(Bài viết có tiết lộ nội dung phim. Các bạn cân nhắc trước khi đọc.)
Nhắc đến The Lion King (1994) là ta đang nhắc đến một huyền thoại, một tượng đài bất hủ trong địa hạt phim hoạt hình của thế giới, với nội dung rất giàu tính triết lý và nghệ thuật. Nếu như nhớ không nhầm thì tôi đã xem The Lion King này ít nhất 5 lần tính từ thuở nhỏ cho đến giờ và chưa có lần nào cảm thấy nó nhàm chán. Vì sao ư? Vì The Lion King này chất chứa rất nhiều những tầng lớp ý nghĩa, các hình ảnh biểu tượng và lời thoại thông minh. Càng quan sát kỹ, ta càng nhận ra được những điều mới mẻ, thú vị.
Về nội dung, những triết lý của Vua sử tử đã đạt đến điểm chín muồi rực rỡ khi nó đào sâu vào bản chất của sự tồn tại và trả lời câu hỏi (mà tôi cho là) quan trọng bậc nhất “Ta là ai?” Ẩn sau cuộc hành trình trưởng thành của chú sư tử Simba là câu chuyện của con người khi chúng ta vượt ra khỏi những xiềng xích tư tưởng để trở nên tự do trong cuộc đời.
1. The Lion King – Tự do khỏi những nỗi lo âu
Sau những chuỗi biến cố buồn đau gặp phải, Simba rơi vào trạng thái muộn phiền nặng trĩu. Nhưng rồi cậu cũng vượt qua khỏi những điều đó nhờ áp dụng triết lý “Hakuna Matata” mà hai người bạn Timon và Pumbaa đã chỉ cho. “Hakuna Matata” có nghĩa là “Không lo lắng.”
Thay vì ủ dột ê chề, Simba học được cách tận hưởng hiện tại và sống cuộc đời thư thái, vui vẻ cùng những người bạn. Nếu không đạt được sự tự do khỏi những lo âu, Simba sẽ không thể tồn tại được trong một môi trường sống khác lạ, xa cách với bầy đàn của mình.
2. The Lion King – Tự do khỏi ý tưởng về chính mình
Trong phim, vua Mufasa – cha của Simba đại diện cho ý tưởng của Simba về con người cậu muốn trở thành. Nhưng tôi cho rằng, không chỉ sư tử Simba mà tất cả chúng ta, ở tận đáy tâm hồn, đều khao khát nhiều nhất được trở thành chính mình. Và cảm giác khi hòa nhập với bản chất “Ta là” ấy sẽ khiến một người có được sức mạnh và hạnh phúc lớn hơn bao giờ hết.
Ban đầu, Simba chỉ toàn gặp những rắc rối và thất bại cay đắng khi cố gắng bắt chước giống cha. Nhưng cho tới khi cậu nhận ra bóng dáng của Mufasa và những vị vua vĩ đại trước kia đều nằm trong cõi hồn mình thì Simba mới thôi rượt đuổi những điều lý tưởng. Cậu trở thành chính mình – Simba.
“You have forgotten who you are, and so forgotten me. Look inside yourself, Simba. You are more than what you have become.” – Mufasa
(Tạm dịch: Con quên mất mình là ai nên con cũng quên ta. Hãy nhìn vào bên trong chính con, Simba. Con còn lớn hơn những gì mình đã trở thành.)
Cùng một ý tưởng ấy trong phim Kungfu Panda 3, gấu Po cũng đã thức tỉnh sức mạnh Thần Long Đại Hiệp, thấu hiểu được nguyên tắc của “Khí” (Chi) khi cậu nhận ra tất cả mọi người, vạn vật ở bên trong mình – phá vỡ định nghĩa giới hạn “mình là gấu trúc.” Nhờ đó, Po chiến thắng được đối thủ rất mạnh là trâu Kai và trở về vẹn nguyên từ cõi chết.
3. Tự do khỏi ảo tưởng về thời gian
Như một biểu tượng cho trực giác, trí tuệ, nhân vật khỉ đầu chó Rafiki xuất hiện khá thưa thớt trong phim, nhưng đều vào những giai đoạn quan trọng – những bước chuyển mình của Simba. Ông ta là người duy nhất trong phim nhận ra những “thời điểm” trong cuộc hành trình của chàng sư tử và dẫn dắt cậu hoàn thành sứ mệnh và bài học của mình.
“Ah, yes, the past can hurt. But the way I see it, you can either run from it…or learn from it.” – Rafiki
(Tạm dịch: À, phải rồi. Quá khứ có thể đau đớn. Nhưng theo cách nhìn của ta, cậu có thể chạy trốn khỏi nó, hoặc học hỏi từ nó.)
Rafiki đã giúp Simba vượt qua ý tưởng về thời gian, bằng việc tiếp cận quá khứ với một góc nhìn khác, hay đưa cậu gặp gỡ linh hồn đức vua Mufasa, để từ đó Simba có thể trả lời được câu hỏi “Ta là ai?”
Simba không còn sợ hãi quá khứ, nên cũng không khiếp đảm tương lai (gánh vác những trách nhiệm lớn lao). Cậu còn có khả năng nhận ra cha Mufasa và các vị vua vĩ đại luôn ở bên trong mình nơi hiện tại (dù tất cả họ đều đã qua đời.) Simba đã vượt qua ảo tưởng về thời gian mà đứng ở cánh cổng tương thông các thực tại trong một phút giây tĩnh lặng.
4. Tự do khỏi dư luận (đám đông)
Không phải ngẫu nhiên mà cuộc hành trình vươn tới tự do lại gắn liền với một chú sư tử. Sư tử thường được coi là biểu tượng của sức mạnh, sự thật và lòng kiêu hãnh. Tiếng gầm của Simba thể hiện cho thanh âm đến từ bản thể sâu thẳm của con người, là khả năng một kẻ dám cất lên tiếng nói của chính mình. Simba từ một nhóc sư tử dại khờ, yếu đuối cuối cùng đã trở thành một con đầu đàn đầy dũng mãnh oai hùng.
Trong phim, một thứ đã ngăn cản Simba nhìn ra con người thật của mình là dư luận dối trá (Scar đã thao túng và đổ lỗi cho Simba rằng đã giết chết cha mình.) Nhưng khi bức màn đen tối bị phá bỏ thì ta được chứng kiến tất cả sức mạnh dâng trào, tiếng gầm không chỉ đến từ Simba, mà đến từ tập hợp của cả bầy sư tử. Khi xem cảnh Simba bước lên đỉnh mỏm đá Kiêu Hãnh và gầm vang sau chiến thắng, tôi nổi da gà rần rần và chảy nước mắt vì xúc động. Lúc ấy, tôi có liên tưởng tới một câu nói của Osho mình từng đọc được trước kia:
“Nỗi sợ lớn nhất trên thế giới này chính là nỗi sợ dư luận. Vào cái giây phút mà bạn không còn sợ đám đông, bạn không còn là một con cừu, bạn trở thành sư tử. Một tiếng gầm to trỗi dậy trong trái tim bạn, tiếng gầm của tự do.”
Vậy là xuyên suốt cuộc hành trình của mình, Simba đã lần lượt vượt qua những trói buộc, xiềng xích trong tư tưởng để đạt được sự tự do – vùng đất ẩn chứa muôn vàn sức mạnh. The Lion King đã thể hiện rằng mình là một kiệt tác của nhân loại, không chỉ ở cốt truyện chặt chẽ, lôi cuốn hay các yếu tố nghệ thuật được đan cài khéo léo, mà còn ở nội dung hàm chứa những triết lý sống quan trọng bậc nhất. Mọi cung bậc cảm xúc hay nhận thức đều được chạm tới. Tôi không thể tìm được khuyết điểm nào của bộ phim hoạt hình lừng danh này. Chấm điểm 10/10.
Tác giả: Vũ Thanh Hòa
