Chúng ta đã học về điều này ở lớp học Giáo Dục Ngăn Ngừa Lạm Dụng Thuốc (D.A.R.E). Về những con chuột thí nghiệm trong lồng, chúng tự ăn và nghiện morphine cho tới chết. Đây có vẻ là một lập luận quan trọng trong cuộc chiến chống lại thuốc phiện. Giáo sư Avram Goldstein, tác giả của nghiên cứu đó cho biết: “Một con chuột nghiện heroin không nổi loạn chống lại xã hội, không phải là một nạn nhân của hoàn cảnh kinh tế xã hội, không phải là sản phẩm của một gia đình bất thường, và không phải là một tên tội phạm. Hành vi của con chuột này đơn giản là bị kiểm soát bởi tác dụng của heroin (thực ra là morphine, khi heroin được chuyển hóa trong cơ thể) lên não của nó.” Vì vậy, nguyên nhân là do thuốc và sự gây nghiện của nó. Suy ra, chúng ta phải diệt trừ ma túy!
Nhưng còn có một mô hình khác của nhà nghiên cứu Bruce Alexander từ trường Đại học Simon Fraser năm 1978 gọi là Công Viên Chuột. Trích từ trang Wikipedia:
Học thuyết của Alexander cho rằng thuốc phiện không gây nghiện, và hiện tượng nghiện thuốc có chứa nha phiến thường được quan sát thấy ở những con chuột thí nghiệm thì không có liên quan gì đến tính chất gây nghiện của thuốc mà là do điều kiện sống của chúng.
Năm 2001, ông nói với Thượng viện Canada rằng trong các thí nghiệm trước, những con chuột trong phòng thí nghiệm đã bị cô lập trong lồng kim loại chật hẹp, buộc vào một bộ máy tự tiêm, điều này chỉ cho thấy rằng những con chuột này “trầm cảm trầm trọng, như những người mắc chức trầm cảm nặng, sẽ làm giảm sự đi tình trạng đó của chúng bằng thuốc nếu chúng có thể.”
Để kiểm tra giả thuyết của mình, ông đã dựng lên Công Viên Chuột, với diện tích 8.8 mét vuông, lớn hơn 200 lần so với lồng thí nghiệm tiêu chuẩn. Có 16-20 con chuột đực và cái, thực phẩm dồi dào, bóng và bánh xe để chơi, đủ không gian dể giao phối và nuôi con. Kết quả của cuộc thí nghiệm đã ủng hộ giả thuyết của ông. Những con chuột bị buộc tiêm morphine hydrochloride trong 57 ngày được đưa đến Công Viên Chuột và phải lựa chọn giữa nược sạch và nước tẩm morphine. Đa phần chúng chọn nước sạch. Ông Alexander đã viết: “Chúng tôi đã thử tất cả và thấy rằng việc nghiện thuốc ở chuột không xảy ra ở môi trường hợp lý bình thường.” Những nhóm chuột bị kiểm soát và cô lập trong lồng nhỏ tiêu thụ morphine nhiều hơn ở thí nghiệm này và những thí nghiệm tiếp theo.
Và do đó những con chuột được sinh ra trong điều kiện khắc nghiệt trong lồng nhỏ rõ ràng là có nhiều khả năng tự uống thuốc hơn. Tom Stafford của đài BBC viết:
Cái ý tưởng đơn giản rằng chỉ cần một lần dùng thuốc phiện thì người dùng sẽ khó dứt ra được đem lại kết quả thảm họa. Khi chuột của ông Alexander được cung cấp những thứ hay ho để làm hơn là ngồi trong một cái lồng trống, chúng từ chối morphine, bởi vì chúng thích cảm giác hưng phấn khi chơi đùa với bạn bè và khám phá môi trường xung quanh hơn là cảm giác phê thuốc.
Một thí nghiệm khác đã hỗ trợ thêm cho học thuyết của của ông về điều kiện sống, đội của ông đã buộc những con chuột được nuôi lớn trong những chiếc lồng bình thường tiêu thụ morphine 57 ngày liên tiếp. Nếu bất kỳ điều gì có thể tạo nên việc tái cấu trúc hóa học của não bộ thì chính là điều này. Nhưng một khi những con chuột này đã được chuyển đến Công viên Chuột, chúng chọn nước thay vì morphine, mặc dù chúng có biểu hiện một số triệu chứng cai nghiện nhẹ.
Bạn có thể đọc thêm về nghiên cứu này trong bài thông cáo khoa học gốc. Truyện tranhcủa Stuart McMillen cũng là một bản tóm tắt khá hay.
Nếu thí nghiệm Công Viên Chuột là đáng tin thì nghiện ma túy chính là tình huống phát sinh từ điều kiện sống khó khăn, từ việc bị biến thành một con chuột bị nhốt trong lồng theo nghĩa đen. Nếu bạn là một con chuột trong công viên, bạn sẽ thà đi chơi với bạn bè của mình và khám phá thế giới xung quanh.
Có lẽ đã đến lúc cuộc chiến chống lại thuốc phiện ma túy trở thành cuộc chiến chống lại đói nghèo (không chỉ đơn thuần là nghèo về vật chất mà còn nghèo về các mối quan hệ với gia đình, cộng đồng và quốc gia. Như nhiều bình luận đã chỉ ra, nhiều người giàu rất có khả năng nghèo ở các khía cạnh khác.)
Thuốc men không phải là vấn đề. Vấn đề chính là môi trường xã hội chúng ta đang sống trong đó.
Bấm CC để hiện Vietsub
Tác giả: Garry Tan
Dịch: Băng Tâm
Review: Nguyễn Hoàng Huy
