“Cuộc đời cho tôi, cho tôi tiếng nói đôi khi vui tươi. Cuộc đời cho tôi, cho tôi tiếng nói đôi khi ngậm ngùi”
– Trịnh Công Sơn, Giọt lệ thiên thu
Có người, thậm chí là rất nhiều người, đã tôn vinh giá trị của sự im lặng dẫn đến sinh ra câu nói “Im lặng là vàng”. Đôi khi chính vì cái quyết định im lặng hay lên tiếng đã dẫn đưa chúng ta đến những thời khắc mang tính phán quyết cho cuộc đời mình, cho cái giá trị của bản thân mà chúng ta cố công gìn giữ suốt bao năm làm kiếp con người.
Không ít người trong chúng ta có lúc đã thắc mắc liệu có phải chỉ chúng ta, con người mới có tiếng nói hay không? Từ lúc có trí khôn, chúng ta đã nói, nói mọi lúc. Ngày còn thơ dại, chúng ta học nói bằng môi miệng. Khi trưởng thành chúng ta biết rằng không chỉ môi miệng mới có thể lên tiếng nói, bằng chứng là mỗi đêm về chúng ta vẫn thấy lòng mình day dứt bởi những tiếng nói từ tận sâu trong tâm khảm. Thì ra im lặng cũng có tiếng nói của riêng nó, và còn hơn thế nữa, đó là một thứ tiếng nói không bao giờ tắt. Con người đã đặt ra nhiều tên gọi để gọi thứ tiếng nói từ trong im lặng: Tiếng lòng, tiếng tâm tư, tiếng con tim,… tiếng lý trí hay nói rõ hơn đó chính là suy nghĩ. Im lặng để suy nghĩ, im lặng để lắng nghe không phải bằng đôi tai, im lặng để nói không phải bằng miệng lưỡi, một thứ khí giới mà đôi khi chúng ta không nhớ ra sự nguy hiểm của nó cho người và cả cho mình.
Nhưng vàng không phải là thứ duy nhất có giá trị trên đời, có những giá trị không thể nào đo đếm được. Và im lặng cũng không phải là thứ sức mạnh vạn năng bảo vệ chúng ta khỏi nanh vuốt cuộc đời. Cái nanh vuốt ấy chúng ta không thể nào trốn tránh mãi. Chúng ta cũng không thể làm một việc bất nhẫn là im lặng để tự bảo vệ mình mà để cho cái xấu tung hoành làm hại đến cuộc sống quanh mình vô hình trung làm hại chính mình là một phần trong ấy. Đó là lúc chúng ta cần phải chuyển hóa tiếng nói vô hình của mình thành một thứ gì đó khả giác để nó đi vào cuộc đời, thứ tiếng nói mà chúng ta ấp ủ và được mài dũa bằng ưu tư miệt mài.
Một phút tỏ bày như trút được gánh nặng ngàn năm. Con người mỗi lúc càng khát khao chia sẻ nhiều hơn, nhất là trong một xã hội mà tiếng nói đang lao đao trong vòng trói buộc. Tiếng nói cất lên như một sự phản kháng tự nhiên trong một cõi thế ngập đầy bất công, oằn mình dưới gánh nặng của áp bức.
Chúng ta có thể có người mang những tư tưởng như những hạt ngọc chôn dấu dưới cái sâu thẳm của nội tâm. Chúng ta không hé môi, chúng ta không đặt bút, chúng sẽ mãi chôn vùi. Đừng hoang phí vì Thượng Đế không muốn chúng ta hoang phí. Nhưng quyền quyết định cái đẹp và sức mạnh trong lời nói của chúng ta là do chính chúng ta định đoạt. Dù nhanh, dù chậm, dù phải tốn bao nhiêu thời gian cuộc đời để mài dũa tiếng nói trong im lặng, hãy im lặng, nhưng hãy nói vào một lúc nào đó.
Dù vui tươi, dù ngậm ngùi cũng là tiếng nói mà chúng ta đã được ban tặng. Lời nói thốt ra không rút lại được nhưng không có nghĩa rằng chúng ta luôn chọn im lặng mà điều ấy nhắc nhở chúng ta hãy săn sóc cho tiếng nói của chính mình. Đừng để tiếng nói trở nên lạc lõng, hãy vững tin rằng tiếng nói luôn được lắng nghe và đừng đánh mất niềm tin ấy mà để tâm tư chết vùi thây trong câm lặng.
Nếu chúng ta bị cướp đi tiếng nói, hãy nhớ rằng chúng ta vẫn còn tiếng nói trong tâm khảm mà không ai có thể cướp được, chúng ta mãi mãi cất giữ nó. Tiếng nói khả giác bị cướp đi là cơ hội cho tiếng nói tâm linh được thêm thời gian nung nấu và tôi luyện. Đừng vội vàng và nôn nóng nhưng hãy tin tưởng, những hạt giống khỏe mạnh thì không có lý do gì khiến chúng không nảy mầm. Nhưng chúng ta còn hơn cả những hạt giống, chúng ta có thể tự tìm kiếm mảnh đất tốt cho riêng mình.
Người ta có thể làm mọi sự để được nói và cũng có thể vùi sâu tâm tư cả đời trong im lặng. Nhưng im lặng lại chứa đựng nhiều tiếng nói hơn cả. Đừng để lòng nặng trĩu, hãy nói trong cả sự im lặng.
Tác giả: Nguyễn Tài
Tôi ái mộ tác giả Nguyễn Tài.