18.4 C
Da Lat
Thứ Hai, 21 Tháng 7, 2025

PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Triết Học Đường Phố - PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN
Trang chủ Blog Trang 207

Có một thế giới rất khác, rất tuyệt ở trường đại học, khi là sinh viên, đừng bỏ lỡ nó

Featured Image: Nadiaux

 

Dạo này nhiều bài viết về chủ đề đại học quá (cả cao đẳng nói chung), nhưng gần như đều có một mẫu số chung là “đại học không học chẳng sao”. Đồng ý là việc học đại học và có bằng cấp ngày nay không còn là thứ đảm bảo bạn sẽ có một công việc tốt, ổn định khi ra trường và càng không đảm bảo bạn sẽ thành công trong cuộc sống. Quanh ta có rất nhiều những tấm gương các ông to bà lớn cực thành công mà chả cần học hành đại học làm gì, như Bill Gates, Ralph Lauren, Michael Dell, Mark Zuckerberg, Steve Jobs… Việt Nam thì có ông Đoàn Nguyên Đức, bà Như Loan, ông Phước Vũ… Họ đều không cần trường đại học mà vẫn xây dựng lên được những siêu cơ đồ khiến bao người nể phục.

Rồi thì những bài viết cho thấy nền giáo dục chẳng qua mục đích chỉ là tạo nên một tầng lớp những nhân công ngoan ngoãn, biết nghe lời phục vụ cho nền kinh tế hàng hóa (cái này tôi đăng chứ ai). Rồi các trang tin tức ngập tràn thông tin về tình trạng thất nghiệp, hình ảnh thạc sĩ bán xôi, trà đá vỉa hè… mà dân mạng có câu chế vui: “Cô gái bán khoai đậu 2 trường đại học sau 4 năm, tốt nghiệp cả 2 trường và tiếp tục về bán khoai.” Rồi thì là mà những câu chuyện bỏ học về tự lập, kinh doanh, khởi nghiệp vô cùng thú vị của thế hệ anh chị đi trước khiến cho các bạn trẻ ngày càng giảm ham muốn đại học.

Tất nhiên rồi, những bài viết chia sẻ đều có lý cả và rất thuyết phục, nhất là đối với những bạn có niềm ham mê kinh doanh (ham mê kiếm tiền) và tính cách tự lập, tự tin, muốn khác biệt. Tôi cũng là một người như thế, tôi cũng không yêu thích trường đại học (cao đẳng) gì cho cam, cũng chẳng hứng thú gì mớ kiến thức lõm bõm xa rời thực tế và những buổi học nhàm chán đó. Nhưng tôi yêu những năm tháng khi là sinh viên, và sẽ không đánh đổi bất cứ gì để lấy nó.

Bạn chia sẻ với tôi về quyết định nghỉ học để theo đuổi đam mê, có lẽ một phần vì bạn tìm được sự đồng cảm và quyết tâm khi đọc bài “Tuổi 24 – Tôi hài lòng với cuộc sống chỉ toàn tiếng cười chê“, tôi thì luôn ủng hộ mọi quyết định mang tính tự lập, trải nghiệm và trưởng thành đó của bạn. Với chỉ một điều kiện là bạn phải chịu trách nhiệm về quyết định đó, và đừng bao giờ phải để bản thân nói ra hai chữ: “Giá như ngày xưa cứ đi học…” Và để cho bạn có thêm một góc nhìn khác trước khi ra quyết định rằng có nên nghỉ học hay không, tôi hy vọng bạn sẽ đọc những lời góp ý chân thành này. (Cũng xin tặng các bạn đang và sắp là sinh viên những góc nhìn khác biệt, hi vọng bạn sẽ tìm được gì đó hay ho cho đời sinh viên của mình)

Dành cho bạn đang chán học và muốn rời xa nơi giảng đường

1. Cứ nghỉ học nếu như bạn đã có sẵn hay đã thiết lập được con đường đi cho riêng mình

Những vị doanh nhân trên kia, họ không nghỉ học để lập nghiệp vì đột nhiên một ngày cảm thấy chán nản đâu, bạn biết không, họ không đi học vì tình thế bắt buộc hoặc phần lớn vì họ đã có một ý tưởng, một ý tưởng khiến họ tự tin và mạnh mẽ, một ý tưởng về lĩnh vực họ đam mê hoặc tài giỏi. Họ có đủ bản lĩnh và quyết tâm để theo đuổi con đường họ đã chọn, nên họ không cần đi học.

Còn bạn? Khi quyết định nghỉ học bạn đã có con đường và kế hoạch cho riêng mình chưa? Nếu chưa có, thì hãy khoan, đừng vội, đừng vội, đừng vội.

Trước tiên, hãy thật sự dành thời gian cho chính mình (việc này có thể áp dụng cả trong giờ học) để tìm hiểu bản thân muốn gì, cần gì, thích gì? Rồi sau đó lên kế hoạch để đạt được điều đó. Nhớ nhé, hãy có một kế hoạch cụ thể, trước khi quyết định rời khỏi trường học. Việc này cực kỳ quan trọng và không bao giờ phí thời gian của bạn đâu.

Sẽ thế nào khi nghỉ học mà không hề có chút dự tính gì, không hề biết mình muốn gì và sẽ làm gì? Thật là vô nghĩa. Bạn sẽ dễ dàng rơi vô trạng thái chán chường và suy sụp, rất nhanh thôi, bạn sẽ nghĩ mình yếu kém và vô dụng, lúc này thì còn tâm trí đâu mà suy nghĩ với chả lập nghiệp cơ chứ.

Nên lời khuyên chân thành của tôi, dành cho những bạn đang học mà muốn bỏ ngang. Đó là trước khi buông, hãy chuẩn bị sẵn cho mình một kế hoạch, một con đường cụ thể, chứ không chỉ đơn thuần một mục tiêu mờ ảo kiểu như “thu nhập 30-50 triệu/tháng” nữa. Vì chỉ khi có con đường, bạn mới có thể bước đi những bước đầu tiên, tự tin và đầy hào hứng, việc này sẽ tránh cho bạn những ngày tháng quay cuồng trong bóng đêm của những ảo tưởng mà trước đây bạn chỉ nằm tưởng tượng.

Bạn yêu thích nấu ăn và muốn mở một quán ăn, ok tốt lắm, hãy viết ra một bản kế hoạch cho quán của bạn và phương hướng phát triển cho nó mà bạn hy vọng.

Bạn thích mở một quán cafe hay một shop thời trang, tốt lắm, hãy lên kế hoạch cụ thể trước khi nghỉ học bắt tay vào việc.

Và hãy nhớ rằng, với việc lập được mục tiêu, lên được kế hoạch và viết nó ra giấy (sổ, file) là bạn đã hoàn thành được 50% chặng đường mà bạn muốn đến rồi đó.

2. Bằng cấp chẳng quan trọng gì, nhưng có một cái thì vẫn hơn không có cái nào

Bằng cấp, hãy xem như nó là một đường lùi, một kế hoạch B trong tủ kiếng.

Việc đi học đối với nhiều người, suy cho cùng chỉ vì một mục đích là để tăng sự lựa chọn trước các ngã rẽ cuộc đời. Nhiều sự lựa chọn thì luôn tốt hơn việc không có hay chỉ có duy nhất một sự lựa chọn.

Hãy cứ hoàn thành việc học, với một tấm bằng trong tủ kiếng, bạn có thể lấy ra sử dụng khi cần kíp, điều này cũng khá quan trọng trong con đường khởi nghiệp sau này. Giả dụ như công ty bạn lập bị phá sản, bạn chưa thể tái lập nó và đang cần gấp một việc làm để trả nợ và nuôi sống gia đình, chiếc bằng cất trong tủ chưa được dùng đến sẽ cho bạn một con đường lùi đắc lực.

Lại giả dụ, bạn muốn lập một công ty nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu và chưa có kinh nghiệm gì. Thì việc cần kíp đầu tiên là nên xin vào một công ty về lĩnh vực đó để học hỏi, mà muốn xin vào làm, hẳn bạn nên có một tấm bằng, gì cũng được. Có thể chỉ từ một tấm bằng Marketing sau đó bạn sẽ được đảm nhận cả các chức vụ khác nữa như nhân sự, quản lý, kho vận… thì tha hồ mà học hỏi, mà trau dồi nhé.

Rồi thêm một giả dụ, như trường hợp của tôi, sau những tháng ngày tự kinh doanh, nhìn bạn bè đi làm văn phòng thật thích, mặc đồ công sở, những mối quan hệ công sở, những buổi tiệc công sở. Dù đang có một công việc tự do và thu nhập tốt, nhưng vì là một người thích trải nghiệm nên tôi rất muốn được thử hòa mình vào môi trường đó. Tôi muốn xin một công việc văn phòng nào đó làm một thời gian, lẽ dĩ nhiên, lúc này, tấm bằng cũ kỹ cất sâu trong góc phòng lại phát huy tác dụng.

Bằng cấp, đối với những người thích tự lập thì hẳn nhiên nó chẳng quan trọng gì. Nhưng trong nhiều trường hợp, rõ ràng nó là một kế hoạch B, một kế hoạch dự phòng, kế hoạch background hoàn hảo cho bạn.

Xin được nhắc lại câu này: Bằng cấp thì chẳng quan trọng gì trong việc tự mình khởi nghiệp, nhưng dù sao, có một cái để đó vẫn hơn không có cái nào.

Trường học cho bạn nhiều thứ hơn là kiến thức. Có một thế giới khác sau trường đại học, bạn biết chưa?

Và đây là điều quan trọng nhất tôi muốn nói, cho những bạn đang là sinh viên hoặc sắp làm sinh viên. Hẳn các bạn cũng biết hoặc nghe nói, đời sinh viên là một thế giới khác, rất khác so với thời học sinh, khi mà đi trễ hả? Vô tư đi. Nghỉ học hả? Vô tư luôn. Này thì thích ăn thì ăn thích ngủ thì ngủ, chỉ cần điểm danh và qua kỳ thi là ổn, chẳng ai quản, chẳng ai la… Và cứ thế, tôi biết và tin rằng phần lớn các bạn sinh viên chỉ chăm chăm dùng những tháng ngày này để ăn chơi cho bõ những ngày tháng học hành gian khổ thời học sinh cấp 3 mà thôi. Chẳng ai còn lạ gì hình ảnh những cô cậu sáng ngủ tới trưa, trưa đi học tới chiều và chiều về đi chơi tới tối. Tất nhiên vẫn còn những bạn sinh viên chăm chỉ học hành, chăm chỉ đi làm thêm và tham gia các hoạt động, nhưng số này dường như rất nhỏ so với lực lượng đông đảo “sinh viên lười biếng” ngoài kia.

Đây thực sự là một thực trạng đáng buồn, đáng báo động và cần phải thay đổi. Khi các bạn đang dùng những năm tháng tuyệt vời nhất cuộc đời chỉ để chơi bời, ngủ nghỉ và kể cả… học hành. Có một thế giới tuyệt vời sau trường đại học, một thế giới chỉ dành riêng cho các bạn sinh viên mà thôi. Hãy khám phá nó.

Hơi vô lý nhưng thật sự đối với tôi mà nói, 3-4 năm trời làm sinh viên, mà bạn chỉ biết mỗi chuyện học, tức là biết mỗi trường học, nhà trọ và những cuộc chơi bời linh tinh, thì thật là phí phạm, vô cùng phí phạm.

Bạn có biết bạn có thể làm bao nhiêu việc tuyệt vời trong khoảng thời gian này, hơn là chỉ học. Này, đừng hiểu lầm nhé, tất nhiên việc đến trường và nghe giảng để vượt qua kì thi là rất quan trọng, nhưng bạn biết đấy, tuổi trẻ, nhất là thời sinh viên, là một môi trường hoàn hảo dành cho bạn khám phá cuộc sống này. Đây là lúc bạn có mọi thứ người ta mong muốn: sức khỏe, thời gian, tự do và cả tiền (không nhiều nhưng bạn vẫn có, phần lớn do ba mẹ chu cấp, không sao, vẫn được tính là có tiền). Thế nên thật hoang phí và ngu dốt nếu để nó trôi qua vô ích. Mà thực tế là phần lớn các bạn sinh viên hiện nay đang để nó trôi qua, trôi mãi. Tôi thấy rõ nét một thực trạng lười biếng của đa phần sinh viên, chỉ toàn chơi bời và hưởng thụ. Đó là một sự lãng phí vô cùng lớn, cả tiền bạc, thời gian và công sức của không chỉ bạn, mà cả cha mẹ bạn nữa. Khi là sinh viên phần lớn mọi người đều mong được đi làm, khi đi làm rồi thì ai nấy lại mong được là sinh viên không lo nghĩ không ưu phiền, không áp lực và ganh đua. Còn tôi, nếu được quay lại làm sinh viên một lần nữa, như các bạn hiện nay, tôi không hứa sẽ chăm học hơn, nhưng nhất định, tôi hứa sẽ làm cho đời sinh viên rực rỡ hơn, hơn nữa…

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn thay đổi suy nghĩ về quãng đời sinh viên tuyệt vời mà bạn đang vô tình bỏ phí.

1. Đời sinh viên – đời trải nghiệm

Tự kiếm tiền bằng chính sức lực của mình

Hãy xin một việc làm thêm nào đó, việc này không chỉ là vấn đề tiền bạc đâu, mà nó còn rất vui nữa. Cái cảm giác học hỏi và trải nghiệm được rất nhiều thứ hay ho bổ ích, sau đấy là niềm vui khi nhận khoản tiền lương đầu tiên trong đời. Bạn sẽ cảm thấy cuộc sống này ý nghĩa biết bao nhiêu, thấm thía từng đồng tiền mồ hôi công sức của ba mẹ, bạn sẽ không còn muốn hoang phí nữa. Khi là một cô cậu sinh viên mà có thể đi làm thêm là bạn đã lớn hơn rất nhiều bạn bè của mình rồi. Chưa kể nếu như bạn có thể tự nuôi mình và không cần khoản trợ cấp của ba mẹ thì bạn sẽ không biết ba mẹ vui và tự hào về bạn đến thế nào đâu.

Hoặc cũng nên giữ lại làm một khoản vốn riêng vì đôi khi ba mẹ không muốn biết bạn đi làm mà không chịu tập trung học hành. Hãy trữ khoản vốn riêng này lại, tích tiểu thành đại, bạn có thể tự mua sắm những vật dụng mình yêu thích, một chiếc điện thoại mới, một cái máy ảnh, thậm chí một cái xe máy cũ hoặc những chuyến du lịch… Lúc này, bạn hoàn toàn có thể bắt đầu việc làm chủ cuộc sống của mình.

Việc làm thêm thật sự mang lại cho bạn rất rất nhiều những thứ hay ho khác, bạn sẽ quen nhiều bạn bè hơn, sẽ biết thêm nhiều thứ, chưa kể đến sự tự tin, khả năng giao tiếp và những bài học cuộc sống. Hãy thử làm nhiều việc nhất có thể, vì mục đích đi làm của bạn là để trải nghiệm mà. Hãy thử làm công việc của một nhân viên phục vụ, một nhân viên bán hàng, gia sư hay cộng tác viên cho báo chí… Có hàng trăm hàng ngàn công việc thú vị và vừa sức dành cho bạn. Đừng lười biếng!

Tham gia các câu lạc bộ và các công tác xã hội

Càng nhiều càng tốt, có rất nhiều những đoàn công tác xã hội ngoài kia, đừng nói bạn không thấy, chỉ cần gõ một vài từ khóa vào ô tìm kiếm, sẽ có trăm ngàn hội cho bạn chọn lựa. Hãy tích cực tham gia những hoạt động này, bạn sẽ thấy được giá trị của cuộc sống, sẽ biết mình may mắn thế nào với những mảnh đời ngoài kia. Ngoài ra bạn sẽ dễ dàng quen thêm được rất nhiều những người bạn mới, những người bạn tốt cũng cùng chung suy nghĩ và đầy lòng trắc ẩn.

Sau nữa, dù đây không phải và không nên là mục tiêu chính, nhưng tin tôi đi, nếu như bạn vẫn luôn mong một công việc sau khi ra trường và sợ hãi hành trình xin việc thì những hình ảnh của bạn trong các chuyến đi thiện nguyện thời sinh viên, chắc chắn sẽ là thứ “trang trí” đẹp cho bản hồ sơ xin việc của bạn sau này. Nhất định rồi.

Những câu lạc bộ trong hay ngoài trường học đều có rất nhiều, chắc chắn sẽ có hàng đống sự lựa chọn cho sở thích và khả năng của bạn. Những câu lạc bộ như ý tưởng đột phá, đọc sách, tổ chức sự kiện, khiêu vũ, thiết kế thời trang, thậm chí là câu lạc bộ búp bê… cũng có rất nhiều điều hay ho mà bạn chỉ biết khi hòa mình vào nó. Đó biết đâu lại là mầm mống cho những niềm đam mê mà bạn tìm thấy cho bản thân mình. Đam mê chính là thứ mỗi người cần phải có, để định hướng, để phấn đấu và cố gắng không ngừng. Hãy tìm ra niềm đam mê của chính bạn.

2. Thế giới của những cơ hội

Khi là sinh viên, bạn sẽ có vô vàn và cơ man những cơ hội để tham gia những cuộc thi, tìm kiếm những chuyến đi và những học bổng cực kỳ hay ho, bạn biết chứ?

Học bổng nghe cao vời quá và thường là thứ chúng ta hiếm khi nghĩ mình có thể dành được khi đối đầu với những “siêu sinh viên” mọt sách giỏi giang, chăm chỉ. Ồ, đừng quá lo lắng. Để tôi kể bạn nghe.

Tôi là một sinh viên chẳng giỏi giang hay chăm chỉ gì, như phần lớn các bạn. Điều này không có gì đáng tự hào cả, nhưng tôi lại chẳng thấy xấu hổ hay tự ti chút nào. Vì dù học trên trường không quá tốt nhưng tôi có rất nhiều thứ hay ho thú vị để làm khi ở ngoài trường. Một trong số đó là việc tham gia một cuộc thi nhỏ mà tôi vô tình tìm thấy thông tin trên mạng. Vốn chẳng có duyên với các giải thưởng, nhưng tôi vẫn tham gia và rủ cả cô bạn thân tham gia cùng. Hay ho làm sao, cả hai chúng tôi đều lọt vòng sơ khảo và giành được mỗi đứa một suất học kỹ năng khá cool với mức phí tượng trưng.

Các khóa kỹ năng mềm ngoài thị trường không nói đến nhé, phần lớn toàn là bịp dân, ăn to nói lớn, thùng rỗng kêu to, chui rúc những nơi chật chội tù túng nhìn đã muốn chạy huống hồ gì là học. Đàng này chúng tôi được học một khóa kỹ năng mềm rất tuyệt trong một tòa nhà văn phòng mát mẻ sang trọng, lớp học được trang bị đầy đủ tiện nghi và các giảng viên toàn những người tuyệt vời, những người thành công ở từng lĩnh vực của họ, họ lên giáo án chi tiết, rất hấp dẫn và vô cùng hữu ích.

Mới đầu vào lớp chúng tôi được làm trắc nghiệm nhận diện tính cách khả năng bản thân, sau đó chia nhóm cùng nhau hoàn thành một bài luận “quy mô” nhằm chứng tỏ chúng tôi không phải là một sinh viên “tầm thường”. Chúng tôi được học rất nhiều thứ, từ kỹ năng đàm phán với việc chia đội đại diện cho những công ty lớn, đàm phán với nhau trong một hợp đồng truyền thông tầm cỡ. Rồi buổi học xoay xở giải quyết vấn đề, quản lý thời gian, lớp chia làm những đội nhỏ, mỗi đội chỉ được phát một số tiền tượng trưng và phải đi xoay xở mua đủ thứ, làm đủ chuyện trong danh sách dài được giới hạn bởi một khoảng thời gian cụ thể, cuối buổi, toàn bộ thành quả thu được cả lớp ngồi liên hoan với nhau quá xá là vui. Rồi vô vàn những buổi học khác, nhận diện giải quyết vấn đề, thuyết trình, làm việc nhóm… Thật sự đi tham quan nhiều lớp kỹ năng mềm sau này tôi vẫn thấy lớp tôi được học miễn phí này là lớp tuyệt vời nhất. Tất cả chỉ vì một chút tự tin làm một bài viết nhỏ mà không nghĩ mình sẽ đạt. Giờ nghĩ lại tự nhiên thấy nhớ và thèm khóa học đó quá thể…

Nhưng đó chỉ là chuyện nhỏ thôi, bạn tôi kìa, trường tổ chức một cuộc thi nhằm tìm kiếm một số ít ứng viên cho chuyến thực tập tại Thái Lan. Tất nhiên tôi cũng có tham gia chứ, nhưng rớt oạch.. còn hai cô bạn tôi thì đậu, thế là sau đó hai bạn ấy được đi học tiếng Thái rồi sau đó nữa là được qua bên Thái thực tập cả tháng trời trong sự thèm muốn và ngưỡng mộ của bạn bè. Rồi khi ra trường, với một vết son trên CV như thế, bạn có nghĩ họ sẽ dễ dàng tìm được những công việc tốt hơn một số người? Thực tế là họ đã và đang có những công việc rất tốt rồi đó thôi.

Thêm một cấp nữa, có cô bạn bằng tuổi tôi tuy không quen thân, nhưng biết, cô ấy chỉ học một trường dân lập bình thường thôi và sức học cũng không có gì làm nổi trội. Tuy nhiên trong một cuộc thi nhà trường tổ chức, cô ấy dành được một học bổng toàn phần qua Hàn Quốc học vài năm. Giờ đây cô ấy đang làm việc như một giảng viên bộ môn tiếng Hàn-Việt và sắp cưới một anh chồng Hàn khá là xinh trai.

Thế đấy, rất nhiều cơ hội thi thố cực kỳ thú vị ở cả trong trường và ngoài trường, chỉ chờ bạn chộp lấy và a lê hấp, trải nghiệm những thứ tuyệt vời không phải ai cũng có được, đôi khi chỉ đơn giản là nhờ… may mắn. Sao bạn biết được bạn không phải là người may mắn nếu bạn không thử? Có những cuộc thi sẽ là những bước ngoặt to lớn thay đổi đời bạn, hãy mạnh dạn lên. Cơ hội là dành cho mọi người, nhưng khi là sinh viên, bạn có nhiều cơ hội tuyệt lắm lắm mà thường bạn chọn cách bỏ qua, như bao người khác. Cứ như vậy, bạn cũng sẽ chỉ là một người bình thường, như bao người khác. Như thế thì thật chán đúng không?

3. Thế giới của những chuyến đi

Chúng ta ai cũng thích du lịch, ai cũng mong muốn được ra khỏi môi trường học vấn để được tự do, tự do rồi thì sẽ rong ruổi, sẽ kiếm tiền đi du lịch, sẽ được đi những chuyến đi do công ty tổ chức… Bạn có biết, khi là sinh viên, bạn có nhiều cơ hội du lịch hơn tất cả mọi người? Những chuyến du lịch đúng nghĩa du lịch và trải nghiệm. Bạn đã bao giờ nghĩ về nó chưa?

Hồi còn là sinh viên năm nhất, tôi chẳng đi đâu cả, loanh quanh làm quen phố xá và bài vở. Nhưng rồi đến khi là cô sinh viên năm 2, tôi đã tự tin đi rất nhiều nơi, du lịch trải nghiệm một mình, từ Sài Gòn, tôi đi Đà Nẵng, thăm thú Hội An rồi ra Hà Nội lần đầu, vòng về các tỉnh miền Trung sau đó ngược lên phía bắc, tới nơi xa nhất là Việt Trì-Phú Thọ. Đó là chuyến đi đánh dấu tuổi 20 của tôi, được thực hiện nhân dịp nghỉ hè, tự thân kiếm tiền trang trải và đi một mình. Đó là một chuyến đi được lên kế hoạch cụ thể nhưng có rất nhiều tình tiết tự phát cực hay ho và đáng nhớ. Chi phí của chuyến đi là kết quả sau thời gian tự bán hàng online trong năm học. Bạn hoàn toàn có thể du lịch mà không cần nhiều tiền và không cần xin tiền ba mẹ, dù cho bạn là sinh viên, nếu bạn có đủ quyết tâm, một kế hoạch chi tiêu hợp lý và một công việc part-time ngoài giờ học.

Sinh viên năm 3, tôi có chuyến xuất ngoại đầu tiên, qua Thái Lan, cũng với một mức chi phí rẻ ngạc nhiên so với những chuyến đi của người khác. Và cũng hoàn toàn không phải xin ba mẹ một đồng nào cả. Nên nếu bạn nghĩ cứ phải ra trường đi làm mới có thể đi du lịch nước ngoài thì bạn hoàn toàn sai lầm rồi nhé. Còn nơi nào và khi nào tốt hơn để du lịch nếu không phải là thời sinh viên? Bạn có sức khỏe, bạn có nhiều thời gian, bạn có một sự tự tin và không ngại gian khổ. Hãy tận dụng nó, ít nhất trong việc du lịch.

Đấy là tôi, với những chuyến đi nhiều ngày (5-10 ngày) và hay thích đi một mình. Còn những bạn bè của tôi, họ cũng đi du lịch rất nhiều và tận dụng khá tốt lợi thế của một sinh viên. Chắc chắn bạn cũng biết, lớp học đại học là lớp của “dân nhập cư”, phần lớn các bạn trong lớp đều đến từ mọi tỉnh thành trong cả nước, rất ít là dân thành phố chính gốc. Đó chính là cơ hội, hãy thử tưởng tượng trong một lớp 100 mạng, bạn chỉ chơi với 2 nhóm, mỗi nhóm 5 người, khả năng lớn bạn có 10 tỉnh thành khác nhau để đi du lịch, chỉ cần một lời đề nghị, rủ rê cô/cậu bạn trong các ngày nghỉ lễ.

Bạn sẽ tha hồ được đi đây đó, 1 năm đi về nhà 10 người bạn là bạn đã đi được hơn rất rất nhiều người rồi. Mà những chuyến đi này thường rất vui và rẻ. Về quê bạn bè, bạn được tiếp đón thân tình, ăn ở phủ phê miễn phí và được dẫn đi những địa danh nổi tiếng của nơi đó nữa, chưa kể nếu về những vùng như miền tây, vùng biển, bạn sẽ tha hồ được ăn đặc sản, hải sản thỏa thuê với chi phí rẻ nhất có thể. Nhưng đừng chỉ đi không, hãy dẫn bạn bè về nhà bạn nữa, đây là một kiểu “cộng sinh” hai bên cùng thắng vô cùng vui vẻ và tuyệt vời.

Bạn nghĩ khi đi làm bạn sẽ có những cơ hội du lịch đó sao? Rằng các bạn đồng nghiệp sẽ dẫn bạn về nhà chơi thỏa thích? Không đâu, ít lắm bạn à, khi đi làm chúng ta có xu hướng tính toán căn ke, và phần lớn đồng nghiệp họ đang tìm cách hạ gục bạn bằng cách nào đó, thì tâm trí đâu mà dẫn bạn đi chơi chứ.
Khi là sinh viên, bạn có thể rủ những người bạn thân trong nhóm, đi du lịch đến nơi nào mọi người cùng thống nhất, chi phí share đều rất rẻ và cả đám sẽ có những chuyến đi ngập tiếng cười và những kỷ niệm.

Giá như tôi nhận ra được điều này sớm hơn thì hẳn hồi sinh viên tôi sẽ đi được nhiều lắm, nhưng không sao, dù sao tôi cũng đi được một số nơi theo cách này: Bình Thuận-Phan Thiết, Nha Trang, Đà Nẵng… Có thể bạn sẽ chọn việc về thăm ba mẹ, gia đình cho những ngày nghỉ, thay vì đi chơi đâu đó. Rất tốt, thăm ba mẹ là một việc rất đáng quý, nhưng tuổi trẻ và nhất là thời sinh viên thì không quay trở lại, hãy tận dụng nó cho đáng, để rồi không phải hối tiếc. Còn ba mẹ và gia đình, hẳn còn rất nhiều cách khác để quan tâm họ mà, đúng không? Giả sử như một ngày lễ, bạn không về nhà nhưng báo cho ba mẹ biết rằng: “Con đang đi du lịch nơi này kia a bê cê đê, ở đây nhiều cái hay lắm ạ thế này thế kia.” “Con ở nhà bạn nên miễn phí ạ.” “Con đi chơi chỗ này chỗ kia bằng tiền con làm thêm ạ, ở đây có đặc sản này con sẽ mang về làm quà cho mẹ nhé bla bla.”

Tôi tin ba mẹ bạn sẽ vui không kém khi bạn về thăm nhà, vì bạn đã chứng tỏ được rằng bạn là một người-đã-lớn, biết tính toán và có trách nhiệm với cuộc sống của mình. Làm gì có ba mẹ nào không vui khi thấy con mình lớn khôn? Nhưng thôi, không làm bàn chuyện này. Tôi tin nếu đang là sinh viên, bạn sẽ có những quyết định đúng đắn cho chính mình.

Viết một đoạn dài thế, sau cùng chỉ kết lại một câu này thôi, có thể bạn đã biết hay chưa biết, nhưng chắc chắn thời sinh viên là một trong những khoảng thời gian tuyệt vời nhất đời để đi du lịch.

4. Thế giới của những mối quan hệ

Hãy nghĩ đi, lớp học đại học thường cả trăm người, không phải ai sau này ra cũng làm cùng một ngành, mà tỉ lệ làm trái ngành là vô cùng lớn. Khi học đại học chúng ta có xu hướng chơi theo nhóm, không thể thân được với cả lớp như hồi trung học. Nhưng tin tôi đi, khi bạn ra đi làm, sẽ chẳng còn khoảng cách nhóm nhiếc gì nữa. Sau một thời gian, hãy cố gắng giữ liên lạc và update thông tin bạn bè trong lớp. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy bạn bè của mình đang rải đều khắp mọi thể loại công việc, từ những việc tay chân đến văn phòng, từ nhân viên quèn cho tới anh quản lý, từ người học việc cho tới những đứa bạn tự khởi nghiệp kinh doanh.

Bạn sẽ nắm giữ một lượng “mối quan hệ” khổng lồ cực kì hữu ích mà nếu không đi học bạn sẽ khó lòng có được. Những mối quan hệ này theo khía cạnh nào đó, nhất định sẽ có ích, họ có thể giới thiệu cho bạn một việc làm, chia sẻ cho bạn những kinh nghiệm, trở thành đối tác và khách hàng trong những tình huống đặc biệt, và được làm việc với bạn bè, nhất là bạn học cũ, thì vui hơn với người lạ nhiều đúng không?

Chưa kể những mối quan hệ bên ngoài bạn có thể xây đắp được trong những năm tháng sinh viên, đó là những người giảng viên trên trường hay trong các khóa học bên ngoài, đó là những người bạn, người anh chị trong các câu lạc bộ từ thiện, câu lạc bộ đọc sách, câu lạc bộ sống tốt bla, đó là những người bạn đủ độ tuổi bạn quen trên các chuyến đi trải nghiệm, đó là những bạn đồng nghiệp ở cửa hàng part-time, đó là những người bạn có cùng ý tưởng kinh doanh hay cậu bạn cực siêu lớp anh văn… Hãy cố gắng duy trì những mối quan hệ đó, chúng sẽ có ích cho bạn trong đa số trường hợp trên đời.

Bạn có một khởi đầu thuận lợi khi là sinh viên, vì phần lớn mọi người đều dễ có thiện cảm với cái mác sinh viên hơn là một anh nhân viên nào đó. Nó có vẻ ngây thơ, ngờ nghệch, thiệt thà, đáng tin và rất dễ thương nữa. Tôi cũng có những mối quan hệ hay ho như thế. Một ông anh quen trong cửa hàng lưu niệm (khi tôi muốn xin việc) sau này trở thành người dẫn tôi đi chuyến xuất ngoại đầu tiên đầy thú vị. Một người thầy khá có tiếng trong một khóa học chuyên môn trở thành người tư vấn cho công việc kinh doanh khởi sự của tôi. Một ông anh cùng thói quen đọc sách đã trở thành người tư vấn cực kỳ nhiệt thành và tin cậy cho mọi ý tưởng tôi nhen nhóm.

Một người bạn thân có được từ những chuyến đi từ thiện. Một chuyến đi tự phát hoàn toàn miễn phí và vô tình khi làm quen nhau trên chuyến tàu xe lửa…. Ồ, rất nhiều những chuyện hay ho tôi có được từ những mối quan hệ không hề định trước như thế, tất cả những mối quan hệ đó đều bắt đầu khi tôi là sinh viên. Bạn cũng hãy tranh thủ thời sinh viên của mình để mở rộng các mối quan hệ đi, đừng nhút nhát và lười biếng nữa.

“Bạn thường sẽ hối tiếc về những việc mình có thể mà đã không làm nhiều hơn…” – Khuyết danh

Nhớ nhé, tôi không phải là một sinh viên giỏi và cũng chẳng hứng thú gì với đa số kiến thức ở trường học. Tôi đã không chọn học lên cao mà chọn con đường làm theo ý thích của mình. Nhưng thời sinh viên của tôi thật sự đáng giá và tôi không bao giờ hối hận. Đó chính là điều tôi muốn nói với bạn. Mỗi ngày càng có thêm nhiều bài viết theo hướng “tại sao phải học, tại sao không tự khởi nghiệp”, đó cũng là điều tôi nghĩ và khuyến khích.

Nhưng nhìn ra xã hội, vẫn rất nhiều, rất rất nhiều bạn trẻ dù muốn dù không vẫn chọn con đường đi học, con đường trở thành một sinh viên. Dù cho bạn học vì ba mẹ muốn, học vì muốn kiếm việc làm ổn định, học vì không biết nghỉ thì làm gì, học vì nhìn quanh ai cũng học… Nhưng hãy nhớ, những năm tháng sinh viên không chỉ gồm kiến thức trên trường, không chỉ bao gồm giảng đường và giáo trình tài liệu. Đó thật sự là một thế giới vô cùng thú vị và đầy ắp những điều hay ho chờ bạn khám phá. Đừng bỏ lỡ nó, đừng bỏ lỡ thời sinh viên tuyệt vời.

Còn điều này nữa, không biết có liên quan không nhưng biết đâu hữu ích. Nhiều bạn sinh viên ra trường, hoang mang khi đi xin việc vì nhà tuyển dụng nào cũng muốn bạn phải có kinh nghiệm, trong khi bạn chưa đi làm ở đâu cả. Theo tôi, kinh nghiệm không chỉ là những năm tháng ngồi một chỗ làm chuyên môn, là một sinh viên-rực-rỡ, bạn có thể hoàn toàn tự tin khi điền vào bản CV những kinh nghiệm – tuyệt – vời thế này:

  • Người sáng lập và điều hành câu lạc bộ từ thiện “nụ-cười-sún bla”. (dù cho câu lạc bộ của bạn chỉ có vỏn vẹn 5 thành viên và công việc là tập cho trẻ mẫu giáo đánh răng mỗi ngày :D)
  • Cộng tác viên cho bla 3-4-5 tờ báo, tạp chí, trang mạng chuyên đề này nọ, dù cho nghe tên lạ hoắc.
  • Thành viên câu lạc bộ tổ chức sự kiện, đã tham gia tổ chức các sự kiện ích y zét. (dù cho sự kiện bạn tổ chức chỉ to tầm mắt muỗi)
  • Đã từng đạt học bổng này, cuộc thi nọ, sự kiện kia. (giải sau khuyến khích)
  • Đã từng đi du lịch en nờ tỉnh thành với chi phí tượng trưng en nờ cộng một số nghìn đồng

Bla bla bla chắc chắn hồ sơ của bạn sẽ sáng giá hơn nhiều một tấm bằng.

Chúc bạn trở thành một sinh viên-cực-kỳ-rực-rỡ, để xin được một công việc mơ ước hoặc đơn giản chỉ là để luôn có một thời đáng tự hào khi nhắc lại.

Lưu ý: Đây chỉ là một bài viết mang tính góc nhìn cá nhân và không áp đặt cho mọi trường hợp. Hãy thoải mái với sự lựa chọn của riêng mình!

 

 Phi Tuyết

Bàn về chủ nghĩa cá nhân – Bài 2

Featured Image: Dominique Guillochon

 

Người công dân của xã hội tự do giữ quyền lực chính trị ở mức tối thiểu và bảo vệ một cách quyết liệt những quyền cá nhân. Kết quả là xã hội tự do xói mòn đặc quyền đặc lợi được luật pháp công nhân bằng cách loại bỏ mọi sự đe dọa chống lại những người mới ngoi lên thuộc đủ mọi kiểu khác nhau và bảo vệ sự tự chủ của họ. Nó cung cấp cho người ta con đường dẫn tới tiến bộ xã hội và sự cải thiện điều kiện sống cho tất cả mọi người, kể cả những người được sinh ra trong hoàn cảnh tồi tệ nhất của xã hội. Khao khát tìm hiểu làm cách nào mà hành động của cá nhân có thể thúc đẩy sự thịnh vượng chung đã thúc đẩy Adam Smith phát triển lý thuyết về xã hội tự do trên cơ sở của sự đồng cảm và tư lợi.

Adam Smith nói về tính ích kỷ và sự đồng cảm

Trong tác phẩm Lý thuyết về cảm nhận đạo đức[1], xuất bản năm 1759, Smith viết như sau:

“Dù con người có ích kỷ đến đâu đi nữa thì trong tính cách của anh ta vẫn có một nguyên tắc làm làm cho anh quan tâm đến số phận của người khác và hạnh phúc của họ mặc dù anh ta chẳng được lợi lộc gì, ngoài việc thấy vui khi quan sát người khác hạnh phúc. Tình cảm khi trông thấy hay hiểu được một cách sống động hoàn cảnh khốn khổ của người khác là tình thương hay từ tâm.”

Đối với Smith, khả năng tưởng tượng mình trong vị thế của người khác – sự đồng cảm – là chìa khóa để hiểu tại sao về mặt đạo đức chúng ta bằng lòng và mong muốn tưởng thưởng hoặc không bằng lòng và mong muốn trừng phạt người khác hay chính chúng ta vì những hành động cụ thể nào đó.

Và vì thế, thể hiện thật nhiều tình cảm với người khác và kiềm chế tình cảm với chính mình, hạn chế tính ích kỷ và để cho tình yêu tương người khác tuôn trào là sự hoàn hảo của bản chất con người; và tự nó có thể tạo ra sự hài hòa tình cảm và tình thương yêu giữa con người với nhau, toàn bộ sự thanh cao và tài sản của họ đều ở đó. Yêu người hàng xóm như yêu chính mình là điều luật vĩ đại của Thiên chúa giáo, cho nên lời răn vĩ đại của tự nhiên là chỉ yêu mình như yêu người hàng xóm hay hàng xóm cũng có khả năng yêu mến chúng ta thì cũng thế.

Theo nghĩa nào đó, trong khi tư lợi tương tự như cái máy gia tốc thúc đẩy sự tiến bộ trong xã hội tự do thì sự đồng cảm lại là cái phanh giúp chúng ta chạy thậm chí còn nhanh hơn.

Chủ nghĩa cá nhân chân chính không phải là lòng ích kỷ hẹp hòi

Cố gắng bảo vệ quyền sống, quyền tự do và tài sản – nền tảng của chủ nghĩa cá nhân – không phải là sự ích kỷ hẹp hòi. Chúng ta có thể sử dụng thành quả của quyền tự do của chúng ta để giúp đỡ người khác cũng như giúp đỡ chính mình – và chúng ta vẫn làm như thế. (Và rõ ràng là điều đó làm cho chúng ta hạnh phúc hơn[2]).

Nhưng không ít người vẫn đánh đồng chủ nghĩa cá nhân với tính ích kỷ hẹp hòi vì ngay những người theo phái tự do (libertarians) đôi khi cũng tuyên xưng chủ nghĩa cá nhân dưới hình thức quá hạn hẹp – với tâm điểm của nó là “cái tôi” được đưa lên hàng đầu. (Tôi đã viết[3] và nói[4] về vấn đề này rồi). Tôi không nghĩ là quan điểm đó hay cách sống mà quan điểm đó ám chỉ vốn dĩ là sai, nhưng vấn đề là nó không được nhiều người ủng hộ. Sự phát triển về mặt xã hội, kinh tế và văn hóa phụ thuộc vào mạng lưới quan hệ xã hội phức tạp của rất nhiều người, và mạng lưới đó khó mà hình thành trong cái chủ nghĩa cá nhân với mỗi người là một nguyên tử như thế.

F.A. Hayek viết trong tiểu luận quan trọng của ông với nhan đề “Chủ nghĩa cá nhân: chân chính và sai lầm”[5] như sau: “… tin rằng chủ nghĩa cá nhân ủng hộ và khuyến khích thói ích kỷ là một trong những lý do chính làm cho nhiều người không ưa nó…”

Trong một bài báo có tên là “The Downside of Liberty”[6] được công bố trên tờ New York Times ngay trước ngày lễ Độc lập, ông Kurt Anderson than thở:

Điều xảy ra trong lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội sau những thay đổi to lớn hồi cuối những năm [19]60 không phải là mâu thuẫn hay không thích hợp. Tất cả những cái đó chỉ là chuyện vặt. Đối với những người hippy và những người tự do cũng như các doanh nhân và nhà đầu tư, chủ nghĩa cá nhân cực đoan đã giành toàn thắng. Tính ích kỷ đã chiến thắng.

Tác giả nêu lên vấn đề đáng được bàn thảo vào một dịp khác. Nhưng vấn đề ở đây là việc đánh đồng giữa chủ nghĩa cá nhân với tính ích kỷ hẹp hòi. Đương nhiên là ông ta sai. Nhưng với những điều mà những người ở phía “chúng ta” đôi khi vẫn nói thì tôi có thể hiểu vì sao ông ta và những người khác có thể nghĩ như thế. Chủ nghĩa cá nhân hẹp hòi tự nó dẫn tới khái niệm cho rằng những người theo phái tự do, đấy là nói khi chúng ta đánh giá cao chủ nghĩa cá nhân, trên thực tế là những phần tử phản xã hội..

(Hiện nay tôi nghĩ rằng những mối đe dọa đối với quyền tự do của chúng ta là con đường ngắn nhất làm cho thói ích kỷ hẹp hòi thế chỗ cho sự đồng cảm giữa người với người mà Smith từng nói hay theo ngôn từ của Tuyên ngôn độc lập “hàng loạt các hành vi lạm quyền và chiếm đoạt … chứng tỏ ý đồ bắt họ [nhân dân] phải nằm dưới quyền của một chế độ độc tài chuyên chế”. Nghĩa là tìm cách sử dụng quyền lực chính trị để làm cho chúng ta trở thành ít ích kỷ hơn – thí dụ thông qua việc tịch thu và tái phân phối thu nhập – có thể có hiệu quả ngược lại).

Chủ nghĩa cá nhân chân chính hướng tới xã hội

Chủ nghĩa cá nhân theo cách hiểu của Adam Smith có nghĩa là gì? F.A. Hayek viết trong tiểu luận vừa dẫn như sau:

Đâu là những tính chất quan trọng nhất của chủ nghĩa tự do? Trước tiên cần phải nói rằng đấy trước hết là lý thuyết về xã hội, là cố gắng nhằm tìm hiểu những lực lượng quyết định đời sống xã hội của con người, còn tập hợp những câu châm ngôn chính trị được rút ra từ quan điềm như thế về mặt xã hội chỉ đóng vai trò phụ mà thôi.

Nói cách khác, chủ nghĩa cá nhân là phương pháp quan sát và tìm hiểu cách chúng ta sống cùng nhau. Chủ nghĩa cá nhân là nói về những biện pháp tốt nhất nhằm thúc đẩy sự hợp tác xã hội. Nghĩa là:

. . . Chỉ có thể tìm hiểu những hiện tượng xã hội thông qua việc tìm hiểu những hành vi của cá nhân hướng tới những người khác và được dẫn dắt bởi hành vi mà họ kỳ vọng ở đối tác.

Trong ngữ cảnh như thế của chủ nghĩa cá nhân, tính ích kỷ có ý nghĩa thực sự là gì?

Nếu chúng ta đặt vấn đề một cách ngắn gọn bằng cách nói rằng, trong hành động người ta được và phải được hướng dẫn bởi quyền lợi và ước muốn của họ thì điều này ngay lập tức bị hiểu lầm hay bị xuyên tạc thành quan niệm sai lầm ngược lại là họ được hay phải được hướng dẫn chỉ và chỉ bởi nhu cầu cá nhân hay quyền lợi ích kỷ của họ mà thôi, trong khi chúng ta muốn nói rằng họ có quyền phấn đấu cho tất cả những gì mà họ nghĩ là đáng mong ước.

Như vậy là, chủ nghĩa cá nhân chân chính trái ngược với thái độ bao cấp (dịch từ: paternalism -ND) về mặt tư tưởng ở chỗ nó tôn trọng khả năng đưa ra và đánh giá quyết định của từng người và của mỗi người. Kể cả quyết định có xin giúp đỡ hay có giúp đỡ người khác hay không và nếu có thì trong những hoàn cảnh như thế nào, và xin giúp hay giúp những cái gì, cũng như việc giúp đỡ có hiệu quả hay là không.

Kết quả là trong lịch sử loài người, tự do và chủ nghĩa cá nhân (được hiểu một cách đúng đắn) chính là những động cơ mạnh mẽ nhất trong việc nâng cao đời sống của ngay cả những người nghèo khổ nhất, như đoạn băng video nổi tiếng[7] của ông Hans Rosling, giáo sư về sức khỏe thế giới, đã cho thấy.

Bây giờ xin bàn về tính ích kỷ hiểu theo nghĩa rộng, vốn là phần quan trọng nhất của chủ nghĩa tự do, mà như Hayek nói, thường bị hiểu lầm. Ông giải thích như sau:

Nền tảng chân chính của luận cứ của [người theo phái cá nhân chủ nghĩa] là không có người nào có thể biết ai là người biết rõ nhất và chỉ có một con đường tìm kiếm, đấy là thông qua tiến trình xã hội, trong đó mỗi người đều được phép thử và tìm ra điều mà người đó có thể làm.

Tiến trình xã hội đó là sự cạnh tranh trên thương trường không có các đặc quyền về mặt chính trị và rào cản về mặt pháp lý. Cạnh tranh kiểu đó là khám phá thủ tục, trong đó người ta tìm kiếm những biện pháp – thông qua sự đồng cảm – làm cho nhau cùng được lợi. Điều dó sẽ không dẫn tới sự toàn thiện toàn mĩ có tính không tưởng, mà dẫn tới sự cải thiện thường xuyên phúc lợi của tất cả mọi người và sự thể hiện bản thân của mỗi người.

Chủ nghĩa cá nhân là biện pháp thử-đúng nhằm thúc đẩy sự hợp tác xã hội chứ không phải là lời kêu gọi nhằm tránh xa nó.

Sandy Ikeda là phó giáo sư kinh tế tại Purchase College, SUNY, và là tác giả cuốn The Dynamics of the Mixed Economy: Toward a Theory of Interventionism (tạm dịch: Sự năng động của nền kinh tế hỗn hợp: bàn về lý thuyết can thiệp).

 

Phạm Nguyên Truờng dịch
Sandy Ikeda – Chủ nghĩa cá nhân đối lập với chủ nghĩa vị kỷ

 


[themify_box style=”blue shadow rounded” ]Sandy Ikeda là phó giáo sư kinh tế tại Purchase College, SUNY, và là tác giả cuốn The Dynamics of the Mixed Economy: Toward a Theory of Interventionism (tạm dịch: Sự năng động của nền kinh tế hỗn hợp: bàn về lý thuyết can thiệp).[/themify_box]

[1] The Theory of Moral Sentiments: http://www.econlib.org/library/Smith/smMS.html
[2] http://www.nytimes.com/2012/07/08/opinion/sunday/dont-indulge-be-happy.html?_r=1&pagewanted=all
[3] http://www.thefreemanonline.org/headline/don%E2%80%99t-tread-on-others/
[4] http://www.youtube.com/watch?v=QxPAZANdYQE&feature=youtube_gdata
[5] “Individualism: True and False”: http://mises.org/books/individualismandeconomicorder.pdf
[6] “The Downside of Liberty,”: http://www.nytimes.com/2012/07/04/opinion/the-downside-of-liberty.html
[7] this popular video: http://www.youtube.com/watch?v=jbkSRLYSojo

Ta vấp ngã để đi tìm tương lai

Featured Image: Mohammad Keshtkar

 

Lần đầu tiên trong đời yên lặng lắng nghe em mếu máo như một đứa trẻ qua điện thoại mà chẳng biết phải làm gì: “Em trượt rồi, anh ơi.” Một thằng con trai vốn mạnh mẽ, nghịch ngợm ngoài đời là thế lại có những giây phút yếu đuối đến thế này đây. Tôi cảm nhận được những sự nỗ lực và cố gắng của em từ những giọt nước mắt đang trực tuôn trào rơi, những giọt nước mắt hiếm hoi nhưng rất thật. Cũng giống như em tôi, có thể là bạn kém may mắn hoặc bạn đã cố gắng hết sức mình nhưng không thành công, tôi có một niềm tin mãnh liệt khi bắt gặp những khuôn mặt đượm buồn này, nỗi buồn thực sự từ tận đáy lòng chỉ xuất hiện khi bạn đã cố gắng hết sức mình, những giọt nước mắt chỉ rơi vì thành quả cuối cùng đã không đạt được, những giọt nước mắt ấy mới chính là điều đáng trân trọng.

Ngày hôm nay tôi viết cho sự vấp ngã, viết cho đứa em còn khờ khạo vẫn chưa trưởng thành với tương lai còn đang rộng mở phía trước. Tôi viết cho bạn, viết cho những con tim đang ngập tràn nhiệt huyết của tuổi trẻ cùng sự tò mò vào cuộc sống, viết cho những con tim đang bị hấp dẫn bởi cánh cổng đại học mà cả đời ngồi trên ghế nhà trường ai cũng hằng ao ước. Tôi viết có lẽ chỉ đơn giản với tư cách một người anh đã đi trước các bạn được vài tuổi xuân, tôi viết bởi vì các bạn đang phải gánh vác trên đôi vai bé nhỏ một thứ tương lai trong tưởng tượng, nó đè nặng lên tâm lý của những con người trẻ đang chập chững bước đi những bước đầu tiên vào đời.

Ngay lúc này đây, khi đã biết cánh cổng đại học vừa đóng sập lại trước mắt, bạn như thấy mình bị dội một gáo nước lạnh vào niềm kiêu hãnh luôn hừng hực cháy bấy lâu, bạn thấy những hoài bão và ước mơ của mình đều tan biến, những nỗ lực và cố gắng trong 12 năm trời chẳng còn ý nghĩa gì với bạn và không ít bạn coi đây như một thất bại nặng nề của mình trong đời, đầy thất vọng và chán nản. Tôi có thể nói với bạn rằng: bạn đã nhầm, rằng: Cánh cổng đại học có thể là một trong những con đường ngắn nhất nhưng nó không phải là con đường duy nhất để bạn bước vào đời, thất bại này của bạn sẽ chưa là gì so với những điều đang sẵn sàng chờ đợi bạn phía trước.

Bạn đã bao giờ tự hỏi lại chính bản thân rằng: Từ khi nào bạn mặc định cho tương lai của mình phải là những chỗ ngồi trên giảng đường bên trong cánh cổng trường đại học để rồi sau đó bạn sẽ bước vào cuộc sống một cách chễm chệ từ nơi đây? Và đã bao giờ bạn tự hỏi thế giới bên ngoài những cánh cổng trường đại học có những điều gì, tại sao bạn không thể lao vào ngay lúc này mà bắt buộc phải chờ đợi để đi qua một cánh cổng mà chính nó vừa mới đóng sập lại trước mắt bạn.

Những câu hỏi đấy từ gia đình, thầy cô giáo và những người đi trước chắc chắn đã không có ai trả lời cho bạn vì nếu có thì bạn sẽ không coi lần vấp ngã này là một thất bại nặng nề đến vậy. Khi mà tinh thần và kinh nghiệm sống được nuôi dưỡng, bảo bọc hơn chục năm trời dưới mái trường xã hội chủ nghĩa hiền hoà nó sẽ đưa các bạn đi đến đâu? Các bạn sẽ là những sản phẩm thành công của một kiểu tư duy theo lối mòn, cuộc đời trước mắt các bạn tính đến thời điểm các bạn cầm trên tay kết quả báo trượt đại học có lẽ chăng chỉ là những công thức, những văn phạm được nhồi nhét và đọc chép hết ngày này rồi tháng khác suốt cả thập kỷ qua?

Hãy bỏ ngoài tai những tiếng ồn ào của thế giới này, phía trước vẫn là bầu trời của những khát khao điên rồ, của những lằn ranh mà bạn còn ngập ngừng chưa dám bước tới. Bạn chỉ thiếu đi một chút sự dũng cảm nữa mà thôi. Lúc này đây có thể bạn sẽ khóc khi không đặt chân được vào cánh cổng của các trường đại học theo như mình mong muốn, nhưng bạn hãy chờ xem chắc chắn sẽ có những nụ cười của tân sinh viên đã đỗ đại học ngày hôm nay khác xa với nụ cười của họ 4 năm sau đó. Bởi vì sao, bởi có thể lúc đó họ mới muộn màng nhận ra mình đã nhấn chìm tuổi xanh trong những tháng năm vô vị và thiếu hoài bão vào nơi mà 4 năm trước mình luôn mơ ước được sống cùng nó. Hãy luôn nhớ rằng đại học không phải là tất cả.

Tôi viết ra câu chuyện trên đây không hề với một tư tưởng cổ xuý cho con đường phi đại học, tôi viết cho bạn dựa trên những gì mà tôi cùng bạn bè tôi đã và đang trải qua, tôi viết cho bạn khi tôi bàng hoàng đọc được đâu đó con số thống kê đến hết quý II năm 2014 Việt Nam có hơn 162,000 cử nhân thất nghiệp, tôi viết cho bạn khi tôi bàng hoàng nhận được tin nhắn từ những người bạn lâu ngày không gặp: “Tôi mới mở quán, hôm nào ra làm cốc bia ủng hộ tôi nhé.” “Cần photo giấy tờ gì ra tao giảm giá cho.” “Tao làm trình dược viên, thuốc men cứ hỏi tao.” – Tất cả chúng tôi đều tốt nghiệp chuyên ngành Tài chính. Vậy đấy, nhiệm vụ của một trường đại học cấp tiến cuối cùng vẫn là để những con người trẻ tự tìm lối đi cho chính mình.

Ai trong chúng ta cũng đều phải học cách để sống và tồn tại. Vùi mình vào giữa dòng đời và lặng yên cho nó xô đẩy không thể gọi là sống được. Hãy rũ bỏ suy nghĩ về một tương lai ổn định, an nhiên trong đời khi mà bạn còn chưa được nếm trải mùi vị của cuộc sống này. Hãy bước chân ra khỏi nỗi thất vọng trước mắt, đi tìm tương lai cho chính mình, tương lai đó sẽ được định hình khi bạn vượt qua những gian truân mà bạn gặp phải để rồi những giọt nước mắt hay những nụ cười của ngày hôm nay đều là hạnh phúc nơi phía cuối con đường.

Và tôi luôn tin tưởng những con tim tuổi 18 này hơn bao giờ hết. Tôi tin bạn sẽ làm được và rồi để khi ngoái đầu nhìn lại, tôi muốn thấy những nụ cười tủm tỉm hoặc phá lên của các bạn rằng: có một thời ta đã như thế, một thời trẻ dại, ta vấp ngã để đi tìm tương lai.

 

Nguyễn Trần Chung

Đam mê, ước mơ và hip hop

 

[youtube=://www.youtube.com/watch?v=blUd80ZuLCU&w=640&h=360]
 

 

Lãnh đạo Ngân Hàng Trung Ương Ireland không đùa với Bitcoin

1
Featured image: George Frey

 

Trong 2 năm vừa qua, các bankers trung niên và các nhà phê bình đã liên tục ném phi tiêu vào bitcoin. Tiền ảo, chúng ta thường được cảnh báo, đã “chết” và “bất khả thi”. Nó chỉ hơn “cái trào lưu được sinh ra từ bọn geeks đang nghịch nước trong chuyện mua bán drug” một chút.

Rõ ràng là không phải vậy. Vào tuần trước, một nhân vật có thẩm quyền không thấp hơn vị trí director of markets (tạm dịch: Bộ trưởng bộ kinh tế) tại Ngân Hàng Trung Ương Ireland đã đưa ra một bài phát biểu về tiền ảo. Gareth Murphy nói rằng các giới chức thẩm quyền tài chính và kiểm định đang bắt đầu chú ý đến các loại “tiền mã” (crypto-currencies) như bitcoin một cách nghiêm túc.

“Các ngân hàng trung ương, các nhà kiểm chế tài chính, các ban ngành tài chính, các giới chức thẩm quyền và thống kê nên chú ý đến các loại tiền ảo.” Ông nói.

Nó đang dần trở nên một thực tế bởi vì “sự dễ dàng trong các giao dịch có thể xảy ra giữa đôi bên tại hai địa điểm bất kì nào trên thế giới, cùng với chi phí thanh toán thấp và sự kiện là đã có nhiều công ty công nghệ lớn tên tuổi đã chấp nhận cho phép mua hàng bằng bitcoin.”

Nói cách khác, bitcoin không phải là một trào lưu. Nó, hay các loại tiền ảo giống nó, có lẽ đã trở thành một phần của nền kinh tế luôn tiến hóa và cơ cấu hạ tầng thanh toán của nó.

“Khi tiền ảo bắt đầu xuyên thấu qua các hoạt động kinh tế, các nhà cung cấp dịch vụ tài chính được kiểm định chẳng hạn như ngân hàng, các công ty bảo hiểm và các nhà quản lý tài sản có lẽ phải làm cho mình thích nghi với môi trường mới này để giữ được thị phần của mình.” Murphy nói.

Quả nhiên đây là một nhận định táo bạo từ một nhân vật cấp cao của ngân hàng trung ương. Đồng thời nó cũng biến các tiên đoán hàng tuần đầy tiêu cực của các nhà bình luận về tương lai của bitcoin thành một góc nhìn sáng sủa hơn.

Đơn giản mà nói, tiền ảo đang tăng trưởng, chứ không phải đang lụi tàn. Hiện tại có khoảng từ một đến ba triệu ví bitcoin trên thế giới. Nhưng con số đó có thể gia tăng đột biến trong năm tới. Tiền đầu tư cũng đang được đổ vào.

Tuần trước, một công ty bitcoin start-up, Xapo, đã gây được 20 triệu đô la tài trợ từ các công ty đầu tư vốn mạo hiểm blue-chip*, bao gồm Greylock Partners và Index Ventures. Một công ty bitcoin khác, Circle Internet Financial, đã gây được 17 triệu đô la hồi tháng 3 và đang sử sụng số tiền đó để thành lập doanh trại tại Ireland. Công ty này còn đã thuê luôn một giám đốc điều hành, Garrett Cassidy. Anh có nhiệm vụ biến công ty trở thành một điểm đến của những ngân hàng nào muốn khám phá các khả năng liên quan đến việc chấp nhận tiền ảo.

*blue-chip: các công ty cổ phần danh tiếng và uy tín

Một số công ty bán lẻ đã đi trước đối thủ của họ khi chấp nhận thanh toán với bitcoin, không cần biết là ngân hàng có chấp nhận hay không. Tại Mỹ, những công ty online lớn như Expedia, Overstock.com và TigerDirect đã nhận bitcoin. Rapper 50 Cent gần đây cũng bắt đầu nhận tiền ảo cho những album mới của anh.

Ảnh minh họa chỉ mang tính hài hước
Ảnh minh họa chỉ mang tính hài hước

Bản thân tôi không có bitcoins, vì tôi vẫn còn thấy nó hơi lạ lẫm so với mình. Và tôi rõ ràng là cũng không có hứng thú “đào” bitcoin. Một quá trình cần đầu tư vào các thiết bị công nghệ và tiền điện để đổi lấy một mức lợi nhuận rất không chắc chắn. Nhưng không có nghĩa là tôi không thể thấy được một xu hướng đang hình thành.

Bất chấp những vụ hacking diện rộng nhắm vào bitcoin, những trộm bitcoin, và những rào cản pháp lý, giá của bitcoin vẫn giữ mức ổn định trong hơn 6 tháng vừa qua. Nó có lẽ là một bước đi thông minh cho các ngân hàng tại thời điểm này nếu họ bắt đầu tìm hiểu bitcoin một cách nghiêm túc.

 

Tác giả: Adrian Weckler
Dịch: Nguyễn Hoàng Huy

Càng sống lâu trong xã hội chủ nghĩa, con người càng thiếu đạo đức

Featured Image: Pavel Horák

 

Người Việt Nam sống dưới chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa ngày nay đạo đức ngày càng suy đồi, từ chuyện lừa đảo, đến chuyện ăn cắp ở khắp mọi nơi. Nguyên nhân chính là bản chất Xã Hội Chủ Nghĩa không coi trọng tinh thần đạo đức, thái độ cư xử gian trá. Con người XHCN sẵn sàng làm bất cứ điều gì để đem lại một chút lợi nhỏ cho bản thân.

Tuần báo The Economist vừa đăng một bài nghiên cứu về người Đức sống trong vùng Đông Đức trước đây, theo Xã Hội Chủ Nghĩa có thái độ chua cay, gian trá hơn người Đức sống bên Tây Đức theo Chủ Nghĩa Tư Bản.

Thời chủ nghĩa Xô Viết ở Nga, người ta có một câu nói mai mỉa: “Dưới chế độ Tư Bản Chủ Nghĩa, người bóc lột người. Dưới chế độ cộng sản thì ngược lại.” Tức là cũng bóc lột vậy thôi, chẳng khác gì, có khi còn tệ hơn. Thực tế cho thấy hệ thống xã hội chủ nghĩa theo kiểu Xô Viết xúi giục con người không những có tâm địa xấu mà còn ưa làm chuyện gian trá nữa. Cụ thể nhất là trường hợp người dân sống ở Đông Đức, chế độ cộng sản để lại dấu ấn sâu đậm trong cách xử thế của con người: Coi nhẹ vấn đề đạo đức, sự lương thiện.

Hồi năm ngoái, ông Lars Hornuf ở trường đại học University of Munich cùng với ba chuyên viên trường Duke University: Dan Ariely, Ximena Garcia-Rada và Heather Mann thực hiện một cuộc nghiên cứu xem coi người Đức sẵn sàng nói láo đến mức nào để thủ lợi cho cá nhân. Có khoảng 250 người dân Bá Linh được chọn một cách hú hoạ, để tham dự trò chơi, ai thắng được thưởng 6 đồng Euro, tức khoảng 8 đô la Mỹ.

Trò chơi rất đơn giản, mỗi người chơi được cầm con súc xắc thẩy lên 40 lần, và ghi xuống mảnh giấy mỗi lần ra con số nào thì ghi xuống. Ai có tổng số nút cao sẽ được giải nhiều. Trước mỗi lần thẩy con súc xắc lên, người chơi phải hứa tự mình ghi trung thực con số mình thảy ra: Số lớn nhất và số nhỏ nhất.

Tuy nhiên, người chơi không bắt buộc phải tiết lộ cho người khác biết họ đã ghi số nào, có thật hay không. Do đó, người chơi rất dễ ăn gian, muốn ghi số lớn cũng chẳng ai biết. Ví dụ nếu họ chọn số xấp, và trúng số hai. Nhưng nếu họ ăn gian chọn số ngửa là số năm cũng không ai biết. Người chơi thật thà, sẽ ghi đúng số mình thẩy ra. Có những người đưa ra kết quả toàn là số lớn, tức là người đó ăn gian.

Sau khi trò chơi kết thúc. Người tham dự được yêu cầu kê khai số tuổi của mình, và nơi họ cư ngụ trong những khoảng thời gian khác nhau. Nhà nghiên cứu tìm thấy kết quả là những người sống ở khu Đông Đức có máu ăn gian gấp đôi người sống ở Tây Đức sống dưới chế độ tư bản chủ nghĩa.

Nhà nghiên cứu cũng để ý đến số năm sống ở Đông Đức của người tham dự trò chơi trước khi bức tường Bá Linh sụp đổ. Người nào sống dưới chế độ xã hội chủ nghĩa lâu hơn có xu hướng ăn gian nhiều hơn. Bởi vì đa số họ đưa ra kết quả có những con số lớn đáng nghi ngờ.

Kết quả nghiên cứu không tiết lộ điều gì về bản chất của mối liên hệ giữa xã hội chủ nghĩa với sự bất lương. Có lẽ nó chỉ cho người ta thấy cuộc sống bên Đông Đức tương đối nghèo khổ hơn ở bên Tây Đức. Cùng lúc đó, khi nói về tinh thần đạo đức, luân lý, rõ ràng là những người được nuôi dậy, trưởng thành trong xã hội tư bản hơn hẳn những người sống dưới chế độ xã hội chủ nghĩa.

Người Đức với nên tảng văn hoá khá vững vàng, thế mà xã hội chủ nghĩa đã làm suy đồi đạo đức con người như vậy, hỏi sao đối với người Việt, chủ nghĩa xã hội làm băng hoại xã hội Việt Nam đến mức nào.

 

Via Nhật Báo Calitoday
Bài tường thuật trên Business Insider ngày 18/7/2014
Nguyễn Minh Tâm dịch

Trong những giấc mơ

Featured Image: Matej Peljhan

 
Giấc mơ là nơi mà đại đa số đều là những nhân vật có thật trong cuộc sống quanh ta, họ có thể là người thân, người yêu mới, người yêu cũ, người ta thầm yêu, người đã mất đi hay vẫn còn đó, những người bạn, những người ta gần như quên mất. Tất cả họ được mang vào sống trong một thế giới khác, tựa như một quyển tiểu thuyết, nói lên những điều chẳng bao giờ xảy ra trong đời thường vậy.

Tất nhiên ngoài một số giấc mơ xuất hiện bởi ta quá mệt mỏi, stress mà lâm vào giấc ngủ sâu, hoặc là ta sẽ chẳng mơ được cái gì, hoặc là những giấc mơ này thường rất “kinh dị”, và kết thúc bằng cách giật mình tỉnh dậy vì bị đâm, một người rất thân chết hay bị hụt chân rơi xuống hố! Còn lại những giấc mơ thường là cuộc sống đời thường, lâu lâu pha vào chút xíu yếu tố siêu năng lực như rượt đuổi nhau chạy, đánh nhau như film chưởng hay biết bay hoặc tiên đoán trước tương lai.

Mỗi giấc mơ là một trải nghiệm

Mỗi giấc mơ đều là một trải nghiệm thật nhưng lại chẳng bao giờ có thật với những con người thật, suy nghĩ thật, hành động và cảm xúc thật sự. Tiếc là với độ lười của não khi vừa thức tỉnh, thường ta lại không cố nhớ lại giấc mơ của mình, sau đó ghi lại thật nhanh vào một tờ giấy, nếu không chắc chắn ta sẽ quên sạch!

Một số giấc mơ như cuộn băng được tua lại, ta tiếp tục sánh vai cùng những đồng đội cũ, bạn học cũ làm những trò khùng điên mà ở trong cuộc sống thực tại chẳng bao giờ ta có thể quay lại. Ta lại tiếp tục sinh ra lắm chuyện dây mơ rễ má với người yêu cũ, “cô gái năm ấy chúng ta cùng yêu” hay nhìn thấy “người yêu cũ có người yêu mới” mà đau lòng khôn nguôi.

Một số giấc mơ là những câu chuyện chưa bao giờ được diễn ra với chính những diễn viên đó. Nơi mà có thể người yêu cũ, người yêu mới, bạn gái ta từng thầm mến, bạn trai từng đứng nhìn từ xa xa, tất cả quyện vào trong một câu chuyện! Những trải nghiệm này đắt lắm nhé! Vì não bộ của ta siêu phàm lắm, tất cả những diễn biến trong câu chuyện đều diễn ra một cách hợp lý, những con người ở bên trong cũng có những hành động, cách nói chuyện, cách suy nghĩ y chang họ ngoài đời, nhờ vậy ta có được những trải nghiệm cực kỳ thực tế dù nó không xảy ra trong thực tế vì tuổi tác, khoảng cách địa lý hay đã nghỉ chơi từ lâu.

“Người lớn là một người từng trải, không phải là một người nhiều tuổi.” – Khuyết danh

Mỗi giấc mơ là một sự sáng tạo kỳ diệu

Có thể nói nếu bạn thực dậy, ghi lại những gì diễn ra trong giấc mơ và đổi tên tất cả nhân vật ở bên trong, bạn sẽ có được một câu chuyện kể thú vị, cực kỳ hợp lý và giống như nó thực sự tồn tại trong cuộc sống vậy.

Tôi từng kể một vài giấc mơ của mình cho những người bạn, giống hệt phim kiếm hiệp và tôi là nhân vật chính vậy, bọn nó vẫn ngỡ như tôi đang kể về một quyển tiểu thuyết nào vừa đọc được mới khổ.

Trong những giấc mơ, không chỉ ta bỗng dưng rượt đuổi hàng tiếng đồng hồ mà vẫn chưa ngừng nghỉ, ta còn được kề vai sát cánh cùng những người bạn, người thầy của mình, và chưa bao giờ ta nhìn thấy sự quả quyết, tài hoa hay khả năng đánh nhau của họ ghê gớm đến vậy, đúng là sáng tạo mà!

Mỗi giấc mơ là một trải nghiệm… vô giá!

Mỗi một giấc mơ về chết chóc, khi tôi là người bị hụt chân xuống hố sâu hay bị giết chết, tôi vẫn tưởng rằng mọi thứ kết thúc. Đây là lúc bỗng dưng tôi quyến luyến cuộc sống vô cùng, tôi còn nhiều thứ chưa làm, còn chưa tròn vai với nhiều người, còn chưa trải nghiệm đủ, còn trẻ… Giấc mơ dạy cho tôi quý trọng hơn mạng sống, quý trọng cái hiện tại hơn rất nhiều.

Và… có những giấc mơ thực sự vô giá

Chỉ khi bạn “tận mắt” nhìn thấy người thân của mình mất đi, như cách tôi suy sụp khi nghe tin mẹ mình mất trong giấc mơ của mình, cảm giác đau đến xé lòng đó vẫn còn vẹn nguyên khi tôi thức dậy, đó là lần đầu tiên tôi đỏ mắt vì một giấc mơ, và tôi hiểu được cái cảm giác mất đi một người thân nó đớn đau biết nhường nào. Bỗng chốc tôi cười bản thân mình, so với việc này, việc chia tay của tình yêu tuổi học trò có đáng là bao, mà sao lắm kẻ đã quằn quại, đã tuyệt vọng, thậm chí còn muốn chấm dứt cả mạng sống của mình?

Ôi những giấc mơ… có thật…

 

– Ưng Đen –

Nụ hôn, lời cầu nguyện: Những giờ phút cuối cùng của các nạn nhân MH17

Featured Image: Wikipedia

 

Trong một căn phòng ngủ tại một căn hộ gần Amsterdam, cậu bé Miguel Panduwinata tiến lại gần mẹ của mình và thì thầm: “Con ôm mẹ nhé?”

Samira Calehr ôm vào lòng đứa con trai 11 tuổi của mình, vốn đã nghịch ngợm cả ngày với những hành động kỳ quặc, làm cô khó xử với những thắc mắc của cậu bé về cái chết, về linh hồn của cậu, và cả về Chúa nữa. Buổi sáng sau đó, cô sẽ đưa Miguel và anh trai cậu bé là Shaka đến sân bay. Từ đây hai anh em sẽ đón chuyến bay mang số hiệu MH17 của Malaysia Airlines, vốn là chặng đầu tiên trên hành trình của chúng đến Bali để thăm bà ngoại của mình.

Cô như thường lệ luôn sẵn lòng vì lũ trẻ, chúng tỏ ra vô cùng phấn khích trước chuyến đi. Chiếc vali màu bạc của cậu bé đã được để sẵn ở phòng khách, mọi thứ đã sẵn sàng. Những chiếc canô tốc độ cao và những màn lướt sóng đang chờ đợi cậu bé ở thiên đường Bali. Nhưng có một điều gì đó làm cô cảm thấy bất an. Một ngày trước đó, trong lúc chơi đá bóng, cậu bé buột miệng hỏi cô: “Nếu là mẹ thì mẹ sẽ lựa chọn chết như thế nào? Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể của con một khi con được chôn vùi dưới lòng đất? Con sẽ không cảm thấy đau đớn vì linh hồn của con đã trở về với Chúa chứ?”

Và bây giờ, vào cái đêm cuối cùng trước chuyến đi lớn của mình, cậu bé Miguel cứ khư khư ôm chặt lấy mẹ của mình.

“Chắc hẳn là nó sẽ nhớ mình lắm đây.” Calehr tự nhủ. Sau đó cô nằm xuống cạnh cậu bé và ôm cậu ngủ suốt đêm hôm đó.

Lúc đó là 11 giờ đêm, thứ Tư, ngày 16 tháng 7. Miguel, Shaka và 296 người khác trên chuyến bay MH17 chỉ còn lại khoảng 15 giờ để sống.

—-

Chiếc Boeing 777 chuyên chở những hành khách từ Amsterdam tới Kuala Lumpur, Malaysia mang theo những niềm háo hức về sự khởi đầu và kết thúc hành trình của rất nhiều hành khách trên chuyến bay này: Sự phấn khích về những thử thách mới lạ, đối với một số hành khách là kỳ nghỉ mà họ hằng mong ước, và đối với không ít những người khác là sự thoải mái khi được trở về nhà.

Tình yêu và một sự khởi đầu mới là lý do khiến cho Willem Grootscholten quyết định có mặt trên chuyến bay này. Người đàn ông lực lưỡng này đến từ Hà Lan, vốn là một cựu quân nhân và đã ly dị vợ, đã quyết định bán toàn bộ nhà cửa của mình ở Hà Lan và chuyển đến Bali để xây dựng một cuộc sống mới với người bạn đời mới của mình là Christine, vốn là chủ của một nhà nghỉ tại đây. Cặp đôi này đã gặp nhau và nảy sinh tình cảm khi Grootscholten có chuyến du lịch đến Indonesia vào năm ngoái.

Christine, giống như những người Indonesia khác, chỉ có một cái tên duy nhất. Qua một người bạn, cô được tin có một anh chàng nào đó đã bị rơi khỏi một mỏm đá và lưng của anh ấy bị đau. Cô đã nói bạn của mình đưa anh ta đến một cơ sở y tế truyền thống mà cô biết. Ngày hôm sau, Grootscholten đã gọi điện cho Christine để cảm ơn cô.

Họ kết nối thông qua những cuộc trò chuyện. Tuy nhiên Grootscholten phải trở về Hà Lan, nơi anh làm việc là một quầy bán cà phê và công việc của anh là một nhân viên bảo vệ. Nhưng cả hai vẫn thường xuyên giữ liên lạc, và cuối cùng thì mối quan hệ giữa họ cũng có những tiến triển mới. Vào dịp năm mới, Grootscholten làm cho cô bất ngờ bằng việc xuất hiện trước bậc thềm nhà của mình, anh ở lại 3 tuần sau đó.

Bố của hai người con của Christine, cậu bé 14 tuổi Dustin và cô bé 8 tuổi Stephanie, đã qua đời 6 năm trước đó. Lũ trẻ nhanh chóng có cảm tình và quen dần với Grootscholten, chúng gọi anh là “bố”. Bốn người bọn họ giữ liên lạc với nhau bằng cách trực tuyến. Hầu như ngày nào cũng vậy, họ cùng ăn với nhau qua Skype bằng việc đặt những chiếc Ipad trên bàn ăn của mình suốt bữa tối của gia đình Christine và trong lúc đó là bữa trưa của Grootscholten vì sự chênh lệch múi giờ.

Vào tháng Năm, Grootscholten trở lại Bali để chúc mừng sinh nhật Christine và nói với cô rằng anh muốn dành quãng đời còn lại của mình ở bên cạnh cô. Cô lái xe đưa anh đến sân bay vào ngày 03 tháng 6 và hôn anh thay cho lời tạm biệt.

Đó chắc hẳn là nụ hôn cuối cùng của họ.

Đối với anh chàng 29 tuổi người New Zealand Rob Ayley, MH17 không chỉ đánh dấu việc kết thúc hành trình dài một tháng rong ruổi ở Châu Âu mà còn là sự khởi đầu của một công việc mới.

Cuộc sống không phải lúc nào cũng trở nên dễ dàng đối với Ayley. Anh từng mắc phải hội chứng rối loạn tự kỷ lúc thiếu niên và gặp khó khăn trong việc nắm bắt cảm xúc của người khác. 16 tuổi, anh chàng bỏ học và làm hết công việc này đến công việc khác – từ bán thức ăn nhanh đến làm vườn, rồi cả làm phô mai nữa. Ayley luôn sống giữ những ám ảnh, từ xe hơi cho đến tiếng trống, và cuối cùng là Rottweilers (tên của một loại chó rất dữ), sau khi bố mẹ mua cho anh một chú cún.

Không lâu sau đó, anh gặp gỡ và yêu một cô gái tên Sharlene. Họ kết hôn và có với nhau hai con trai, tên là Seth và Taylor. Trở thành bố đã hoàn toàn thay đổi Ayley, anh làm mọi thứ có thể để gia đình có cuộc sống đầy đủ. Anh đăng ký học ngành kỹ sư hóa học tại một trường đại học và quyết định biến nỗi sợ Rottweiler thành động lực để anh mong ước trở thành một người gây giống chó và anh có thể kiếm được tiền từ công việc của mình.

Ước mơ đó đã dẫn đến việc Ayley quyết định đến Châu Âu cùng với người bạn của mình là Bill Patterson, chủ của một cửa hàng chuyên bán cũi dành cho chó. Mục tiêu của Ayley là nhìn tận mắt giống chó Rottweiler và hy vọng có thể đem được giống chó này về New Zealand.

Cả hai dành cả tháng lái xe đi khắp Châu Âu, tới thăm những cửa hàng bán cũi dành cho chó và trò chuyện với họ thông qua những lần cafe, uống bia và ăn cùng họ. Điều đáng nhớ nhất đối với họ là việc chạy quá tốc độ quy định trên một xa lộ ở Đức bằng một chiếc Peugeot nhỏ mà cả hai đã thuê trước đó.

Cuối cùng thì cũng đến lúc phải về nhà. Vào buổi tối thứ Tư, Ayley gửi một bức thư điện tử cho mẹ của mình:

“Đó là một cuộc hành trình dài, rất dài. Chúng con đã tìm được loại chó Rottweiler tốt nhất trên thế giới, chúng con đã có thông tin liên lạc của nhau và trở thành bạn tốt của nhau, và bây giờ con đã sẵn sàng để trở về nhà. Mong mọi thứ sẽ ổn, nếu không có gì thay đổi thì con sẽ gặp mẹ vào thứ Bảy. Yêu mẹ!”

Một tiếp viên hàng không tên Sanjid Singh cũng đang mong muốn được nhanh chóng trở về nhà. Ban đầu anh không được bố trí để phục vụ trên chuyến bay MH17, tuy nhiên anh muốn trở về Malaysia sớm hơn một ngày để thăm bố mẹ mình ở phía bắc bang Penang. Do đó anh đề nghị đổi lịch bay với một đồng nghiệp của mình.

Chỉ 5 tháng trước đó, một sự thay đổi lịch bay tương tự đã cứu một thành viên trong gia đình anh. Vợ của anh, cũng là một tiếp viên hàng không, đã đồng ý đổi ca trực của mình cho một đồng nghiệp khác muốn có mặt trên chuyến bay MH370 của Malaysia Airlines. Chiếc máy bay mất tích khi đang trên đường đến Bắc Kinh.

Sự thoát chết trong gang tấc khiến bố mẹ của Singh vô cùng lo lắng và buồn bã khi cả hai quyết định vẫn tiếp tục bay. Signh đã nói với bố mẹ của mình rằng: “Nếu số phận buộc con phải chết, con sẽ chết. Một ngày nào đó bố mẹ sẽ phải chấp nhận nó.”

Vào ngày thứ Tư, Singh gọi cho mẹ của mình và báo cho bà một tin tốt lành rằng anh sẽ có mặt trên chuyến bay MH17 và sẽ có mặt ở nhà vào thứ Sáu. Mẹ hãy bảo trọng, anh nói.

Sau khi gác máy, bà liền cầu nguyện cho con trai của mình, như bà vẫn luôn như vậy.

Đoàn tụ cũng chính là lý do Irene Gunawan đặt cho mình một chỗ trên chuyến bay MH17.

Cô đang mong chờ một cuộc đoàn tụ gia đình thường niên ở Philippines, một bữa tiệc sẽ được tổ chức tại một khu nghỉ dưỡng với những chiếc áo thun được thiết kế đặc biệt, bên cạnh đó không thể thiếu tiệc rượu, những màn ca hát và nhảy múa. Và người phụ nữ 53 tuổi tên Gunawan, như thường lệ, sẽ là ngôi sao của bữa tiệc.

Gunawan là niềm tự hào và là người mang lại niềm vui cho gia tộc của cô. Là người con thứ năm trong gia đình, cô gái bé nhỏ yêu âm nhạc luôn mong ước được khám phá thế giới rộng lớn xung quanh bên ngoài ngôi làng bé nhỏ của mình. Sau khi học hết trung học, cô chuyển đến Nhật Bản để thỏa đam mê ca hát của mình và trở thành tay trống trong một ban nhạc. Tại đây, cô gặp Budy, một thành viên khác của ban nhạc.

Họ cùng nhau du lịch Châu Âu, cùng nhau chơi nhạc và cuối cùng họ cảm thấy không thể tách rời nhau. Họ kết hôn và định cư ở Hà Lan, Gunawan sau đó hạ sinh hai đứa trẻ Daryll và Sheryll, bây giờ chúng đã lần lượt 19 và 14 tuổi. Gunawan làm công việc văn phòng và thường xuyên gửi tiền về cho gia đình ở Philippines. Budy làm việc với tư cách là một giám sát viên của Malaysia Airlines tại Amsterdam.

Gunawan thỉnh thoảng vẫn đáp chuyến bay về một nhà hàng xóm của gia đình cô gọi là “Thiên đường” ở thành phố Pagbilao ngoại ô Manila. Tại cuộc gặp mặt, cô luôn mở những bài hát của Norah Jones và Diana Ross. Khi nghe những bản nhạc đó, hàng xóm biết được rằng cô đã trở về.

Năm nay, cặp đôi và hai đứa trẻ đã quyết định bay đến Pagbilao, thậm chí Daryll còn mang theo dụng cụ chỉnh nhạc của mình. Họ đã dự định xuất phát sớm hơn, tuy nhiên một cơn bão đổ bộ vào Philippines đã khiến cho kế hoạch của họ bị hoãn cho đến khi cơn bão lắng xuống.

Đó chính là lý do khiến họ có mặt trên chuyến bay MH17.

Albert và Maree Rizk trước đó cũng không dự định có mặt trên chuyến bay MH17.

Năm nào cũng vậy, bộ đôi 50 tuổi này , từ Melbourne, Australia, lên đường cho kì nghỉ kéo dài hàng tháng trời cùng với những người bạn của mình. Họ di chuyển vòng quanh trái đất, từ Thái Lan cho đến đảo Fiji, rồi cả Châu Âu nữa.

Lần này, gia đình Rizk gần như quyết định không tham gia chuyến đi thông qua kết quả của một “hội nghị gia đình”. Sau đó thì gia đình đã cho phép Albert, một nhân viên kinh doanh bất động sản, tiếp đó là Maree, tham gia chuyến đi. Bố mẹ của cả hai là những nhân vật giữ những chức vụ được cộng đồng quý mến.

Sự thay đổi trên đã khiến họ có thể tham gia chuyến đi cùng với những người bạn của mình, Ross và Sue Campbell, nhưng cả hai không thể đặt được vé cho chuyến bay về cùng với nhà Campbell. Do đó họ đã quyết định đặt vé lượt về cùng chặng nhưng là cho một ngày sau đó: Chuyến bay mang số hiệu MH17.

Gia đình Rizk và gia đình Campbell trở nên thân thiết như gia đình kể từ khi Sue và Maree gặp nhau tại hội những bà mẹ có con là trẻ sơ sinh. Họ đã cùng nhau có chuyến đi vòng quanh Ý, Thụy Sỹ và Đức. Có cảm giác rằng họ có thể có quãng thời gian vui vẻ cùng nhau hàng tháng trời. Họ có chung một mục tiêu dài hạn là cùng nhau chinh phục đỉnh Klein Matterhorn ở Thụy Sỹ.

Vào tối thứ Ba, cả bốn người tụ họp tại một nhà hàng Ý cho bữa tối cuối cùng của chuyến đi. Họ cùng nhau hồi tưởng về chuyến đi gần nhất – một trong những chuyến đi đáng nhớ nhất của họ – và cùng nhau lên kế hoạch gặp mặt tại Australia. Theo kế hoạch, vào thứ Bảy, họ sẽ cùng nhau tụ họp để thưởng thức món phô mai Hà Lan ngon tuyệt mà họ đã mua trước đó, cùng uống rượu vang và cùng nhau xem lại tất cả những tấm hình mà họ đã chụp trong suốt cuộc hành trình.

Cả bốn người trở về khách sạn, trao cho nhau những cái ôm, sau đó họ trở về phòng để nghỉ ngơi. Một số người bạn tỏ ra vô cùng bất ngờ trước việc hai thành viên của gia đình Rizk sẵn lòng bay chuyến bay của Malaysia Airlines sau sự việc mất tích bí ẩn của chiếc máy bay mang số hiệu MH370. Mẹ kế của Maree, Kaylene Mann, đã mất đi em trai và em dâu của mình sau thảm họa nói trên.

Jack Medcraft, anh bạn 30 tuổi của Albert phàn nàn: “Tại sao lại là Malaysia Airlines?”

“Sét không bao giờ đánh trúng một người hai lần.” Albert trả lời.

Cả hai cùng phá lên cười. Câu trả lời không chủ ý của Albert còn có một ý nghĩa khác.

Căn nhà của Albert đã bị sét đánh sập vào năm ngoái.

Thứ Năm, ngày 17 tháng 7, bình minh ló dạng báo hiệu một ngày ấm áp và đầy nắng tại Amsterdam.

Trước khi rời khỏi nhà để đến sân bay Schiphol, Grootscholten gọi cho Christine và lũ trẻ qua Skype. Anh tỏ ra vô cùng hào hứng và bắt đầu nhảy múa.

“Bố đang chuẩn bị bay đến với các con đây.”Anh nói với lũ trẻ: “Chúng ta sẽ ở bên nhau mãi mãi!”

Cùng lúc đó, Ayley đang gặp một sự cố nho nhỏ. Bạn đồng hành của anh là Patterson đã bay về vào thứ Tư, do đó anh phải tự mình đi đến sân bay – và nó thật sự không ổn chút nào. “Lỡ mất chuyến xe buýt đến sân bay,” anh viết cho vợ mình trên Facebook. “Đang chờ chuyến tiếp theo.”

Tại Malaysia, bố mẹ của Singh hào hứng chờ đợi cậu con trai là tiếp viên hàng không của mình trở về nhà. Mẹ của anh đã chuẩn bị những món ăn mà anh yêu thích – tôm chua cay, cà ri cua xanh, thịt lợn nướng và rau trộn.

Irene Gunawan vô cùng háo hức trước việc sắp trở về nhà ở “thiên đường”, nơi cô có thể được gặp gỡ gia đình của mình. Cô đã nói với chị dâu làm món bánh trứng sirô mà cô yêu thích. Cô con gái của Gunawan cũng háo hức được đặt chân đến Jolibee, một hệ thống cửa hàng thức ăn nhanh chuyên về Hamburger phổ biến tại Philippines.

Samira Calehr và bạn của cô là Aan đưa hai cậu con trai của mình lên tàu để đến sân bay. Họ đã cùng nhau trò chuyện vui vẻ và lũ trẻ tỏ ra rất phấn khích trước việc có thể được gặp bà ngoại của mình ở Bali. Shaka, 19 tuổi, vừa mới hoàn thành năm thứ nhất đại học chuyên ngành kỹ sư dệt may. Shaka hứa với cô rằng sẽ chăm sóc cẩn thận và để mắt đến cậu em Miguel. Một người em trai khác của Shaka là Mika, 16 tuổi, không thể đặt được chỗ trên chuyến bay MH17 và sẽ đáp chuyến bay đến Bali một ngày sau đó.

Tại quầy làm thủ tục, Calehr cuống quýt mang hành lý của lũ trẻ. Trong lúc này, Shaka nhận ra mình đã để quên không mua vớ (tất) để mang theo. Calehr hứa sẽ mua cho cậu bé một ít và sẽ gửi nó cùng hành lý của Mika.

Cuối cùng, họ đến khu vực làm thủ tục hải quan. Lũ trẻ ôm tạm biệt Calehr và tiến thẳng đến khu vực kiểm tra hộ chiếu. Miguel bất chợt quay lại và chạy nhanh về phía Calehr, cậu bé vòng hai tay ôm chặt lấy mẹ mình.

“Con sẽ rất nhớ mẹ lắm đây,” cậu bé nói. “Chuyện gì sẽ xảy ra nếu như máy bay bị rơi ạ?”

Nếu chuyện đó xảy ra thì sẽ như thế nào nhỉ? Cô tự hỏi.

“Đừng nói như vậy,” cô nói và ôm chặt cậu bé. “Mọi chuyện sẽ ổn thôi.”

Shaka một lần nữa cam đoan với cả hai: “Con sẽ chăm sóc em,” cậu nói với mẹ. “Miguel là em của con mà.”

Cô dõi theo bước chân của hai đứa trẻ. Nhưng Miguel vẫn tiếp tục ngoái lại nhìn cô. Ánh mắt của cậu bé lộ chút thoáng buồn.

Và lũ trẻ đã biến mất khỏi tầm mắt của cô như thế.

Tất cả mọi người đều tập trung tại cổng ra máy bay G3.

Singh và tiếp viên hàng không đồng nghiệp của mình đã hoàn thành việc chuẩn bị. Thông báo vang lên, đã đến giờ lên máy bay.

Miguel và Shaka di chuyển đến chỗ ngồi của mình tại hàng đầu tiên của hạng phổ thông. Grootscholten ngồi ở cùng hàng nhưng cách hai ghế bên tay trái của hai đứa trẻ. Anh vừa mới thay đổi ảnh bìa Facebook của mình với tấm hình chụp Trạm kiểm soát không lưu sân bay Schiphol.

Một lúc sau đó, Ayley cũng đã đến kịp và tìm được chỗ ngồi của mình. Sau những khó khăn, cuối cùng anh cũng đã làm được. Anh gửi một tin nhắn cuối cùng cho bạn mình Patterson: “Ngày mới tốt lành, tớ đang chuẩn bị rời khỏi Amsterdam ngay bây giờ. Chuyến đi thật tuyệt vời, không thể chờ đợi để bay thêm phút giây nào nữa.”

Phía đầu của máy bay, Albert và Maree Rizk đã yên vị tại hàng ghế đầu tiên của hạng thương gia. Budy ngồi xuống ngay cạnh vị trí của Maree. Vợ anh là Irene và lũ trẻ ngồi phía sau anh một vài hàng ghế. Họ gần như là những người cuối cùng làm thủ tục lên máy bay.

Irene, vẫn còn lo lắng về việc gia đình cô phải đối mặt với cơn bão nhiệt đới, gửi tin nhắn cuối cùng cho chị dâu của mình: “ Yêu chị hehehe, em phải tắt điện thoại, đã đến giờ máy bay cất cánh… hãy bảo trọng, đừng để bị ngã từ trên cây.”

Cô đang trên đường đến “Thiên đường”.

MH17 cất cánh vào khoảng 12:15 trưa, chuyến bay dự kiến kéo dài 11 giờ 45 phút.

Nhưng nó chỉ kéo dài 2 giờ.

Những cơ thể bắt đầu trở nên ngã quỵ. Điện thoại bắt đầu rung lên. Mọi thứ trở nên hỗn loạn, những trái tim trở nên ngừng đập. Vòng xoáy của số phận đã tình cờ đưa đẩy những con người nói trên lên chuyến bay MH17 vào một ngày định mệnh.

Tại New Zealand, gia đình Ayley điên cuồng gửi tin nhắn cho anh với hy vọng nhận được email của anh về việc anh lỡ chuyến xe buýt dẫn đến việc anh bỏ lỡ chuyến bay.

“Chuyến bay của con đã bị rơi,” mẹ của anh, Wendie, nhắn tin cho anh. “Cho dù con đang ở đâu, cho dù sự cố mà con gặp phải có tệ đến như thế nào, gia đình sẽ rất biết ơn nếu như được tin là con đã bỏ lỡ chuyến bay đó… Gia đình yêu con rất nhiều và rất nhiều và mẹ chỉ muốn biết là Con yêu của mẹ vẫn còn sống.”

Tại Australia, hai thành viên gia đình Campbell vừa đến nơi khi họ được tin máy bay của Malaysia Airlines vừa bị bắn rơi tại Ukraine. Hoảng hốt tột độ, họ liền chạy ngay đến nhà của gia đình Rizk để trông chừng lũ trẻ. Và lần thứ hai trong 5 tháng, mẹ kế của Maree biết được rằng mình đã mất đi một người mà mình yêu quý vì tai nạn của Malaysia Airlines.

Tại Bali, Christine cầu nguyện: “Mong rằng anh sẽ ổn… ohhhhhhhhhh CHÚAAAAAAA ƠIIIII…HÃY LÀM ƠNNNNNN…Con cầu xin ngài hãy bảo vệ anh ấy…” Cô viết trên Facebook.

Và tại Amsterdam, Calehr vừa mới mua xong những đôi vớ cho Shaka xong và về đến nhà thì điện thoại của cô rung lên. Đó là Aan bạn của cô. “Cậu đang ở đâu?” anh hét lên. “Máy bay đã bị rơi.”

Cô ngất xỉu ngay khi vừa kịp về đến nhà.

Trong thoáng chốc, họ chợt nhận ra rằng, thế giới của những thứ mà họ từng biết bỗng dung biến mất chỉ sau một cú nháy mắt.

Tại Philippines, không khí trong gia đình Gunawan trở nên im lặng đến đáng sợ. Irene đã ra đi, cùng với đó sự đau buồn của những người thân và những người quý mến cô.

Bạn bè đến để thăm viếng và cầu nguyện cho cô. Irene cười hiền lành trong bức ảnh cũ trên bàn thờ được thắp nến. Chiếc máy thu hình và micro mà cô vừa mua lần trước nằm lặng yên tại một góc của căn phòng.

Bạn thân nhất của Irene, Zenaida Ecal, đã vô cùng giận dữ. Cô ấy sẽ muốn những kẻ đã cướp đi Irene bị trừng phạt như thế nào?

“Còn điều gì tệ hơn cái chết chứ?” cô tự thì thầm.

Tại Malaysia, thức ăn mà mẹ của Singh đã kì công chuẩn bị với tất cả sự yêu thương dành cho con trai của mình vẫn ở trong tủ lạnh. Bà không còn tâm trọng nào để nhìn đến chúng nữa rồi.

Bố mẹ của Singh vẫn không thể nào hiểu được tại sao cùng một việc đơn giản như đổi lịch bay lại mang đến kết quả tốt đẹp cho con dâu của họ mà lại không thể có một cái kết tương tự cho con trai của mình.

“Việc đổi lịch bay đã cứu con bé,” Jihar Singh nói. “Bây giờ thì con trai tôi lại cứu mạng sống của một người khác.”

Tại New Zealand, Wendie Ayley, vốn là một y tá tại một viện chăm sóc bệnh nhân đặc biệt, lại có một cách nhìn nhận sự việc khác. Bà hiểu rằng bất cứ ai rồi cũng sẽ phải ra đi, kể cả con trai của bà, người đã bỏ lỡ chuyến xe buýt nhưng đã không bỏ lỡ chuyến bay như điều mà bà mơ ước lúc này.

“Lúc ra đi nó đã ở 10.000m gần hơn với Chúa. Nó sẽ biết rằng nó đã chết và dang rộng đôi cánh của mình,” bà nói. “Tôi tin rằng đó sẽ là điều đầu tiên mà nó nghĩ đến. Nó thật tuyệt đúng không?”

Tại Hà Lan, Samira Calehr suy nghĩ rằng sẽ như thế nào nếu như hai đứa con trai vừa ra đi của cô biết được rằng thời gian tồn tại của chúng trên thế giới này là quá ngắn. Cô tưởng tượng đến viễn cảnh tương lai mà nó không bao giờ còn có cơ hội xảy ra: giấc mơ của Shaka trở thành kỹ sư dệt may, nó đã hoàn toàn biến mất. Giấc mơ của Miguel trở thành một tay đua F1 cũng đã hoàn toàn biến mất.

Làm sao lũ trẻ biết được sẽ có ngày này? Làm sao cô có thể biết được sẽ có ngày này cơ chứ?

“Đáng lẽ ra mình nên nghe lời nó,” cô thì thầm. “Đáng lẽ ra mình nên nghe lời nó.”

Bài viết được đóng góp bởi các phóng viên Associated Press: Nick Perry tại Wellington, New Zealand; Jim Gomez tại Pagbilao, Philippines; Firdia Lisnawati tại Bali, Indonesia; Mike Corder tại The Hague, Hà Lan và Eileen Ng tại Kuala Lumpur, Malaysia.

Mình quyết định dịch bài viết sau khi đọc bản gốc tiếng Anh. Mình xem qua thì thấy trên mạng có một vài bài dịch tuy nhiên chỉ dịch sơ lược một vài đoạn, không dẫn nguồn và người dịch biến nó thành bài viết của riêng mình. Mình dịch theo cảm xúc và sự hiểu biết của mình nên có thể không thể diễn đạt đúng và đầy đủ ý của các tác giả. Hy vọng việc mình làm mang lại được một ý nghĩa nào đó.

 

Dịch bởi: Snowball
Nguồn: A kiss, a prayer: The last hours of MH17’s victims

Bàn về chủ nghĩa cá nhân – Bài 1

Featured Image: Ilona

 

Xã hội chỉ là tập hợp của các nhân để cùng nhau hợp tác. Xã hội chỉ tồn tại trong những hành động của các cá nhân. Tìm xã hội bên ngoài hành động của các cá nhân là sai lầm.

Tất cả mọi hành động đều là do các cá nhân làm. Bao giờ cũng chỉ có cá nhân suy nghĩ. Xã hội chẳng nghĩ được gì xa hơn là ăn và uống. Tư duy bao giờ cũng là thành tựu của các cá nhân. Có hành động phối hợp nhưng không bao giờ có tư duy phối hợp.

Bao giờ tập thể cũng hành động thông qua trung gian của một hay nhiều người, đối với hành động của những người này, tập thể chỉ có vai trò thứ yếu. Vì vậy mà tập thể mang tính xã hội không tồn tại bên ngoài hành động của những cá nhân thành viên của nó.

Nền kinh tế thị trường có thể hoạt động mà không cần chỉ đạo của nhà nước là vì nó cho mỗi người biết rằng anh ta cần phải làm gì và phải làm như thế nào chứ nó không đòi hỏi bất kỳ người nào phải từ bỏ đường lối hành động có lợi nhất đối với người đó. Theo đuổi mục tiêu của mỗi cá nhân là chất xúc tác nhằm liên kết hành động của từng cá nhân thành hệ thống sản xuất xã hội.

Hy vọng thu lượm được “thành quả”, mỗi người lại đóng góp phần của mình vào việc sắp xếp một cách hữu lý nhất hoạt động sản xuất. Như vậy là, trong lĩnh vực sở hữu tư nhân và luật lệ nhằm chống lại những hành động bạo lực và lừa dối, quyền lợi của cá nhân và quyền lợi của xã hội không hề mâu thuẫn với nhau.

Những người muốn nghiên cứu hành vi của con người từ những đơn vị là tập thể đối mặt với trở ngại không thể nào vượt qua được: Mỗi cá nhân trong cùng một thời điểm có thể thuộc về những tập thể rất khác nhau. Vấn đề nảy sinh là do có nhiều đơn vị xã hội cùng tồn tại một lúc và mâu thuẫn giữa chúng chỉ có thể được giải quyết bằng chủ nghĩa cá nhân luận mà thôi.

Sự cộng tác của những tín điều của chủ nghĩa tập thể nhằm phá hoại tự do đã tạo ra những niềm tin sai lầm rằng mâu thuẫn chính trị hiện nay là sự đối đầu giữa chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa tập thể. Trên thực tế, đấy là cuộc đấu tranh giữa một bên là chủ nghĩa cá nhân và bên kia là những phe đảng khác nhau của chủ nghĩa tập thể. Không phải là những phe đảng đồ đệ của Marx (marxian) thống nhất với nhau mà là rất nhiều nhóm đồ đệ khác nhau của Marx đang tấn công chủ nghĩa tư bản. Những nhóm này còn chiến đấu với nhau một cách dã man nhất và phi nhân nhất. Thay thế chủ nghĩa tự do bằng chủ nghĩa tập thể sẽ dẫn đến cuộc chiến đẫm máu không bao giờ dứt.

Chủ nghĩa cá nhân là triết lý của sự hợp tác xã hội và tăng cường theo hướng tiến bộ của mối liên kết xã hội. Mặt khác, áp dụng những tư tưởng nền tảng của chủ nghĩa tập thể chỉ dẫn đến sự tan rã xã hội và những cuộc xung đột vũ trang bất tận mà thôi.

 

Dịch bởi Phạm Nguyên Trường
Nguồn: Individualism – Ludwig von Mises

Chạy đi, chạy trốn đi!

Featured Image: Converging Photography

 

“Lần cuối cùng Forrest chạy, không phải là chạy trốn nữa và không phải từ một lời thúc dục nào nữa, nó đã trở thành bản năng.”

Buổi sáng nay tôi đọc lại bài devotion hằng ngày, bắt gặp câu chuyện thật hay: Câu chuyện bắt đầu từ một bộ phim có tên “Những Cỗ Xe Ngựa Lửa”, nhân vật chính là một vận động viên điền kinh tài năng. Hoàn cảnh diễn ra câu chuyện là trước cuộc thi đấu Olympics, anh đã thử chạy và bị đối thủ của mình vượt mặt khá xa. Với nỗi thất vọng tràn trề, anh giận giữ tuyên bố: Tôi sẽ không chạy nếu không có cơ hội thắng. Cô bạn gái của anh lúc đó đã khuyên anh một câu đầy khôn ngoan: “Nếu anh không chạy, anh sẽ không bao giờ thắng.”

Chữ “chạy” trong câu chuyện nhắc tôi nhớ về một bộ phim kinh điển khác mà tôi từng xem nhiều lần “Forrest Gump”. Cũng với câu nói “chạy” của cô bạn gái, cuộc đời của nhân vật chính đã đi tới những bước ngoặc đáng giá.

Lần đầu tiên khi Forest còn là một đứa trẻ bị coi là đần độn với mức IQ dưới 80 và hai chân thì phải kẹp niềng vì quá yếu. Khó khăn lắm, cậu mới vào được một trường học bình thường. Có một lần lũ trẻ khác nhìn thấy cậu đi cùng cô bạn thân, chúng bày trò trêu chọc, ném đá vào người cậu. Bị choáng váng với một viên đã trúng đầu đến chảy máu, Forrest chỉ kịp nghe tiếng cô bạn thét lên: “Run Forrest! Run away! (chạy đi Forrest, chạy đi)…” Thế là cậu chạy. Với 2 chiếc xe đạp đuổi sát sau lưng, trong một nỗ lực phi thường để trốn thoát, tất cả những thanh niềng chân đều vỡ tung và Forest bất ngờ vượt lên, bỏ xa lại đám trẻ đầy bực tức. Từ đó, cậu không bao giờ còn cần đến niềng chân nữa …

Lần thứ hai vào cuối năm phổ thông trung học, lần này, lũ bạn lại đuổi theo cậu với một chiếc xe hơi. Cô bạn gái lại hét lên: “Run Forrest, run… (chạy đi Forrest, chạy đi).” Quăng tất cả tập sách và bút viết, Forrest lại chạy. Cậu mải miết chạy đến nỗi không chỉ bỏ xa chiếc xe hơi bốc khói sau lưng mà còn lao cả vào sân vận động và vượt mặt tất cả các vận động viên môn bóng bầu dục (trò thể thao đề cao sức mạnh và tốc độ). Với lần “phá đám” đó, cậu được huấn luyện viên chú ý và được nhận vào trường đại học chỉ để chơi bóng. Một điều ngoài sức tưởng tượng với một anh chàng IQ dưới 80.

Lần thứ 3 là khi Forrest tốt nghiệp đại học, anh gặp lại cô bạn gái (vẫn không phải là người yêu), lúc đó, Forrest đã quyết định sẽ vào quân đội và tham gia chiến trường ở Việt Nam. Cô bạn kéo anh ra riêng và bắt anh phải hứa rằng: “Nếu cậu gặp nguy hiểm, đừng tỏ ra anh hùng, hãy cứ chạy thôi.” Lời chia tay cuối cùng để anh đến một đất nước cách nửa vòng trái đất chỉ là một từ “chạy”, không điều gì khác, không một câu lãng mạn, hứa hẹn hay yêu thương.

Nhưng thật kỳ lạ, vẫn như 2 lần trước, câu nói ấy lại làm thay đổi vận mệnh cuộc đời anh. Trong một lần trung đội anh bị phục kích bất ngờ tại một khu rừng, lực lượng bị tổn thất nghiệm trọng, tất cả hỏa lực bị tê liệt, trong lúc nằm bẹp dí dưới mặt đất tránh luồng đạn gào rít trên đầu, Forrest một lần nữa chỉ còn nhớ đến một từ “chạy”. Thế là anh bật dậy và chạy, chạy như điên như dại cho đến khi tiếng bom đạn chát chúa sau lưng nhỏ dần và tắt hẳn. Anh đã chạy đến bìa rừng và hoàn toàn an toàn. Tuy nhiên, bất chợt lúc đó anh nhìn quanh và không thấy ai, nhất là người đồng đội thân thiết nhất của mình, anh lao trở lại khu rừng để tìm bạn mình. Anh lần lượt cứu hết người này đến người khác chỉ bằng cách vác họ lên và chạy. Rốt cuộc anh cũng tìm được người bạn thân, dù chỉ kịp nghe câu trăng trối sau cuối: “Tớ biết thế nào cậu cũng đến.” Nhờ lòng dũng cảm cứu người, Forrest được tổng thống trao tặng huân chương danh dự và được giải ngũ. Sau đó, với những thành tích thể thao và may mắn trong làm ăn, anh trở nên cực kỳ giàu có.

Lần cuối cùng Forrest chạy, không phải là chạy trốn nữa và không phải từ một lời thúc dục nào nữa, nó đã trở thành bản năng. Lúc đó anh đã trở lại quê nhà với một cuộc sống nhàn hạ thì cô bạn gái đột ngột trở về và cuối cùng đã chấp nhận lời cầu hôn của anh. Nhưng chỉ sau một khoảng thời gian ngắn hạnh phúc, cô ấy lại ra đi, đột ngột như lúc trở về. Forrest lao ra đường tìm kiếm, chạy khắp nơi trong vô vọng. Cho đến một lúc, anh thấy mình đã chạy khá xa nên không biết làm gì ngoài việc chạy tiếp. Và cứ như thế, anh chạy xuyên hết bang này đến bang khác của nước Mỹ trong suốt 2 năm trời.

Sau đó thì anh nổi tiếng, được lên báo, lên truyền hình và quy tụ một đoàn hâm mộ rầm rộ chạy theo anh. Nhưng như anh nói, anh không có mục đích gì cả, anh chỉ chạy để chạy thôi: “Khi tôi đói, tôi ăn, khi tôi mệt, tôi ngủ, rồi lại chạy…” Nhưng rồi một ngày nọ, khi băng qua con đường ở sa mạc, với ánh mặt trời rực rỡ ở chân trời, anh chợt dừng lại và nghĩ rằng, mình chạy như thế đủ rồi, không một lời giải thích cho đoàn người hâm mộ phía sau. Anh lại trở về nhà.

Bộ phim chưa kết thúc tại đó nhưng đã đủ số lần “chạy” trong suốt cuộc đời Forrest. Anh không cần phải chạy thêm một lần nào nữa.

Tôi tin rằng nhiều người chúng ta không có chỉ số IQ dưới 80 hay quá ốm yếu để phải mang nẹp chân. Nhưng ở một số thời điểm trong cuộc sống, bạn sẽ cảm giác mình trở nên quá ngốc nghếch và đôi chân nặng thì nặng như chì bởi vô số gánh nặng. Lúc đó bạn sẽ hiểu, bạn cần một tiếng hét từ một ai đó: “Chạy đi, chạy!”

 

AVKH