Chuyện chẳng ai thấy ai

Featured Image: Caravaggio

Chuyện kể rằng Narcissus là một chàng trai có sắc đẹp tuyệt trần, nhưng chàng lại mắc chứng bệnh lãnh cảm và kiêu ngạo. Chàng không yêu bất cứ ai ngòai chính bản thân mình và cho rằng chỉ có mình là người duy nhất đáng yêu. Một hôm trong khi đi săn ở trong rừng chàng đã để cho Nữ thần sông núi Echo nhìn thấy. Chóang váng trước sắc đẹp của chàng, nữ thần Echo đã phải lòng chàng ngay tức khắc. Nhưng vì lãnh cảm và kiêu ngạo, Narcissus đã khước từ tình yêu của nàng. Nàng Echo buồn rầu lui về ở ẩn, sống xa lánh mọi người, dần dần nàng trở nên tiều tụy và thân thể nàng đi đến chỗ tàn tạ và chỉ còn lại một âm thanh yếu ớt như tiếng vọng (trong tiếng Hi Lạp hay tiếng anh ngày nay: Echo có nghĩa là tiếng vọng, âm thanh).
Các nữ thần sông núi vô cùng căm giận chàng Narcissus, họ liền rủa nguyền:
– Này chàng Narcissus kiêu ngạo, chúng ta nguyền cho chàng cuối cùng cũng sẽ yêu và mắc bệnh tương tư như nàng Echo, nhưng mà cái người được chàng yêu cũng sẽ không đáp lại tình yêu của chàng!
Trong khi đó, Nữ Thần Tình Yêu và Sắc Đẹp cũng đã thấy hết mọi chuyện và Nữ Thần cũng vô cùng tức giận khi thấy có một kẻ được yêu mà không đáp lại tình yêu, thứ tình cảm thiêng liêng quý giá mà chính Nữ thần đã ban tặng cho con người. Thế là Nữ Thần quyết định trừng phạt Narcissus.
Một hôm vào mùa xuân, sau một buổi đi săn mệt mỏi, Narcissus liền tìm đến một con suối để nghỉ ngơi. Đây là một con suối chưa có ai đặt chân đến bao giờ, kể cả những con vật sống trong khu rừng này. Thậm chí cũng chưa có một cành cây gãy nào rơi xuống mặt nước, ngay cả những cánh hoa rừng cũng không theo gió bay mà rụng xuống nơi đây. Đó là một con suối vô cùng trong sạch, nó soi tỏ mọi vật xung quanh như một tấm gương. Và khi chàng Narcissus cuối xuống uống nước thì chàng bổng nhìn thấy hình bóng khuôn mặt và thân thể mình hiện rõ ra mồn một với tất cả vẻ đẹp của chúng dưới mặt nước trong xanh. Và bây giờ cũng chính là lúc Chàng Narcissus phải hứng chịu hình phạt của Nữ Thần Tình Yêu và Sắc Đẹp.
Chàng kinh ngạc ngắm nhìn hình bóng mình phản chiếu dưới đáy nước. Và do Nữ Thần Tình Yêu và Sắc Đẹp sai khiến, chàng lập tức phải lòng ngay chính bản thân của mình. Chằng đắm đuối quan sát hình bóng mình, chàng đưa tay ra và gọi chính bản thân mình. Rồi chàng cuối xuống sát mặt nước để hôn chính khuôn mặt mình. Nhưng đôi môi chàng chỉ cảm thấy được mặt nước lạnh lẽo trong veo. Và rồi, Chàng quên đi tất cả, chàng không rời khỏi dòng suối nửa bước và cứ thế mà ngắm bóng hình mình không biết chán. Chàng Narcissus không còn thiết ăn, thiết uống hay ngủ nghê gì nữa. Cuối cùng, Chàng đưa tay về phía bóng mình dưới nước mà tuyệt vọng kêu lên:
– Trời ơi! Ai còn co thể đau khổ hơn ta được đây? Chẳng có núi non biển cả gì cách trở, chỉ có một dải nước nhỏ hẹp này thôi mà hai ta chẳng thể nào đến được với nhau. Nào hãy lên đây với ta đi, chàng trai yêu quý của ta ơi!
Nhưng khi nhìn kĩ dưới nước thì chàng cũng phát hiện ra là chàng đang phải lòng ngay chính bản thân mình. Chàng liền thì thầm cùng với chiếc bóng mình dưới nước:
– Khốn nạn thân ta! Ta đã phải lòng ngay chính bản thân ta mất rồi. Rõ ràng mi chính là ta chứ còn ai nữa. Thôi chết rồi, ta sẽ chẳng còn sốn được bao lâu. Nhưng ta không sợ chết; chỉ có cái chết mới có thể chấm dứt cuộc tình đau khổ của ta.
Thế rồi Chàng kiệt sức dần và cảm thấy cái chết đang đến gần, nhưng chàng không thể nào rời bỏ được chiếc bóng dưới nước của Chàng. Và chàng khóc. Nước mắt chàng nhỏ lã chã xuống dòng suốt tinh khiết, trong vắt làm gợn lên những vòng tròn lượn sóng và làm hình bóng của chàng tan vỡ ra từng mãnh rồi biến mất. Hỏang sợ, Narcissus vội kêu lên:
– Ôi! Chàng trai yêu qúy của ta, chàng ở đâu? Hãy quay về đi! Đừng bỏ ta! Ta không chịu được đâu, ta không thể thiếu chàng. Ít ra chàng hãy để cho ta ngắm chàng chứ!
Mặt nước trở nên yên lặng và bóng chàng lại xuất hiện. Và thế là chàng lại say sưa ngắm nhìn hình bóng của mình không biết chán. Người chàng khô héo đi như giọt sương trên cánh hoa đang bay hơi dưới ánh nắng mặt trời gay gắt. Trong khi đó thì nàng Echo vẫn còn yêu chàng tha thiết, mặc dù nàng chỉ còn lại là tiếng vọng. Nhìn thấy chàng Narcissus đau khổ, trái tim nàng đau thắt lại.
– Khốn nạn thân ta! – Narcissus cất tiếng than.
– …thân ta…! – nàng Echo nhại theo.
Cuối cùng, Chàng Narcissus chỉ còn đủ sức nói câu cuối cùng với bóng mình dưới nước:
– Vĩnh biệt!
Và nàng Echo cũng cất giọng yếu ớt nhại lại:
– … vĩnh biệt…
Narcissus ngã gục xuống bãi cỏ xanh ven suối và trút hơi thở cuối cùng. Các nữ thần trong rừng hối hận và thương tiếc kéo đến khóc than bên xác chàng, cả Echo cũng đến. Các nữ thần đi chuẩn bị cho chàng một ngôi mô, nhưng khi quay trở lại để mang xác chàng đi chôn thì họ không tìm thấy xác chàng đâu nữa. Ở chỗ xác chàng nằm mọc lên một lòai hoa trắng rất thơm và được người đời đặt tên là hoa Narcissus, tức hoa thủy tiên.

Trầm Hương

Đây là truyền thuyết được lưu truyền lại trong những câu chuyện cổ Hy Lạp về Echo và Narcissus. Câu chuyện có rất nhiều dị bản, trong số đó có một dị bản kể thêm về dòng suối trong vắt, nơi chàng Narcissus luôn soi bóng mình.  Sự thật là dòng suối luôn luôn yêu chàng Narcissus, khi chàng chết đi, nàng khóc suốt ngày suốt đêm và chắc chắn tình yêu của nàng không hề thua kém nàng Echo một chút nào. Nàng khóc, khóc nhiều tới mức mang cả dòng suối trong mát, ngon lành trở thành một dòng suối nước mặn chát. Nàng khóc nhiều tới mới các nàng tiên thường tới chỗ nàng soi mình cũng xót thương cho nàng.

–          Em à, em yêu chàng đến thế sao?

–          Em rất yêu chàng.

–          Tại sao em yêu chàng nhiều tới thế?

–          Em không biết.

–          Em yêu chàng ở điểm nào?

–          Bởi vì em nhìn thấy mình đẹp như thế nào trong mắt chàng.

Câu chuyện thật chua xót. Chàng Narcisuss yêu cái bóng của mình hơn cả nàng Echo, còn dòng suối yêu chàng vì nàng thấy được nàng đẹp như thế nào trong mắt chàng nhưng nàng nào có hay chăng nàng cũng chỉ đang yêu chính cái bóng của mình trong mắt chàng.

Tôi nghe được câu chuyện này từ đêm nhạc của Lê Cát Trọng Lý, và điều đầu tiên tôi nghĩ tới là tình yêu của nàng Clytie giành cho thần mặt trời. Liệu nàng Clytie có yêu thần mặt trời tới mức luôn hướng về tình yêu của mình? Hay tình yêu của nàng, cũng chính là hội chứng Narcissism, yêu bản thân nàng hơn bất cứ điều gì trên đời này?