Chế độ đơn thê — một người đàn ông, một người phụ nữ — không phải là điều xấu về bản chất. Nhưng khi nó vận hành trong một xã hội đã đánh mất trật tự đạo đức, nó trở thành cái nôi nuôi dưỡng sự ngạo mạn nơi người vợ. Bởi khi chỉ có một người phụ nữ trong cuộc đời người đàn ông, thì cô ta không còn cần phải xứng đáng — cô ta chỉ cần tồn tại. Và từ chỗ không cần cạnh tranh, cô ta bắt đầu đòi hỏi. Từ đòi hỏi, cô ta chuyển sang thống trị. Cuối cùng, gia đình không còn là nơi nuôi dưỡng yêu thương, mà trở thành chiến trường quyền lực — nơi người vợ, với tư cách là “đối tác bình đẳng”, biến chồng thành người làm công, người cung cấp, người xin xỏ ân huệ.
Trong chế độ đơn thê hiện đại, người vợ thường được dạy rằng: “Anh ấy chọn em, nên em có quyền đặt điều kiện.” Nhưng điều đó đảo lộn trật tự. Trong trật tự tự nhiên, không phải người đàn ông chọn người phụ nữ như chọn món hàng — mà là cả hai xứng đáng với nhau qua hành động, phẩm hạnh, và sự trưởng thành. Khi chỉ có một lựa chọn duy nhất, thì sự xứng đáng không còn là tiêu chí — cảm xúc, thói quen, hay sự phụ thuộc tài chính mới là thứ giữ họ lại với nhau. Và người vợ, biết rằng mình không thể bị thay thế (vì đạo đức xã hội cấm ly hôn dễ dàng, hoặc vì cô ta kiểm soát cảm xúc của chồng), bắt đầu coi sự hiện diện của mình là một món quà mà chồng phải biết ơn — chứ không phải là một trách nhiệm mà cô phải liên tục chứng minh.
Hệ quả? Người vợ trở nên ngạo mạn. Cô ta bắt đầu soi mói, chỉ trích, kiểm soát. Cô ta không còn là người bạn đời — mà là giám sát viên. Cô ta không còn hỗ trợ — mà đòi hỏi. “Anh phải thay đổi”, “Anh phải cảm thông hơn”, “Anh phải chia sẻ việc nhà” — tất cả những lời này nghe hợp lý, nhưng khi được nói ra từ thái độ thượng đẳng, thì chúng trở thành công cụ áp bức ngược. Đàn ông bị tước đoạt vai trò lãnh đạo, bị buộc phải “xin phép” để làm điều mình muốn, bị coi là nguồn gốc của mọi vấn đề. Và khi đàn ông yếu đuối — điều tất yếu trong xã hội hiện nay — thì họ chấp nhận. Họ cúi đầu. Họ xin lỗi vì sinh ra là đàn ông.
Ngược lại, trong chế độ đa thê — khi người đàn ông có khả năng và đạo đức — thì không ai có thể ngạo mạn. Vì sao? Vì mỗi người vợ biết rằng mình không phải là duy nhất, và do đó, không thể độc quyền tình yêu, sự chú ý, hay quyền lực. Nếu cô ta cư xử độc hại, nếu cô ta ghen tuông vô lý, nếu cô ta từ chối nuôi dạy con cái hay hỗ trợ gia đình — thì người đàn ông có thể không cần ly dị, mà đơn giản là chuyển sự quan tâm sang người vợ khác. Không cần drama. Không cần đổ lỗi. Chỉ cần trật tự.
Đây không phải là “đe dọa” — đây là cân bằng tự nhiên. Như mặt trời không chỉ chiếu vào một bông hoa, mà vào cả vườn — bông hoa nào héo, không phát triển, thì tự nhiên bị bỏ lại. Nhưng mặt trời không giận — nó chỉ tiếp tục vận hành theo quy luật. Người đàn ông trong đa thê cũng vậy: anh ta không trừng phạt, nhưng anh ta phân bổ công bằng. Và chính sự phân bổ ấy — không phải lời nói — mới dạy cho mỗi người vợ biết phải sống thế nào: khiêm tốn, nỗ lực, kiên nhẫn, và biết ơn.
Trong đơn thê, người vợ dễ rơi vào ảo tưởng: “Tôi là cả thế giới của anh.” Nhưng điều đó độc hại. Nó tạo áp lực khủng khiếp lên người đàn ông — phải hoàn hảo, phải luôn hiện diện, phải đáp ứng mọi cảm xúc. Và khi anh ta thất bại — điều chắc chắn xảy ra — thì cô ta cảm thấy bị phản bội. Trong đa thê, không ai ảo tưởng như vậy. Mỗi người vợ biết mình là một phần của hệ thống lớn hơn. Cô ta không cần phải là “tất cả” — cô ta chỉ cần là tốt nhất có thể. Và điều đó giải phóng cả hai: đàn ông không bị thần thánh hóa, phụ nữ không bị cô lập.
Hơn nữa, trong đa thê, người đàn ông phải công bằng — và đó là điều khiến anh ta trưởng thành. Anh ta không thể thiên vị, không thể buông thả, không thể yếu đuối. Mỗi quyết định — về tài chính, về thời gian, về tình cảm — đều phải được cân nhắc kỹ lưỡng. Anh ta không sống vì cảm xúc — anh ta sống vì trách nhiệm. Còn trong đơn thê hiện đại, người đàn ông thường bị đẩy vào hai cực: hoặc là bạo chúa (khi anh ta kiểm soát tất cả), hoặc là nô lệ (khi anh ta bị kiểm soát). Không có trung đạo. Không có trật tự.
Đa thê, khi được vận hành theo nguyên lý — không phải theo dục vọng — đưa mọi thứ trở về vị trí của nó. Phụ nữ không phải là “nửa kia” — họ là người hỗ trợ. Đàn ông không phải là “kẻ thống trị” — họ là người gánh vác. Gia đình không phải là nơi thỏa mãn cảm xúc cá nhân — mà là đơn vị phụng sự cho dòng dõi, cho tổ tiên, cho tương lai. Khi mỗi người hiểu điều đó, thì ngạo mạn không còn chỗ đứng. Không ai có thể đòi hỏi đặc quyền — vì tất cả đều đang cạnh tranh để xứng đáng.
Và hãy nhớ: trật tự không giết chết tình yêu — nó nuôi dưỡng tình yêu đích thực. Tình yêu không đến từ việc được nuông chiều, mà đến từ việc được tôn trọng vì phẩm hạnh. Khi một người phụ nữ biết rằng mình được yêu không phải vì cô ta gào thét, kiểm soát, hay khóc lóc — mà vì cô ta kiên nhẫn, trung thành, và nuôi dạy con cái tốt — thì cô ta mới tìm thấy phẩm giá thật sự. Còn trong đơn thê hiện đại, tình yêu thường bị thương mại hóa: “Anh phải làm em hạnh phúc”, “Happy wife, happy life” — như thể hạnh phúc là sản phẩm mà đàn ông phải cung cấp.
Tóm lại, đơn thê không xấu — nhưng trong bối cảnh hiện nay, nó dễ trở thành cái bẫy: một người đàn ông yếu đuối, một người vợ ngạo mạn, một gia đình không có trung tâm. Đa thê, ngược lại, là một hệ thống tự điều chỉnh — nơi không ai có thể chiếm đoạt, nơi mọi người phải liên tục chứng minh giá trị của mình, và nơi trật tự — chứ không phải cảm xúc — là nền tảng của sự tồn tại. Đó không phải là quá khứ. Đó là một khả năng — cho một xã hội trưởng thành hơn, nghiêm khắc hơn, và thực sự tự do hơn.
