. Vì kẻ đần không bao giờ chịu dùng đầu óc để suy nghĩ. Nó chỉ có thể đồng nhất với một trái tim – một trái tim ngu ngốc tuyệt đối trong con mắt nhân gian. Tâm trí ghét điều đó. Bởi ai đã đánh cắp khả năng phân tích hợp lý lẽ. Đó là lý do tại sao tôi gọi tâm trí là thứ thuốc độc dịu ngọt. Tâm trí chỉ muốn dùng tư tưởng để chắn rào quanh vùng an toàn và yên tâm cư ngụ trong đó mà không sợ kẻ địch nào lâm le. Nhưng trái tim thì lại muốn đi hoang, trái tim muốn là kẻ lang thang say sưa thưởng ngoạn. Bạn dễ dàng nhận ra tâm trí là số học, bởi nó không chấp nhận những thứ không hợp lý. Chính vì thế tâm trí mãi mãi không bao giờ nhận ra hạnh phúc chỉ đến trong những điều vô lý. Đau khổ mới luôn luôn chứa đựng những lý do.
Tôi đã học được rằng trong tình yêu tôi bao giờ cũng chỉ là một kẻ dại khờ. Lần yêu đầu hay lần yêu cuối, có lần nào yêu mà tránh khỏi kiếp nạn. Phải, trong tình yêu tôi bao giờ cũng chỉ là một tên ngốc. Nhưng làm một người bình thường thông minh đôi khi lại còn nguy hiểm hơn cả làm tên ngốc.
Nếu không muốn biến thành tên ngốc, bạn cứ mặc xác cho tâm trí điều khiển. Tâm trí sẽ bắt đầu với những lý luận thông minh: Không thể yêu bây giờ hoặc đây chưa phải là thời điểm thích hợp. Đó không phải là tình yêu đích thực… Tâm trí sẽ bày biện tràng giang đại hải chỉ với mục đích trì hoãn tình yêu. Ngay đến một tên ngốc cũng phải nhún vai cười cợt trước lý lẽ thông thái này. Bao giờ mới là thời điểm thích hợp để yêu? Tôi cần hy sinh hôm nay để dựng xây tương lai ngày mai. Tôi muốn ăn ngon mặc đẹp nhưng hôm nay thì phải sống nghèo khổ. Tôi muốn sống được làm con người nhưng bao giờ đủ tiền, đủ thời gian tôi mới nghĩ đến. Thậm chí là đến cả yêu cũng được sắp đặt lập trình trong khuôn khổ ấy. Yêu cũng phải có kế hoạch dự định. Tôi tự hỏi liệu bình minh hôm sau tôi còn thức giấc để nhìn thấy tia nắng ban mai đầu tiên nhảy múa khiêu vũ trên phiến lá? Chẳng lẽ tôi vẫn chưa nhận ra cuộc đời là chuỗi ngày dài nối tiếp sự vô thường?
Tại sao chúng ta lại phải chạy trốn tình yêu? Tại sao lại khước từ thân phận một tên ngốc? Một tên ngốc hạnh phúc liệu không đáng bằng một nhà thông thái cô đơn? Để sau cùng chúng ta bị chết khát giữa tình yêu, rồi ta ngồi than thở. Phải chăng tình yêu sinh ra dành cho tất cả ngoại trừ ta?
Nếu muốn nuốt trọn mật ngọt của tình yêu giữa chốn thế nhân thì phải đưa tay nắm lấy bàn tay người mình yêu. Đừng đắn đo nghi vấn về tình yêu. Cứ lao vào tình yêu với trái tim khờ khạo dù tình yêu có mang đầy “nọc độc” của sự chữa lành; thuốc đắng giã tật. Đừng để tâm trí châm lửa thiêu đốt tình yêu vừa chớm bừng lên trong bạn. Tình yêu của bạn phải biến bạn thành một tên hề ngu ngốc thôi. Đó phải là một thứ nực cười trước thiên hạ. Có điều gì vĩ đại mà không từng nực cười trước nhân gian đâu?
Bạn hỏi tôi tình yêu là gì? Kẻ ngốc tôi xin trả lời đó là một buổi sáng thức giấc quyết chí trèo đèo lội suối chỉ để được trông thấy người mình yêu. Là nỗi nhớ quay quắt khi cách xa ướt đẫm gối mỗi đêm. Là nụ cười người yêu khiến trái tim ta đập loạn xạ. Là ánh nhìn bối rối rụt rè ta vội che giấu khi bốn mắt vô tình gặp nhau. Là khoảnh khắc đầu tiên người xuất hiện để ta hiểu ra thế giới của ta từ đây biến thành bước chân lang thang quanh trái tim người.
Sau khi suy nghĩ rất nhiều, mình quyết định phải viết những dòng này. Về ngày thứ 6, ngày 13 tháng 7 năm 2018, ngày định mệnh thay đổi toàn bộ cuộc đời mình.
Vào khoảng 1 tháng trước, có một người anh là khách bói của mình (tạm gọi là anh X) có bảo với mình rằng mình nên sử dụng thử chất thức thần để khai mở luân xa, mở rộng khả năng về tâm linh.
Từ trước đến giờ mình cũng từng ăn chơi khá nhiều. Các loại cần sa và thuốc lắc mình đều thử qua nhưng đều nghĩ rằng chúng mang lại tác dụng relax chứ không thể có một ý nghĩa tâm linh nào.
Sau đó, anh X có gửi mình vài file tài liệu về chất thức thần. Cũng như tác dụng mà nó mang lại. Mình càng tìm hiểu thì càng hứng thú. Đặc biệt có tài liệu còn nói Steve Jobs cũng đã từng sử dụng LSD và miêu tả rằng đó là một trong những trải nghiệm lớn nhất đời của ông.
Hôm đó, mình từ nhà ở Đồng Tháp lên SG lúc tầm 6h. Sau đó, bạn của mình đi làm về ghé ngang qua rước về chung cư của nó để mình để lại vali đồ.
Mình và bạn (tạm gọi là Y), đi ăn và mua sắm ở Vincom đến 9h tối. Sau đó, Y chở mình đến nhà của anh X. Còn Y thì trở về nhà.
Anh X dẫn mình lên sân thượng cùng với một vài người bạn. Từ nhà của anh X có thể nhìn thấy cảnh vật thành phố từ trên cao rất đẹp. Gió khá mát và bạn của anh X ai cũng đều đã chơi cỏ từ chiều tối nên họ khá lâng lâng và nói chuyện với mình vô cùng cởi mở.
Anh X có hỏi mình rằng hôm này là thứ 6 ngày 13, lịch âm là mùng 2. Âm khí cô hồn khá nặng. Liệu tôi có thật sự muốn trip không. Tôi quả quyết là có. Tôi chẳng sợ gì cả.
Anh X lấy ra một giói giấy, trong đó có hai mảnh tem nhỏ và nói rằng mỗi mảnh là LSD 150ug. Một chuyến trip chuẩn cần khoảng 300ug nhưng mình do lần đầu tiên sử dụng nên xài trước phân nửa, nếu ổn định thì sử dụng thêm.
Anh X hướng dẫn mình đặt tem dưới lưỡi và ngậm. Lúc đó mọi thứ thật tuyệt vời. Thành phố rất đẹp với muôn vạn ánh đèn lung linh. Gió thổi mát lạnh. Tem bắt đầu có tác dụng khiến cho mình thấy lâng lâng. Mình đứng đó nói chuyện với anh X và những người bạn của ảnh trong tiếng nhạc cổ điển. Mình nhớ là bài In the mood of love. Chúng tôi nói về tình yêu, văn hóa hippie bên Mỹ thập niên 80 và nhiều thứ hay ho khác. Cảm giác rất chill, rất thoải mái như bạn đang ở trên một sky bar nào đó và tận hưởng một tối cuối tuần tuyệt vời.
Sau đó bạn anh X lần lượt về hết. Anh X có hỏi mình rằng mình sử dụng chất thức thần để làm gì. Mình mong đợi gì ở chuyến trip lần này. Mình cứ nói quanh co. Và giấu những suy nghĩ thật của mình. Thật sự mục đích của mình chính là khai mở luân xa, kiểu phục vụ cho cái tôi. Kiểu mình mong muốn được mọi người kinh ngạc trước khả năng của mình… blah blah blah. Những lí do ích kỷ và tham lam khiến cho mình xấu hổ giấu kín nó.
Sau đó LSD bắt đầu phát huy tác dụng mạnh hơn. Mình bắt đầu thấy bồn chồn, ánh đèn thành phố nhòe đi, cổ và cơ hàm bị căng cứng như người bị say bột ngọt.
Anh X dẫn mình xuống nhà. Ở phòng khách có một bạn khác của anh X đang ngồi coi phim. Chúng tôi ngồi xem chung với anh ấy. Đó là tập cuối của series phim Twilight.
Tôi thấy những mảng màu trên phim bắt đầu loe ra. Và tôi như chìm vào nội dung của phim. Ánh sáng, màu sắc, âm thanh trở nên rất chân thật. Cảm giác như bạn đang xem một bộ phim 4D. Giống như bạn đang ở trong nó. Hiện diện cùng các nhân vật.
Sau khi, hết phim, bạn anh X đi ngủ. Anh X có nói với tôi rằng ngày hôm sau anh còn phải đi làm nên không thể trip chung cùng tôi. Lần này tôi sẽ trip một mình nhưng sẽ có ảnh quan sát và dẫn dắt.
Anh X cho tôi ngậm thêm một mảnh LSD 150 ug nữa và bắt đầu bật nhạc trip. Nhạc hay dã man. Nó như ngấm vào người tôi, âm vang trong đầu tôi từng nốt nhạc.
Anh X bật ipad và cho tôi xem một bộ phim có tên là Enlightenment nói về một nhóm người đi tìm chất Ayahuasca – một loại thức thần của thổ dân người Peru. Trong đoàn đi có một người rất nổi tiếng là Michelle Rodriguez, nữ diễn viên chính của series Fast and Furious. Thì ra đã từ rất lâu trong lịch sử chứ không phải thời hiện đại, con người đã học được cách chế tạo các loại chất thức thần khác nhau để khai mở tâm linh, tìm sự khai sáng, minh triết cũng như giao tiếp với các đấng thần linh.
Anh X trò chuyện với tôi liên tục để tôi bớt cảm giác bồn chồn. Tôi ban đầu bị dao động rất mạnh giữa hai trạng thái hưng phấn và sầu thảm. Lúc tôi cười rất nhiều, rất vui vẻ vì những tình tiết phim hài hước. Có lúc tôi lại bật khóc khi Michelle Rodriguez chia sẻ về khoảng thời gian cô mất đi người mình yêu quý.
LSD bắt đầu phát huy tác dụng mạnh nhất. Đùng một phát khiến tôi gần như không thể kiểm soát nổi. Giống như một chiếc máy bay đang cất cánh, bay là là đột nhiên bay vút lên như tên lửa. Lúc đó là tầm 12h đêm.
Tôi bị mất liên kết với anh X. Tôi vẫn hiểu anh đang nói về điều gì nhưng lại bị mất khả năng giao tiếp nên thành ra chỉ trả lời được những từ ngữ rất vô nghĩa.
Và đó là lúc mọi thứ bắt đầu.
Lúc đó tôi mới hiểu được ý nghĩa vì sao việc sử dụng lsd lại có tên là trip (chuyến đi, hành trình). Vì bạn ở một nơi, mà có thể chu du đến mọi miền của vũ trụ.
Tâm trí của tôi bắt đầu khai mở. Nó bắt đầu dạy tôi nhiều bài học dồn dập.
Anh X biến mất, chỉ có tôi và căn phòng. Dưới ánh sáng mờ ảo. Mọi thứ bắt đầu biến đổi thành rất nhiều chữ Phạn và biểu tượng con mắt.
Cảm giác cực lạc niết bàn đang ở đây. Những luồng năng lượng rất mạnh đổ xuống đỉnh đầu và con mắt thứ ba nằm giữa trán của tôi. Tôi thấy đức Phật, đang ngồi kiết già trước mặt tôi. Toàn thân tỏa ra ánh sáng rực rỡ. Tôi sắp trở thành Phật. Cảm giác rất thoải mái, rất giải thoát. Tôi đang hòa thành một thể với Phật.
Nhưng chỉ còn một chút nữa là đạt đến sự nhất thể và trọn vẹn, thì tôi bị đẩy ra. Ánh sáng mờ dần, và những vết đen bắt đầu loang lổ khắp phòng. Có một giọng nói vang khắp đầu tôi. Ngươi chưa thể thành Phật, vì còn một cửa ải cuối cùng cần phải vượt qua.
Tôi sực tỉnh, và thấy mình cũng đã ngồi trong tư thế kiết già từ bao giờ. Anh X đang ngồi cạnh và vẫn chăm chú xem phim trong ipad.
Và cửa ải đó xuất hiện. Những người nam và người nữ khỏa thân hiện hình, uốn éo. Những bộ phận sinh dục của cả nam và nữ. Những cảnh sex nặng đô, những cơ thể lực lưỡng đẫm mồ hôi. Những cảnh tra tấn, khổ dâm. Những ham muốn đen tối mà tôi giấu kín trong tận đáy lòng, đều bị vạch trần rõ rệt. Tôi bị chúng cuốn lấy, không thể cưỡng lại được.
Những ham muốn đồi trụy nhất đều được thỏa mãn. Rõ ràng chân thật, từ mùi hương, cảm giác như bạn đang làm tình thật sự. Tôi khoái trá. Nhưng khi tôi đã thấm mệt, nó không dừng lại. Nó tiếp tục hành xác tôi. Nó như nói với tôi rằng, “Đấy, đây là những thứ mày muốn mà, tận hưởng đi chứ.”
Cảm giác thích thú ban đầu dần bị thay thế bởi cảm giác nhớp nhúa, kinh tởm. Tôi kinh tởm chúng, tôi kinh tởm chính bản thân mình. Tại sao tôi lại có thể đen tối và xấu xa dục vọng như vậy. Tôi rúc vào gối, nhắm mắt và bật khóc nức nở. Tôi xua tay van xin chúng hãy tha cho tôi. Tôi đã biết tội lỗi của mình. Tôi chạy vào toilet và bật đèn trốn trong đó.
Và tôi đã biết địa ngục là gì. Bạn nghĩ rằng địa ngục là chảo dầu sôi? Là bị hành hình cắt da xẻ thịt ư? Hoàn toàn không phải. Mày thích giết người ư? Mày nghiện sex? Mày thích uống rượu và hút thuốc lá? Mày sẽ được trải nghiệm liên tục, bất tận đến mức chán chường tởm lợm chết đi sống lại. Đến khi mày không chịu đựng được nữa, mày vẫn sẽ phải chịu đựng. Đó chính là sự tra tấn của địa ngục
Đó là lí do vì sao nhiều người có trải nghiệm thức thần xong đều gần như bỏ được thói hư tật xấu của mình.
Những cảm giác nhớp nháp ngập ngụa, những bộ phận sinh dục, cứ bủa vây và nuốt trọn lấy tôi. Tra tấn tôi trong ngàn năm vĩnh cửu. Tôi khóc lóc, kêu cứu, van xin được tha thứ. Tôi xin ơn trên hãy cứu rỗi tôi khỏi sự tra tấn này.
Đến khi tôi tỉnh lại, tôi vẫn đang ngồi trong loilet. Người ướt đẫm mồ hôi.
Những cơ thể và bộ phận sinh dục của nam và nữ vẫn xuất hiện. Nhưng chúng đã hiền hòa hơn, tỏa ra ánh sáng thánh thiện và hòa trộn với nhau làm một.
Nó đang dạy cho tôi một bài học mới. Sự lưỡng tính, âm và dương. Những cơ thể người nữ nhưng mọc ra bộ phận sinh dục nam. Những người nam có bộ phận sinh dục nữ. Từ bộ phận sinh dục nữ mọc ra bộ phận sinh dục nam và ngược lại. Từ dương sinh ra âm, từ âm sinh ra dương. Hòa hợp để trở thành nhất thể.
Tôi ngộ ra rằng, năng lượng dục thuần khiết là sức mạnh của sự sản sinh ra thế giới này. Nhưng tôi lại làm ô uế đi nguồn năng lượng thánh thiện đó bằng dâm niệm, bằng sự lạm dụng và biến tướng.
Tôi lồm cồm đứng dậy, người thoải mái và nhẹ nhàng trở lại.
Tôi đứng trước gương. Lại một bài học khác xuất hiện. Gương mặt tôi từ từ biến dạng, chảy ra thành nước. Những nốt mụn loét ra, máu mủ. Gương mặt tôi, cái tôi ngày ngày yêu quý trân trọng đang từ từ phân hủy, ngập đầy giòi bọ.
Nó dạy tôi rằng, cơ thể này không phải là trường tồn bất biến. Nó là giả tạm và một ngày nào đó sẽ biến mất.
Rồi tôi thấy mình nhìn từ trên cao. Nhìn xuống cơ thể mình đang đứng ở dưới. Gầy còm, khắc khổ, tàn tạ. Liệu tôi đã yêu thương nó đúng mực chưa? Tôi đã xem thường nó, không chăm sóc nó, bỏ mặc nó, chán ghét nó trong suốt cả khoảng thời gian dài. Ngay cả tôi còn không yêu thương bản thân mình, thì sẽ có ai yêu thương nó đây?
Tôi bỏ chạy ra khỏi toilet. Anh X vẫn ngồi đó trong phòng khách, hỏi tôi có bị làm sao không? Tôi lắc đầu và mới trò chuyện với anh X được vài câu thì bài học khác tiếp tục xuất hiện. Càng về sau, những bài học lại càng xuất hiện dồn dập hơn trước.
Tôi nhìn thấy bàn tay của mình. Những đường vân thay đổi liên tục. Mọi thứ như được phóng to ra hàng ngàn lần. Tôi thấy được cả sợi lông. Càng nhìn sâu vào nó, có một lỗ hổng xuất hiện, và bên trong nó là ánh sáng, là hư vô.
Rôi tôi thấy từ đầu ngón tay, những tia năng lượng chạy loằng ngoằng rồi liên kết với mọi thứ, với bức tường, với TV LCD trước mặt. Một mạng lưới sợi năng lượng khổng lồ.
Tôi có thể truyền năng lượng của mình thông qua các sợi đó đến màn hình LCD. Khiến cho nó dần dần sáng lên. Tôi có thể khiến cho nó hoạt động từ năng lượng của tôi.
Nhưng có giọng nói trong đầu ngăn cản tôi lại. Và nói rằng tôi không nên làm vậy mà hãy tiết kiệm năng lượng của bản thân vì còn rất nhiều bài học khác đang chờ đợi.
Tôi thấy không gian biến đổi. Tôi có thể uốn cong vạn vật. Anh X đang ngồi đó, bên cửa sổ. Tôi có thể làm ngưng lại thời gian. Và có thể làm biến mất anh X cùng cả căn phòng, mãi mãi. Nhưng lại có một giọng nói ngăn tôi lại, bảo rằng nếu tôi làm như vậy, tôi sẽ rất hối hận.
Căn phòng biến đổi hình dáng và màu sắc liên tục. Những bài học sau ngày càng liên tục dồn dập nhanh đến mức tôi không thể chịu nổi.
Nó dạy tôi rằng vạn vật được cầu tạo từ năng lượng. Tất cả những gi tôi thấy, đều là giả tạm, đều có thể thay đổi. Cái chết và sự tái sinh nằm lẫn vào nhau, bệnh tật và sự chữa trị.
Tôi bật khóc. Và nhận ra rằng, tôi đang ở trong một vòng luân hồi, một mê cung khổng lồ bất tận. Với ý thức của mình, tôi có thể tạo ra mọi cảnh vật, mọi hình dạng, mọi tiền bạc, chức vị mà tôi muốn.
Nhưng tất cả đều là ảo ảnh. Nhưng một lâu đài trên cát. Cát tạo thành hình tướng lâu đài, nhưng sóng đánh qua, lâu đài biến mất. Mọi thứ lại rã thành cát bụi.
Tôi trở nên sợ hãi. Vậy cái gì là thật? Liệu anh X, ba mẹ tôi, bạn bè tôi liệu có phải là thật hay do chính tôi đang tạo ra họ. Tôi nghi ngờ cả Phật, cả niết bàn. Liệu đó có phải là thật sự giải thoát, thật sự thoát ra khỏi mê cung này. Hay chỉ là một ảo giác khác, một trạng thái khác do ý thức tạo tác ra?
Tôi lại khóc tiếp. Tôi cứ tưởng rằng mình thật giỏi, những người khác thật tầm thường. Nhưng giờ tôi mới nhận ra rằng, tất cả đều đang lạc trong một mê cung. Không ai là hơn ai cả. Cứ đi mãi trong mê cung, mãi mãi như thế này. Người tỉnh và người điên nào có khác gì nhau. Ai cũng đều đang trong chuyến trip của họ.
Lượng kiến thức khổng lồ đến mức tôi bị nghẹn lời. Tôi không thể nào diễn tả những điều mình cảm nhận đến anh X.
Tôi bật khóc tiếp, những điều mà tôi hằng quý trọng, cái tôi tự cao tự đại hoàn toàn sụp đổ. Tôi khóc vì mình cảm thấy bất lực không biết cách nào để thoát ra được khỏi cái mê cung này.
Tôi có thể cảm nhận mọi thứ, cảm nhận rằng anh X đã bắt đầu thấm mệt vì phải theo đuổi dòng suy tưởng của tôi.
Cảm giác thật sự cô đơn. Tôi muốn chia sẻ suy nghĩ của mình nhưng bất lực. Tôi bảo anh đi ngủ đi, vì tí nữa anh còn phải đi làm. Anh X nói ok, và sau đó anh vào phòng riêng. Còn mình tôi trong phòng khách. Lúc đó là 4h sáng.
Đây là thời điểm tôi cảm thấy dã man nhất. Những bài học tiếp tục dồn dập với cường độ cao. Nhưng tôi đã thấm mệt không thể học nữa nhưng nó vẫn bắt tôi học tiếp. Những luồng năng lượng vẫn cuồn cuộn chảy vào đầu tôi không ngừng. Tôi thấy con mắt thứ ba căng cứng lại và cuối cùng giãn ra. Nó đã hoàn toàn khai mở.
Tôi nhìn thấy vạn vật biến đổi hình tướng, chuyển động và biến đổi không ngừng. Nó là nó nhưng không phải là nó. Những dợn sóng năng lượng. Những ngón tay tôi tỏa ra ánh sáng hào quang. Trên những đốt ngón ngón tay là những luân xa nhỏ hút năng lượng vào như những dòng xoáy.
Tôi ngộ ra bản chất của thực tại, và mục đích của nó. Thực tại, chính là một cái khung, một cái khiến cho ta có thể trụ lại, có thể bám víu không bị trôi lạc, cuốn đi đến bất tận giữa biển năng lượng mênh mông rộng lớn này.
Nhạc mở qua những bài lên đồng của shaman. Tôi thấy được tiền kiếp của mình. Và bật khóc tiếp. Thảo nguyên mênh mông của Tây Tạng, đỉnh núi phủ tuyết trắng của dãy Himalayas, chữ Phạn, con mắt, Phật giáo, bộ phận sinh dục của nam và nữ. Biến đổi và hư ảo. Chẳng có tôi, chẳng còn chúng ta. Vậy cái cuối cùng còn lại là gì? Khi tất cả chỉ là hư vô?
Luân hồi cũng giống như một sự chuyển cảnh của trip, của mê cung khổng lồ.
Tôi từng rất muốn nhìn thấy được tiền kiếp. Nhưng giờ mới nhận ra rằng chẳng còn ý nghĩa. Đó đều chỉ là ảo ảnh, đều chỉ là lâu đài trên cát. Một lâu đài này sụp đổ, dựng lên một lâu đài khác. Tất cả đều là cát. Nhớ lại cũng chẳng còn ý nghĩa gì. Cũng chẳng thể thoát khỏi được mê cung.
* * *
Tầm 8h, anh X xuất hiện. Tôi hoàn toàn tỉnh táo, và toàn thân rã rời. Cả người nóng bừng bừng và đổ mồ hôi. Như một cái máy tính hoạt động hết công suất nhưng không bị cạn năng lượng.
Tôi không thể nói với anh X gì cả. Vì tôi thật sự choáng ngợp. Về mọi thứ. Và hoàn toàn sụp đổ.
Anh X có nói một câu hàm ý. Rằng một số người trip xong. Họ trở nên tệ bạc hơn trước. Tôi nghĩ rằng, đó là do họ cảm thấy bất lực giống như tôi, sau khi phát hiện ra bí mật và bản chất của cuộc đời. Một số người buông xuôi, tự tử, một số người vẫn còn tiếp tục cố gắng để tìm ra chìa khóa, giải thoát khỏi mê cung.
Những gì mà tôi hằng theo đuổi. Đều đã sụp đổ vào đêm đó. Đều không còn ý nghĩa gì nữa cả.
Tôi từng tham vọng rằng mình biết tất cả mọi thứ, bản chất của cuộc sống. Nhưng đến khi biết rồi. Tôi lại thấy mình hối hận. Vì thà làm một người vô tri cứ trôi nổi trong luân hồi. Còn hơn, biết mình trôi nổi trong mê cung, mà bất lực không có cách nào thoát ra.
* * *
Khoảng thời gian 24h sau khi thức tỉnh rất tuyệt vời. Tuy vẫn còn suy sụp bởi những gì mà tôi nhìn thấy nhưng tôi cảm giác rằng mình như được tái sinh. Tôi trở thành một con người khác. Và thật sự là như vậy.
Tôi đồng cảm hơn với tất cả mọi người. Tôi thích sự tĩnh lặng, ít nói, sống chậm lại, chiêm nghiệm và thiền định về mọi thứ. Gặp những thứ tiêu cực, dơ bẩn hay giàu sang sạch đẹp đều không mang lại cho tôi cảm giác hỉ nộ ái ố. Tôi tận hưởng chúng, trọn vẹn. Sống chánh niệm từng phút giây. Để cho vạn vật trong tình trạng tự nhiên của chúng. Let it be what it be. Không phát xét, không thích thú. Mọi thứ trong cuộc đời đều có vẻ đẹp riêng. Mọi người, vạn vật, đều đang trong chuyến trip của họ và hãy để họ tự nhiên như vậy.
Niết bàn tại thế. Giác ngộ. Tôi tin là như vậy.
Chỉ là… Tôi đang suy nghĩ cho con đường sau này của mình. Phải làm như thế nào?
Mà thôi kệ đi, cứ sống tận hưởng từng phút giây. Để cho mọi thứ tự nhiên. Rồi chuyện gì đến sẽ đến. Mẹ thiên nhiên, đức Quán thế âm Bồ tát đã có sự sắp xếp cả rồi.
Tôi từng khá phân vân khi viết trip report này, vì đây là những trải nghiệm hết sức cá nhân và riêng tư. Bên cạnh đó, tôi cũng sợ rằng điều này chẳng mang lại tác dụng gì vì các bạn chính là sản phẩm của chính ý thức tôi tạo ra.
Nhưng tôi hy vọng rằng điều đó là không phải, rằng sự tồn tại của các bạn là có THẬT. Rằng trip report này sẽ mang lại ý nghĩa nào đó cho những người cũng đang tìm kiếm chìa khóa thoát khỏi mê cung này giống như tôi.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất đến anh X. Người đã sắp xếp thời gian cũng như công sức để tôi có được trải nghiệm lớn nhất cuộc đời như vậy.
Có lẽ tôi sẽ trip lại, nhưng phải một thời gian rất dài sau này. Khi tôi đã hoàn toàn thanh lọc bản thân để có thể thật sự hợp nhất với chân thân của chư Phật.
“Find the Light of Enlightenment.”
Hãy đi tìm ánh sáng của sự giải thoát. Phật đã nói với tôi như thế trong đêm đó.
Ngôn ngữ nào của loài người ta không còn hiểu nhau, để ta bước đi giữa nhân gian chẳng khác nào một kẻ mù, một tên điếc. Ta bước bơ vơ giữa cuộc đời và phó mặc thân ta cho câu hỏi: “Còn có ai muốn lắng nghe điều ta nói?” Cái gì thoạt tiên đã khiến cho ta đâm ra càu nhàu cằn nhằn như vậy. Rồi thì “Tại sao lại phải nói khi chẳng còn người nào nghe?”
Điều đó khiến ngôn ngữ trong ta trở nên già cỗi, mệt mỏi chán nản và thiếu nhiệt huyết. Xưa kia ngôn ngữ bước trên bước chân can đảm ngang tàng, nhưng giờ đây ngôn ngữ trở nên kính tiếng. Ngôn ngữ đã bay lượn xung quanh áng sáng và tự do, nhưng điều gì đã xuất hiện rồi nuốt chửng hết tất cả ngôn từ. Ai đó đã dạy ta tập tành lười biếng giao tiếp rồi đổ lỗi cho im lặng đã trở thành ngôn ngữ quốc dân.
Cuộc sống này luôn là một lễ hội diễn ra nhộn nhịp đông đúc mặc cho bạn có ý định tham gia hay không. Nếu bạn không thể hòa mình, bạn sẽ tự động bị bỏ rơi. Đừng tranh đấu cãi cọ với cuộc sống bằng không bạn sẽ luôn thua. Bạn chỉ là một hạt cát giữa sa mạc và nếu gió thổi bay mất đi thì ngày mai mặt trời vẫn mọc. Bạn có câm lặng im hơi thì cũng chẳng ích gì.
Bạn đừng để tâm trí lừa gạt. Tâm trí luôn muốn thuyết minh giải thích cho người khác hiểu rõ tâm trí. Chính vì thế mà tâm trí sẽ giết chết bạn vì những gánh nặng mà tâm trí mang vác. Không cần giải thích, ý chí muốn thế giới hiểu rõ mình chỉ đang là rào chắn ngăn chia bạn đến gần hơn với thế giới.
Thay vì chấp nhận không thể hiểu nỗi nhau thì con người lại tự động mặc lên mình những bộ cánh hóa trang và lớp trang điểm lòe loẹt. Tự biến mình thành nhà kịch sĩ rồi cố gắng diễn xuất cho thiên hạ nhìn vào. Tự buộc chặt mình chẳng khác gì một vở kịch. Rồi e dè cẩn trọng trước tất cả lời nói của người khác bởi họ sợ bị đánh lừa. Họ tỏ vẻ nghi kị đề phòng. Họ khiến cho tất cả ngôn ngữ giờ đây đã hoàn toàn tổn thương.
Ngôn ngữ nào đã khai sinh ra con người để họ bước ra khỏi đó và quên mất đường về. Đó chẳng phải là ngôn ngữ của yêu thương? Nhưng linh hồn con người đã quá cách xa trái tim, nên liệu có còn chỗ dựa nào vững vàng cho linh hồn có thể nương nhờ bám víu bước tìm về quê hương.
Muốn thế con người phải vứt bỏ sự giả tạo ấy đi. Trước hết phải tập chấp nhận rằng không ai có thể hiểu mình. Chúng ta hoàn thiện hình hài theo từng trải nghiệm. Vì thế trên bề mặt mỗi chúng ta là mỗi cá thể riêng biệt. Mà riêng biệt thì làm gì có thể thống nhất mà không tì vết.
Tuy nhiên tại sao chúng ta lại muốn người khác hiểu mình? Bởi chúng ta muốn có nhiều người tâng bốc phỉnh nịnh? Muốn người khác ca tụng, hoan hô bạn siêu phàm đặc biệt? Thực tế nếu có quá nhiều người cùng ôm chồm tung hứng bạn thì càng chứng tỏ bạn quá tầm thường. Vì bạn tầm thường nên bất kể ai gặp ngoài đường đều nhận ra bạn. Nếu bạn thực sự đặc biệt thì chỉ có những kẻ đặc biệt mới có đủ khả năng nhận ra. Vì người nhận ra bạn phải là người ở cùng bình diện và cùng đẳng cấp với bạn.
Tôi không biết phải làm thế nào để có thể tìm về ngôn ngữ quê hương. Muốn hiểu lời nói của kẻ lân cận, nhưng rồi lại thấy những đôi tai vểnh lên trong vô vọng. Tôi đã thấy ngôn ngữ giờ đây đã mất hết can đảm. Ngôn ngữ đã mệt mỏi bước đi trên con đường phiêu lưu.
Nhưng tôi nghĩ đã đến lúc mình nên tập vứt bỏ những lý tưởng vĩ đại mà tôi đã xây dựng lên về một ý chí thế giới thấu hiểu mình. Tôi không còn muốn bày đặt ra những điều dối trá rồi cưỡng bách bản thân mình phải tin vào. Bởi có một sự thật trần trụi đến mức kinh hãi. Cho đến khi tìm được đường về ngôn ngữ quê hương thì không một ai có thể hiểu được bạn ngoài trừ chính bạn.
Đừng bận tâm khi chẳng có ai hiểu bạn. Mà nếu có, rồi thì sao?
Ra đời cùng năm 1994 với bộ phim huyền thoại – Nhà tù Shawshank, Forrest Gump đã đạt được thành công rực rỡ khi giành được ba giải Quả cầu vàng và sáu giải Oscar danh giá. Bộ phim nói về cuộc đời của một người có chỉ số IQ 75 mang tên Forrest Gump song hành cùng giai đoạn lịch sử đầy biến động của nước Mỹ.
Trong khi chờ đợi chuyến xe bus, Forrest ngồi kể lại những câu chuyện mình đã trải qua với những người lạ bằng sự ngô nghê, thành thực vốn có của mình. Cuộc đời cậu là một bể thăng trầm đầy rẫy những sự kiện không ngờ nhưng Forrest cứ vậy đi qua chúng một cách nhẹ nhàng. Cậu không tính toán, phân tích hay kỳ vọng gì vào cuộc đời. Forrest luôn ghi nhớ lời người mẹ đã từng dặn:
“Cuộc đời là một hộp sô cô la. Con sẽ không biết mình sẽ nhận được loại nào.”
Tất cả những điều cậu có được không phải do cậu chủ đích tìm kiếm hay cố gắng kéo vào mình, chúng hoàn toàn là những món quà của cuộc đời dành cho người có tâm trí sạch trong rộng mở. Những suy nghĩ của Forrest tưởng chừng như rất ngây thơ, thậm chí ngu ngốc khờ dại, nhưng khi nghiền ngẫm lại, ta thấy chúng là những lời triết lý sâu sắc như thể được thốt ra từ miệng của một bậc thánh hiền.
Trung úy Daniel Taylor: Have you found Jesus yet, Gump? Forrest Gump: I didn’t know I was supposed to be looking for him, sir.
Từ một cậu bé mồ côi cha, mang dị tật ở chân và bị đánh giá là thiểu năng trí tuệ (ngu ngốc), Forrest Gump khiến tất thảy mọi người kinh ngạc với những bước tiến đáng ngưỡng mộ trong cuộc đời – những thành tích mà người bình thường luôn mơ ước còn cậu thì không hề. Nhờ năng khiếu chạy vô tình được phát hiện, Forrest trở thành siêu sao bóng bầu dục. Đội bóng của trường cậu giành cúp vô địch toàn liên bang và được gặp mặt tổng thống. Rồi từ đó, liên tục các sự kiện thành công khác đến với chàng khờ đặc biệt này. Sự thăng tiến tột bậc trong cuộc đời cậu ở đủ mọi lĩnh vực không phải do cậu muốn vậy, mà do cậu làm mọi thứ bằng tất cả trái tim mình, bằng tất cả những gì cậu biết – dù nó rất đơn sơ. Forrest chưa từng cố gắng giữ lấy điều gì cho riêng mình dù là của cải vật chất hay các mối quan hệ. Cậu là một người trao tặng, càng cho đi bao nhiêu cậu càng nhận về vượt mức tưởng tượng.
Điều đặc biệt ở đây đó là bằng sự ngây thơ và trong sáng, Forrest không những vượt qua được những biến cố cuộc đời mình mà cậu còn giúp rất nhiều người khác vươn lên trong cuộc sống. Bộ phim truyền đạt ý nghĩa to lớn về lòng trắc ẩn giữa con người với con người, sự sẻ chia, cứu giúp lẫn nhau trong khổ đau họa nạn. Chính từ những hạt mầm yêu thương ấy mà những điều kỳ diệu được nảy nở. Forrest Gump hướng người ta đến cuộc đời ý nghĩa bằng cách hy sinh bản thân mình vì hạnh phúc của người khác.
Forrest Gump đã đi vào huyền thoại với hình ảnh chạy bộ: Chạy trốn những kẻ bắt nạt, chạy trong đội tuyển bóng bầu dục, chạy trên chiến trường Việt Nam, chạy vòng quanh nước Mỹ. Nhắc đến Forrest Gump là nhắc đến câu nói định mệnh gắn liền với cậu: “Run, Forrest! Run!” Việc chạy đã mang lại những thành công không tưởng trong cuộc đời cậu và cũng chính nó giúp cậu đi qua những tháng năm buồn khổ của cuộc đời khi đánh mất những người yêu thương nhất. Hình ảnh Forrest chạy bộ như muốn ngụ ý việc một người cần liên tục tiến về phía trước bất chấp cuộc đời khó khăn đến nhường nào. Nói đến đây tôi lại nhớ đến phim Finding Nemo có câu nói tương tự của cá Dory, đó là “Just keep swimming.” Khi ta vững vàng ý chí đi tiếp con đường của mình thì không chướng ngại nào có thể cản bước.
Cái tên Forrest Gump, theo hàm ý của mẹ cậu thì nó có nghĩa là thỉnh thoảng chúng ta làm những việc chẳng mang ý nghĩa gì. Trong phim, Forrest thực sự làm những việc chẳng hề mang ý nghĩa gì, cậu làm chỉ vì cậu muốn làm, vậy thôi. Tự thân việc đó không có ý nghĩa, nhưng đối với tất cả những người khác thì không hề vậy vì họ cho nó một ý nghĩa. Chính bởi sự “vô nghĩa” trong hành động đối với Forrest nên những hành động đó có thể dung chứa vô số nội dung. Chúng là hiện thân đồng thời của không gì cả và của tất cả.
Bộ phim có một câu nói kinh điển lay động lòng người của Forrest dành cho Jenny – người phụ nữ làm thay đổi cuộc đời cậu, đó là:
“I’m not a smart man, but I know what love is.” (Anh không phải người thông minh, nhưng anh biết tình yêu là gì.)
Câu nói này khiến tôi nhớ đến câu nói tương tự khác của Krishnamurti:
“Khi trí óc bạn dư đầy, con tim bạn trống rỗng.”
Forrest Gump như một minh chứng sống động về những gì vĩ đại nhất có thể diễn ra khi trái tim hoàn toàn chiến thắng tâm trí, khi một người hoàn toàn mất đi bản ngã và để tình yêu thuần khiết ngự trị. Forrest không bao giờ đi tìm Thượng Đế, vì dường như cậu đã có Thượng đế ở trong mình. Bộ phim dung chứa đa dạng biểu lộ của tình yêu không chỉ ở trong tình máu mủ, tình bạn, tình đồng chí, tình yêu nam nữ mà còn trong tình cảm giữa những người xa lạ với nhau.
Một nội dung quan trọng khác phim Forrest Gump muốn gửi gắm đó là định mệnh. Định mệnh được nhắc nhiều lần trong lời của người mẹ, của Trung úy Dane, của người bạn Bubba và cả Forrest. Những gì diễn ra trong phim là sự giao hòa số mệnh của tất thảy những con người, khi nhìn vào ta thấy rằng những gì diễn ra là điều phải diễn ra như vậy, không thể khác. Chúng ta chỉ có thể chấp nhận và đón nhận.
“I don’t know if we each have a destiny, or if we’re all just floatin’ around accidental – like on a breeze. But I, I think maybe it’s both.” – Forrest Gump.
Chưa dừng lại ở đó, những biến động lịch sử của nước Mỹ được nhìn nhận qua con mắt của một người IQ 75 khiến những thứ cực kỳ nghiêm túc trở nên đơn giản. Đôi khi ta cảm thấy lịch sử ấy đang bị châm biếm, mỉa mai. Chiến tranh, chính trị, cung cách ứng xử nghiêm trang bị Forrest (vô tình) biến thành trò hề. Khán giả có thể bật cười vì sự ngốc nghếch của Forrest hoặc bật cười vì sự lố bịch của thế giới đang diễn ra xung quanh cậu.
Trong phim, cậu được xem như là người gợi ý điệu nhảy lắc hông huyền thoại cho ông hoàng nhạc rock ‘n roll Elvis Presley và truyền cảm hứng cho John Lennon sáng tác ra bài hát bất hủ “Imagine.” Cuộc đời cậu diễn ra song song với nhiều sự kiện biến động của nước Mỹ như Tổng thống John F Kennedy bị ám sát, chiến tranh Việt Nam, sự bùng nổ phong trào Hippie, sự phát hiện virus HIV. Nếu Forrest Gump đại diện cho sự phát triển không thể cản bước của nước Mỹ trên nhiều phương diện đối ngoại, giải trí, thể thao, kinh tế thì Jenny là hình tượng cho những mặt tối của nước Mỹ thời kỳ đó với chiến tranh, bạo lực gia đình và ma túy.
Diễn xuất tài tình của nam diễn viên Tom Hanks đã đưa Forrest Gump trở thành một huyền thoại, một tượng đài bất hủ trong lòng người xem với vẻ mặt ngây thơ, vô tội, đôi lúc đăm chiêu kỳ quặc cùng cách phát âm kéo dài các tiếng cho thấy rõ sự vụng về, chậm chạm trong tư duy của một người IQ thấp. Có thể nói, Tom Hanks hoàn toàn xứng đáng với giải Oscar dành cho nam chính xuất sắc nhất khi vào vai Forrest.
Phim kéo dài hai tiếng rưỡi với tiết tấu chậm rãi trong lời kể của Forrest khiến người xem đón nhận từ từ những bước ngoặt trong cuộc đời cậu. Nhiều câu nói Forrest tưởng chừng là dư thừa, vô nghĩa nhưng khi nghiền ngẫm lại ta thấy chúng đều mang ý ẩn dụ thâm thúy.
Tóm lại, Forrest Gump là một tác phẩm kinh điển không thể bỏ qua với đa dạng tầng lớp nội dung. Khi chứng kiến cuộc hành trình của Forrest, ta có thể được bật cười sảng khoái và cũng có thể rơi lệ vì cảm động. Với riêng tôi, cậu vừa là một gã khờ, cũng vừa là một vị thánh.
Jenny Curran: Do you ever dream, Forrest, about who you’re gonna be? Forrest Gump: Who I’m gonna be? Jenny Curran: Yeah. Forrest Gump: Aren’t…Aren’t I going to be me?
![[Review] Người bất tử – Bộ phim Việt đáng được khâm phục với kịch bản mới lạ](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2018/10/người-bất-tử-2.jpg "[Review] Người bất tử – Bộ phim Việt đáng được khâm phục với kịch bản mới lạ")
![[THĐP Review] Sức mạnh của hiện tại (The Power of Now), Eckhart Tolle – Chìa khóa mở cánh cửa đến sự bình yên](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2018/10/sức-mạnh-của-hiện-tại.jpg "[THĐP Review] Sức mạnh của hiện tại (The Power of Now), Eckhart Tolle – Chìa khóa mở cánh cửa đến sự bình yên")
