(Bài viết là quan điểm cá nhân của tác giả, kết hợp tham khảo ý kiến từ các thành viên của Triết Học Đường Phố Club trong một cuộc thảo luận về đề tài sống thử.)
Nhắc đến chữ “sống thử”, ta có thể hiểu rằng đó sự dọn về chung sống, ăn ở cùng với nhau của các cặp yêu nhau trước khi kết hôn. Có thể, chưa chắc sau đó họ đã kết hôn, hai người có thể chia tay vì không hợp, hoặc do họ chỉ đăng ký làm “partner” giống như bên Phần Lan mà vẫn có đầy đủ quyền như vợ chồng truyền thống. Nhưng xét riêng với văn hóa Á Đông nói chung hay văn hóa Việt Nam nói riêng thì việc sống thử là một hành động đi ngược lại với thuần phong mỹ tục, chạm trán với những nguyên tắc lễ nghi về phạm trù hôn nhân, gia đình.
Cá nhân tôi đánh giá rằng định kiến “ăn cơm trước kẻng” và “trinh tiết” trong xã hội Việt Nam vẫn còn khá nặng nề. Nó ảnh hưởng, tác động đến xu hướng hành động của con người khi bước vào các mối quan hệ yêu đương. Đấy là còn chưa kể tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, “nối dõi tông đường” hay định kiến “gái hai lần đò”, “chửa hoang” cũng bồi đắp thêm những sự căng thẳng, ràng buộc, áp chế lên cả người nam và người nữ. Những nguyên tắc hay định kiến này khiến con người ta không kết nối trực tiếp được với nhau mà luôn đứng nhìn nhau qua một tấm màn của sợ hãi và âu lo khi những lời khẳng định của số đông truyền thống đã quá lớn.
Cái chết trong hồn người được khẳng định thêm một lần nữa khi họ xuôi theo những gì người đời lặp lại: “Các cụ ta đã có câu”, “Phận làm con phải biết báo hiếu”, “Chưa chồng theo cha, có chồng theo chồng, chồng chết theo con.” Để rồi, những thế hệ “măng non” trong tư tưởng sẵn sàng vứt bỏ đi tư duy phản biện của mình, vứt bỏ đi cảm xúc, ước nguyện chân thực của mình mà lắng nghe mù quáng bất kỳ lời lẽ nào được truyền đạt lại từ những thế hệ đi trước. Cuối cùng, nếu kết quả tình yêu hôn nhân không được như ý thì họ ngồi than khóc thân phận, trách cứ gia đình tổ tiên, hận Trời rủa Đất, nhảy cầu tự vẫn cho thỏa lòng đớn đau.
📌 Tam tòng tứ đức – Đạo lý dành cho phụ nữ là đạo lý ngầm dành cho đàn ông
Chết rồi thì đã hết phim, nhưng khi còn sống mà đang yêu thì những bất an ngập tràn bên trong lòng khiến một người chẳng thể bung tỏa tâm hồn mình một cách trọn vẹn được. Tình yêu của họ bị bóp méo, vẩn đục bởi những lo âu, bởi những toan tính làm tròn bổn phận, bởi những run rẩy khi mang “nghĩa vụ” phải đi đúng lề lối gia phong. Họ trở thành những em bé luôn ở trạng thái căng thẳng cao độ khi buộc phải tô màu ở bên trong đường viền của một bức tranh con kiến.
Yêu nhau thì đến sống gần nhau, tôi chỉ nghĩ đơn giản vậy thôi, cưới nhau cũng chỉ là một cách về gần gụi hơn (dưới sự cho phép của pháp luật.) Mà sống ở đâu, với ai thì mình vẫn là người có trách nhiệm với cuộc sống của mình, với sự an vui của mình. Chất lượng đời sống tinh thần – hay tôi gọi là hạnh phúc nội tại của mỗi người, không ai có thể tác động vào được, ngoại trừ chính người đó. Nếu các mối quan hệ của con người không có mục tiêu cao nhất là “hạnh phúc” thì nó còn có thể được tạo ra để làm gì? Vậy thì tại sao ta phải cần những lễ nghi, ràng buộc, phép tắc để đảm bảo cho điều hạnh phúc ấy được vẹn toàn? Thái độ sống của mỗi người, quyết định cuộc sống của mỗi người chẳng phụ thuộc gì vào những ý kiến của người khác cả. Pháp luật hay thánh thần nào cũng chẳng thể bảo hộ cho đời sống nội tâm của một con người.
Giả chăng nếu có cưới xin, tôi cho đó chỉ là một sự chúc mừng cho tình yêu lứa đôi được viên mãn, là sự khẳng định cam kết thân mật của hai con người. Nó chỉ là một nghi lễ, có cũng được, không có cũng không vấn đề gì. Và nếu tình yêu kia là thật, thì nó chẳng cần sự chúc mừng hay khẳng định, nó vẫn luôn là thật và hiện diện trường tồn. Tất nhiên, tôi nói thế không có ý bảo cưới xin là chuyện nhảm nhí, cần dẹp bỏ. Cưới xin có nét xinh đẹp, lãng mạn và đầm ấm của nó. Nhưng chỉ khi nó xuất phát từ niềm vui và tình yêu của những người trong cuộc đang muốn lan tỏa ra với mọi người.
Trong cuộc sống, tất nhiên ta vẫn cần những luật lệ, phép tắc để mọi thứ được vận hành có trật tự, mang lại sự an toàn cần thiết cho con người. Ví dụ như chúng ta cần tôn trọng luật giao thông chẳng hạn. Hà Nội có đèn xanh đèn đỏ, có các chú công an vui tính đứng chặn chốt mà vẫn còn xảy ra loạn lối, ách tắc, tai nạn rồi. Bây giờ thủ đô yêu dấu bắt chước theo Đà Lạt “không đèn” thì có lẽ buổi sáng tôi bước chân đi làm, buổi tối mới đến được cơ quan, và lúc nào cũng phải chắc chắn cái bỉm của mình không bị vẹo lệch trên đoạn đường chen lấn.
Nhưng nếu luật tắc sinh ra là để “kiểm soát” và đè nén xúc cảm, tâm tư, nguyện vọng, chính kiến của con người, thì chúng chính là những chắn song tù cần bị từ chối. Việc một người có thể nhận ra những rào cản xã hội hay rào cản tâm lý đó phụ thuộc vào trí tuệ của họ. Còn việc họ có đi ra khỏi những ràng buộc ấy không thì phụ thuộc vào khối lượng sự can đảm. Vì không phải ai cũng có tiếng nói đủ lớn để át đi những định kiến khổng lồ đã ăn sâu thấm đẫm vào từng khối óc của con người Việt từ suốt bao đời nay. Terence McKenna có câu:
“Culture is not your friend.” (Tạm dịch: Văn hóa không phải là bạn của các em.)
Có thể trong tận sâu cõi lòng, ta biết những phép tắc, quy luật, ý kiến (từ chối, lên án việc sống thử) đó không còn phù hợp, không còn thúc đẩy sự phát triển tự do của con người trong thời đại hiện nay, nhưng vì sợ hãi sự phản bác của dư luận và vì quán tính của thói quen cũ quá mạnh nên ta chẳng đủ lực để lèo lái chính mình hay con cái của mình đến bến bờ hạnh phúc. Tất nhiên, chúng ta cũng chẳng thể trách ai được ngoại trừ chính mình vì tất cả những sự lựa chọn luôn phơi bày ở đó. Người ta có thể chọn ở nguyên trong lồng tù, hoặc có thể chọn không có cái tù nào cả.
Có người nói rằng nếu không có những nguyên tắc như vậy trong tình yêu và hôn nhân thì xã hội này cũng sớm loạn: Gặp nhau là chịch, yêu cưới trăm chục người, gái trai già trẻ lớn bé sống vô trách nhiệm, đàn điếm, trác táng, thác loạn. Nếu các bạn cũng nghĩ vậy thì tôi cho rằng bạn đã nhầm, nhầm to là đằng khác.
Tự do không bao giờ đi cùng với những tệ nạn, chúng là hai thứ không cùng tần số, không đội trời chung. Một người có được sự thoải mái trong tâm hồn, tư tưởng thì những gì lớn lên bên trong họ là niềm vui, sự an toàn, yên bình và sức mạnh. Chỉ có những khổ sở dưới ách kìm kẹp hay sự bức bách muốn vùng vẫy thoát ra khỏi những bó khuôn của xã hội mới khiến một người trở nên bất cần, nổi loạn và tha hóa. Sự “kiểm soát” luôn dẫn đến những nỗi đau, bởi kiểm soát đã là một nỗi đau.
Việc dọn về sống chung với nhau tôi cho rằng là điều hết sức bình thường và nên làm, dù sau này hai người có cưới hay không cưới. Trước hết là để sự tương tác gần gũi giúp thấu hiểu lẫn nhau hơn, và nếu có dẫn tới hôn nhân thì không bỡ ngỡ khi về cùng một nhà, tránh trường hợp yêu đương thắm thiết nhưng khi đeo nhẫn cưới được mười lăm ngày thì dắt nhau ra tòa ly dị vì shock khi chứng kiến con người trần trụi thối tha của nhau.
Việc sống thử cũng là để những người đang yêu học cách chung sống, nó giúp họ trưởng thành hơn rất nhiều so với việc chỉ qua lại gặp gỡ đôi lần trong tuần, hay dẫn nhau đi ăn đi chơi tặng quà vài dịp lễ tết, nhắn tin chat chit dăm ba điều vu vơ. Ở gần nhau, hai người yêu nhau mới có được sức mạnh, trách nhiệm cùng nhau giải quyết những bất đồng tranh cãi, mới thấu hiểu được cái thân mật đích thực, cái lãng mạn trần trụi đơn sơ từ những điều tưởng chừng như vụn vặt bé nhỏ trong đời sống thường ngày.
Họ yêu nhau hơn bởi những lần nhìn nhau nướng cái bánh mì cháy khét, nhìn nhau cho chó đi tè bị nước đái của con cẩu bắn cả vào chân, nhìn nhau nhảy dãi lên gối khi đang nằm say ngủ, nhìn nhau đầu óc rối bời khi vừa thức dậy, nhìn nhau kêu la vì toilet ba ngày mãi chẳng thông, nhìn nhau đánh rắm ở trong chăn. À không, phải là ngửi rắm của nhau mới đúng. Và chao ôi, nó phê!
Những điều bình dị và hết sức bé nhỏ, chi tiết đó mới là thứ khiến người ta thương mến và khắc ghi nhau, khiến người ta nhận ra nhau. Với tôi, yêu thì nên như vậy, và yêu là như vậy.
📌 [THĐP Translation] Tình yêu xịn thì “tẻ nhạt” – Tình yêu rởm thì thất thường
Tất nhiên, việc về sống chung với nhau cũng đòi hỏi nhiều điều kiện khác nữa để đảm bảo sự trôi chảy cho mối quan hệ như điều kiện kinh tế, khả năng tự lập của mỗi người, sự tương đồng nhận thức. Nhưng tôi cho rằng đó chỉ là các yếu tố phụ, có thể cải thiện xoay xở được trong quá trình. Còn điều quan trọng nhất quyết định tất cả là sự kết nối gắn bó của hai người đó với nhau – tình yêu. Nếu nó đủ mạnh thì những chuyện khác không phải là vấn đề.
“Sợ hãi là ngục tù. Tình Yêu là lối thoát.” – Khuyết danh
Chúc các bạn có được những góc nhìn và quyết định sáng suốt trong cuộc sống. Chào thân ái.
Tác giả: Vũ Thanh Hòa
Ảnh minh họa: Pexels
📌 Mua membership để đọc tạp chí Aloha (48k/1 volume, 999k/1 năm, 24 volume) ➡️ http://bit.ly/THDPmembership
📌 Aloha Volume 1 (miễn phí), Volume 2, Volume 3, Volume 4, Volume 5, Volume 6
📌 Nhà tài trợ: Đông Hưng Group
📌 Mời Triết Học Đường Phố và các tác giả một ly cafe ➡️ http://bit.ly/donateTHDP
- Chuyển tiền qua ngân hàng Việt Nam
Người nhận: Vũ Thanh Hòa
Ngân hàng Vietcombank chi nhánh Thành Công, Hà Nội
Số TK: 0451000409314 - Chuyển tiền qua Paypal
Người nhận: Huy Nguyen
Địa chỉ: https://paypal.me/huythdp
📌 Tham gia viết bài cùng Triết Học Đường Phố, bài viết nổi bật sẽ có nhuận bút/tip. ➡️ http://bit.ly/2KTJCN2
![[THĐP Vietsub] Giữ lòng tin – Terence McKenna](https://content.triethocduongpho.net/wp-content/uploads/2019/03/giu-long-tin.jpg "[THĐP Vietsub] Giữ lòng tin – Terence McKenna")
