26 C
Nha Trang
Thứ sáu, 1 Tháng mười một, 2024

PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Triết Học Đường Phố - PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN
Trang chủ Blog Trang 112

Càng lớn ta càng cô độc

0

Mình muốn vào nghĩa địa, viếng thăm những người bạn đã chết. Họ sống trên ngọn đồi heo hút xa vắng, cây cỏ mọc đầy um tùm, rêu phong bám bụi trên bức tường thời gian. Bao lâu rồi nhỉ?

Ai mà biết cho được. Mình đã bỏ quên thế giới hoang vu đó rất lâu rồi. Đã có lúc mình cũng nhớ nhưng rồi cố tình quên đi những bạn bè của mình ngày xưa.

Không, mình đã không muốn quên. Chỉ vì mình bây giờ là một kẻ lông bông, không nhà, không nghề nghiệp, không tiền bạc, lại quên cả quê hương. Trái tim nặng trĩu luôn chất chứa nỗi buồn mênh mông. Mà giờ nói thế thì có nghĩa lý gì? Bạn bè mình giờ đã nằm xuống trên những nấm mồ đầy cỏ.

Nhiều người vẫn cho rằng một trong những hạnh phúc trên cuộc đời này là tình bạn. Nhưng dễ gì mình từng có lấy cho mình một người bạn đích thực? Đâu phải những ai mình giao du đều là bạn? Thử nghĩ xem làm sao mình sống mà không có lấy nổi một người bạn? Nhưng thế nào mới được gọi là bạn?

Đó có phải là những người đồng hành luôn cùng chia sẻ với mình trên chặng đường đời, niềm vui và phải cả lúc đau khổ tuyệt vọng. Nhưng mình lại chỉ luôn gặp những kẻ tạt ngang đời mình trong chốc lát, rồi đường ai nấy đi không chút vấn vương. Ôi thôi những kẻ đó có lui tới thăm nom cũng chẳng được tích sự gì.

Có lẽ tình bạn chân thật là một mối tương ứng rất hiếm hoi giữa cuộc đời này. Chỉ có tình bạn giữa những người bản chất giống nhau mới đáng giá và lâu bền. Mình luôn muốn những cuộc đối thoại nồng nàn giữa những người bạn. Bạn bè tác động qua lại lẫn nhau hướng đến cái đức hạnh vì tình bạn có ít chỗ cho sự cải hóa.

Mình muốn đem lòng tin của mình đặt vào những người bạn. Vậy mà lại luôn sợ hãi chúng được biểu lộ ra bên ngoài trước tấm màn hình chiếu, phơi bày trước ánh sáng. Tất cả ánh sáng đã mang bóng đêm về dập tắt khát vọng có một người bạn của mình. Nên thôi mình đã quyết định chỉ nên tin vào chính mình.

Sự chân thật trong mình không dám lên tiếng để đòi hỏi chủ nhân của nó một tình bạn. Bởi nó đã từng ảo tưởng những người xung quanh là bạn. Sự chân thật ăn năn hối lỗi vì không nhận ra đó chỉ là một sự nhầm lẫn.

Có lẽ mình đã không còn bạn. Bởi lẽ cái tôi ích kỷ hèn mọn đã không chịu hy sinh. Cái giá phải trả cho một tình bạn chân chính đó phải là sự hy sinh. Nhưng mình lại chưa học cách chiến đấu để bảo vệ cho tình bạn của mình.

Đó là một cái giá quá đắt và mình đã không đủ hào phóng. Làm thế nào khi phải biến người bạn đó thành một kẻ thù, đánh tan những thói hư tật xấu của người đó để cải hóa. Mình nghĩ đó chỉ là sự ích kỷ. Mình không thể thay đổi một con người chỉ vì muốn biến người đó vừa khớp vào trái tim mình. Vậy nên mình cần đủ dũng cảm để sống chung với sự ti tiện trong họ. Muốn đến gần người bạn, mình cần phải bước qua những trận địa kinh hoàng. Tuy nhiên mình đã không đủ can đảm và kiên nhẫn. Mình đã không thể chiến đấu với những điều mình căm ghét trong tâm can bạn mình. Vậy nên mình đã đánh mất cơ hội gần gũi thân thiết với tâm hồn bạn mình. Mình đã quá sợ hãi sự trần trụi trong con người bạn mình. Và thế là cái tôi trong mình đã kịp thời xây lên những bia mộ khắc tên người bạn mình yêu quý.

Mình biết rằng một tình bạn chân chính thì không thể treo lủng lẳng trên đó những thứ trang sức rẻ tiền. Bởi khuôn mặt đó sẽ luôn là chính mình khi nhìn qua một tấm gương thô vụng. Và phải chăng vì nghĩ thế mà mình đã biến mình thành đứa đơn độc?

Tác giả: Ni Chi

*Featured Image: Greyerbaby 

Messi, giọt nước mắt của vị vua

0

Trước đó gần một năm, đối với những người hâm mộ tựa game Liên Minh Huyền Thoại (LOL) không thể nào quên được hình ảnh gục mặt khóc của game thủ được mệnh danh là Quỷ Vương của LOL – Faker sau trận trung kết đầy thảm hại của SKT Telecom, và cũng cách đó một năm, giọt nước mắt tương tự rơi trên gò má của La Pulga khi anh và đồng đội đã phải nhường chiếc cúp Copa America cho đội tuyển Chile. Cả hai đều là những tuyển thủ giỏi nếu không muốn nói là quá xuất sắc đối với bộ môn họ tham gia, cả hai đều đã nếm trải những ngọt ngào của vinh quang, hay cay đắng của thất bại, nhưng có lẽ chỉ có một điểm khác biệt duy nhất của Leo Messi với Faker, đó là chiếc Cúp thế giới gianh giá.

faker-1
Quỷ Vương Faker gục mặt khóc sau trận thua SSG ở CKTG 2017

Quay lại với năm 2018, mùa World Cup rất có thể là cuối cùng của Leo trên đất Nga, kịch bản tương tự cũng đã lập lại, những đôi chân rệu rã, những cú sút nhẹ như bông, hay sự thiếu chặt chẽ của hệ thống phòng thủ, có lẽ thứ duy nhất khiến Messi và đồng đội đoạt được chiếc vé vào Vòng 1/8 loại trực tiếp là sự may mắn. Nếu không có sự may mắn thì trọng tài đã dành chiếc thẻ cho Marcus Rojo và tặng cho Nigeria một quả 11m, nhưng có vẻ như may mắn cũng đã hết cho đội tuyển xứ Tango, chẳng còn những hình ảnh trong mơ về Argentina dâng cao chiếc Cúp vàng thế giới, chẳng còn bức tượng vàng Messi sánh ngang với Maradona trong lời hứa của những người dân Argentina nữa, giờ đội bóng sọc xanh trắng cũng đã phải dừng bước trên đất Nga lạnh giá, dừng những bước chân mỏi mệt sau những nỗ lực cuối cùng để rượt đuổi tỉ số với những chú gà trống Gaulois.

Sau trận đấu, ta lại thấy khoé mắt màu đỏ cùng những giọt nước mắt của Messi y hệt hai năm trước trên đất Chile, chúng ta đã đặt nhiều niềm tin vào anh, đã buộc anh phải thi đấu với 200% sức lực để rồi ta phải nhận ra rằng dù đã có lúc thăng hoa hay xuất thần đến mấy, thì Messi cũng chỉ là con người, cũng có những giới hạn về thể chất và cả tâm lý. Leo đã cho chúng ta thấy được vẻ đẹp của bóng đá trong một thập kỉ anh thi đấu, cho chúng ta sống lại những cảm xúc của Ronaldo, Maradona, hay những huyền thoại khác, rồi chúng ta đã tự tin rằng một ngày nào đó anh sẽ bước vào ngôi đền của những huyền thoại, bằng một chiếc Cúp thế giới như người đàn anh Maradona đã từng làm. Chúng ta tiếc cho anh vì đã chẳng thề bằng kì phùng địch thủ Cristiano Ronaldo với chiếc Cúp bạc Euro, tiếc cho bao nỗ lực cố gắng của gã tí hon 1m69 với những kì vọng vĩ đại của cả dân tộc. Hôm nay, anh đã phải khóc, có lẽ anh lại lỡ duyên với chiếc Cúp thế giới hay những danh hiệu đội tuyền sáng giá khác, nhưng có lẽ để mãi về sau, người ta sẽ vẫn nhắc lại anh với những Michael Ballack. Claude Makelele, Johan Cruyff,… nhưng với một chất giọng trầm đầy tiếc nuối.

2rTk_fb2gdQ_l
Kylian Mbappé – M10 mới của làng túc cầu

Hôm nay, trên sân Kazan Arena, chúng ta được chứng kiến một sự kế thừa trong bóng đá, hình ảnh cầu thủ xuất sắc nhất thế giới thời điểm hện tại phải cúi đầu ngậm ngùi trước cầu thủ trẻ xuất sắc nhất thế giới: Kylian Mbappé. Cả hai đều mang số 10 trên lưng, đều có tên bắt đầu bằng chữ M, và đều là niềm tự hào của quê hương. Một M10 mới toả sáng với 2 bàn thắng đánh bại M10 ở bên kia chiến tuyến. Những người yêu bóng đá lại chìm trong mớ cảm xúc hỗn độn, hi vọng vào một lớp trẻ thay thế được người đàn anh cũ, nhưng vẫn tiếc nuối cho một Messi quá kém duyên với World Cup. Ngày mai, hình ảnh Messi ôm mặt hay Mbappe toả sáng sẽ tràn ngập trang nhất của các tờ báo, một trận cầu lịch sử đã tạo ra một bước ngoặt quan trọng trong làng túc cầu thế giới, một sự thay đổi giữa hai thế hệ, giữa hai cái tên, một sự tiếc nuối không nguôi với những người hâm mộ Messi nói riêng và Argentina nói chung. Cảm ơn Leo, anh đã mang đến cho chúng tôi quá nhiều cảm xúc, như vậy là quá đủ rồi.

Còn bây giờ chúng ta hãy chờ xem, liệu M10 mới có lại mang hình ảnh về một La Pulga làm nức lòng khán giả, có vượt qua cái bóng của cái tên M10, hay thay Messi hoàn thành chiếc Cúp cuối cùng trong bộ sưu tập danh hiệu và bước chân vào ngôi đền của các huyền thoại không?

Tác giả: Quốc Thái
Edit: Triết Học Đường Phố

Featured image: Wiki

Bỏ phố lên núi

0

Tôi đã nương tựa Sài Gòn tính ra cũng gần năm năm. Tôi không muốn bày tỏ nỗi bất bình của mình về nơi này. Nhưng thật tình tôi khó làm tròn bổn phận của mình đối với nó. Cũng như nó rất khó để đảm bảo những điều kiện có thể chữa lành được vết thương trong tâm hồn tôi. Không đúng với những lời hứa hẹn của mảnh đất được mệnh danh là vùng đất hứa, những điều được đồn đại và các giấc mơ mà tôi đã vẽ ra trong trí tưởng tượng. Vùng đất này có thể ghi nhận sự vắng mặt thường trực của tôi cũng như tôi đã hết lòng kiên nhẫn để có thể một lòng một dạ trung thành với nó. Không còn bất kỳ một yếu tố nào quan trọng vào bậc nhất, tôi bắt đầu nghi ngờ sự trung thực của mình trong ước vọng muốn rời xa nơi này. Cái vẻ bên ngoài điềm tĩnh đánh lừa được khối người, vẫn đủ dại khờ để nhắm mắt làm ngơ và như con thiêu thân lao mình vào ảo tưởng, tìm một chút niềm vui giữa cuộc sống phố thị bằng nụ cười gượng gạo. Nhưng rồi giới hạn nào cũng cần một đích đến và dũng sĩ đã lên tiếng khiêu chiến với quỷ sứ, dũng sĩ muốn tìm đường đến được với chốn thiên đàng.

Tôi đang nằm dài trên ban công. Nghĩ ngợi mông lung cuộc sống Sài Gòn và thiên đàng tuyệt vời tôi đang chìm đắm. Thiên nhiên đã phái sử giả mặt trời đến bù đắp sự thiếu thốn ấm áp nơi này. Mặc dù thời tiết lạnh quanh năm nhưng mọi ngày lúc nào cũng có thời điểm nắng đẹp, với bầu trời xanh thẳm, mặt trời rạng rỡ nhô ra sau màn sương xám dày đặc, gửi những chùm tia sáng óng ánh rạng rỡ xuống nhân gian. Ngày nào cũng đủ để làm ấm lòng vị lữ khách, an ủi số phận hẩm hiu của con người tội nghiệp đang cố gắng từ bỏ mọi nỗi đau của kiếp người dưới thành thị. Trong thâm tâm tôi vẫn xem những ngày tháng sống yên bình trên này như một hiệp định đã thầm được ký ước giữa tôi và cuộc đời để xoa dịu và vững vịn vào đời sống này. Phải, một cuộc sống vô nghĩa và nhiều lạc thú, vô tư đến độ thời gian như cũng ngừng trôi. Tôi rất thích bầu không khí nơi đây, lại vấn vương ít bụi trần, thiếu mặt trời vẫn giữ được sự ấm áp mỗi ngày, không bị nhiễm độc khói thải.

Một cuộc sống vùng cao, thời tiết khá dễ chịu, khoảng mười lăm đến hai mươi độ, chẳng đến nỗi lạnh thấu xương. Ban ngày dường như không còn cảm thấy lạnh, nhờ bầu trời khô ráo và nắng ấm được ban phát từ mặt trời nên băng giá không gặm nhấm da thịt được. Buổi sáng thức dậy trời có thể vẫn còn tối mịt, không gian được trùm kín trong lớp sương mù, màn sương cuốn chặt lấy không gian che kín mắt người. Núi non trở nên vô hình, rừng thông phía trước thỉnh thoảng mới xuất đầu lộ diện. Nhưng chỉ cần đến bảy giờ sáng, có khi còn sớm hơn thì mặt trời đã thập thò ra tỏa ánh nắng yếu ớt, sương khói mờ trên đỉnh núi, phủ lên phong cảnh vô hồn vô dạng một luồng sinh khí. Tất cả nhạt nhòa tan biến trong một vẻ đẹp huyền ảo, một đường nét mà người nhìn nó thấy mình bỗng trở nên trần trụi. Rồi một đám mây được chiếu sáng bồng bềnh chậm rãi lướt qua sườn núi, mờ mờ trong suốt.

Thiên nhiên đang cố phô trương phơi bày toàn cảnh thành quả mà nó đạt được trước mặt người lữ hành. Cả ánh nắng kia cũng như muốn làm tan trái tim băng giá bằng tình cảm nồng hậu của mình. Đà Lạt trở thành một bức tranh huyền hoặc, mờ ảo như một câu chuyện cổ tích mà người lữ hành bỗng hóa thành đứa bé  đã được nghe mẹ kể mỗi đêm thuở thơ ấu.

Sáng nay tôi đã nằm dài trên ban công từ sáu đến mười giờ sáng, mình bọc kín trong chăn, đầu tựa trên lưng chiếc ghế sô pha tuyệt hảo như thể làm ra chỉ để phục vụ cho duy nhất mình tôi. Tôi phóng tầm mắt qua hành lang nhìn ra khoảng rừng trước mặt và dãy núi xa xa. Ánh mắt hướng ra khoảng không chẳng mấy chốc đầu hàng cho giấc ngủ. Tôi ngủ thiếp đi trong cơn đê mê, không có giấc ngủ nào thuần khiết hơn giấc ngủ trong bầu không khí giá lạnh nơi này. Một giấc ngủ không mông mị, không bị đè nặng bởi các áp lực, gánh nặng mưu sinh và chen chốc xô bồ chốn thị thành. Chỉ riêng cái việc hít thở làn hơi trống rỗng nhẹ tênh không mùi vị này đối với cơ thể cũng  đủ để duy trì một sự sống. Khi tôi tỉnh dậy, thì đã quá giữa trưa. Mặt trời đã lên cao trên đỉnh, cả thung lũng ngập tràn trong nắng ấm. Nhưng chỉ khi vừa xuống nhà tìm một chút gì lót bụng ban trưa rồi quay lên lại, bức tranh đẹp đẽ buổi sáng sớm đã dường như bị một tên trộm nào đó đánh cắp mang đi rồi cố tình thay vào vị trí cũ một bức tranh khác lạ lùng và kém sắc hơn.

Một cơn mưa dữ dội ập xuống ngăn cản tôi bước ra ban công, vô vàn bong bóng mưa quay cuồng tấp vào bàn ghế đặt ngoài hiên. Cả thung lũng trầm lặng khép kín cũng biết cách nổi hung lên. Bầu không khí nhẹ nhõm bỗng chốc thay đổi hình dạng trước cơn cuồng điên của thiên nhiên. Đó không còn là một cơn mưa lãng mạn xuất hiện trong ngôn tình, mà phải gọi nó là một cơn giận giữ mù quáng, chẳng biết từ đâu kéo đến làm phá tan thiên đường mà tôi đã cố gắng chọn lọc ngôn từ cất công xây dựng nó.

Mặc dù thế tôi vẫn yêu cuộc sống và thời tiết nơi đây. Tôi thấy nó giống với cuộc sống của những văn sĩ tôi đã đọc được trong các quyển sách. Tất cả cảnh tượng thiên nhiên này, những bức tranh phong cảnh đơn điệu đã được vẽ nên trong từng trang sách. Tất cả những gì tôi mắt thấy tai nghe, nó chẳng nào khác những vần thơ câu văn của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Ôi “Thư tình gửi một người‘’ với hình ảnh những đám mây, vùng sương, cơn mưa tầm tã rồi cơn mưa nhẹ hạt, hình ảnh người tiều phu mặc áo mưa bước vội trên triền dốc, buổi chiều ra phố làm một ly cà phê rồi châm thuốc ngắm phố phường cùng dòng người qua lại. Tôi đã đọc nó đến mức nằm thuộc lòng những lời thư da diết nhớ mong.

Trong thâm tâm tôi đã từng có mong muốn được ngồi xuống và sắp xếp lại những suy nghĩ đang ngự trị trong đầu để lần lượt làm hết tất cả việc đó, không phải một cách hời hợt qua sách vở, mà là tận mắt tận tai. Tôi đã nằm đồng bằng mong ngóng bao nhiêu ngày được lên tiếp cận vùng cao nguyên mà tôi đã đem lòng yêu mến trong các trang văn trang thơ của các nghệ sĩ mà tôi rất hâm mộ. Tôi còn có một khát khao to lớn hơn là muốn được sống cuộc đời giống họ. Tôi ao ước nơi này sẽ là cái nôi nuôi dưỡng nguồn cảm hứng văn chương trong tôi. Nhưng nguyện vọng này vẫn chưa thể thành hiện thực, chừng nào tôi chưa đủ dũng cảm để dứt hẳn cuộc sống hồng trần dưới kia. Vứt bỏ những xa hoa phù phiếm sẽ giúp tôi di chuyển dễ dàng hơn, vì nếu cứ mang vác chúng trên người thì trước sau gì cũng sẽ thụt sâu dưới đời sống, khó lòng đi đến giá trị chân thật của nghệ thuật.

Thật tình tôi không cố ý bắt chước. Nhưng nếu đó không phải là động lực thì tôi rất khó để từ bỏ cuộc sống thành phố để lên nằm vung cao tập trung cho nghê thuật. Tôi chẳng nghĩ rằng đó là một nguyện vọng và dự định không hợp lý. Hãy cố hiểu rằng tôi không phải cố làm bộ hâm mộ bầu không khí trong lành và tinh thần an nhiên, không phải cố tỏ ra say mê với thiên nhiên và khói thuốc ngập tràn phòng với mấy trang viết ngớ ngẩn.

Tôi thực sự cảm thấy mình thuộc về nơi này và có trách nhiệm trong tiếng nói của mình với một quan điểm nghiêm túc, tôi không nhập bọn với ai cả. Tôi không phải là một đứa khùng cũng không phải là một tên hề có ý định trở thành một vĩ nhân của nhân loại. Cái tôi muốn là đem tiếng nói của mình đóng góp vào cuộc sống. Tôi thực sự nghiệm túc trước sự viết và chân thành với cái chốn yên bình này vì tôi có một niềm tin mãnh liệt rằng nó sẽ là một đồng minh đắc lực luôn trợ giúp tôi hoàn thành tốt sứ mệnh của mình.

Có một điều mà tôi đã nghiệm thấy rằng cái gì mà ta khát khao và tập trung toàn bộ công lực thời gian cho nó thì ta sẽ làm rất tốt chuyện đó. Tôi chọn cho mình một ham muốn được viết và tôi đã thề nguyện sẽ dành hết tâm trí thời gian cho nó. Tôi không có nhu cầu trở thành một người nổi tiếng hay đoạt giải Nobel văn học gì cả. Tôi chỉ cố tập luyện viết và đọc đến khi đổ mồ hôi sôi nước mắt, tôi cho rằng nếu cố gắng thì tôi có thể viết tốt được.

Tôi chưa tính trước được điều gì nên tôi sẽ vui mừng mà tận hưởng thiên đàng mình đang đứng. Có một niềm tin rằng mọi khó khăn trở ngại sẽ được sang bằng và rồi tôi có thể đến bất kỳ chỗ nào tôi mong muốn. Mặc dù ở đây tôi vẫn còn nhìn thấy người bạn cô đơn luôn đồng hành cùng mình nhưng đây là một sự cô đơn sâu lắng nhất, có sức làm rung động trái tim tôi vì những ấn tượng choáng ngợp trước thiên nhiên. Người bạn của nỗi cô đơn thuộc nền văn minh, xa lạ với nỗi cô đơn thiên nhiên nay bỗng dưng trở nên gần gũi với nó. Tôi không nghĩ mình là khách nơi này, thiên nhiên nơi đây đón tiếp tôi không phải bằng sự hời hợt như một cách bất giác. Cũng là cái lạnh lùng và băng giá của cô đơn nhưng tôi cảm nhận như mình sinh ra và lớn lên trong lòng nó, tôi chỉ trở về với cố hương chứ không phải là một vị khách vãng lai đang ghé thăm.

Tôi đã cố chứng tỏ lòng dũng cảm của mình ở dưới kia trong suốt bao năm qua. Giờ tôi nhận ra sự dũng cảm đó chẳng mang lại cho mình được gì ngoài sự lãnh đạm khi đối diện với cuộc sống. Tôi đã chán nhìn ngắm quan sát đám người nhố nhăng chen nhau. Tại sao tôi lại cố gắng chịu đựng chúng trong khi ở đây tôi chỉ cần thức dậy là đã có thể nhìn thấy thế giới sâu lắng, mênh mông và tuyệt hảo. Điều mà thời gian qua ở đây tôi đã say sưa tận hưởng bằng mọi giác quan và năng lực tinh thần của mình. Ở đây không có ai thổi tù và báo hiệu nguy hiểm vì chẳng có một mối nguy hiểm nào có thể đe dọa. Không cần trang điểm lòng can đảm, không cần phải để tai mắt phía sau lưng mình, cũng chẳng cần đếm xỉa đến tiếng ồn ào giữa đám đông xung quanh. Tôi không cần phải xông vào trận đấu tâm trí để giành giật tâm hồn tội nghiệp của tôi nữa, sẽ không còn bất cứ cuộc vật lộn giành nhau giữa quỷ sứ và dũng sĩ.

Tác giả: Ni Chi
Edit: Triết Học Đường Phố
 

*Featured Image: skeeze

Mù quáng trong tình yêu

0

Có người cho rằng tình yêu thường hay mù quáng; nhưng thực ra, chỉ có những người yêu nhau mù quáng, chứ tình yêu từ nó vốn tốt đẹp và đáng trân trọng. Có một giai thoại kể rằng một chàng thanh niên sắp lấy vợ hỏi ông bố: “Bố ơi, người ta bảo rằng khi yêu người ta bị mù quáng, phải không ? Ngẫm nghĩ hồi lâu, ông bố cũng trả lời: “Khi xưa, lúc tao yêu mẹ bay, không thấy ông nội bảo chi, khi lấy nhau rồi, ông lại bảo: Mày sáng mắt chưa ?” Hóa ra, có một sự mù quáng trong tình yêu.

Nếu người mù không thể nhìn vạn vật bằng con mắt thể lý thì cũng có những người mù quáng trong tình yêu, họ không thể nhìn thực tại bằng con mắt của lý trí. Đúng hơn, họ nhìn thấy nhưng không đủ sáng suốt để đánh giá vấn đề. Họ mù mờ về thực trạng của chính mình và mù quáng trong hiện trạng tình yêu mình đang sống.

Mù mờ về chính mình

Khi đến tuổi biết yêu, theo tâm lý chung, ai cũng thích tìm cho mình một mảnh tình nào đó để như cách thể hiện chính mình là người có khả năng chinh phục tình yêu và tìm trải nghiệm trong một thế giới mới của sắc màu tình yêu. Thế nên, họ vội vã yêu đương và vội vàng chia tay.

Có những người thiếu thốn tình cảm do mồ côi cha hoặc mẹ hay cả hai, cũng có thể do gia đình lục đục thiếu thuận hòa và vì thế, bản thân không được đáp ứng thỏa đáng nhu cầu yêu thương. Từ đó, họ thiếu sáng suốt cân nhắc để chọn cho mình một người yêu thích hợp; trái lại, họ buông mình theo những đòi hỏi bản năng, chấp nhận và tình nguyện làm nô lệ cho tình yêu. Một khi tình yêu ấy không được bồi đắp cách cân xứng, họ lại cảm thấy thất vọng, và đâm ra nghi ngờ tình yêu. Từ việc đánh mất niềm tin vào một người đến việc phủ nhận những thiện chí của mọi người là một bước trượt dài của những ai thiếu thốn tình thương.

Hoặc có những tay thanh niên chỉ biết ăn chơi, quậy phá, mọi người cũng khuyên chàng sớm lập gia đình để bố mẹ đỡ lo vì họ nghĩ rằng may ra khi lấy vợ hắn sẽ tập chú làm ăn và trách nhiệm với gia đình. Thật ra, cú huýt tâm lý ấy xảy đến rất họa hiếm; cũng có những người vì hoàn cảnh đôi bên mà suy nghĩ lại, rồi quyết chí đổi đời. Nhưng phần lớn đều dẫn đến sự đổ vỡ do thiếu sự chuẩn bị và hiểu biết về những nhu cầu bản thân.

Hay khi thấy chúng bạn đã yên bề gia thất, họ cũng xốn xang cố tìm một cuộc tình nào đó cho “bằng chị bằng em”. Thế là họ vồ vập vào nhau mà không biết điểm dừng. Một tình yêu không dựa trên sự hiểu biết lẫn nhau, chúng ta đã biết kết cục thế nào. Có những người liều tiến xa hơn trên việc cam kết hôn nhân nhưng vì xây nhà đổ nền không chắc, một cơn bão đã cuốn trôi tất tần tật. Còn lại sự tổn thương của hai người và đồng thời di chứng cho mối tình sau, nghĩa là họ mất đi sự tin tưởng cần thiết vì những kinh nghiệm quá khứ chưa được chữa lành. Thế mới rõ, có trường hợp đồng sàng mà dị mộng: Ăn ở với chồng mà lòng cứ ám ảnh người yêu thưở nào.

Còn một loại tổn thương khác ăn sâu trong ký ức con người: tổn thương tuổi thơ. Quả thật, nhà tâm lý học John Bradshaw đã khẳng định:

Mỗi người chúng ta mang trong mình một đứa trẻ bị tổn thương.” 

Nếu chúng ta không ý thức đủ ảnh hưởng của tổn thương này mà tìm cách chữa lành thì sẽ nguy hại cho người yêu hay người phối ngẫu. Thật vậy, trong những lúc vui tươi, xuôi chèo mát mái, mọi sự đều đơn giản; nhưng đến khi tình yêu gặp thử thách, mọi sự trong vô thức sẽ trồi lên nhằm chi phối và thao túng ý chí của chúng ta khiến ta đưa ra những quyết định vội vã làm băng hoại hạnh phúc gia đình. Khi ấy, chúng ta cần ghi nhận một khẳng định của tác giả trên: “Những vết thương mà người ta từ chối xem xét và đảm nhiệm sẽ quay lại làm tổn thương người khác hay chính mình”.

Có một gia đình nọ, người mẹ và đứa con gái bị ngược đãi tinh thần do người cha nghiện ngập. Đứa con gái lớn lên lại yêu và quyết định lấy cũng một người con trai với phiên bản lỗi của người cha nghiện ngập này. Chúng ta biết rằng người con gái đã bị tổn thương nặng nề ngay từ thời thơ ấu, do cô chưa dám đối diện với vấn đề và được chữa lành, nên cô lại tìm sự thỏa mãn cách nào đó và bị ru ngủ bởi người đàn ông nghiện ngập như người cha của mình. Đó là hình thức của mẫu người lệ thuộc, không thể thoát ra khỏi tình cảnh của mình. Hậu quả là gia đình luôn trong tình trạng căng thẳng vì cảnh tượng sáng say chiều xỉn, nhưng người vợ này lại lấy đó như là cách hy sinh để gìn giữ hạnh phúc gia đình. Vô tình, nàng trở thành nạn nhân trong một cuộc tình vì thiếu hiểu biết bản thân.

Mù quáng trong tình yêu

Có một sai lầm đáng tiếc xảy ra khi đánh giá một người mù quáng trong tình yêu vì dành quá nhiều giờ nhớ về nửa kia của mình. Thật ra, nếu nhớ người yêu đến nỗi khiến bạn lơ là phút sống hiện tại và bê trễ bổn phận hằng ngày thì quả là mù quáng. Nhưng đây chỉ là nỗi nhớ nửa vời. Còn một khi nỗi nhớ biến thành động lực giúp bản thân sống tích cực dấn thân thì đây là một điều đáng trân trọng. Chẳng hạn, một người vợ đảm đang: Sáng dậy, chuẩn bị nước nóng cho chồng con vệ sinh, rồi chuẩn bị bữa điểm tâm cho mọi người, khi đi chợ thì chọn thức nào chồng thích, thức nào con ưng… Tắt một lời, cả ngày sống của nàng đều dành cho gia đình, thì nỗi nhớ ấy đã là thành phần hiện hữu không thể thiếu của nàng.

Truyện kể rằng nàng vốn hiền từ và dịu dàng lại quen biết và quyết định kết hôn với một chàng thanh niên vốn mạnh mẽ và chủ động trong mọi việc: Từ việc chăm sóc cho người yêu đến việc lo xa cho tổ ấm hạnh phúc gia đình. Nhưng khi đã sống chung một thời gian, nàng lại muốn ly dị vì không chịu nổi tính cách của chàng. Nếu trước kia khi quen nhau, nàng cảm thấy được an tâm dưới sự che chở của người yêu thì sau một thời gian chung sống, nàng lại cảm thấy người phối ngẫu đã thao túng mình và kiềm hãm bản thân trong một thứ ngục tù tình yêu. Dường như mọi sự đều không thay đổi xét về bản chất sự việc, chỉ có nhận thức và tâm thức của cô gái cần xét lại. Tất nhiên, cô ta đã hiểu rõ tính cách của người yêu và cô chấp nhận, thậm chí, hài lòng về mẫu người đàn ông đó, đây là điều nàng an tâm khi quyết định lấy chàng. Thế mà, cũng tính cách đó, sự quan tâm như thế lại làm cớ cho việc chia ly một cuộc tình. Sự mù quáng ở đây được hiểu là sự nhận thức sai lầm của người con gái.

Các nhà chuyên môn nhìn nhận rằng hiệu ứng của tiếng sét ái tình có thể còn kéo dài vài năm sau khi kết hôn. Điều này cho thấy những năm đầu lấy nhau, họ có thể sống thiên về mặt cảm tính và cảm giác. Tuy nhiên với thời gian, những khó khăn, thử thách trong đời sống vợ chồng khiến lộ diện những mặt hạn chế trong đời sống chung, họ nhận ra rằng tình yêu chỉ dừng lại ở mặt cảm xúc thì quá hời hợt mà cần chấp nhận nhau bằng một ý chí vượt qua. Thật vậy, có chấp nhận nhau thực sự, tình yêu mới chắp cánh bay cao.

Có trường hợp khác: Nàng yêu chàng mặc dù, ban đầu không chấp nhận tính khí thất thường của người kia. Dần dà, nàng quen dần với cách sống của chàng, và tự nhủ rằng hy vọng thời gian sẽ biến đổi chàng nên tốt hơn. Đến lúc lấy nhau, chàng vẫn chứng nào tật ấy lại còn trở nên cố chấp hơn. Người vợ ấy sẵn sàng chấp nhận hy sinh vì hạnh phúc gia đình. Với thời gian, sự chịu đựng ấy vượt mức thông thường; chúng trở thành một thứ vật nặng dồn nén và đè bẹp mọi ước vọng vươn lên nơi người vợ, và kết quả là họ quyết định chia tay. Đó là một hình thức mù quáng trong tình yêu, họ nghĩ rằng chính tình yêu sẽ giúp họ vượt qua tất cả. Song thực tế, tình yêu không thể bù đắp cho sự thiếu hiểu biết về nhau và về cuộc tình ấy.

Cũng có những cặp đôi mừng 25 năm hay 50 năm kỷ niệm ngày cưới, họ vẫn tranh luận, cãi vã to tiếng nhưng kết thúc bao giờ một trong hai người cũng sẽ nhường nhau, họ chấp nhận thua cuộc để tình yêu của họ chiến thắng. Thật vậy, trong tình yêu luôn có sự thiếu sót, sai lệch cách nào đó, nghĩa là luôn có mù quáng, nhưng không vì thế kết cục là họ sẽ chia tay; có thể họ cố chấp và bảo thủ lập trường nào đó của mình như một cách hãm phanh nhằm cứu vớt cuộc tình. Nói cách khác, đó là cách họ thể hiện thiện chí muốn xây dựng tình yêu đúng nghĩa. Như thế, những mâu thuẫn hay những lực lượng đối nghịch sẽ là cơ hội làm bật tung những tia sáng cần thiết hầu chiếu sáng và sưởi ấm tình yêu.

Như vậy, những gì được trình bày trên đây như một nỗ lực nhằm giảm trừ một ngộ nhận mà chúng ta đã đề ra trong bài viết khi có nhiều người cho rằng tình yêu mù quáng. Thật ra, tình yêu không hề mù quáng nhưng chỉ có những người yêu nhau mới thực sự mù quáng và sai lầm.

Chính sự bất toàn của con người là câu trả lời chung cuộc cho những mù quáng của bản thân trong các tương giao nói chung và trong tình yêu nói riêng. Một khi ý thức được phần nào sự mù quáng này mà đôi bên sẽ sống triệt để hơn tính bổ khuyết trong tình yêu. Chỉ khi âm dương nhìn nhận những giới hạn của mình mới chấp nhận sự hòa hợp đúng nghĩa; bằng không, sự mù quáng sẽ phát tán tình yêu. Chúng như một thứ vi rút độc hại không phá hủy tức thời, song sẽ ngấm dần vào thực tại và làm cho tình yêu trở nên bất lực đến mức vô hiệu hóa hai người yêu nhau. Như thế, để giảm trừ mức ảnh hưởng của sự mù quáng trong tình yêu, cả hai cần hợp tác đúng nghĩa nhằm hy sinh cái tôi để cái ta được lớn mãi, nghĩa là muốn cho tình yêu lớn lên thì tính ích kỷ phải nhỏ lại. Đó là quy tắc tối ưu cho những người muốn xây dựng tình yêu đích thực.

Tác giả: EYMARD An Mai Đỗ O.Cist

*Featured Image: Comfreak

Gửi người tình chưa bao giờ nhận thư

0

Này, cậu có nhớ lần gặp nhau đầu tiên của hai chúng ta. Tớ đã nhìn thấy sự bối rối tận trong ruột gan cậu. Cậu tưởng có thể dễ dàng che giấu được tớ, tớ không nghĩ cậu có đủ khả năng đó. Mặt cậu tái xanh tái tử, quầng mắt xám như chì. Tớ thản nhiên quan sát cậu với nụ cười kín đáo không để lộ ra dù chỉ một thoáng. Tớ biết tay cậu đang run lên, cậu lo lắng thất thần, bộ dạng vụng về của cậu đã tố giác cậu mà cậu chẳng hề hay biết. Rồi cả trong giọng nói và nụ cười thoáng chút căng thẳng của cậu, những lời trao đổi đầu tiên. Nhưng tớ cũng chẳng kém gì cậu.

Cho đến lúc này khi ngồi xuống bên ánh đèn vàng treo lơ lửng và viết lá thư này cho cậu. Cũng là cả một thời gian dài âm thầm để ý trong câm lặng, tích tụ trong mình tất cả những kỉ niệm đã có trong ngày tháng gói gọn đã qua để dồn hết vào trong lá thư này.

Lần đầu tiên chúng ta chụm đầu vào nhau trong lúc cậu đang châm lửa cho điếu thuốc của tớ bên bếp lửa. Chúng ta cúi đầu đối diện nhau. Trán gần cụng vào nhau. Mắt tớ chỉ biết dán vào điếu thuốc và ngọn lửa mà miệng thì không dám cử động. Tớ ngập ngừng giây lát với nụ cười bối rối chưa biết nên nói gì, rồi như bị một lực hấp dẫn vô hình giữa hai đứa, cả cậu và tớ cứ ngồi thế, tớ hút thuốc, cậu nhóm lửa, chẳng cần phải nói thêm điều gì, nhưng chừng đó thôi cũng đã khiến tớ quá đỗi hạnh phúc.

Rồi cái đêm hai đứa mình ngồi trước hiên nhà. Cậu ngồi trên chiếc ghế đó, tay ôm đàn và gảy lên từng nốt nhạc. Cậu hướng dẫn tớ cách chỉnh dây đàn, những bài tập cơ bản để luyện cách gãy dây và cách bấm phím. Thỉnh thoảng chúng ta dừng lại, để lắng nghe tiếng đàn. Tớ ngồi bên cạnh cậu, xung quanh chúng ta còn có rất nhiều người khác nữa, nhưng dường như lúc đó thế giới chỉ còn mỗi hai chúng ta. Chỉ hai ta trong cái đêm định mệnh đó, tớ nghĩ tớ đã thích cậu.

Tớ không giám nói là tớ yêu cậu. Tình yêu là gì, có ai định nghĩa được nó đâu. Đôi khi tớ hay nghĩ ngợi vớ vẩn về tự do. Hoặc là, tớ nghe thấy hai từ đó quá nhiều xung quanh tớ đến mức phải luôn nghĩ ngợi về nó. Nhưng trước khi nói về hai từ đó, tớ muốn kể cho cậu nghe về giấc mơ của tớ. Tớ đã sống như trong giấc mơ những ngày ở Đà Lạt. Tớ nhất định phải nói cho cậu nghe, việc tớ và cậu ngồi cùng nhau trò chuyện, cùng lang thang trên những con đường thơ mộng, những đêm ngồi đốt lửa ngắm nhìn bầu trời, tất cả những gì tớ có cùng cậu, như trong một giấc chiêm bao lạ lùng và sâu lắng, tớ nghĩ một giấc ngủ phải thật sâu thì tớ mới chạm được đến giấc mơ này. Tớ muốn nói với cậu rằng: ‘’Tháng ngày có cậu bên đời là một cơn mơ rất quen thuộc đới với tớ, tớ đã mơ về nó từ rất lâu, lâu lắm rồi.’’

Tớ là một đứa lãng mạn vặt. Ai cũng bảo thế và tớ chẳng có lý do gì để từ chối cái tên quá thích hợp với con người mình. Đã bao đêm tớ nhìn sâu vào cuộc đời này như chỉ muốn hỏi nó một cậu rằng vì sao giấc mộng đó của tớ lại ở xa tớ đến thế, có là gì khó khăn hay vĩ đại đâu, mà khó thành hiện thực như vậy. Cuộc đời nó cừ chần chừ, tớ nghĩ cũng có khi nó nhấp môi tính nói với tớ điều gì đó, nhưng rồi lại im lặng. Nên tớ chẳng biết phải nói thêm gì nữa, chỉ biết chờ đợi, tiếp tục chờ đợi.

Đáng lý ra tớ nên nói với cậu sớm hơn và nhiều hơn những lời này về tình cảm của tớ. Nhưng cậu biết đấy, trong cõi vĩnh hằng tận giấc mơ tớ, tớ nghĩ tớ chẳng cần lời lẽ. Tớ không cần những ràng buộc. Tuy nhiên, xem ra tớ không còn bao nhiêu thời gian để được trông thấy cậu, mặc dù có thể sau lá thư này tớ sẽ được cậu chấp thuận cho những lá thư kế đến. Nhưng chừng ấy thôi chẳng đủ để tớ thỏa lấp được tháng ngày đã qua. Chính vì nghĩ đến điều ấy mà tớ thảng thốt như người bất ngờ bị đánh thức giữa cơn mơ. Vậy là tớ quyết định cần viết lá thư này cho cậu.

Vừa nãy tớ có nói đến tự do. Và giờ tớ muốn khơi gợi lại nó bởi lẽ tớ đã cũng rất yêu nó. Tớ yêu tự do hơn tất cả mọi thứ trên đời. Nhất là quyền tự do lựa chọn nơi tớ sẽ đến, những việc tớ sẽ làm, cuộc sống tớ mong muốn. Tự do đã trở thành một nỗi ám ảnh, nỗi khao khát muốn thoát khỏi mọi ràng buộc. Và có lẽ nó đã thấm sâu vào máu tớ đến nỗi tớ sợ hãi tất cả những ai muốn đến gần và khước đoạt đi cái quyền tự do đó của tớ. Đó là lý do mặc dù rất thích cậu nhưng tớ không mong muốn tình cảm đó sẽ đơm hoa kết trái. Tớ đã muốn giữ nó lại riêng cho tớ, nhưng rồi nghĩ vậy là yếu đuối. Tớ muốn trở thành một nhà văn, trước khi điều đó xảy ra thì tớ phải mạnh mẽ đối diện với tất cả cảm xúc và sự thật trong tớ. Đó là sự cần thiết cho một nhà văn khi đối diện với sự trần trụi của cuộc sống.

Sự cô đơn cho tớ cái tự do ấy. Tớ đã sống với nỗi cô đơn này quá lâu rồi. Đủ để hình thành một thói quen và nếp sống. Nếu có ai đó bước đến và cho tớ sự hạnh phúc ngập tràn của ngày chung đôi, và tớ ngang nhiên đưa tay nắm lấy nó. Tớ sợ sẽ chẳng bao giờ mình đủ dũng cảm để quay về với cái cô đơn vốn có. Điều đó phải chăng đồng nghĩa với chuyện tớ cũng hoàn toàn đánh mất đi tự do. Tự do không đến từ việc tớ sống mà hoàn toàn bị chi phối cảm xúc từ một con người khác. Tớ đã biết thế mà còn ngoan cố muốn rời xa nó thì cũng có ngày tự do sẽ xa chạy cao bay mãi mãi.

Tớ nghĩ mình đã chìm vào cơn mê, cơn mê có cậu trong đó. Và giờ tớ tuy không muốn cũng nên phải gióng lên tiếng chuông báo hiệu giờ giã biệt. Tớ cần lôi tớ ra khỏi giấc mộng êm đềm đó. Một cuộc sống không ngày nào vắng bóng cậu trong ảo tưởng. Và ngay ngày mai thôi, khi tớ rời khỏi nơi này, tớ chưa biết phải làm quen thế nào với chuyện không có cậu. Nếu cứ chìm đắm mãi thế này tớ không biết phải sống thế nào nữa. Mỗi khi nhìn thấy cậu thì tự do trong tớ chẳng còn chút ký lô nào đối với tớ. Nhưng tớ không thể quên, những gì mà tự do đã mang lại cho tớ trong suốt bao năm qua. Khi ấy cậu ở đâu, làm gì, tớ thậm chí còn chẳng biết về sự tồn tại của cậu trên cuộc đời này. Vậy thì tớ có phải là kẻ vô ơn nếu cứ cố bước đến phía cậu và bỏ rơi nó.

Tớ tin rằng tất cả cảm xúc này sẽ chết. Một cái chết sẽ từ từ đưa cậu rời xa tớ. Tớ đã quá biết thừa về thứ tình cảm này. Nghĩ đến cái chết của cảm xúc này không khiến tớ quá sợ hãi. Nó khiến tớ bình tâm lại. Tớ sẽ không oán than cuộc đời hay chính bản thân mình, nếu tình cảm tớ dành cho cậu chết đi. Nếu quả thật là như thế, thì những ngày tuyệt vọng này có gì là ghê gớm đâu. Cũng sớm qua thôi. Đến lúc ấy chắc tớ cũng sẽ chỉ nhớ đến cậu như nhớ đến bất kỳ một người nào tớ gặp trong tất cả những chuyến hành trình tớ đi qua. Đó là một chàng trai mà tớ đã cùng cậu ấy uống với nhau một ly trà, hút một hai điếu thuốc trong lúc tán gẫu, cậu ấy thậm chí còn chỉ cho tớ cách hút cỏ, cách hút thuốc lào. Bọn tớ đã nói về triết lý con người, về tự do, về cuộc đời, về đạo đức và hàng nghìn điều khác nữa.

Cậu ấy đã dạy cho tớ cái cách mà cậu dám sống hết mình, sẵn sàng chấp nhận mạo hiểm, tàn phá để đi đến một cuộc sống hủy diệt. Cậu ấy kể cho tớ nghe về đạo đức, trí tuệ trong cách rèn luyện, cách sống, cách yêu thương mọi người xung quanh chứ không phải cứ giữ khư khư nó trong cái nhìn của đám đông, sự phán xét của xã hội. Cậu ấy kể cho tớ nghe về những con người, những tâm hồn đẹp, họ không đi ra từ những người thiện đầy đức hạnh, họ đi ra từ những con người dám sống, dám phiêu lưu, dám dấn thân vào cuộc đời và thậm chí đôi khi còn từ cả cái ác, những con người mang đầy rẫy những lời bêu rếu và khinh bỉ từ xã hội.

Khi tớ viết lá thư này cho cậu thì tất cả mọi người trong nhà đều đã tắt đèn đi ngủ. Trời đã khuya lắm rồi. Tớ muốn nhắm nghiền mắt và chìm sâu vào giấc ngủ nhưng có lẽ hôm nay bóng đêm còn chưa hả lòng hả dạ với tớ nên chưa cho phép. Có một điều tớ muốn nói với cậu là nếu cảm xúc tớ có chết đi, tớ chỉ dám dùng từ nếu vì tớ không chắc chắn rằng nó có thể như vậy. Nhưng dù có thế nào đi nữa thì tớ vẫn sẽ luôn trân trọng những ngày tháng đẹp đẽ này trong trái tim tớ. Tớ thực rất chán ghét cái tôi cố chấp và hẹp hòi của tớ. Tất cả những gì mà lý trí của tớ đã rút ra về bài học từ tình yêu và tự do, tớ không lấy gì làm ngạc nhiên khi nó đưa đến quyết định này. Tớ không muốn biến mình thành một kẻ khờ.

Chính cả tớ cũng không ngờ rằng tình yêu đã chế ngự con người tớ khi tớ nhìn thấy cậu, khi tớ nhắc đến cậu dù chỉ trong tâm trí. Tớ biết tình yêu đối với cậu là điều đã dẫn dắt tớ. Lý trí sắp nổi giận cuồng phong với tớ, nó bảo tớ bị điên rồi. Nhưng chính điều mà nó vừa nói ra đã giúp cho tớ tường tận rõ tình cảm của tớ cho cậu. Tình yêu còn là gì nữa nếu nó không phải là một sự điên rồ. Trong tình yêu, tớ đã trải qua những năm tháng vô cùng đau khổ. Trái tim tớ đã đầy sẹo và chằng chịt những vết thương. Thật ra thì thoắt cái nó cũng sẽ tự hàn gắn lại và tớ sẽ không còn cảm thấy quá đau nữa. Nhưng nó đã chằng chịt những vết sẹo, vết thương đã biến thành hàng trăm vết sẹo trên đó. Tớ gan lì hơn cậu nghĩ nên cậu không có lý do gì để nghĩ rằng tớ sợ hãi tình yêu. Lúc này tớ có thể dùng hai từ đó khi nói đến cậu. Vì tớ không còn muốn che giấu.

Nhưng xin cậu hiểu cho, sẽ không là cái gì khác nữa tớ dành cho cậu nếu không phải là tự do.

Tác giả: Ni Chi

*Featured Image: MartyNZ 

Nếu ngày mai tôi chết

0

Nằm dài trên giường, đến việc trở mình thức dậy uống một ly nước cũng cảm thấy quá khó khăn. Hôm nay là ngày gì mà cả bầu sống thu gọn qua ô cửa sổ đã đóng kín, ngăn ánh nhìn ra bên ngoài. Mình còn biết làm gì hơn đây ngoài việc nhìn trân trân vào bức tường. Ôi sao có lúc mình buồn chán thế này.

Nếu ngày mai mình chết, di chúc cuối cùng để lại cho những người mình yêu thương là gì? Để lại gì cho gia đình và cho đời? Mình không cần phải khuếch đại tất cả chúng lên bởi lẽ mình nào có gì hiện hữu gía trị mà gửi tặng lại họ chứ? Mình chỉ là một kẻ vô sản, đã được nhận quá nhiều đặc ân từ cuộc sống mà vẫn chưa có cơ hội đáp trả.

Nếu ngày mai mình chết, còn đây là lần cuối cùng mình còn được nói, mình sẽ nói gì bây giờ đây? Mình có muốn gửi lời xin lỗi đến những kẻ tội nghiệp đã trót ngây dại tin yêu mình để giờ đây mình lạnh lùng ra đi như một sự phản bội. Mình có muốn nói lời cám ơn đến gã lữ hành đã ghé chân dừng lại ngang qua nhà  để kể cho mình nghe thật nhiều phép màu chỉ có trong cổ tích. Ôi cuộc sống này mình vẫn còn quá nhiều nợ nần mà sao mình đành giũ áo ra đi.

Nếu ngày mai mình chết, công ơn sinh thành còn đó chưa kịp đáp trả, giấc mơ còn đó mình còn chưa trọn câu ước nguyện, quyển sách dang dở vẫn còn bỏ ngỏ chưa ai một lần đọc qua. Ôi nếu ngày mai mình chết, sao trả hết được tất cả mà nhẹ nhàng buông xuôi.

Mình còn lại gì giữa đời sống nhân gian này? Mình chỉ có sự chân thành?

Mình đã chẳng cần gì hơn nữa ở cuộc sống này ngoài sự chân thành phải cho nhau. Mình không muốn lấp đậy chúng bằng son phấn. Cuộc đời mình đã mải miết ngồi viết những điều ấy, như một dòng suối chảy âm thầm. Mình không biết là đã viết ra cho ai đọc, hay là viết cho chính mình. Một cuộc đời ngồi viết không tiền nên nghèo xơ xác.

Những ngày tuyệt vọng đã qua vì thứ mình viết ra không ai thấu hiểu. Mình chỉ mong một ngày nào đó có người sẽ hiểu hơn về mình, về cuộc đời của một người viết sách yêu tự do và sự chân thành. Mình còn mừng một điều, trong những cơn buồn dai dẳng thường trực, mình còn có được tự do, tự do ngồi viết những điều ý nghĩa và làm tròn đầy cho nó bằng các câu văn của mình.

Những áng mây của cuộc đời người con gái đã trôi qua, cuộc sống thực tế đã lấy đi tất cả, nhưng mình  ngang nhiên kiêu hãnh vì mình vẫn còn đủ dũng cảm để viết lên một đời sống thực tế, đó là tất cả những gì đẹp đẽ nhất còn lại trong cuộc đời mình.

Mình không còn muốn sống nhưng cũng chẳng muốn tự tử. Chết đi thì được gì nào? Vậy nên mình sẽ làm một con ma đói ở giữa nhân gian. Mình cần một chút Đà Lạt để được sống, xin cho tôi một chút Đà lạt. Mình cần một chút Đà Lạt se lạnh, trùm mềm quá đầu mỗi đêm rét, đốt lên một điếu thuốc và vay mượn một chút bình an.

Mình cứ nghĩ mãi về con đường đất đỏ dẫn lối vào quả đồi nơi mình sống, nghĩ mãi về ông già vẫn đẩy xe rùa mỗi chiều chở cỏ về cho bò ăn luôn tươi cười hỏi thăm mỗi khi trông thấy mình lang thang một mình trên đồi. Mình nhớ tiếng mưa rơi lộp độp trên mái tôn mà mình vẫn chăm chú lắng nghe mỗi khi cơn mưa đổ. Những lá thư viết vội trong quán vắng cà phê chỉ để gửi vào nỗi nhớ hư vô. Mình đã gặm nhấm nỗi cô đơn đó trong từng ngày tháng đơn độc đã qua và bây giờ vẫn tiếp tục nỗi nhớ da diết đó về một Đà Lạt mà mình đang phải cách xa.

Huế đã đổ mưa rất lớn sau bao ngày nắng nóng kéo dài triền miên, và để ăn mừng cho chuyện đó, mình đã mặc áo mưa chạy lòng vòng khắp các con đường với khao khát uống trọn cả cơn mưa. Có lẽ Huế vẫn buồn muôn thuở, giống như  mình. Ở đây mình chẳng còn nhìn thấy gì ngoài đôi mắt người tình xưa vàng vọt bơ vơ. Mình cần một đôi mắt với một màu khác của chàng trai đêm nào ngồi gãy đàn cho mình hát. Mình thèm một hơi ấm bên ánh lửa anh đã đốt lên.

Mình làm gì để sống bây giờ? Mình không đòi hỏi gì hết mà vẫn cứ thấy mình tham lam. Mình chỉ cần một cây bút, một tờ giấy tinh khôi để có thể viết kín lên đó. Mình cũng cần một điếu thuốc, ôi mấy hôm nay không có lấy một điếu cho vào phổi và thậm chí mình đã vô tâm đến mức lãng quên người bạn thân thiết. Thật là có lỗi, mình đúng là bậy bạ. bậy bạ hết sức. Làm sao mình có thể quên đi người tình bao đêm chăn nồng đầu gối tay ấp.

Mấy hôm nay là ngày gì mà thấy chẳng khác gì hỏa ngục? Mình không bao giờ sống bình thường được. Sung sướng thế này, ăn ngon, mặc đẹp. Xung quanh mọi người khiến mình cười tươi kiểu này thì làm sao mình sống được?

Hạnh phúc thế này mình chẳng viết được gì ra hồn. Viết văn đối với mình chẳng khác gì việc sống mỗi ngày, muốn làm gì thì cũng phải tự nhốt mình vào mấy câu chữ. Nhưng giờ chỉ là sự lặp lại của việc ăn ngủ vui cười. Cuộc rượt đuổi giữa mình và những câu chữ, ôi đau đớn thay là cái xác chết vẫn cứ nằm chình ình ra đấy chẳng chịu biến khuất mắt. Giờ bắt mình bịt cái khăn trắng trên đầu ngồi canh xác chết, trông chừng mấy gã loạng choạng đang bước đi lảo đảo xung quanh cỗ quan tài. Mình cũng muốn biến mình thành cái xác nằm trong cỗ quan tài.

Mình đang muốn viết gì thế này? Mình không biết nữa? Thực sự hôm nay mình không còn muốn viết nữa. Không còn muốn sống nữa. Không còn muốn tự tử nữa. Mình không sợ chết. Nhưng giờ cũng sợ chết.

Đời có người khôn kẻ dại, nhưng xin đời đừng biến mình thành kẻ ngu muội u mê, đừng để nỗi sợ hãi xâm chiếm lấy linh hồn. Ôi cuộc đời tôi van xin người. Ngày mai tôi vẫn còn muốn thức giấc.

Tác giả: Ni Chi

*Featured Image: darkmoon1968

Tôi đã chán ngán việc tranh luận

0

Thật khó dung thứ cho những kẻ tri thức rởm. Bạn muốn bảo vệ lý lẽ bạn đã luôn tin tưởng, vì thế bạn bắt đầu bước vào cuộc tranh luận. Bạn cần một cuộc tranh luận thích đáng để thánh hóa tất cả mọi sự. Kinh nghiệm tranh luận đã giúp tôi rút ra được một số nguyên tắc căn bản để tôi bắt đầu bước vào cuộc tranh luận.

Đó là chuyện dẹp bỏ sĩ diện và không còn quan trọng hơn thua. Đừng bao giờ tạo ra những kiểu bất công bình như tôi hậu bối nên phải nghe lời bậc tiền bối. Anh là người có tiếng nói trước đám đông nên lời anh nói phải là chân lý… Đừng làm tôi phải điên tiết khi phải cắn họng ngậm lời bởi những lý lẽ vô nghĩa. Đừng mang những lời lẽ vớ vẩn không liên quan của anh vào để phức tạp hóa vấn đề và khiến cho cuộc tranh luận trở nên rối ren. Đừng bao giờ tranh luận với lý sự cùn và kiến thức vay mượn từ lời đồn đại chốn giang hồ. Tôi không muốn cãi nhau với những con cua cùng lý lẽ hời hợt. Nếu chưa hiểu rõ vấn đề thì đừng sớm vội lên tiếng. Đừng mang gia đình cha mẹ họ hàng tổ tiên của tôi đặt lên bàn thờ và khạc nhổ vào họ những lời lẽ thô tục. Anh có thể vô văn hóa nhưng xin đừng làm dơ bẩn.

Tuy nhiên, tôi cũng nhận ra tôi không cần cố gắng để thuyết phục người khác tin vào những điều mà họ không muốn tin. Vì liệu đó có phải là một điều tốt để làm?

Tôi đã nghĩ gì khi tranh luận? Thể hiện sự vượt trội về trí tuệ của mình với người khác? Dùng lý lẽ để bắt ai đó từ bỏ tình cảm hay thay đổi trải nghiệm của họ? Tôi biết rằng thích hay ghét một vấn đề luôn chỉ nằm ở tính chủ quan nhưng tôi lại không thể chấp nhận việc người khác tin yêu vào điều trái ngược, tôi có đi vào cuộc tranh luận với mục đích áp đặt?

Chúng ta luôn nói về chân lý, nhưng kẻ đi tìm chân lý  phải là kẻ có cái nhìn khách quan. Và nếu tôi bảo rằng tôi rất khách quan trong tất cả các cuộc phán xét, thật ra tôi cũng chỉ đang bảo vệ cái chủ quan riêng tôi.

Khi chúng ta bắt đầu bước vào tranh luận, mối hận thù và lòng khao khát đã bắt đầu nung nấu tâm can. Tôi không đủ vĩ đại để không mong muốn một chiến thắng về cho chân lý của mình. Vậy thì phải đủ cao đại để thừa nhận chúng.

Thừa nhận mình đã luôn ngụy biện tranh luận là một cơ hội để học hỏi, và thôi dùng chiêu kế hèn bẩn để đối phương phải điên tiết lên? Không thiếu người tỏ ra cao thượng bỏ cuộc giữa chừng vì cho rằng đối phương không đủ trình độ đẳng cấp để tranh luận. Hoặc dùng lời xúc phạm và mỉa mai. Tôi biết rằng làm hạ nhục người khác cũng chẳng khiến tôi cao nhã hơn. Sỉ nhục người khác không chứng tỏ tôi đang đúng.

Tôi biết tôi muốn chiến thắng kẻ thù, cương quyết phải đánh trận chiến này, cho những lý tưởng của tôi. Nhưng nếu tư tưởng của tôi thất trận thì mọi sự sẽ ra sao? Lòng liêm khiết có hát bài ca khải hoàn trong cuộc thất bại?

Chúng ta là những chiến sĩ tri thức. Chúng ta khoác lên mình một thứ đồng phục gọi là tri thức. Dùng chúng để bảo vệ cho chúng ta. Nhưng thật tiếc thay những gì che giấu dưới bộ đồng phục đó, nó chưa bao giờ đồng hình được với nhau. Anh nói nam tôi nói bắc, anh nghĩ nên rẽ phải thì tôi lại muốn rẽ trái. Chúng ta có phải là đồng minh?

Chỉ khi nào tôi phải là một kẻ có đôi mắt luôn tìm kiếm chân lý, chứ không phải là lòng hận thù, cái tôi ti tiện bé nhỏ. Thoạt nhìn sẽ rất khó phân biệt được ranh giới, đó là một khoảng cách mong manh và tôi phải thật thông thái thì mới có thể nhìn ra.

Đã vậy, dù có dành phần thắng trong cuộc tranh luận thì đó cũng chỉ là cảm giác làm cho đối phương đuối lý để tận hưởng chiến thắng? Dù gì thì đó cũng là điều vô ích. Tôi không bao giờ đủ cao thượng để xem những kẻ tranh luận cùng mình là đồng minh. Không thể có những đồng minh cùng chiến đấu bảo vệ cho hai lý tưởng.

Đó là quan điểm của tôi, còn nếu bạn yêu quý những cuộc tranh luận. Vậy thì phải chăng các bạn phải yêu hòa bình như một phương tiện. Tôi không khuyên các bạn ngừng tranh luận. Nhưng tranh luận thế nào mới gọi là văn minh, để cuộc tranh luận đó không phải chỉ ba hoa ồn ào và cãi cọ lăng nhăng. Tranh luận thế nào để vốn kiến thức phong phú của mình không biến thành sự hổ thẹn.

Càng ngày, tôi càng muốn chấp nhận mình là người thua cuộc. Hèn yếu trong sự im lặng. Bởi lẽ sự khắt khe cũng chỉ là những điều dối trá. Tôi muốn cố gắng tôn trọng sự khác biệt nhưng không có nghĩa là tôi đang thờ ơ với chân lý.

Tác giả: Ni Chi

*Featured Image: pixabay

[THĐP Translation] 10 điều bullshit nhiều người theo đuổi “tâm linh” dễ mắc phải (Phần 2/2)

5

tumblr_inline_nx4fu1budQ1s09z1b_1280

>> [THĐP Translation] (Phần 1) 5/10 điều bullshit nhiều người theo đuổi “tâm linh” dễ mắc phải

6. Cường điệu hóa “sự tích cực” để né tránh những vấn đề trong cuộc sống của họ và thế giới

Phong trào “tích cực” đã bùng nổ tại các nước phương Tây những năm gần đây. Mạng Internet tràn ngập những bài viết, memes, lặp đi lặp lại thông điệp sáo rỗng: “Suy nghĩ tích cực!” “Just be positive!” “Đừng tập trung vào mấy chuyện tiêu cực!”

spiritualbypassing4
20 triệu người chết mỗi năm vì đói nghèo trên hành tinh cô ta – “Just stay positive, Fam!! Namaste <3”

Tư duy này quên mất một điều quan trọng: Những góc tối của thế giới sẽ không tự nhiên biến mất chỉ vì chúng bị ngó lơ. Thực tế là nhiều vấn đề từ vi mô đến vĩ mô sẽ càng tệ hơn, phức tạp hơn khi chúng bị trì hoãn.

Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta nên gánh vác trách nhiệm cứu thế giới trên vai mình và luôn cảm thấy bất lực, nặng nề, chán nản. Thật ra thì theo nhiều chỉ số quan trọng, thế giới đang khá hơn mỗi ngày, nhận ra điều này để có cảm giác lạc quan là một thái độ lành mạnh. Tuy nhiên, chúng ta cần phải cân bằng giữa sự lạc quan đó và thái độ sẵn sàng đối mặt với những khó khăn thật sự trong cuộc sống của mình, của cộng đồng, và thế giới.

7. Kiềm nén những cảm xúc không phù hợp với những đạo lý “tâm linh” của họ

“Không đời nào, tôi không thể nào bị trầm cảm hay cô đơn hay sợ hãi hay lo lắng. Tôi rất yêu cuộc sống, và tôi quá [thông tuệ/anh minh/giác ngộ] để cho phép những thứ này xảy ra.”

Tôi vấp phải vấn đề này khi tôi di chuyển đến Hàn Quốc để làm một giáo viên Anh ngữ trong một năm. Tôi đã nghĩ rằng mình đã đạt đến được đẳng cấp chill bất khả lung lay theo phong cách vô vi của Lão Tử, cứ “thuận theo tự nhiên”, như một cái phao bập bềnh giữa những con sóng của định mệnh.

spiritualbypassing9
Thật sự cảm thấy sợ hãi và tức giận – Giả vờ như không sợ hãi và tức giận bởi vì nó không tâm linh

Rồi tôi gặp phải những cú sốc văn hóa, nỗi cô đơn khủng khiếp, và cảm giác nhớ nhà sâu sắc, và tôi đã phải thú nhận với chính mình rằng tôi chẳng phải là một bậc thầy về Zen (Thiền tông) hay gì cả. Nói đúng hơn là tôi biết khả năng “thuận theo tự nhiên” và chấp nhận mọi thứ xảy đến với mình là một đạo lý luôn có giá trị, nhưng đôi khi điều đó sẽ có nghĩa là chấp nhận thành thật với cảm xúc của mình. Chỉ khi tôi biết thành thật với bản thân tôi mới có thể nhìn rõ được sự thật trong những trải nghiệm, hoàn cảnh và có trách nhiệm giải quyết chúng.

8. Cảm thấy căm ghét bản thân khi những góc tối trong người bộc lộ

Tôi nhận ra được việc này trong chính mình không lâu sau khi biết về khái niệm né tránh tâm linh. Việc tự cho mình là người trí tuệ đã giác ngộ được những chân lý “cao hơn” đã gây ra một sự méo mó khủng khiếp trong nhận thức của tôi. Tôi trách móc phê phán bản thân, cảm thấy tủi nhục hổ thẹn mỗi khi có một hành động thiếu đức hạnh.

Khi bạn bắt đầu có xu hướng tâm linh, rất dễ thần tượng những người như Đức Phật hoặc Đạt Lai Lạt Ma, và nghĩ rằng những người này hoàn hảo, luôn hành động trong ý thức tuyệt đối và từ bi. Thực tế thì việc này hầu như không phải. Thậm chí rằng nếu như thật sự có những người đã đạt đến một trình độ siêu việt, luôn hành động đúng trong mọi hoàn cảnh, chúng ta cần nhìn nhận rằng con số đó cực hiếm.

Thực tế mà nói, chúng ta là những con người dễ sa ngã, và chúng ta sẽ phạm nhiều sai lầm. Nhiệm vụ gần như là bất khả khi để sống một vài tuần mà không vi phạm một sai lầm nào, có thể chỉ là những sai phạm nhỏ nhặt. Nhìn rộng ra nhiều năm, sẽ có những sai lầm lớn. Nó xảy ra với mọi người, không sao. Tha thứ bản thân. Tất cả những gì chúng ta có thể làm là rút kinh nghiệm từ những sai lầm và không bao giờ ngưng cố gắng.

spiritualbypassing10

9. Rơi vào những tình huống xấu vì tin người quá mức và không có trực giác nhìn người

Đây là tôi, 100%. Trong một thời gian dài, tôi luôn giữ quan niệm rằng mỗi người đều xứng đáng được đối xử bằng tình thân ái và tử tế. Cho đến giờ tôi vẫn không phản đối ý tưởng đó, nhưng tôi đã nhận ra rằng có nhiều trường hợp tôi tạm thời cần phải cân nhắc đến những yếu tố khác chứ không phải chỉ biết mặc định dùng lòng từ bi đối xử với mọi người.

Khi sống ở những nước khác, tôi đã rơi vào nhiều tình huống nguy hiểm đến tính mạng bởi vì tôi đã quá cả tin những người tôi không biết, hoặc đối xử tốt với những kẻ khả nghi. May thay tôi vẫn chưa phải vào nhà thương lần nào, nhưng tôi đã bị cướp và lừa gạt vài lần. Lúc đó tôi đã tin rằng bản chất họ là những người “tốt” và cũng sẽ đối xử tốt với tôi nếu tôi đối xử tốt với họ. Tư duy này cực kì ngây thơ, và tôi đã hiểu được rằng trong một số hoàn cảnh thân thiện không phải là câu trả lời.

spiritualbypassing11
Tin rằng tình yêu là tất cả – Bị cướp ở Thái Lan vì tin người lạ

Một sự thật đáng buồn là đại đa số mọi người trên thế giới này vẫn còn phải vật lộn mưu sinh kiếm sống. Rất nhiều người đã lớn lên từ nghèo khổ, môi trường đầy tội phạm, và họ chỉ học được rằng cách duy nhất để sống sót là săn những con mồi yếu hơn. Tôi cho rằng ít nhất 51% dân số trái đất không có tư duy kiểu này, nhưng nếu bạn đi đến một thành phố hay đất nước còn kém phát triển, nghèo khổ còn tràn lan, bạn nên biết được những phương án phòng thủ cơ bản như:

  1. Không đi một mình khi trời đã tối.
  2. Hạn chế đến những nơi vắng vẻ.
  3. Đừng dừng lại và tiếp xúc với những người muốn bán cái gì đó.
  4. Quan sát hành vi của những người mình tiếp xúc xem họ có như đang bị drug ảnh hưởng không, có tỉnh táo, nhây lì, nguy hiểm không…

10. Hoàn toàn bác bỏ khoa học

Nhiều người trong cộng đồng tâm linh có khuynh hướng phản bác khoa học, anti-science; tôi nghĩ đây là một chuyện đáng xấu hổ. Họ bác bỏ khoa học vì những niềm tin và phương pháp tu tập được người khác cho phản khoa học, unproven. Unproven hay pseudoscience chỉ có nghĩa là nó chưa được xác thực thông qua các thí nghiệm có thể lặp lại trong phòng lab. Không có nghĩa rằng nó không đúng hay không có giá trị.

spiritualbypassing12
Nổi giận khi có người nói rằng luật hấp dẫn chỉ là ngụy khoa học – Cho rằng mọi thứ khoa học đều bullshit và có thể ném vào thùng rác

Phương pháp khoa học (Scientific method) là một trong những công cụ tốt nhất chúng ta có để hiểu về cách vận hành máy móc của vũ trụ khả quan; nó cho phép chúng ta khám phá ra được những bí ẩn trong sinh học, quan sát được nhiều thứ cách xa trái đất tỉ năm ánh sáng, kéo dài mạng sống của loài người, và vô vàn lợi ích khác… Hoàn toàn bác bỏ khoa học là chúng ta đã mất đi một trong những lăng kính quyền năng nhất cho việc thấu hiểu thực tại.

spiritual-bypassing3
Probably our most badass tool for understanding existence. [Wiki]
Như Carl Sagan1 đã nói rất hay (tạm dịch):

“Khoa học không những tương thích với tâm linh, nó còn là một nguồn mạch sâu thẳm của tâm linh. Khi chúng ta nhận ra vị trí của mình trong sự vĩ đại được tính bằng năm ánh sáng và trong sự chuyển dời của thời đại, khi chúng ta nắm bắt sự tinh vi, cái đẹp và tinh tế của sự sống/cuộc đời, thì cảm giác vút tận trời cao, cảm giác phấn khởi kết hợp với sự khiêm hạ, nó chắc chắn mang yếu tố tâm linh. Cũng như cảm giác của chúng ta trước nghệ thuật đỉnh cao hay âm nhạc hay văn chương, hay những hành động can đảm vô ngã vì tha nhân của những người như Mohandas Gandhi hay Martin Luther King Jr. Ý niệm cho rằng khoa học và tâm linh loại trừ, xung khắc với nhau chỉ gây tổn hại cho cả hai.”

1 Carl Edward Sagan (9 tháng 11 năm 1934 – 20 tháng 12 năm 1996) là nhà thiên văn học, vật lý thiên văn, vũ trụ học, sinh học vũ trụ, tác giả sách, nhà phổ biến khoa học và là nhà phát ngôn khoa học người Mỹ. Đóng góp quan trọng nhất của ông là cho việc khám phá nhiệt độ bề mặt rất cao trên Kim Tinh. Tuy nhiên ông lại được biết đến nhiều nhất trong những nghiên cứu khoa học về sự sống ngoài Trái Đất, bao gồm cả việc chứng thực thí nghiệm tạo amino acid từ các chất hóa học cơ bản nhờ phóng xạ. Sagan đã thu thập những tin nhắn đầu tiên để gửi vào không gian: tấm thông điệp Pioneer và đĩa ghi âm vàng Voyage, các lời nhắn được gắn trên các con tàu vũ trụ để phòng trường hợp người ngoài Trái Đất có thể tìm thấy và xem chúng. (Wiki)

Tác giả: Jordan Bates

Phóng dịch: In Ra
Edit: Triết Học Đường Phố

Featured image: Activedia

Tại sao tất cả chúng ta đều được giáo dục như nhau?

Chào các bạn, đầu tiên mình xin chúc mừng các bạn đã thi xong một kỳ thi khá là quan trọng (mặc dù nhiều bạn ngày mai mới xong), ít nhất là cho đến tại thời điểm bây giờ của các bạn, và, cũng chào mừng các bạn đến với một thế giới… tự do hơn.

Chắc hẳn trong các bạn đã từng một lần suy nghĩ về lý do của việc học những môn toán, lý, hóa, sinh. Và rồi trong số các bạn hầu như cũng sẽ quên sạch sẽ những định luật, định lý của các môn học này. Vì vậy, hôm nay mình hy vọng chia sẻ được đôi điều suy nghĩ của bản thân với các bạn.

Mình hay tưởng tượng rằng khoa học như là một gã mập khổng lồ lười biếng, được cho ăn liên tục nhưng mỗi lần ăn rất ít, và sự lớn mạnh của chàng mập này chắc chắn không phải ngày một ngày hai mà thấy được. Cũng giống như việc các bạn đút cho đứa trẻ một muỗng cháo, xong lại hét lên không hiểu đút cho nó ăn chén cháo này để làm gì, vì đút xong có thấy nó lớn lên miếng nào đâu, vậy thôi khỏi cho nó ăn nữa?! Các bạn thấy cái phát biểu kiểu như vậy rất là vớ vẩn, đúng không? Bởi vì khoa học là một sự tiếp nối vô cùng nhỏ nhặt, và vì trí tuệ của mỗi người là có hạn, vậy nên người này mới nối tiếp người kia, cùng nhau bón cho gã khổng lồ háu ăn kia một chút, để hy vọng một ngày gã ta lớn lên, thì loài người sẽ sử dụng được sức mạnh phi thường của gã. Vậy nên không dễ gì mà các bạn có thể liên hệ ngay được những điều mình học với những ứng dụng mà nó tác động và ảnh hưởng lên đời sống.

Trong lịch sự phát triển của khoa học, nếu không có nhà vật lý thiên tài Isaac Newton thì có lẽ sẽ chẳng bao giờ có bộ óc siêu phàm của Albert Einstein, không có người phát minh ra pin điện Alessandro Volta thì cũng có thể sẽ chẳng có các nhà khoa học vĩ đại như Humphry Davy hay Michael Faraday, cũng như nếu không có nhà vật lý Henri Becquerel thì ắt hẳn sẽ không có người phụ nữ đoạt cả hai giải Nobel Marie Curie. Tất cả những nhà khoa học trên thế giới này đều bắt đầu những nghiên cứu của bản thân từ những công trình của người đi trước, để phát hiện ra những hạn chế còn tồn tại, rồi đi tiếp, mở mang, khai phá với hy vọng sẽ ứng dụng những công trình khoa học vào trong cuộc sống, mà đôi khi ngay tại thời điểm đó, chính bản thân các nhà khoa học này cũng chưa biết ứng dụng những nghiên cứu của họ vào việc gì, và đôi khi họ nghiên cứu chỉ vì tính tò mò cố hữu của loài người. Ví như nhà nữ khoa học Marie Curie nghiên cứu về phóng xạ vậy, bà có biết là sau này nó sẽ được sử dụng trong lĩnh vực y học và hàng không vũ trụ đâu, nhưng bà vẫn nghiên cứu đấy thôi, vì bà tin rằng trong tương lai sẽ có người tiếp tục nghiên cứu của bà, và ứng dụng được những giá trị nghiên cứu này trong cuộc sống. Bà thậm chí còn từng đem lọ đựng rađi ra ngắm cái ánh sáng mê hoặc chết người của nó vào mỗi đêm mà không màng hay chính xác là không hề hay biết về tác hại của phóng xạ. Vậy nhưng bà vẫn làm, vẫn nghiên cứu, vẫn say mê.

Vậy chúng ta học để làm gì?

Nếu đem toàn bộ lịch sử Trái Đất gói gọn lại trong vòng 24h của một ngày, thì chúng ta, con người hiện đại – sinh vật đang tự cho mình là chủ nhân của Trái Đất, chỉ mới xuất hiện vào lúc 23 giờ 59 phút 56 giây, chỉ 4 giây cuối cùng trước khi qua ngày mới. Đúng vậy, chỉ 4 giây, nhưng đã thay đổi hoàn toàn bộ mặt của cả hành tinh. Vậy, bạn có biết trong 4 giây đó, con người đi xa được như vậy là nhờ cái gì không? Đó là nhờ sự chia sẻ, điều này đã, đang và sẽ tiết kiệm thời gian rất nhiều cho loài người.

Một cách gần gũi nhất, nếu với bộ óc của Giáo sư Ngô Bảo Châu mà để cho ông tự đi tìm tòi những điều cơ bản của toán học, để mặc cho ông tự tìm ra những phép vi phân, tích phân rồi ứng dụng nó vào công trình nổi tiếng đạt giải thưởng Field của mình, thì liệu thời gian để hoàn thành tất cả là bao lâu? Câu trả lời sẽ là hàng trăm năm! Bật mí cho các bạn một chút, nhà vật lý học nổi tiếng Isaac Newton chính là người đã hoàn thiện phép tính vi phân, tích phân, từ những thập niên cuối cùng những năm 1600. Vậy rõ ràng, những năm tháng khi học THPT, Giáo sư Ngô Bảo Châu đã tiết kiệm được hàng trăm năm trời để tích lũy được một kiến thức vô cùng quý báu đó.

Một ví dụ khác trong hóa học, các bạn có biết là đã có một thời kỳ người ta cho rằng oxy có trong mọi thành phần của axit? Chữ “oxy” có nghĩa là “tạo ra axit” là vì vậy. Và cái tên gọi này xuất phát từ nhà hóa học nổi tiếng người Pháp Antoine Lavoisier, người được mệnh danh là một trong bốn vị cha đẻ của nền hóa học hiện đại, những bậc vĩ nhân đã tách bỏ chiếc bóng tối u ám và nguyên thủy của thời kỳ giả kim thuật ra khỏi ngành khoa học còn rất non trẻ này. Trong khi các bạn học sinh phổ thông bây giờ thì dư sức biết được rằng axit là phải có hiđro, chứ không phải là oxy (ví dụ như HCl là một loại axit, chứa hiđro mà không chứa oxy). Và thật trớ trêu khi cái tên “hiđro” cũng chính do ông tổ hóa học Antoine Lavoisier đặt tên thì lại có nghĩa là “tạo ra nước” chứ không phải là “tạo ra axit”. Vậy đó, để đọc được một kiến thức, hiểu được một lý thuyết, biết được một sự thật nhỏ xíu trong phút chốc, chúng ta phải biết ơn cả trăm năm tìm tòi và nghiên cứu của các bậc tiền nhân. Vậy, mục đích đầu tiên của việc học, là để tiết kiệm thời gian.

Vậy tại sao chúng ta không gom những học sinh giỏi lại rồi dạy cho họ học? Tại sao lại bắt tất cả học sinh đều học những thứ vốn không phải là thế mạnh của mình?

Bạn có biết trong một lần phóng tinh, con đực phóng bao nhiêu tinh trùng vào con cái không? Ở loài người là hơn 20 triệu tinh trùng! Vậy bao nhiêu tinh trùng gặp được trứng? Hầu như chỉ có một. Cho nên nếu bây giờ bạn hỏi lại câu hỏi với hàm ý như ở trên, thì câu hỏi đó sẽ là “sao chúng ta không lựa chọn những tinh trùng ưu việt, khỏe mạnh rồi cấy nó vào con cái?”.

Tất cả chúng ta đều được giáo dục như nhau là vì chúng ta đang mong muốn tạo ra cơ hội để ai ai cũng có được một nền tảng trí tuệ như nhau, để sau này khi đã có một nền tảng, sẽ tiếp tục tìm tòi và nghiên cứu, đóng góp cho nhân loại, đút được một muỗng cháo nho nhỏ nào đó cho gã khổng lồ mang tên là khoa học. Giáo dục đang tạo ra sự bình đẳng cho tất cả mọi người, để ai cũng có thể được quyền bón cho gã khổng lồ đó. Tuy nhiên, chắc chắn là phải có nền tảng cơ bản rồi thì con người ta mới dám bón cho gã khổng lồ ăn, chứ giả như đưa cho một người tay ngang, thay vì đút cháo vào miệng thì lại đổ vào lỗ mũi, hay như thay vì đút cháo, lại đi đút shit chẳng hạn, há chăng chẳng phải tai hại hơn sao? Đó là lý do mà tại sao các bạn đều được đi học, vì đó là quyền bình đẳng mà các bạn đều có, đó cũng chính là mục đích thứ hai của việc học. Vì vậy, đừng bao giờ từ bỏ quyền lợi này của mình, hãy nhìn xuống một xíu để thấy rằng vẫn còn nhiều bạn bè khác không được may mắn như các bạn, luôn khao khát được hưởng đặc quyền này như các bạn!

Có một thí nghiệm về năm con khỉ được nhốt vô một cái chuồng, trong chuồng có một quả chuối. Tạm gọi năm chú khỉ này là A, B, C, D, E. Người ta sẽ xịt nước vào cả năm chú khỉ nếu có bất kỳ một chú khỉ nào trong năm chú khỉ này chạm vào quả chuối. Sau vài lần cả bọn bị xịt nước, chúng dường như lờ mờ hiểu ra rằng đừng nên tơ tưởng gì vào quả chuối ấy. Lúc này, chú khỉ A sẽ được thay ra, một chú khỉ F nào đó mới toanh sẽ được đưa vô chuồng. Và người ta nhận thấy khi chú khỉ F tội nghiệp kia chẳng hiểu chuyện gì, cứ vô tư tiến lại cầm quả chuối thì ngay lập tức bị cả đàn còn lại vây đánh. Cứ thế, người ta thay dần chú khỉ B, rồi C, rồi D và E bằng những chú khỉ mới toanh khác. Bây giờ trong chuồng chả còn chú khỉ nào từng bị xịt nước cả, nhưng cả bọn đều không ai dám chạm vào quả chuối, và cả bọn đều vây đánh bất cứ cá thể nào dám đụng vào quả chuối, mặc cho chả hiểu tại sao.

Có đôi khi, chúng ta đã cư xử như những chú khỉ này vậy.

Vì mỗi chúng ta đều được sinh ra và lớn lên với sự tương tác thế giới bên ngoài khác nhau, mỗi người lại có cấu tạo cơ thể và quá trình phát triển khác nhau, cũng như có những môi trường sống khác nhau, cho nên mỗi người trong chúng ta đều có những ưu nhược điểm khác nhau, chỉ khi đặt vào trong một hoàn cảnh cụ thể nào đó, thì những ưu điểm đó mới được bộc lộ và phát huy. Đâu có nghĩa những tinh trùng khỏe mạnh nhất mới đến trứng đầu tiên, cũng đâu có nghĩa đến trứng đầu tiên thì sẽ chui được vào trứng. Cũng như vậy, đâu phải các bạn học giỏi thì sẽ đậu Đại học, không giỏi thì sẽ rớt, cũng như đâu phải học giỏi ở phổ thông thì học cũng giỏi ở Đại học, rồi cũng không chắc là học giỏi ở Đại học lại ra trường đúng hạn, rồi thì ra trường đúng hạn cũng chưa hẳn kiếm được việc làm tốt, kiếm được việc làm tốt lại chưa hẳn lại hạnh phúc, vân vân và mây mây. Nói tóm lại, không phải vì các bạn không giỏi là các bạn dở. Các bạn dở là do người ta đánh giá các bạn dở, theo cái cách mà người ta đánh giá. Vậy lấy gì để khẳng định cái cách mà người ta đánh giá các bạn là đúng? Chả có gì cả, ngoài trừ số đông.

Người ta thấy rằng số đông ai cũng làm như vậy, và làm được như vậy, nên nghĩ rằng nếu bạn không làm được như vậy thì bạn là dở. Người ta nhầm rồi. Bạn hoàn toàn khác. Bạn là một thực thể duy nhất, bạn không có bản sao trên Trái Đất này, và có lẽ là cả vũ trụ này. Vậy nên đừng để người khác đánh giá bạn qua cái cách mà họ muốn. Đừng là những con khỉ! Tuy nhiên, vì hầu như các bạn đang còn là học sinh thì đành phải chịu thôi, chắc chắn rồi theo thời gian, giáo dục sẽ phát triển theo cách hiện đại hơn thì hy vọng cách đánh giá cũng sẽ thay đổi theo. Còn bây giờ, khi buộc phải chấp nhận làm một con cá để người ta đánh giá qua khả năng leo cây, thì, chúng ta phải làm gì? Mình nghĩ là các bạn cần thích nghi, số đông các bạn nên cần sự thích nghi.

Giống như các bạn từng thấy, có những người chơi đánh bài rất giỏi (đừng nghĩ là bài bạc đỏ đen, nó là cả một ngành khoa học về xác suất đấy, trừ khi bạn dở toán thì mới đen thui thôi), là vì họ nắm rất tốt các luật lệ chơi bài, biết nhìn nhận, ghi nhớ những quân bài đã ra của từng đối phương, tính toán xác suất bài còn lại trên tay mỗi người, từ đó có chiến thuật chơi hợp lý. Giống như các bạn thấy một ông chủ doanh nghiệp nghiên cứu thị trường, biết thị trường cần gì, khi nào mua, khi nào bán để thu được lợi nhuận tối đa. Vậy học toán, lý, hóa, sinh cũng giống vậy. Hãy nhìn các môn khoa học này theo góc độ như là các game. Bạn “chơi” chưa giỏi, có phải vì bạn chưa hiểu luật đúng không, bạn chưa thuộc luật đúng không? Có bao giờ cứ mỗi lần chơi game bạn lại giở luật cũng như các ngoại lệ ra để coi không? Vậy tại sao mỗi lần học hay làm bài tập các môn này các bạn lại mở sách và tập vở ra, tra lại các định luật, định lý, công thức để xem. Tại sao không học thuộc lòng nó, rồi vận dụng xoay sở để làm bài tập?

Gợi ý một xíu cho các bạn, nếu như các bạn đang thấy việc học khó khăn và chán nản thì hãy đi kiếm cái gì đó thú vị về môn học này, một trong những cách mình hay làm là đọc lịch sử về các nhân vật cũng như hoàn cảnh lịch sử khi ấy. Kiểu như bạn học thì biết kali, natri điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy, nhưng có biết ai là người đầu tiên điều chế được nó không, bạn có biết là vẫn có thể vẽ được một tam giác với ba góc vuông không, bạn có biết là Marie Curie có một vụ scandal tình ái không, bạn có biết những lời trăn trối cuối cùng của Einstein không, bạn có biết là cây táo mà bạn luôn ao ước là cây sầu riêng của Newton vẫn còn sống và xanh tốt không, bạn có biết Nguyễn Tuân của Người lái đò sông Đà là diễn viên điện ảnh đầu tiên của Việt Nam không, bạn có biết MC Minh Vũ là con của Xuân Quỳnh, tác giả bài thơ tình Sóng nổi tiếng nhưng lại không phải là con ruột của bà không,… Vậy đó, khi chán nản về những bài toán nhức đầu, những bài thơ dài dòng lê thê, hãy tìm tòi một xíu về nhân vật đó, về hoàn cảnh lịch sử giai đoạn đó, để thấy chút thú vị và cảm hứng để học tập trở lại.

Quay lại chủ đề của chúng ta, hãy nhớ là, để vừa thực hiện được quá trình xây dựng nền tảng (như ở trên mình đề cập) cho tất cả mọi người, vừa đánh giá được mức độ tư duy của bạn về khả năng suy luận ở một chừng mực nào đó, thì người ta đã thiết kế ra bốn game mang tên toán, lý, hóa, sinh để các bạn chơi. Rõ ràng, để chơi giỏi một game nào đó, bạn phải hiểu luật, nhớ luật, rút kinh nghiệm mỗi lần thua đau (làm sai bài tập chẳng hạn), và quan trọng là phải cày!

Còn đối với các môn khoa học xã hội, việc học các tác phẩm văn học, nghiên cứu sử, địa sẽ giúp các bạn sau này định hình được gu thẩm mỹ của bản thân, để gu đó là độc đáo, sáng tạo, đẹp đẽ nhưng không lệch lạc khỏi giá trị văn hóa chung của xã hội (nhưng đôi khi cái gu đó của bạn đi quá nhanh so với thời đại thì đành chấp nhận thôi). Học các môn khoa học xã hội còn giúp các bạn học cách lập luận, phản biện, biết cách sử dụng ngôn từ hợp lý, biết viết thư, trình bày ý kiến, tư tưởng thông qua chữ viết, biết viết hoa khi nào, chấm phẩy ra sao, biết viết thư xin việc, thư tình khác nhau như thế nào. Học sử còn giúp chúng ta biết được rằng tại sao quá khứ lại xảy ra như vậy, và kết quả ra sao, để từ đó mà có thái độ và hành động hợp lý cho những vấn đề thời sự bây giờ. Trong khi học địa thì lại giúp chúng ta vẽ được các biểu đồ, biết nhận xét, phân tích các thông tin qua biểu đồ, những thứ mà các bạn sau này chắc chắn ít nhiều rồi cũng sẽ tiếp xúc và làm việc.

Những lời cuối cùng mình xin chia sẻ, khi các bạn đã thi xong một kỳ thi đã được chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt, thì hãy nhớ rằng sau này khi bước chân ra ngoài xã hội khắc nghiệt, cuộc sống sẽ cho các bạn những bài kiểm tra trước rồi sau đó mới dạy cho các bạn những trải nghiệm, đôi khi là tốt đẹp, nhưng đa phần sẽ là niềm đau.

Sau kỳ thi này, đừng buồn bã, đừng hân hoan, điều đó rồi cũng sẽ qua thôi.

Hãy bắt đầu tận hưởng sự tự do, hãy làm những điều mình thích, học những điều mình thích, sống một cuộc sống mình thích. Nhưng trước mắt, hãy học ngoại ngữ, bớt mơ mộng và nhấc mông lên để thực hiện ước mơ của mình.

Đừng nghe những lời phán xét, hãy nhớ rằng các bạn là duy nhất, và các bạn không hề dở!

Hãy dám mơ ước, dám thực hiện, dám phiêu lưu và dám nhận trách nhiệm!

Và, hãy tận hưởng, thật sự đó, một thế giới tự do hơn rất nhiều!

2606XVIII
Tác giả: Nguyễn Bình Nguyên

Featured image: Pexels

[Bài dịch] Thế giới này cần thêm điều gì?

Thế giới này cần thêm nhiều người không thể bị mua chuộc; người mà không hy sinh lòng trung để trục lợi; người mà biết rõ những gì cần ưu tiên; người mà cái bắt tay nghĩa là đã cam kết; người mà không màng rủi ro để làm điều đúng đắn; người bảo vệ sự thật chứ không chỉ là niềm tin của người khác; và là người luôn trung thực trong mọi vấn đề, dù nhỏ hay lớn.

Thế giới này cần thêm nhiều người có hoài bão đủ lớn cho tất cả; người biết cách thắng không kiêu và thất bại nhưng vẫn giữ lòng tự trọng; người mà không tin rằng gian xảo và tàn nhẫn là điều cần để thành công; người mà vẫn còn có bạn bè dù đã quen hai, ba chục năm trước; người đặt nguyên tắc và kiên định lên trước chuyện thăng quan tiến chức; và là người không ngại đi ngược lại quan điểm chung.

Thế giới này cần thêm nhiều người đủ khiêm tốn để nhận ra rằng lập kế hoạch cuộc đời là một thử thách lâu dài và vì vậy họ không dại mà nghĩ đến việc lập kế hoạch cho cuộc sống hay kinh tế của hàng triệu người khác. Họ không xem một chính quyền trung tâm là quyền lực tối cao. Thế giới này cần thêm nhiều người đủ trưởng thành để không ngại nhận lãnh trách nhiệm, đủ dũng khí để nói lên sự thật trước cường quyền, và đủ khôn khéo để bày tỏ lòng thành với người khác khi họ xứng đáng.

Thế giới này cần thêm nhiều người có thể chấp nhận sự khác biệt của mọi người, thứ tạo nên sự độc đáo của mỗi cá nhân; người không cảm thấy bị đe dọa bởi ý kiến, lối sống hay niềm tin của ai đó mà khi bình thường họ vẫn hòa nhã và lễ phép; người đủ kiên nhẫn để thuyết phục kẻ khác chứ không phải ép buộc; người không yêu cầu chính trị gia nào đó phải thay đổi số phận của họ bằng cách hạ thấp người khác; người hiểu rằng việc gia tăng giá trị bằng việc sản xuất, sáng tạo và dịch vụ là một việc cao cấp hơn hẳn so với việc tái phân phối tài sản của người khác bằng họng súng.

Thế giới này cần thêm nhiều người không bỏ điều đúng đắn để đổi lại sự đồng thuận cho đẹp mặt; người hiểu tầm quan trọng của việc lãnh đạo là phải làm gương, chứ không phải chỉ tay năm ngón; người sẽ không yêu cầu bạn làm điều gì mà họ không muốn làm; người sẽ làm việc để biến hoàn cảnh bất lợi thành cơ hội học hỏi và phát triển; người luôn biết làm việc một cách chính trực chứ không chỉ hô hào suông, và người luôn biết yêu thương dù là đối với ai đó đã từng cư xử không công bằng với họ. Thế giới này, nói cách khác, cần thêm nhiều người sở hữu những tính cách đó qua thời gian, kinh nghiệm và lý trí mà ta gọi chung là nhân cách.

Tác giả: Lawrence W. Reed
Dịch: Nah aka Nguyễn Vũ Sơn FB Page
Edit: Triết Học Đường Phố

*Featured Image: Pexels